장음표시 사용
21쪽
s rescripserunt. Nos lectionem vulgatam, quam Ceteri omnes libri tuentur, retinemus ; et, ut Sententia magis nianifesta fiat, post vocem consuetudine distinxi-
1n Lib. de Bello Hispaniensi c. 31 resertur, ClamOrom INTER Caesarianos, et INTER Pompeian OS, Pervenisse fere in castra Caesaris. PraepOSiti INTERAEO-dem modo iterata reperitur apud Horatium, Sat. I. 7. 11. et rursus Ep. I. 2. 12. Ad priorem locum celeberr. Benti eius haec annotavit. Vitiosum sane lo- quendi getius et δώωτικον, quodque magni meritu nunquam ab Horatio prolatum Quivis alius scriptor inter semel tantum posuerit ut Terent. J- rae sunt inter Glycerium et gnatum. Et sic alii ubique omnes. Neque vero magi ab Gu, quam
ratione, recessit noster Hebraismus qui- dem est, quem Septuaginta eXPreSSerunt: Ανα μεσον
- φοίος, και ανοι μεσον του σκοτους ut Latinu interpres
noluit dicere, M inter lucem, et inter tenebras, ut- pote sermone Latino alienum. V 2 c. an magni Benilei sententiam amplectitur celeberr. HeyniuS, hodiernae Germaniae lumen: Illa autem forma, ut inter inter repetatur, ubi sollennis usus et ipsa alio unum tantum inter admittunt, passim jam a viris doctis observata est. Ἀc. Observ in Tibuli. p. 23 l. Ed 3liae. Mirum nobis videtur, tanti nominis viros de hujus locutionis Latinitate vel dubitare potuisse, quae a probatissimi auctoribuS Surpatur, quaeque apud Varronem, Propertium, Tibullum, Livium H ratium bis, Ciceronem sexies, reperitur. Sed de hoc loquendi genere alibi fusius agere in animo est ubi ostendere Conabimur eandem esse hujus locutionis m-sisHem, atque multarum aliarum, quae ab Optimi auc-
22쪽
toribus Latinis frequentantura tantum abesse, ut vi tiosum loquendi genus Sit, atque διαβικον. In L. III de Bello Civili, C. 16. refertur colloquium, quod Libo suo atque Bibuli nomine, cum Caesare habebat, ubi Caesarem certiorem facit Pompeii sunt- mam esse ac fuiSse Semper voluntatem, ut O mPO- nerentur, utque ab arnii discederetur sed poteS- tatem ejus rei se ipsum et Bibulum nullam habe - re propterea quod de CONSILII Sententia, Sum - mam belli rerumque omnium Ompeio perini Se - rint. Ita nimirum olim vulgo legebatur, et ita legitur in editione ElZeviri una, a Jos. Caligero, ut prae se fert, recensita. At D. Ossius concilii rescripsit; quia, ut ei videtur concilium hic Caesar quasi per contemptum vocat senatum Romanum: nam, quia Par Senatorum Romae manserat, hune cille senatum legitimum congules Pompeiumque, et qui in parte reipublicae erant, turbidos et factio- is Os nuncupabat. Non animadvertisse videtur vir doctus, line esse verba, non Caesaris, sed Libonis qui contemptim de senatoribus, qui in Pompeii exercitu essent, locutus eSSe minini e X istimandus est. Etsi Gudendorpius, Clari ius, Ruddim annus, et bertinus ossium secuti sunt, Oninino tamen co)ιsilii legendum videtur. Quale hoc fuerit consilium, ex simili Sallustii loco discere possvnius. Metellus I, i O- per cunctos senatorii ordinis ex hibernis arcessiri jubet eorum, utque ultorum, quos idoneo duce- bat, consilium habet. Ita more majorum, eae consilii A decreto, per legatos Iugurthae imperat argenti pon-- do ducenta millia. Beli. Jug. c. 72. De harum vocum disterentia et usu, quae, ob vicinitatem en
23쪽
sus et literarum, saepissime confunduntur vid. I. F. Iron ovium ad Liv. XLIV. 2. De liis Caesaris locis tot verbis disceptavimus, non quod virorum doctorum laudibus ac meritis obtrectare volebannus, sed ne ipsa tantorum virorum fama atque auctoritas imperitiores aut minus cautos in errorem inducerent. Ex iis exemplis, aliisque quibusdam iisdem generis, quae alibi tonstravimus, Satis, ni fallimur, apparebit, quam allax et periculosum sit libros scriptos deserere, qui teStes Vetere ac graVes habendi sunt, quorum auctoritatem nequaquam elevare, aut levibus de causis repudiare debemus. Locis quibusdam in nominibu S propriis praesertim, cui obertini auctoritatem secuti, a lectione vulgata recessimus. E. G. Magetobriam rescripsimus hoc enim esse loci nomen, quod diversissimis modis scriptum reperitur, monumento quodam antiquo, nuper
l802 in Arare eis asso, cum epigraph ZIAGE TOB.
