Commentatio de turbato scenarum ordine Mostellariae Plautinae [microform]

41쪽

seet arti convenienter, Iam ne iterata illa sunt: vin qui ab initio versus et in sine places, nee videri possunt intei pretis esse ut tam exquisita verba et in sententiam ipsam satis congrua non habeas sane Unde irrepsisse dicas. Verum longius etiam progrediendum dubitando: nam me posteriore quidem loco positi versus Ib8 qm sitis dissicultatibus iisque gravissimis vacant. Ductare et perductor' voces volunt ambigue dictas esse ambiguitatemque ad id spectare quod sit scorta ductare' ut in hanc partem Simonis verba Theuro-Ρides et iocom inteipretatus ad aedium cogitationem, quo illa valuerint, serio revocetii Simonis responso aedes dico'. largiar his satis apte nectit heuropidis verba imo utro eo sine perductore' illiad non concedam, non esse importunissime ioteriectum illum versum 'Quidquid est, errabo potiusquam perductet quispiam'. Nam si superiore versu Perductorem nomen I heuropides in lasciviae notionem detorserit, hic autem consimile perductet' Verbum proprio significatu dictum, quippe oppostrum 'errabo voci reserat ad aedes rursum autem tertio versu prior illa interpretatio repellatur a Simone: quid est tandem cur vel hic repellat quod ille iam missum secerat, vel iam ante Simonis monitionem heuropides ad simplicem interpretationem a petulantia ipse redeat λ In his nec lepos nec ordo nec ratio, sed perversa omnia. Et tamen restant minus etiam tolerabilia. Ineptum est enim, quod volunt iii ductandi ambiguitato ludi ineptum proptet ea, quod si sane amicam et meretrices sunt ductari dictae, id te lotuit quidem vel transferri in viros vel de viris intelligi Postremo ipsum illud perductorem non modo aliquantum languet post gravius ductare vertitim, sed etiam iis Mae praecesserant minime Consentaneum est Neque enim usus erat Simo perducendi' vocabulo ut recte et concinne nil moror ductarier reserantur Simonis verbis nam egomet ductarem', parum autem congruenter perductor nomen Post circumduce verbum inseratur. Ergo quod exspectatur, non est tit perductor' commemoretur, sed ut circumductor' Nec in lusu Verborum aliquo unquam veritus est Plautus vel ingere novum, quod e re esset, Vocabulum: si modo

illud novum, cuius nos exemplum hodie non legamus Quo autem spectat circumducendi notio, eandem tu partem interpretandum ductandi verbum, ut omissa omni obscenitate de allendo, decipiendo cogitetur simpliciter, multo id quidem senum personis convenientius ut est Capt. III, 4, 100 qui me ut

lubitumst uetavit dolis', ibid. III, 5, P suis es ductarent dolis'. itemque ductitare Epid. III, 2, 1 b. Nunc autem ut, qui horum usus sit quae Hisputavimus, intelligatur,

42쪽

praeter etera illud quaerendum, quid tandem libris scriptis Proditum sit, quid prosectum ab editoribus. Scito igitur in Vetere codice si scriptos v. 1b9. 160 exstare:

ΤΗ. Apage istum me nihil stro ductarier.

Quidquid est perductet quispiam. Nec discrepant reliqui libri, nisi quod in recentioribus , ut Lipsiensi et ed.

princi vacuis spatiis omissis Verba coatinuata sunt. Vides suspectam psrd ctorem vocem ne esse quidem in codicibus quam e v. 130, ariter ut era 31 hic elapsa errabo potius quam', huc ascivit Camerarius. Et quod istum me', non istum a me Palatini libri exhibent, in eo ipso videor istum sircumductorem' agnoscere. Quod reliquum est, resecti γam glossemate orta sunt adiectisque quae interciderunt, in hanc speciem misere discerpta membra redintegra uda utamus: SI Eho istum, puere, circumduce hasce aedis et Conclavia.

