장음표시 사용
41쪽
vulnerabant. Di quum sset pugnatum, impedimentis castrisque nostri potiti sunt. Ibi Orgetorigis filia, atque unus e filiis Captus os t. Ex eo proelio circiterii ominum millia CXXX supersuerunt, eaque tota nocte Continenter erunt nullam partem noctis itinere intermisso, in fines Lingonum die V pervenerunt, quum, et propter ulla era militum, et propter Sepulturam oc- Cisorum, nostri, triduum Orati, eos equi non potuissent. Caesar ad Lingonas literas nuncioSque misit, ne eo frumento, neve uti re, juvar i qui si juvissent, se eodem loco, quo II elvetios habiturum. Ipse, triduo intermisso, cum omnibus copiis eos sequi coepit.
XXVII. Helvetii, omnium rerum inopia adducti, legatos de deditione ad una miSerunt qui, quummum in itinere convenissent, Seque ad Pede projeCiSSent, suppliciterque oculi flente pacem petiSSont, atque
eos in eo loco, quo tum CSSent, Si Um dVentum, N-
spectare jussisset, Paruerunt. EO Postquam Caesar pervenit, I ideS, arma, Ser VOS, qui ad eos perfugis-Sent, poposcit. Dum ea. Conquiruntur, et conseruntur,
nocte intermissa, Circitor liominum millia VI ejus pagi, qui Verbigenus appellatur, Sive timore perterriti, ne, tirmis traditis, supplicio assicerentur, sive spe salutis i ducti, quod in tanta multitudine dediticiorum suam
fugam aut occilliari, aut onmino ignorari posse existimarent, prima nocte e Castri Helvetiorum egressi, ad B lienum finesque Germanorum Contenderunt.
XXVIII. Quod ubi Caesar resciit, quorum per υnes ierant, his, uti Conquirerent et reducerent, si sibi purgati es8 vellent, imperavit reductos in hostium
numero habuit reliquos omneS, Ob8idibus, armis, perfugis traditis, in dediti cutem accepit. Helvetios Tu- To M. I. C
42쪽
lingos, Latobrigos in fines uos, unde erant prosecti , reverti jussit; et, quod Omnibus fructibus amissis, domi nihil erat, quo famem tolerarent, Allobrogibusrmperavit, ut iis frumenti copiam facerent ipsos oppida VicοSque, quos incenderant, restituere jussit. Id a maxime ratione fecit, quod noluit eum locum, unde Helvetii discesserant, vacare ne propter bonitatem agrorum, Germani, qui trans Rhenum incolunt, suis finibus in Helvetiorum fines transirent, et finitimi Galliae provinciae Allobrogibusque essent. BO-ios, petentibus Aeduis, quod egregia virtute erant cogniti, ut in finibus suis collocarent, Concessit quibus illi agros dederunt, quosque postea in parem uris libertatisque conditionem, atque ipsi erant, reCEPC
XXIX. In castris Helvetiorum tabulae repertae sunt literis Graecis consectae, et ad CaeSarem relatae, quibus in tabulis nominatim ratio consecta erat, qui
numerus domo exiSSet eorum, qui arma ferre possent, et item separatim pueri, Senes, muliereSqUe. Quarum Omnium rerum Summa erat, Capitum Helvetiorum millia CCLXIII, Tulingorum millia XXXVI, Latobrigorum XIV, Rauracorum XXIII, Boiorum XXXII ex his, qui arma ferre possent, ad millia XCII. Summa omnium fuerunt ad millia CCCLXVIII. Eorum, qui domum redierunt, censu habito, ut Caesar imperaverat, repertus est numerus millium C et X.