quodammodo confirmatur. Vid. Oberi ad L. I. c. Si de Bello Gallico. Eadem ducti auctoritate, pro vulgato UrbigenuS, C. 27. antiquam lectionem Verbi-
genus reStituimus, quae firmatur arulapideu, anno Superioris Saeculi sexagesimo non Sal Oduri . Soleure in inspecta, GENio VERBIGENO dicata. Vide Magasin Encyclopessique Menais Apr. I 806. ubi Th. Fr Wincklor multis egit tum de his, tum de bertini praestantissima Caesaris editione. Olendum tamen QS Celeb. Obertinum rem pessimi eXempli ausum esse, lectionem vulgatam interdum, nihil monito lectore, mutando interdum lectiones Odicum, manifesto depravatas et corruptas, ad leges Grammaticas et rerum veritatem, arbitrio Suo ex Professo revocando. Hoc qui-
24쪽
xi PRAEFATI PRIORIS EDITIONIS.
dem est Omnem verae lectionis indagationen praecludere; ubi, si lectio manifesto depravata retineatur, ne- Cessari ad libros veteres excutiendo eXCitamur, ut, verae lectionis vestigiis per varios codices dispersis in-SiStentes, inde veritatem eruere, et ipsa auctori verba Concipere possimus. Hujusmodi emendationis specimen egregium in magni Bentiet ad . Davisium doluearnesiana Homori editione Epistola videre est. Vid. Bent et aliorum Episti a viro doctisSimo, Car. Burno LL.D. edit. p. 2l2, et Seqq.
25쪽
I. M ALLIA est omnis divisa in partes tresa quarum unam incolunt Belgae, aliam quitani, tertiam, qui ipsorum lingua Celtae, nostra Galli appellantur. Hi omnes lingua, institutis, legibus, inter se differunt. Gallos ab Aquitanis Garumna flumen, a Belgis atrona et Sequana dividit. Horuni omnium sortissimi sunt
Belgae propterea quod a cultu atque humanitate provinciae longissime absunt, minimeque ad eo mercatore Saepe Commeant, utque ea, quae ad effeminandos animos pertinent, important; proXimique Sunt
Germanis, qui trans Rhenum incolunt, quibuscum Continenter bellum gerunt qua de caussa Helvetii quoque reliquos Gallos virtute praecedunt quod sere quotidianis proeliis cum Germanis Contendunt, quum aut suis finibus eos prohibent, aut ipsi in eorum sinibus beIlum gerunt. Eorum una pars, quum Gallos obtinere dictum est, initium capit a flumine Rhodano et continetur Garumna flumine, Oceano, finibus Belgarum attingit etiam ab Sequanis et Helvetiis flumen Rhenum vergit ad Septemtriones Belgae ab extremis Galliae finibus oriuntura pertinent ad inferiorem ΤΟΜ. I. A
26쪽
partem fluminis honi spectant in Septemtriones,
et orientem Solem Aquitania a Garumna flumine ad Pyrenaeos montes, et eam partem Oceani, quae Stad Hispaniam, pertinet spectat inter occasum Soliso Septemtrion OS.IL Apud Holvetios longe nobilissimus et ditissimus fuit Orgetorix. Is M. Messala et M. Pisone COSS. regni cupiditate induetus, Conjurationem nobilitatis socii et civitati persuasit, ut de finibus suis