Nam gomo te Methrem, ni esset mi ad forum negotium. 159 ΤΗ. Apage istum circumductorem nil moror ductarier. 161 130 I. edis dico: in qui te perductet H. apage, non Placet: 160. 131 Quicquid est, errabo potius quam perductet qui SP iam. 16 s,l. Fac tuo arbitratu. IH ergo intro eo sinoe perductore. I. licet. 162 TH. ibo utro igitur . . . Ita quidem rectissime perducendi notio, cuius nulla ambiguitas, non Prius

infertur, quam perperam accepta a I heuropide circumducere et ductare' verba quo valuerint Simoni explicandum est. Ab interprete autem ai,ago' voci ascriptum fuit istum perductorem ad similitudinem prioris versus. Quo interpretamento interpolata erba quae sunt in qui te perductei usque ad Placet una cum proximo versu cimi sorte a librario neglecta essent et in

margine posita, hinc casu sunt post v. 29 delata. ut simul negligebatur et in marginem, sed hinc non item in alterum illum locum priorem, transiit initium tertii versus, quod esse potuisse face tu arbitraui coniecimus, aut

Postmodum excidit quo factum ut in unum versiculum, verum eum miSere

acillantem, initium primi et tertii exitus coalescerent: Aedis dico. ΤΗ. ergo intro eo Sine perductore. I. i licet' '

'DIIaud scio an praeterea aliquid audendum sit, vel quaerendum erte, num lari Versus tertius 'Apage .... ductarier' et quarti exilus i. apuge, mi placet' Tranioni

43쪽

Nihil in Plautinis sabulis frequentius quam eiusmodi comptelarum O

cursus et crescentium errorum tanquam nodus quidam: cuius rei exempla

alia opportunitate licebit larga manu promere . Vnum hic asseram, cuius simplicior ratio, sed persimile propterea quod traiectorum unus versuum item suo loco resedit Mostellariae enim III, 2 cum a v. 101 haec legantur: ΤΗ. Adeo etiam argenti aenus creditum audio pΤR. Quattuor quadraginta illi debentur minae. Dic te daturum, ut abeat. III. ego dicam dare δΤΗ. Dic. paullo post hos offendimus:

120 TR. Absolve hunc quaeso vomitum, ne hic nos enecet. Quattuor quadraginta illi debentur minae, Et sors et laenus DA. tantumst nihilo plus peto. ΤR. Velim quidem hercle ut uno nummo Plus PetaS. ΤΗ. Adulescens, mecum rem habe. A. nempe abs te petam. 125 ΤΗ. Petito cras. A. abeo sat habeo, si cra sero. Ex hoc loco versus 121 irrepsisse in priorem sanno videbatur nat crit. p. 203. At vero deleto v. 102 qui illud serri potest, ut cum v. 101 de a nore heuropides quaesisset, nihil prorsus ser us respondeat Qui quod dic te daturum' ait, id ipsum manifesto ad praegressum aliquod responsum refertur, quo aenus quoque esse creditum ranio affirmarat. Id autem etsi aliquo modo facit sane rauio, si quattuor et quadraginta minas deberi

latetur, quando sortem esse quadraginta minarum ante dixerat tamen parum

intelligimus, cur apertius id ipsum inferiore tantum loco his verbis declar tur, quattuor quadraginta illi debentur minae, et sors et aenus', quo

loco omnino nec exspectemus nec desideremus, ut Mautum argenti debea- rectius tribuantur, is ut licentius et qua solet esse fidentia pro Theur Opi de respondeat ante quam in eandem hic ipse sententiam illa dicat Quicquid est e. q. s. Namque ita fatendum est et haec ipsa verba longe aptissime necti prioribus, et magis profecto, quam in Theuropidis gravitatem, iocandi genus illud universum cadere in argutam Tranionis cum protervitatem tum consiliorum rationem, quippe e euius re illud uerit ut quod maxime, ut sese solo comite Theuropides intraret neve e Simonis aliquo servo rem qualis esset rescisceret. Sed tamen habemus cur dubitanter illud neo nisi in chartarum angulo quodam significarimus. Non dubitamus autem de recte emendatis numeris versus Secundi Nam egomet e. q. s. .

