De adiectivis compositis Homericis [microform]

31쪽

data est, ingularem numerum praeferemus. Locativus nobis offertur in Ἱλχι-γένης, Πυλαι-μμνης, Πυλυι- Πνi, λί-πλοος, ορεα-τροφος etenim Suffixum huius casus genuinum suit, unde factum est, ut postea cum dativ0, cui idem suffxum est, in unum casum comprehenderetur sed etiam nunc discrimen quod inter ambos casus intercedebat cognosci licet, cum in dativo extrema stirpis vocalis pr0duci soleret, in locativo n0n item; omui Dinoc); nimirum haec res tantum in nomina primae et secundae declinationum cadit. Dativum longe plurima composita praebent:

nam forma primitiva huius nominis ire vel reva fuit, quae etiam ex oeotico βατ cogn0scitur deinde γυνα cum stirpe

etc. ormavit. Huic casui etiam n0nnulla formae genstris seminini in a cadentes quae ab adiectivis descenderunt adnumerandae sunt. Cum in universum genus semininum tum praecipue dativus dignus visus est Graecis, qui adverbii 0c usurpetur. id genus dativi cognoscuntur in c0mpositi stεσαι--λιος, κραται- γυαλος, κλυται - 1 ινήστρα singulus denique dativus exstat in adiectiV πυκιμήδης πυκὶ et accusativus πυκα soli ex casibus n0minis πυξ servati sunt quare πυκί forma dativ ὐκ simillima est, atque adeo dativus ex praepositi0ne pendens invenitur incomposit ἐμπυριβήτης. Instrumentalis quem iam supra in parte pri0rec0mpositi ἴφθιμος cognovimus, in v0cabulis Σφιανάσσα, Σφιδάμας, 'Τφι-ιχίδεια, 'Τφμνοος, Ἐφι-κλος α γφι-κλκὶς integer Servatus est. Dativus pluralis numeri offertur in his adiectivis μογοστοκος μογοιστοκος, quae dativi Arma mni ex parte dativo θεος in

c0mp08itum δικα πολος exhibet eum in quibusdam nominibus certi casus saepius ad vocabula componenda adhiberentur, facilesstri potuit, ut 0steri0re temp0re etiam alia V0eabula, qu0rum significati ab illis casibus abhorrebat, ad similitudinem ceterorum e0mp08it0rum iis subiungerentur. 0rtasse aliquis iam compo8itorum αυσίθοος et ναυσι-βaτης lamationem vituperet

neque immerit0, quamvis id genus sermati tolerari possit. 00dem modo dativi λι- ναινι in qu0libet 0mposito usurpati

32쪽

inveni tur, dum in antiquissimis c0 0sitis Homericis sempers posteriore Vocabulo pendent. ι-αῆς, λι- πλοος, Ἀλι- ζωνοι, Ἀλι- θέρσχὶ dativi sensum clare ostendunt; λι- ιινρήεις vero

analogiae gratia sic formatum videtur simili 0d compositum αἰνί- βοτος ab αἰνί- λιφ distat. Sed etiamsi haec analogiae formati iam in carminibus Η0mericis deprehendatur tamen dubito vocabulum λι- πορφυρος eadem alime interpretari. Certo liceat mihi alteram explicationem huius compositi prodere quae eius sensu melius c0nvenit iam supra in c0mpositis ζείδωρος et ληι-βοτειρα Vidimus declinati0nis ignum, ut c0mposita ad metrum dactylicum apta fiant elidi 088e igitur sicuti ληὶ- βοτειρα Vocabuli pars pri0r a n0mine λήων descendit ita λι-

forma in n0str ω 0sit ad adiectivum αλιος reVocari potest. ἁλιπορφυρος tum revera significaret purpuram marinam habens , qua interpretati0ne nulla meli0 est. Qu0m0d composita ἀνδρειφοντης et αρνιφοττης interpretanda sint, inter h0mines d0ctos mnin n0 g0nstat. Iam liceat n0bis ceteris interpretationibus n0Vam addere, quam nusquam adhunc legimus cum ει semper in quinti pedis thesi legatur, nulla re prohibemur, quin ει per diaeresin pronuntiemus tum ἀνδρειφοmi et aρροἶφοντης n0Stra ex Sententia antiquitus ἀνδρεσι νοντης, et ὀργεσι φοντης pr0nuntiata Sunt, postea Vero, inter duas vocales in spiritum lenem debilitatum. Qu0d lim ἀνδρεσι pro ἀν-