Cum omnibus copiis exirent perfacile eSSe, quum Virtute omnibus praestarent, totius Galliae imperio potiri. Id hoc facilius eis persuasit, quod undique locinatura Helvetii continentur: una ex parte, flumine Rheno latissimo atque altissimo, qui agrum Helvetium a Germanis dividit altera e parte, monte Jura altissimo, qui est inter Sequanos et Helvetiosa tertia, lacu Lemanno, et flumine Rhodano, qui provinciam nostram ab Helvetiis dividit. His rebus fiebat, Hi et minus late vagarentur, et minus facile finitimis bellum inferre possent qua de caussa homines bellandi cupidi magno dolore afficiebantur. Pro multitudine autem hominum, et pro gloria belli atque fortitudinis, angustos se fines habere arbitrabantur, qui in longitudinem millia passuum CXL, in latitudinem
III. His rebus adducti, et auctoritate Orgetorigi permoti, Constituerunt ea, quae ad proficiscendum
pertinerent, Comparare, jumentorum et Carrorum quam maXimum numerum coemere, Semente quam
maximas sacere, ut in itinere copia frumenti Suppeteret Cum proximis civitatibus pacem et mi Citiam Confirmare. Ad eas res conficiendas biennium sibi satis esse duxerunt, in tertium annum prosectionem
27쪽
lege confirmant. Ad eas res conficiendas Orgetorix deligitur. Is sibi legationem ad civitates suscepit. In eo itinere persuadet Custico, Catamantaludis filio,
Sequano, cujus Pater regnum in Sequanis multos annos obtinuerat, et u S. P. R. amicu appellatus erat, ut regnum in Civitate Sua Occuparet, quod pater ante habuerat itemque Dumnorigi Aeduo, fratri Divitiaci,
qui eo tempore principatum in civitate obtinebat, ac maxime plebi acceptus erat, ut idem Onaretur, Persuadet eique filiam suam in matrimonium dat. Perfacile actu esse, illis probat, conata perficere, ProPterea quod ipse Suae civitatis imperium Obtenturus esset non osse dubium, quin totius Galliae plurimum Helvetii possent se suis Opiis, suoque XerCitu, illis regna conciliaturum, confirmat. Hac ratione adducti, inter se fidem et jusjurandum dant, et regno occupato, Per tre potentiSSimos ac firmissimos populos totius Galliae sese potiri pOSSe perunt. IV. Ea res ut est Helvetiis per indicium nunciata, moribus suis Orgetorigem e vinculis caussam dicere coegerunt. Damnatum poenam equi Oportebat, ut igni cremaretur. Die Constituta caussae dictionis Orgetorix ad judicium Omnem suam familiam, ad hominum millia decem, undique coegit et Omnes
clientes obaeratosque SUOS, UOrum magnUm numerum habebat, eodem conduXit per EOS, De Caussam
diceret, se eripuit. Quum Civitas, ob eam rem incitata, armis jus suum XSequi Conaretur, multitudinemque hominum X agri magi Stratu cogerent, OrgetoriX mortuus Si neque abeS Suspicio, ut Helvetii arbitrantur, quin pSe ibi mortem consciverit.
V. Post ejus mortem nihilo minus Helvetii id, quod constituerant, facere conantur, ut e sinibus suis
28쪽
exeant. Ubi jam se ad eam rem parato esse arbitrati sunt, oppida sua omnia, numero ad duodecim, vicos ad quadringentos, reliqua privata aedificia, in condunt:
frumetitum Omne, praeter quod Secum portaturi erant, comburunt ut, domum reditioni Spe Sublata, paratiores ad omnia pericula subeunda SSent trium mensium molita cibaria sibi quemque domo offerre jubent Persuadent Rauracis, et Tulingis, et Latobrigis, finitimis, uti, eodem S con Silio, oppidis suis vicisque exustis, una cum iis proficiScantur Boiosque, qui trans Rhenum incoluerant, et in grum Oricum transierant, Ore iamque oppugnarant, receptos ad Se, OcioAsibi adsciscunt.