XXX. Bello Helvetiorum consecto, totius fero Galliae legati, principes civitatum, ad CaeSarem gratulatum convenerunt: In te digere sese, tametsi pro
veteribus Helvetiorum injuriis populi Romani ab iis
poenas bello repetisset, tamen eam rem non minUS CX
usu terrae Galliae, quam p0puli Romani, accidisse:
43쪽
propterea quod eo Consilio, florentissimis rebus,donaos suas Helvetii reliquissent, uti toti Galliae bellunt inferrent, imperioque potirentur, locumque domicilio ex magna copia deligerent, quem ex omni Gallia opportunissimum ac fructuosissimum judicassent, reliquusque civitates stipendiarias haberent. Petierunt,
uti sibi concilium totius Galliae in diem certam indicere, idque Caesaris voluntate facere, liceret: sese habere qua8dem reS, quas e communi consensu ab eo petere vellent. Ea re permissa, diem concilio Onstituerunt, et jurejurando, ne quis enunciaret, nisi quibus communi consilio mandatum eSSet, inter Se Sanxe
XXXI. Eo concilio dimisso, iidem principes civitatum, qui ante fuerant ad Caesarem, reverterunt, peti runtque, ut sibi secreto in occulto de sua Omniumque Salii te cum c agere liceret. Ea re impetrata, sese omnes flentes Caesari ad pedes projecerunt: Non minus se id contendere, et laborare, ne ea, quae dixiS-Sent, nunciarentur, quam, uti ea, quae vellent, impetrarent: propterea quod Si enunciatum OSSet, Summum in Cruciatum se venturos viderent. Locutus est pro
his Divitiacus Aeduus: Galliae totius factiones esse duas harum alterius principatum tenere Aeduos, alterius Arvernos. Hi quum tantopere de potentatu
inter se multos annos Contenderent, factum esse, uti
ab Arvernis, Sequanisque Germani mercede arces- Serentur. Horum primo circiter millia XV Rhenum tran SisSe: OSteaquam agros, et cultum, et copias Gallorum, homines feri ac barbari adamusSent, transductos plures nunc esse in Gallia ad C et X millium numerum cum hi Aeduos, eorumque lientes, Semel atque iterum armis contendiSSe, magnam calami-
44쪽
tatem pulsos coepiSse, Omnem nobilitateva, omnem Senatum, Omnem equitatUm, amisisse. Quibus proeliis calamitatibusque fiactos; qui et Sua virtute, et populi Romani liospitio atque amicitia, plurimum ante in Gallia potuissem, coactos esse Sequanis obsides dare Tiobilissimos civitatiS, et jurejurando civitatem
obstringere, sese eque ObSi de repoti LUTOS, neque auxilium a populo Romano imploraturOS, neque e. Cusaturos, quo minus perpetuo sub illorum ditiones atque imperio essent: unum Se esse ex Onini civitate
Aeduorum, qui adduci non potuerit, ut juraret, aut liberos suos obsides arcti. Ob eam rem se ex Civitato profugisse, et Romam ad Senatum venisse, auxiliti postulatum, quod Solus neque jurejurando neque Obsidibus teneretur. Sed pejus victoribu Sequanis, quam Aeduis victis, accidisse propiore quod Ariovistus, rex Germanorum, in eorum finibus Consedissol, tertiamque partem agri Sequani, qui esset optimus totius Galliae, occupavissct O nun de altera parte tertia Sequanos decodex juberet propterCa quod, paucis mensibus ante, Harudum millia hominum xiv ad eum venissent, quibus locu u S de pararentur. Futurum Se paucis annis, uti nanes ex Galliae finibus pellerentur, utque Omnes Germani Rhenum
transirent neque enim conserendum Sse Gallicum cum Germanorum agro, neque an ConSuetudinem uictus cum illa comparandam Ariovistum autem, ut
Nomo Gallorum copias proelio vicerit, quod proelium factum sit ad Magetobriam, superbe et crudeliter imper u e obsides nobilisSimi cuju&que libero poscere,
ct in os omnia exempla Cruciatusque edere, Si quare non ad nutum, aut ad voluntatem ejus, faeta sit. Hominem esse barbarum, iracundum, temerarium:
45쪽
non posse jus ini peri diutius sustineri. Nisi siquid in Caesare populo lue Romano Sit auxilii, omnibus Gallis idem esse facienduna, quod ΙΙelvetii fecerint, ut domo emigrent aliud domicili uni alias sedes,
remotas a ἰernianis, Petunt fortunamque, quae Cunque accidat, e X Periantur. Haec Si nunciatu Ariovisto sint, non dubitare, quin de Oninibus obsidibus, qui apud uni Sint, gravissimum Supplicium Sumat.