δρασι pr0nuntiatum esse c0ntenderimus, nemini Drtasse ossensioni erit. Dativus singularis ver deras a n0minativo neutrius G αργος splendor vel lux ductus ea de causa non inter res sabulosas reiiciendus est, qu0d etiam alterum comp0situm εν-αργῆς ad eandem V0cem intermortuam ero Spectare videtur. Quare si verbum Verb interpretamur, ἀνδρειφόντης

hominibus int0rseclarem h0micidam et αργειφοντη luci intersecrarem significat. Quae structura dativi si Artasse cuiliberi0 esse videatu , eum c0mpositi χρηίλυκος ωmm0nefacimus, qu0 n0men ex Ἀρης et λυκη fax comp0situm hominem Marti sacem appellat. Denique Mercurium φυχύπομπον ot caliginis sum haud inepte lucis intersecrarem vocari unusquisque n0bis assentietur cf. Olast. uelleri hist liti. gr. I p. 25. Extremo dinique l0c restat, ut de ablativo graeco paucissimis linuamur. Sussim huius casus genuinum i fuit ante quod v0ealis pleriimque in pr0duci 0lebat Attamen haec v0-

33쪽

calis o producti n0 sibi constitisso videtur, cum saepius etiam deprehendatur. Illam ablativi Drmam in s cadentem etiam nunc adverbia in m servarunt; ibi enim τ littera, quae

in xitu tolerari non posset in mutata est κακως καλως. Ρ0rro nonnulla vocabula in arro exeuntia hic commemorari

debent, quae ex ablativo et praepositione Go postposita coniuncta esse 0uius primus d0cuit speci08a prosecto explicatio et quae cum noti0ne v0cabul0rum optime congruit. In his igitur comp0sitiit suffixum inter duas vocales positum id transiit, atque deindeς nominativi suffixo addito duae illae partes in unum vocabulum coierunt. Iam utimannus quoque exil0g. I p. 126 hanc comp08iti0nem perspexerat, neque vero is causam interp0sit Lintelligere p0terat. Apud II0merum haec c0mposita invenimus: λ-

ετ δο)δ-απος Armata sunt. Dum ablativi sumxum t praecedente v0cali l0nga ubique servatum est, post brevem V0calem facile evanescere p0tuit. Quare cum enset etiam γῆλε huc resero; 0demque modo Ιχε in πή- μαχος explicandum mihi visum est. Unum adiectivum ἀλλοπροσαλλος restat, quod compositum statim ex praepositione eo inter repetitum ἄλλος p08ita adulterinum esse c0gn0scitur. Quare in pri0re ἀλλο casus aliquis lateat necesse est; sed quae Arma hic lim exstiterit,

difficile est intellectu, cum et oλλου et ἀλλοι et ablativus ἁλλο in λλο debilitari p0tuerit significat vero artem ἄλλοτε προς ἄλλον Se Vertentem. q. 10. 0mina et verba quae priori parti subnectuntur haud raro in capite vocalis gradati0ne afficiuntur, ita ut a m i, o in is, velis immutentur imprimis multa vocabula vocalem a qua incipiunt ita auctam praebent sunt autem haec: ἄνεμος. -δ- ονεριος; κῆ ευ-a κης,