VI. Erant omnino itincra duo, quibus itineribus
domo exire possent: unum per Sequan OS, unguStum
et dissiciis, inter montem Juram et flumen Rhodanum, vix qua Singuli Carri ducerentur mons autem altissimus impendebat, ut facile perpauci prohibere possent: alterum per provinciam noStram, multo facilius atque expeditius propterea quod Helvetiorum inter fines, et Allobrogum, qui nuper pacati erant, Rii Odanus fluit, isque nonnulli loci vad transitur. Extremum oppidum Allobrogum St, prOXimumque Helvetiorum finibus Geneva. X e oppido pons ad Helvetios pertinet. Allobrogibus sese vel perSuaSuros, quod nondum hono animo in populum Romanum viderontur, existimabant, vel vi CORCturos, ut per uos fine eos ire paterentur omnibus rebus ad Prosectionem comparatis, diem dicunt, qua die ad ripam Rhodani omnes
conveniant is dies erat, a. d. v Kal. Apr. L. Pisone, A. Gabinio, COSS. VII. Caesari quum id nunciatum esset, COS PEPprovinciam nostram iter facere conari, maturat ab
29쪽
urbe proficisci, et quain maximis potest itineribus, in Galliam ulteriorem contendit, et ad Genevam Pervenit. Provinciae toti quam maximum militum numerum imperat; erat omnino in Gallia ulteriore legi una pontem, qui erat ad Genevam, jubet rescindi. Ubi de Hus adventu Helvetii certiores tacti sunt,
Iegatos ad eum mittunt nobilissimos Civitatis, cujus legationis amotus et crudoctius principem locum obtinebant, qui dicerent, sibi esse in animo, sine ullo malcficio iter per provinciam sacere, propterea quod aliud iter haberent nullum rogare, ut ejus Voluntate id sibi facere liceat. Caesar, quod memoria tenebat,
L. Cassium consulem occisum, exercitumque Hu ab
Helvetiis pulsum, et sub jugum mi SSum, ConCedendum non putabat neque homines inimico animo, data facultate per provinciam itineris faciundi, temperaturos ab injuria et maleficio Xistimabat. Tamen, ut Spatium intercedere posset, dum militeS, quo imperaverat, Convenirent, legatis respondit, diem se ad deliberandum sumturum si quid vellent a. d. Idus Apr. re
VIII. Interea ea legione, quam Secum habebat, militibusque, qui ex provincia convenerant, a lacu Lemanno, qui in flumen Rhodanum influit, ad montem Juram, qui fines Sequanorum ab Helvetiis dividit,
millia passuum decem novem, murum in altitudinem peduni Sedecim, fossamque perducit. EO Opere Perfecto, praesidia disponit, castella Communit, quo facilius, si se invito transire Conarentur, prohibere POSSet. Ubi ea dies, quam constituerat cum legatiS, Venit, Ct legati ad eum reverterunt, negat, e more et eXemplo
populi Romani posse iter ulli per provinciam dare; ζt, si vim facere conentur prohibiturum Ostendit.
30쪽
Helvetii, a spe dejecti navibus junctis, ratibus quo compluribus factis, alii vadis Rhodani, qua minima altitudo fluminis erat, nonnunquam interdiu, Saepius noctu, Si perrumpere POSSOnt, Conati, peris munitione et militum concursu et telis repulsi, hoc conatu destiterunt. IX. Rellinquebatur una per Sequano Via, qua, Sequanis invitis, propter anguStia ire non poterant. His quum Sua ponte Pel Suadere non OSSOnt, legatos ad Dumnorigem Aeduum mittunt, ut eo deprecator a Sequani impetrarent. Dumnori X gratia et Iargitione apud Sequano plurimum poterat, et Helvetiis erat amicuS, quod ex ea civitate Orgetorigis filiam in matrimonium duxerat; et, Cupiditate regni adductus, novis rebus studebat, O quam plurimas civitates suo sibi boneficio habere obstrictas volebat. Itaque rem Suscipit, et u Sequanis impetrat, ut per fines uos ire Helvetios patiantur Obsidesque uti inter sese dent perficit: Sequani, ne itinere Helvetios prohibeant; Helvetii, ut sine maleficio et injuria transeant. X. Caesari renunc idtur, Helvetiis esse in animo per agrum Sequanorum et Aeduorum iter in Santonum fines sacere, qui non longe a Tolosatium finibus absunt; quae civitas est in provincia. Id si fieret, intelligebat magno Cum periculo provinciae futurum, ut homines bellicosos, populi Romani inimicos locis patentibus maXimeque frumentariis finitimos haberet. Ob eas caussa ei munitioni, quam secerat, T. Labienum legatum praesecit ipse in Italiam imagnis itineribus Contendit duasque ibi legiones ConSCribit, et tres, quae circum Aquileiam hiemabant, ex hiberni educit; et, qua proximum iter in ulteriorem Galliam per Alpes erat, cum hi quin-