Aloysii L. B. a Locella Tria tentamina ad illustrandas leges 12. tabularum

51쪽

adhuedum extant fragmenta. Sunt equidem , qui et alios quosdam in hunc censum relatos volunt; sed ii Historicos potius, qUam commenta

tores egere. '' C a. f. IX.

id genus rerum ad enarrandam et illustrandam linguam latinam conducentium. Cons. lib. XX,I.s Nempe in Pandectis lib. L. tit. r6. de Hrbor. Igniscat. sex leges deinceps pos4tas videmus, quarum quaevis, e commentariis eius ad leges XII. tabularum, secundum seriem sex librorum desumta est. Unde GAII αλωαδελτου βαλα ιξ 'legimus quoque in Indice Pandectis Florentinis praefixo. Porro .ex libro I '. desumta est L. I. D. de Orig. iur. L. r8. L. aa. D. de in ius ista L. a 3. D. de V. S. Ex libro II φ . L. a 34. eod. libro in Q. L. .R. D. de pacts L. V. ad L. Iesiam de adester. L. an. de V. S. Ex libro IVR . L. t q. D. m regund. L. 9. de imcend. rin. Must. L. q. V. de collation. L. a 36. D. de V. S. . Ex libro VR. L. an. eod Ex Iibro VIR. L. r9. D. de usuris. L. t D. delitu. L. a pe. D. de V. S. Sane his fragmentis et nos in cursu tractationis nostrae, quandoque licebit, utemur. ψ Huc spectant O. POMPEI Us FEsTUS,

52쪽

HIs TORIA XII. TABUI. ARVM.

Idimus hactenus duodecim tabu-ρωκ' larum originem; vidimus pro

gressum; Vidimus denique fata. Nunc id exequi oportet, quod hisce tabulis comprehensum fuiste, ex reliquis eorum fragmentis innotuit. Rem eleganter declarat LIVIUS, quum tabulas has, in immenso legum cumulo, fontem ait fuisse omnis publici privatique iuris. Clarius tamen AUSONIUS:

et. CICERO, qUOS in commentatorum nUmerum relatoS Volebat RIT TERS HUSIUS Comm. ad leg. XII. tab. caP. VI. Pag. ἔδ. Ρaullo meliuS M. PORCIUM CATONEM ad leges XII. tabularum illustrandas operam adhibuisse observarat FRANC. BAMMI IN USComm. ad leg. XΙΙ. tab. Pag. ἐOS.

53쪽

Ius triplex, tabulae, quod ter sam

Sacrum, prissitum, di populi commmve quod usquam est. Unde, ius istud triplex ita dispescunt

Eruditi, ut octo prioribus tabulis, ius privatum; non is, ius publicum; decimae, sacrum tribuant.' θ Lx quo patet, undecimam atque duodecimam tabulam, quoniam prioribus supplen dis conlaetae fuerant, miscellane continuisse. Haec quidem veluti per saturam dicta. At, sequentium opu

Recte equidem Decemviri publica, privata, ac sacra iura discrevere, ne qua confuso Driretur. Id adeo in ipsis olim Regiis legibus observatum suerat: quo procul dubio spectant illa HORATII De

i - Fuit haec sapientia quondam Publica Privitis secernere, sacra Profanis 'concubitu prohibere vigo, dare iura maritis Oppida moliri leges incidere ligno.

54쪽

sculorum gratia, singularum quoque tabularum summa capita perstringenda sunt. Utar hac in re elegantissimo illo ordine, quem a Celeberrimo

Viro IAC. GOTHO FREDO, Constitutum

fuissis, merito gaudeat Eruditorum Respubliea. 'ς X.

4 Duo enim praecipui ordines sunt, quibus XU. legum tabulae collocantur. Alter FRANC. HOTTO MANNI est, qui Ausonium secutus, primis tabulis ius sacrum; sequentibus ius publicum; postremis demum ius privatum attribuit. Alterum autem ordinem IAC GOTHO FREDUS adiquenit; multisque veterum scriptorum testim niis nixus, ipsam nobis veterem tabularum seriem, quantum per probabiles coniecturas licuit, seliciter restituit. Prima statim tabula cui alias praeteream) vide quam eleganter ex illo cICERONI s De legib. II,aa. comprobeturi A ParνIs enim QuInte didicia

mus, SI IN IUS VOCAT, atque ullas ei in

di leges nominare. Quasi diceret: a parvis didicimus, leges XU. tabularum, quarum initium est i in ius Mocat, nominare. Mim

55쪽

q. X.