44쪽

- a tur, denuo exponatur. amo quod sane vel ratioeinando laede assequimur, eodem externis quoque vestigiis sat certa via ducimur iudicio enim iter lus Versus est, quinam cum illo coniuncti quo in loco positi fuerint. Hic enim, si quid video, pristinus ordo fuit: 101 ΤΗ. Adeo etiam argenti saΦuus creditum audio. 102. 121 R. Quattuor quadraginta illi debentur minae,122 Et sors et laenus DA. tacitumst nihilo plus peto. 123 R. Velim quidem hercle, ut uno nummo Plus Petas. 103 Dic si daturum, ut libeat. ra ego dicam dare pAltero autem loco rectissime haec Procedunt: 120 TR. solve hunc quaeso, vomitu ne hic nicet. 124 ΤΗ. duloscens, mecum rom hahe e. q. s. Iam enim exposita a ranione mercimonii ratione, quo alias aedes salius erilis emerit, sat romptus ad pecuniam solvendam senex exstitit. Versu autem

120 cum Bothio scribendum fuit omitu ne hic nos enicet' pro eo quod vulgatur absolve huuc quaeso omitum, ne h. n. e. Longissime enim Lucilianum illud distat apud Nonium p. 2, quo Trebellius quidam videtur

Tebris, senium, vomitus, Pus V ari.

Baec quae tractavimus exempla ita comparata sunt, ut cum iteratione coniuncta sit assinium partim transpositio. Non pertinuit ad vicia nos versus iteratio aliis exemplis eiusdem sabulae neque enim animus est extra ipsius Mostellariae liues evagari. Velut quis potest dubitare, quin errore tantum librariorum in II, 1 versus 64 Clavim cedo atque abi intro atque occlude ostium repetitus sit post V. 77, deleri iussus posteriore loco ab Acidalio vel ut gravius proferam, qui Verum idem viderit in III, 1, ubi versibus 26 30 31. 32 iterum post v 1 intrusis illud accidit, ut ne continuae quidem partes tr licerentur. Qui versus cum elegantia Suadet tum ratio postulat ut sic scri

bantur:

17 R. Numquid dixisti de illo, quod dixi i bip

I TH. Dixi hsirclo vero ei omnia. TR. hei miser mihi

D Bunc tamen nescio sn sic pollus poeta scripserit: Adeo etiam faenus reditum argeoli iniiror.

45쪽

.. 24 TH. Quid tute tecum R. nihil enim sed di mihi. 25 Dixisti quaeso p ΤΗ. dixi, inquam, ordine omnia. 19. 6 R. Etiam latetur de h6spito Tu immo pernegat. 27 TR. Neglit p. tari negat inquam. TR. perii, rem quom cogito. 28 fNon constetur pD TH. dicano, si conssissus Siti 29 Quid nunc faciundum sin es TR. ego quid cisinseam 920 30 Cape, obsecro heres te, una cum eo iudicem. 21. 31 Sed eum videto ut capias, qui credat mihi. 22. 32 am iacile vinces, quam pirum Volpsis comest. V. 18. inserui et', quod prouomen vix credas quoties imprudenter omissum sit: Hi autem non suscepi codicis Lips editionisque princ auctoritate, sed ab Italis criticis, a quibus horum librorum recensio prosecta est, recto eis crum arbitror e Decurtati reiptura et h. e. ei omissa de constanti more aspiratione. Ne in Vetere repertum e correctura secundae manus mana it, cum a prima esset 'et'. V. 24 pro 'tute' libri mss. 4 exhibent, . 2b di tin et 'dixit in pro eo quod Bothio debetur. Sed perversissime idem Y.27. 28. quoniam in codd. et vett edd. Una costinuitate scriptum esset 'di gat cum cogita vel cogito' dicam si consessus sit', haec conglutinanda in

unius Versus ambitum putavit: TR. Negat TH. quam rogitas dicam si consessus sit. Nec illii cogitavit Bothius, magna concinnitate ab initio cuiusque versus interr Mari, responderi ita altera parte, et ita quidem ut eodem trumque verbo fiat nec quid tandem in libris esset cognitum habuit quamvis suis oculis usurpato Decurtato codice. Duo et tu hoc et in Vetere versus sunt, sed in hanc speciem lacunosi:

Negat ... quom cogita dicam si consessus sit.