Caesarem ci auctoritate sua atque Exercitus, vel recenti victoria, vel nomine populi Romani, deterrere POSSe, ne major multitudo ei in anorum lienuni
transducatur, Galliamque omnem ab Ariovisti injuria posse defendere. XXXII. Hac oratione es DivitiaCO habita, omnes, qui aderant, magno 1 et nuκilium a Caesare petere coeperunt. Animadvertit CaeSar, nos ex omnibus quanos nihil carum rerum sacere, qua Ceteri suCerent; sed tristes, capite demisso, terram intueri. Ejus rei Cu Sa quae esset, miratus, ex ipsis quaesiit Niliit Sequani respondere, sed in eadem tristitia taciti permanere. Quum ab iis Saeptu quaereret, neque ullani omnino vocem X primere possut, idem Divitiacus Aeduus respondit Hoc esse mi Soriorem graviorem inque fortunam Sequanorum, quum reliquorum quod soli ne in occulto quidem queri, neque auxilium implorare, auderent, ubSentisque Ariovisti crudelitatem, velut si coram adeSSet horrerent: propterea quod reliquis tamen fugae facultas daretur Sequani vero, qui intra fines suos Ariovistum recepiSSent, quorum oppida omnia in potestate ejus CSSent, Omne Cruciatus esSentim serendi.
XXXIII. His rebus cognitis, Caesar Gallorum antino verbis confirmavit, pollicitusque est, sibi eam
46쪽
rem Curae futuram magnam se habere spem, et beneficio suo et auctoritate adductum, Ariovistum finem injuriis facturum. Hac ratione habita, concilium dimisit. Et secundum ea multae res eum Ortabantur, quare sibi eam rem cogitandam et suscipiendam putaret imprimis, quod Aeduos, fratres
consanguineOSque Saepenumero a Senatu appellatos, in servitute atque in ditione videbat Germanorum teneri, eorumque Obside esse apud Ariovistum ac Sequanos, intelligebat quod in tant imperio populi
Romani, turpissimum sibi et reipublicae esse arbitrabatur. Paullatim autem Germanos consueScere Rhenum transire, et in Galliam magnam eorum multitudinem Venire, populo Roman periculosum videbat: neque sibi homines feros ac barbaros temperaturos existimabat, quin, quum omnem Galliam occupassent, ut ante Cimbri Teutonique fecissent, in provinciam exirent, atque inde in Italiam contenderent; prae- Sertim quum Sequanos a provincia nostra Rhodanus divideret quibus rebus quam maturrime CCurrendum putabat. Ipse autem Ariovistus tantos sibi spirituS, tantum arrogantiam, SumSerat, ut serendu non videretur.