34쪽

ωρυχα κεραννοφει ἀκήρατος τείρω τερ- ιον ἀ- τειρῆς ρεω.ευ- ρρει-της πείθω ε - πιθον ἀ- πειλ λ. Inquirentibus nobis illius gradationis causas, ea in vocalium inc0nstantia mod0 sequentium c0nsonantium natura acta videtur esse. Ut rem Memplis illustremus ovosa apud Iones ουνομα dicebatur deinde cum liquidae in vocabulis componendis paene ubique geminentur καλλιρροος, ευμμελίης etc. , earundem litterarum pleniori pronuntiationi attribuendum est, qu0d40tissimum Ucales liquidis praep0sitae produci 80leant. τειρης, υρρειτης, πειθης nescio qua de causa stirpem praesenti temporis exhibent. In universum vero Mandum est vocales metri gratia pr0ductas esse eum alio m0M 0mp0sita ad versum her0icum apta fieri n0np08senti

B. Socundo igitur l0c de mutati0nibus quas c0mp08it0rum pars posterior subeat, disputabimus. r natura secundae partis adiectiva e0mp0sita in tria genera disiungenda sunt, pr0ut aut in substantivum aut in adiectivum aut in lamam adiectivam

a verbo ductam exeunt. I. se adleetivis eumpositis quae in numen substantivum exeunt. q. 11. In universum haec lex valet, ut substantiva non novis

adiectivi suffixis augeantur, sed nihil mutata parti pri0ri subiungantur. Attamen pauca vocabula inveniuntur, quae cert0Sadiectivi exitus assumpserunt; de quibus in extrema huius capitis parte disseretur. Iam ver n0n omnium substantiv0rum exitus tales sunt, qui etiam pro adiectivorum terminati0nibus valere possint. Sed substantiva feminini et neutrius generis saepissime in maseulina translarmari debent; quin etiam n0nnulla maseulina ut in genera deflecti possint, levibus mutati0nibus afficimtur. Quae eum ita sint, substantiva r variis terminationibus respicienda sunt, atque quibus mutati0nibus ametantur exponendum. Substantiva primae et Seeundae declinationum inis, Mi ος, o cadentia nonnullis tantum excepti omnia, exitum assumere solent . . ceriam flexionis terminationem in finitimi masculini exitum c0mmutant; quare n0mina masculina nihil mutantur seminina et neutra vero a l0ng in brev0 o mutat et a litora abiecta litteram assumunt. Antiquitus exitu ος, η, O arcte cohaesisse et ex adiectivorum steri0ne in genera ς, η, ον -

35쪽

noscitur, et abraminibus doctis affirmatur, qui formas primitivasas, a, am fuisse ex doctrina grammaticae c0mparativae docent. Secundum regulam quae posteriore tempore de adiectivis compositis valet , genus masculinum etiam feminini vicibus fungatur oportebat quamvis haec regula Homero non ignota sit, tamen haud pauca c0mposita sormas feminina expresserunt, inue in nonnullis simul utriusque generis formae feminini 10co usurpatae sunt sed certa lex varii usus statui non potest iam

exempla Sequantur: ος ω- λεος, εν - πεπλος, τερπι- κέραυνος, χρυσώ- ονος, ιιεγά- θυμος, βροτο- λοιγος ευρυ- χορος, Ἀρκεσί-λαος.

λυκη, κυνά- μνια ibi igitur substantivum feminini generis nihil mutatum parti priori subiunctum est, quia id genus v0cabula solis femininis addi 80lebant. Eadem c0mponendi rati obtinet

in neutrius generi c0mposito ἀμφι- κυπελλον, qu0d cum una v0ce ina coniunctum legitur. Omnia huius generis comp0sita accentum in antepaenultima portant. Nonnulla substantiva in mi cadentia ubi comp0nuntur litteram assumunt haec sormati priscae vetustatis speciem prae se erre videtur namque adiectivorum illorum usus apud Homerum perangu8tus est, neque posteri0re tempore recentia id genus c0mposita ficta sunt omnia huius c0mpositi0nis adiectiva in masculin tantum genere posita inveniuntur, accentum vero in paenultima p0rtant ευμμελίης, ἀργυροδίνης βαθυδίνης,

λεχεποίης, ιενεχάρμης, ἱππιοχαιτης his Vocabulis etiam com-p0situm κυανοχαιτα adnumerandum, in quo pro lam i0nica in i aeolica in cadens expre8Sa est.