Nisi quod dicam abest a Vet. 'Nocat habet Dec. E quo intelligitur felicissime in his supplendis Camerarium versatum esse, a quo ita tantum recessimus, ut pro vitiosis numeris verborem perii oppido cum cogita usitatam Plauto locutionem substituerimus 'cogito tu et supra sciriptum est, sed ipsius manu Camerarii 'quia cogita habet Lips., quando eogita ed. princi illa e correctura, hoc e si i prava interpretatione. - Denique v. ono nurius quam v I frustra sunt qui hercule sormam invexerunt nos unum te inseruimus et 'una' transposuimus: nam in Palatinis libris priore

46쪽

quidem loco est hercle obsecro cum bincom) meo una iudicem', posteriora autem obsecra hercle cum eo una iudicem'. - Ceterum hoc quoque exemplo Osannus Anal. p. 20 abusus est ad adornandam de duplici recensione opinionem suam. g. 3. Nolo exspatiari ad interpolationes nec iteratis poetae verbis ortas nec cum transpositione coniunctas, e e glossematis natas verumtamen, quoniam ad hoc genus ex ipsa Mostellaria quaedam rettulerunt immerito, haec quasi praeteriens tutabor. Ita cum I, 1, 5 sqq. ita libris sic legatur: carnuficium cribriim, quod credo fore: Ita te orabunt patibulatum per vias Stimulis, si huc reveniat SeneX: horum extremum Versuum ut interpretis additamentum deleri Bothius iussit. Sed cum in Vetero cod. stimulis sit a manu sec. a prima suerit stimuliis', quis est quin in a scriptura stimuleis adiectivum latere perspiciat, quod legitur etiam Milit. ΙΙ, 6, 3 Nisi mihi supplicium stimuleum de te datur': maucosque numero ascito substantivo supplendos esse concedat Scribem dum ni fallor, Stimseleis terebris, hoc si reveniat senex. Quemadmodum enim cum scribendi verbo iunxit poeta stilos ulmeos Pseud. I, 5, 32, cum bibendi notion potionem iuneoam Stich. IV, 2, 56 et si quae alia lusit similitor, ita stimuleas terebras rettulit ad Torandi operam: quo enim alio instrumento orari cribra cogites Versu autem primo cadinuficium' pro quo carnificum codd. 'carnificinum Scaliger, recte factum t pontificius'. Solius autem interpretationis ope cum alia permulta expedienda sunt, quae in suspicionem temere vocarunt, tum in Mostellaria defendendi I, 2 V.

10 sqq.: Atque hoc haud vidsitur ver simile vobis: At ego id faciam ita esse ut creduis.

Pro et esse ita, in praedico, era in m e. q. . Quoriam medium ubi sustuleris, qui tandem carere adversandi artieula P tummos Diligenter intem emendum, ne cum apertis glossematis, i quae inversus formam abierunt, ea exempla confundantur, cum similibus verbis, sed

47쪽

iis etiam sortioribus, eadem sententia nota repetitur potius quam intenditur et confirmatur id quod in illum ipsum versum cadit ut quod maxime, minusque etiam ossensionis in ea oratione habet, quam non ine verhosa Uadam loquacitate, minime illa a Plautino ingenio aliena, Philolaches pertexuit. Vnum hoc addo, non videri de trimetro cum Hermanno lem doctr metr. p. 299 cogitandum, sed facillimo negotio restituendum tetrametrum: At ego id stacile nunc faciam ita sisse ut credatis. Ceterum inverso ordine libri esse ita praebent priore versu, ita esse posteriore vere utrumque ab Hermauno correctum. Non magis nexum sermonum, prorsus ad rei quae agitur rationem personarumque et condicionem et sensum accommodatorum Perspexerunt, quibus in Most V, 1 horum, quos infra posui, versuum 30 sqq. quartus di plicuit:

30 ΤΗ. Nostrum ego hunc vicinum opinor osse hominem audacemrat malum. TR. Quidum p ΤΗ. quia negat novisse vos. R. negat ΤΗ. nec vos sibi Nummum unquam argenti dedisse. TR. rahi, ludis me credo: haud

negat.