P aque ex laudati auctoris opinione Miseis rationem instituen di agitandique iudicii tradebat prima tabula. Secun- da continebat causaS iudicii prorogan- να .di, iudicium arborum furtim Caesarum, & rationem persequendorum furum 3 Tertia complectebatur rem

usurariam, auctoritatem eXecutionem-

vero familiare Tullio suisse, suos aliorumque libros, a primis vocibus nominare, erudite ostendit PAUL. MERULA De leg. ROM. XXI, a. Pag. aaa. Ainc quoque bimnalcas apud vIRG ILIUM M M. V. Ner. v. Hac te nos fragili donabimus ante cicuta.

Baec nos FORMOSUM CORYDON ARDE- BAT ALEXINHaec eadem docuit, CUIUM PECUI3 AN MELIBOEI 83- Huius tabulae legibus, Commentarbum fecimus, Tentamine U. Vide explicationem legis Decemviralis, de actione furti nec manifesti, iaTeni. III. c., δ.

56쪽

4 o HISTORIA XII. TABULARUM.

que rei iudicatae, et depositi iudici-

tum in liberos, ius emancipationi S, et legitima tempora quibus iusti liberi nascerentur. Quinta statuebat iu- .ra testamentorum et successiones ab intestato, et hereditatis divisiones et iura tutelarum. Sexta eXhibebat Venditiones et usucapiones, atque tignOrum in alieno induetorum, repudi- 'orumque iura. Septima, primum de damno a quadrupedibus illato, Τ tum de ceteris iniuriis acceptis decernebat; inde Vero pergebat ad Varia

deli- Vide explicationem legis Decemvira. lis, de actione depositi, in Tenet. ΙΗ. caP. a. Uide explicationem legis Decemviralis, de actione tigni iuncti, in Tent. III.

s Vide explicationem: legis Decemviralis, de actione noxa li, de pauperie qu drupedum et pastu, in Tent. III. caP. S.

57쪽

delicta, puta: veneficia, falsa testimonia, parricidia, nec non tutorum quoque ac patronorum fraudes. Octava Constituebat iura praediorum urbanorum ac rusticorum, et iudicium aquae pluviae arcendae siniumque regundorum. Nona fons erat iuris

publici, deque privilegiis irrogandis, coetibus nocturnis tollendis, seditiosis puniendis, iudices instruebat, redeuntesque in fidem Populi Romani, siquidem antea descivissent, recipiendos esse iubebat; postremo cutalia praeteream iudicem pecunia Corruptum capite mulctabat; civis vero Romani iudicium acapitis , nonnia comitiis centuriatis fieri permittebat Decima comprehendebat iura Ceri-C s m O-ε- Vide explicationem legis Decemvir lis, de actione, de distrahendis rationibus, in Tent. HI. ζω. 4-

58쪽

42 HISTORIA XII. TABULA RVM.

moniarum & iusiurandum. Undecima, de iure connubiorum, de saCris detestandis, deque vi postremarum legum statuebat. Duodecima, de pignore aliquid attingebat, et de Calumnioso ac falso iudicio, deque serVΟ,

si furtum fecerit noxae nomine traden- . - do. 7 Haec summa capita, praeeUΠ- te in primis cL. GRAUINA ex ipsiS tabulis excerpsiimus; quorum fragmenta ipsa, sit cui inspicere libet, a tactores consulat oportet, qui ad XII. tabulas, data opera, commentati sunt. Eos adeo mox referemuS.

A. .-i- A C laudabimus quidem isthi C, eos Ib- potissimum , qui secutis XVI.

Vide explicationem legiS Decemvira lis, de actione noxali ob furtum servi, da mnumve ab eo datum, in Tent. III. cap, 6.

59쪽

HISTORIA XII. TABULA RVΜ. 43

et XVIi. colligendis restituendisque μεαε-νaros XII. tabularum legibus operam dede 're. Neque vero omnes in hunc Cen-

sum venient; sed ii solum, quibus , ut ita loquar cum Poeta Jarte benigva Et meliore luto fluxit praecordis Titssπω Ex his primus, cquia antiquior) oc-