Substantiva primae declinati0nis in i terminata si cum

altero vocabul componuntur, nullam mutationem Subeunt. απι- μαχητής, ππο- κορυστής, χαλκο- κορυστὴς λ' IO-ραῖστὶ ς, κυνοραιστῆς.

I 2. Substantiva masculina et feminina tertiae declinationis

quae in cadunt una excepta voce φρην atque stirpes v0calibus

36쪽

aut consonantibus terminatas quae in nominativo ς litteram assumunt sine ulla mutatione parti pri0ri subiunguntur. ἐπι-

Accentus nisi certo suffixo inhaeret, quantum pro quantitate extremae syllabae seri potest, retro vergit. De flexione illorum c positorum in universum notandum est ea ad similitudinem p0sterioris substantivi in casus flecti, eandemque sermam in masculino et feminino generibus usurpari genus neutrum Silenti praeterire possumus, quippe qu0d nusquam inveniatur. In compositis ἀρτί--υς, ελλο - πον larma n0minativi, ut metro hemico apta fiat, in m debilitatur. Substantiva in ali cadentia saepius et g ρῆν Vox Semper ubi comp0nuntur in o0 et φρων transeunt; ea Ver nomina, quae e terminati0nem habent, eam etiam in c0mpositis retinent.

in genere seminino retinen Sed cum terminati coe 0li generi masculino conveniat, substantiva in te, ubi semininum quaeritur, singularem sermam in te larinare solent. ἀντιάνειρα, βωτιάνειρα, κυδιάνειρα, καλλιὰνειρα quae formatio ita explicanda est, ut ια suffixum femininum stirpi primitivae ερ suffigeretur, atque ερια metathesi litterarum in ειρ mutaretur. Haec seminina accentum in antepaenultimam retrahere 80lent. Ex pr0xima vocalium a et u affinitate apparet, prisco tempore in his nominibus, pro ε exstitisse ac pr0secto quidem stirps φραν etiamnunc ex dativo aeolico φρασί et Verb0 ευφραίνω α ευφρανιωcognosci licet terminationem a ver ut inveniamus, ad linguam sanscinam n0bis recurrendum est, in qua r 0calis una aucta in a mutari solet ri terminati simplicis in his compositis servata est δυς- μήτηρ, μηλο- βοτήρ, οἰνο- ποτηρ, atque haec quoque c0mp0sita, si feminino pus est, larinam ειρα pr0 gnunt πουλυ- βότειρα. a composita quae simplicis terminati0nem te retinuere, 0 tam adiectiva quam substantiva putanda sunt.

8ubstantiva neutrius generis in o rudentia ubi componuntur exitum ης praebent περι-καλλῆς δν κλεῆς, θεο-Fειδης,

37쪽

υν-F-ης, πολυ-βενθῆς, πολυ-ηχῆς ῆχος), ε ν σθενῆς. Ρmprie quidem stirpis exitia ες signum nominativi personalis addi debebat, ut composita personae noti0nem induerent Sed cum ς geminari n0n 08set, v0calis antecedens producta est. t enim lex formationis, ut abiecti cons0nanti antecedentis V0calis pr0ducti0ne c0mpensetur eadem de causa ἐτορ in com-p08it μεγαλ-ητωρ finem pr0duxit comp08itum πολυ- δακρυς vero illud signum n0minativi personalis cliteramistendit, quae

Stirpi purae subnexa est ης exitus adiectiv0rum compositorum paene ubique ictu percussus est perpauca v0cabula nesci qua causa ab hac lege abh0rrent. περι- μηκης, οἱ ἐτης τρι ετης, τανα-χμης, τανυ-ήκης, ρογα- κήτης, λυσσωδης Nomina pr0pria vero huius lamati0ni 0mnia paroxylana unt Μεγα- π e se