ΤΗ. Quid iam 9 TR. scio iocaris nunc tu nam ille quidem haud negat. ΤΗ. Immo edepol negat profecto: sique se has aedis Philolachi

3b sindidisse. TH. eho si negavit sibi datum argentum, obseeres e. q. S. Nam etsi ille quidem versus abest sane a Decuriat iisquo qui ex eo fluxerunt exemplis, Lipsiens cod. et edit. Princ. tamen errore librariorum hesse Vetus testatur. Et quid magis potest ad Tranionis confidentiam consciumque fraudis animum appositum esse quam repetita, sed sat eleganter repetita v. 33 sententia Modo numerorum rationibus rectius quam a Bothio consulatur, cuius inguius inventum namque illic quidem haud negat non uti tabis, credo, huic posthabere: ΤΗ. Quid iam 9 ΤΗ. scio iocisis nune tu nam ille quidem haud sed - pol negat. Αutea' credo dixerat, nunc scio ait 'haud negat dixerat simpliciter, quo sortius et audacius est 'haud edepol negat, similiter atque v. 39 asseveranter nugas inquit 'niinquam edepol dabit'. Eique 'edopol isaiticulae grata et Plauto usitata concinnitat Theuropidis rosponsum resertur immo edepol

negat resecto. 1 U. .

Ceterum miror non etiam ost. IV, 2, 42 et 4 in suspicionis societatem ascitos esse, ut in quibus exigua verborum varietate eadem sententia iteretur.

48쪽

Quartus, quintus, sextus usque, Postquam hin Peregre eius pater Abiit, nunquam triduum in unum desitum est esse et bibi.

ΤΗ. Quid ais p ΡΗ. triduum in unum est haud 4ntermissum hie esse hi bibi, Scorta duci, pergraecari, fidicinas, tibicinas 4 Ducere. H. quis istaec faciebat ΡΗ. Philolaches TH. qui Philolaches pIn his permirum est editores ad unum omnes Patienter tulisse hanc constructionem 'desitum est esse et hihi', itemque paullo post 'scorta duci tibicinas ducere'. Sive enim esse passivam sormam crediderunt ), sive cum activo strui potuisse desitum est putarunt, turpiter lapsi sunt: nedum coniungi Utrumque genus verbi possit. Et versum quidem 43 praeclare Ambrosianus codex sanat, i quo est potarier' pro esse et hibi' reliquis versibus quid ille scriptum teneat, discerni nequit, nisi quod . 1 habet postquam peregre illius pater'. Quid multa etiam sine libris non dubitamus pristinam his e sitius sormam sic restituere: ΤΗ. Egone SE tu TH. ne tu molestu's: sine me cum puero loqui. 40 Nemo habitat. PH. habitat profecto: miseri et nudius tertius, Quartus, quintus, Sextus, usque, postquam peregre hinc eius pater Abiit, nunquam triduum unum sisitumst Otarier.

TH. Quid ais standem py PR. triduum unum haud osse intermissum hic bibi, Scorta duci, pergraecari, fidicinas, tibicinas 45 Conduci. ΤΗ. quis illasio faciebat e. q. s.

V. 40 habitat profecto e Decurtati memoria haec in profecto recte eis cerunt tali, unde in Lips et ed princ transiit atque etiam in Vetere, equo 'hem ita prosecto assertur, et 'em itterae sunt e correctura et unacii lera erasa post 'ita'. Sed aliter haec ac vulgo, ita quidem ut secimus, e sonis distribuenda eranti . 1 in libris esL 'hinc preegro'. m. 'eius' quod Ambros 'illius' prodit omisso 'hinc', id usum non habet: ac saepe, apud

a Sero video fessi suasisse Laminum.