μ ων παθ/Iu). r0fecto quidem primum suspicionem n0Stram movere p0M8t, qu0 terminationes illae, quarum altera in ματος altera in uoxo deflectitur, pr0xima c0gnati0ne c0niunctae appellentur Sed revera eas genere tantum discrepare latina lingua auxili v0cata statim extra dubitati0nem ponitur. Namque substantivis graeci in μα, ματος exeuntibus voces latinas in men minis resp0ndere et ex singulis vocabulis ovo et min0men cog-n08citur, et grammatica c0mparativa dem0nstratum est; unde stirpem primitivam mant fuisse apparet, ex qua lingua latina gravi0rem formam men, mini8 graeca levi0rem μια, ματος ibi peculiarem legit suffixum mant etiam nunc ex iis substantivis cogn0Scitur, quae terminationem me o 0cali addita iumentum amplificavere, vehit tegmentum, m0mentum, ornamentum in personalibus ver substantivis utraque lingua gravem lamam servavit, cui rei documento sunt nomina ahim et serm0. Eundemque ob causam etiam neutra in ιι cadentia ubi c0mponuntur terminati0nem gravem induere debent; μαν

terminatio vero, cum , assumere non posset, vocalis produ-

38쪽

cti0ne amplificata est. Deinde pauca adiectiva comp08ita n0fanda Sunt, quae in sine ceris nominum casus exhibeant. Sunt autem haec: urnum a 461, nonomi 152 Ω 98, quae accuSMi-V0 πτυχα et oris nominum πινξ et i I habent, atque καλλι- γυναικα ' 683 qu0d eundum casum n0bis offert deinde vocabulum πολυαρνι B, 10 cum dativo ex compositum eodemque modo sermae evωρματες L 370, ρτωρμaeta 354, μελανοχροες 589 explicandae sunt, in quibus terminationes n0minativi et accusativi pluralis ες et a n0minum stirpibus αρμα et χρ subiunctae sunt. l. 13. Nec ver0imnia nomina eam declinati0nem, cui pr0prie addicta sunt, in c0mp08itis servant. Imprimis complura Substantiva tertia declinationis syllabis o et i stirpi additis in primam et secundam declinati0nes transmigrant, Sive n0mina, qualia in tertia declinatione exstent, Armati0ni adiectivorum minus c0nVeniunt, Sive metrum her0icum talem metaplasmum sibi flagitat. Adiectiva c0mposita quae huc spectant haec sunt: aλς, Th*γ-αλ-ος, ωκυ-αλ-ος, ἀμφί-αλ-ος, dyχμαλος; νδωρ, τω μελάν-τω-oς. νυξ, νυχ- πάν- νυχ-ος. χεὶρ ἔκατογ- χειρος. πατὴρ πατρ- οβριμο-πειρ- i. μυμα aeolicum ἀνυμ ατ-ῖ

l. 14. 0strem loco ea adiectiva c0mp0sita notabimus, quae in fine certo adiectivi suffix ornata sunt. Causa vero huius Drmati0nis perraro tantum perspici p0test Complura igitur n0mina si c0mponuntur suffixum o assumere 80lent qu0rum lamatio ita explicanda mihi videtur esse, ut duo vocabula primum 80la structura c0niuncta fuerint; postea vero sustix ιος subnex in unum vocabuli 1 0aluerint exempli gratia κατα

39쪽

οτράν-ιος Sane dubitari licet, comp0sita in o cadentia huicne 0rdini adnumeranda sint, an in sequentem cla8sem reiicienda. verum etiamsi adiectiva νιος, διος cetera reperiantur, tamen si latam comp0sitionem et notionem vocabul0rum respexeris, haec composita de substantivis descendisse males, quam ut ab adiectivis riginem trahant. lurima huius formationis composita loci vel temporis noti0ne instructa sunt velut ἐναρι κιος, ἐνυπνιος, μεταδήμιος, -ταδόρπιος, πηοιος, μογάστριος alia, vel ut planius dicam, hominem vel rem aliquam ad certum 10cum vel tempus spectare significant quare relationis vis sus- fixo ιος inesse videtur in v0cabulis δυωδεκύβοιος, τεσσαράβοιος suffixo o pretii significatio e0mpositis iniungitur. Iam solum comp0situm ἐπετήσιος restat e0dem suffixo ιος instructum finis stirpis τε Vero, cum quinque syllaba breves metro heroico

si cum βριμοπάτρη 0mp0nimus, eandem lamationem strag0gicam praebet atque Diνελήπεια a Πηνελύπη ductum. Ρ0rro n0nnulla substantiva p0tissimum primae declinationis

ἄν-αλκ-ις. 0mp08ita in tum exeuntia pr0pterea perisp0mena sunt, quod in c0mp08iti0ne syllaba producta saepius pro contracta valet. ταλκις vero mem0ratu dignum videtur, quod solum ex h0 ordine compositorum etiam generi masculin inservit. In his quae m0d commem0ravimus c0mpositis vera sumx ῆς et ις, qu0rum alterum praecipue generi masciain seminino alterum inservit, radicibus substantiv0rum subiuncta esse inde c0ncludi 0test, qu0 eadem suffixa paullo infra etiam radicibus verbalibus addita videbimus. Tum εις suffixum saepius declinati0nis stirpi subnecti 80let, ut 0piae n0tionem adiectivo in

que etiam eo et io suffixa deprehendimus i comp08itis πεν-

40쪽

ταετηρος et ἐπήτριμος, qu0rum partes p0steriores a n0minibus me et ἐτριον descenderunt; in τε stirpe, eiecto p ductum est. De adiectiv0rum suffixis c0nser, quae Curtius in gr. gr. p. 173. Scripsit. περβίαλος cum Buumanno ad compositum περβιος revocandum est, cui adiectivi suffixum λος subnexum est es insta suχαλοεις. r. se adleetivis eumpositis quorum pars posterior adleetivum est.

15. Adiectiva in comp0sitis nihil mutata parti priori subiuncta sunt exceptis vocabulis in v cadentibus accentus quoque in plurimis comp0sitis idem manet atque in simplicibus fuit.

-- είκελος et suffixo o pro o addito d-εικίλιος, quod metri gratia etiam in ὐεκήλιος immutatur, ειβληχρος. 0rro Vocabula cum adiectivis a verbis ducti comp0Sita προ- πρηνὴς ἐκ-7ψεπης,-ι- φραδης, κακο-φραδής, γα κλειτος, δουρι-κλους, ναυσι- κλυτος, νομα - κλυτος, quae Simplicium accentum erVarunt,

quippe qui te inationi quasi pr0prius inhaereat. In iis vero com-0psitis, qu0rum simplicia lanum in prima syllaba portabant, tonus retro tractus est. ἐνί-πλειοι πλεως ἔμπλειος, σνιιπας πὰς)πρύπας, πάμπρωτος πρωτος πολυ-ιδριι ιδρις). Deinde etiam motro heroico aliqua rati habenda est; namque ictus dactylici gravitate mihi factum videtur, ut προκλυτος et παμποίκιλος simplicium accentus κλυτος, ποικίλος in antepaenultimam retraherent; eandemque ob ausum πικρος ne comp08iti πολυ- πικρος lanus

nimis disereparet ab ictu her0ico ultima accentum in tertiam syllabam reieeisse videtvi . Deinde n0mina pr0pria excipienda sunt in his enim accentus semper in antepaenultimam retrahi solet. Ἀρηίφιας, Ἀρηίθοος Ἀλκάθοος. Adiectiva in i, cadentia ubi Gmponuntur in i mutantur, et seminina ea mutatione afficiuntur, ut lanum in tertiam syllabam retrahant. χαλάοβαρής, α οβαρεια, θυι ηδής, οἰνοβαρῆς, ποδωκης, μελιηδής, 'φιδάσεια, ἱπποδύσεια in ποδωκης accentus in paenultimam transferri debebat, quod caput adiectivioκν pr0ductun est infra enim saepius nobisiccurret, hanc v0- ealem sibi accentum flagitare. Denique pauca composita hie tanda sunt, qu0rum simplicia nu8quam inveniuntur dico haec: ἔνδιος latino nomini dies ' finitimum interdiu, ιο-ὶ, ἔμπαιος peritus, callidus , περι qκετος et ἀμαιμάκετος norissima com-