49쪽

m. se: Lips. Prine 'in unum Vet. m. r. De - desitum esse et ibi est' Dec. Lips. Princ , item Vet. m. sec., in quo et itum est e correctura et rasura prosectum, et 'hibiss ' fuit a r. m. V. 43 unum Vet. m. seo. Dec. Lips. Princ 'in unum Vet. m. r. -- est haud intermissum hic esse et hibi'

in libris est omnibus. Possunt haec interpolata videri e Most. I, 1, 61 'hibite, Pergraecamini, este' quanquam simplicius fuerit de male intellecto

esse cogitare. exerum cur uoluerim haud otermissum esse', sed haud esse intermissum', non sugere peritos arbitror. Ad versus mensuram complendam aptissimum visum tandem ante 4riduum insertum. Fidicinas autem et tibicinas consentaneum est non 'duci', sed, ut saepe est apud Plautum, 'conduci:'nec probari ducere' 'ocis accentus debuerant E pergraecari forma intelligitur etiam active antiquos pergraecare ut similia plurima dixisse. Cetorum qui sapiunt, eis non es cur vim ac rationem repetitae v. 42 43 sententiae

pluribus inculcemus.

Quoniam ab interpolationibus cum versuum transpositione coniunctis supra exorsi sumus, haud abs re fuerit nunc ad ea Mostellariae exempla exspatiari, quae solam passa tra/ε positionem labem contraxe runt. Quam quidem parum adhuc perspectum est non in Universam tantiim sabulam cadere, sed etiam in singularum scenarum breviores Partictitas. tque turbatum ordinem integrae fabulae cum maxima ex parte licuerit praestantissimi libri Ambrosiani auxilio sive emendare sive emend tum confirmare, eo quidem munimento etsi nunc, ubi ad singula transierimus, carendum erit, tamen novo hoc ipsum documento est, his etiam ad verum et indagandum et vero inveniendum rationem valere argumentandique necessitatem quam Vel antiquissimorum auctoritatem testimoniorum. Ne quis autem huius Potissimum emendandi generis, quod versuum ranspositione continetur, μmiam in curis nostris criticis frequentiam stomachetur sontem illius depravationis facile iniciam ut tanquam oculis intueatur. Exemplo esto ipse Vetus codex Camerarii, in quo sciendum est eam esse scriptUrae rationem, ut, etsi plerumque iamplex versuum ordo a summa ad imam Paginam continuatur,

tamen nonnunquam etiam binis ordinibus quos harbare hodie columnas V eant singulae paginae divisae sint. Hoc ubi fit, cum rursum duplici modo continuari versus possint, ut aut hoc sese ordine excipiant

50쪽

utrumque genus collocandorum versuum in iis codicis partibus, quae hipem titis paginis constant, usu evenit. Velut in bipertitis paginis initium Budentis scriptum est in posteriorem speciem, post aliquot autem paginas non bipe litas inde a I, 3, 35 rursum illis divisis pergitur in priorem speciem ordinatis versibus. Qualis librariorum inconstantia facile intelligitur quantarum turbarum non dicam potuerit fons esse, sed propemodum non potuerit non esse. Multo autem magis memorabile et ut prope fidem superet illud est, quod quibusdam Veteris illius exemplis utrumque genus librarius promiscue ita una eademque pagina est secutus. Sic in Menaechmis, quae fabula magna ex parte tu bipertitis Pagiuis perscripta est, in media scena prima actus II a priore ordinandi ratione, quae solet usitata esse, inde a v. 29 subitus transitus sit ad alteram, post ter hinos autem versus Sic Perseriptos

Ne tu

Nam ita 30 Viatici 32 Vbi nihil 34 Volcipiarii rursum ad priorem reditur tali igitur sonte tu illa ipsa fabula perversus

ordo Versuum repetendus , qui est II, 2: 37 Nummum 40 Menaechme41 Heu bercle 43 Quamvis

39384244Nam tu lubeas

Solet Quid ais

Cognatum autem illud genus est, cum non hilariam divisis paginis tamen bini versus constanter in unius continuitatem contrahuutur: quod supra attigimus p. b quo quidem sit ut reapse eadem ratio ordinandorum versuum Prodeat, atque illa est quam posuimus posteriorem. Nec hie desunt mirae inconstantiae exempla. Vehu Mercatoris II, 1 cum ab initio singuli se versus excipiant, itide a v. 12 usquo ad 1 contractio fit huiusmodi:

i se illius apra opera atque adventa aprio Flagitium et danmum fecisse haud mediocri er. Dicit capram quam dederam serva D sibi Suae uxoris doleui ambae dedisse oppido,