XXXIV. Quamobrem placuit ei, ut ad Ariovistum legatos mittoret, qui ab eo postularent, uti aliquem locum, medium utriusque, colloqui diceret: velle sese de republica et summis utriusque rebus cum
eo agere. Ei legationi Ariovistus respondit: Si quid
ipsi a Caesare opus esset, sese ad eum Venturum fuisse : si quid ille a se velit, illum ad se venire Oportere. Praeterea Se neque sine exercitu in eas partes Galliae venire audere, quas CaeSar OSSideret, neque Xer- Pitum Sine magno commeatu, atque emolumento, in
47쪽
in uni locum contrahere posse : sibi autem mirum videri, quid in sua Gallia, quam bello vicisset, aut Caesari, aut omnino Populo Romano negotii esset. XXXV. His responsis ad Caesarem relatis, iterum ad cum Caesar legulos cum liis mandatis mittit: Quoniam, tanto Suo populique Romani beneficio affectus, quum in consulatu Suo recat tu amicus a Senatu appellatus esset hanc Sibi populoque Romano gratiam referret, ut in colloquium venire invitatus gravaretur, neque de communi re dicendum sibi et cog-nOSCendum putaret haec eSSe, quae ab eo POStularet: Primum, ne quam lominum multitudinem amplius trans Rhenum in Galliam transduceret deinde obsides, quos haberet ab Aeduis, redderet SequaniSque permitteret, ut, quo illi haberent, voluntate ejus reddere illis liceret neve Aeduos injuria acesseret neve liis sociisve eorum bellum inferret. Si id itaJsecisset, sibi populoque Romano perpetuam gratiam atque amicitiam cum c futurum : Si non impetraret, sese, quoniam, M. Messala, M. Pisone Coss. Se natus CensuiSSet, uti, quicunque Galliam provinciam obtineret, quod commodo reipublicae sacere OSSet, Aeduos Ceterosque amicos populi Romani defenderet)se Aeduorum injurias non negle Cturum. XXXVI. Ad haec Ariovistus respondit: usAESse belli, ut, qui vicissent, iis, quos viciSSent, quemadmodum velloni, imperarent item Populum Romanum victis, non ad alterius praeScriptum, Sed ad Suum arbitrium imperare consuesse. Si ipse populo Romano non Praescriberet, quemadmodum Suo jure uteretur, non Portere SeSe a populo Romano in suo jure impediri. Aeduos sibi, quoniam belli fortunam tentas-SEnt, et armis congressi ac superati essent, stipendia-
48쪽
rios esse iactos Magnam Caesarem injuriam facere, qui suo adventu vectigalia sibi deteriora faceret. Aeduis se obsides redditurum non esse ἔ noque iis, neque porum sociis injuria bellum illaturum, si in coinanerent, quod ConveniSSet, stipendiumque quotannis penderent: si id non fecissent, longe iis fraternum nomen populi Romani afuturum. Quod sibi Cases ardenunciaret, se Aeduorum injurias non neglecturum; neminem secum sine Sua pernicie contendisse. Quum
vellet, congrederetur intellccturum, quid invicti Germani, exercitatissimi in armis, qui inter annos
XI tectum non subiSsont, Uirtute OSSCnt.
XXXVII. Haec eodem tempore Caesari mandata reserebantur, et legati ab Aeduis et a Treviris veniebant Aedui questum, quod Harudes, qui nuper in Galliam transportati essent, sine eorum Popularentur sese ne obsidibus quidem datis pacem Ariovisti redimere potuisse Treviri autem, pagos centum Suevorum ad ripas Rheni consedisse, qui Rhenum
transire Cotiarentur iis praeesse Nasuam et Cimberium, patros. Quibus rebus Caesar Vehement rcommotus, maturandum sibi xistimavit, ne, si nova manus Suevorum cuni veteribus copiis Ariovisti sese Conjunxisset, minus sacile resisti posset. Itaque, res rumentaria, quam Celerrime Potuit, comparata, magnis itineribus ad Ariovistum contendit. XXXVIII. Quum tridui viam processisset, nilnCi tum est ei Ariovistum Cum suis omnibus copiis ad occupandum VCSontionem, quod est oppidum maximum Soquanorum, Contendere, triduique viam a suis finibus processisse. Id ne accideret, magnopere sibi praecavendum Caesar existimabat. Namque omnium rerum, quae ad bello usui erant, summa erat in eo
49쪽
oppido facultas idque natura loci sic muniebatur, ut
magnam adducendum bellum daret facultatem, propinterea quod flumen Dubis, ut circino circumductum,pa ne totum Oppidum cingit; reliquum Spatium, quod est non amplius pedum DC, qua flumen intermittit, mons continet magna altitudine, ita ut radices montis eX utraque parte ripae fluminis Contingant. Hune murus vircumdatus arcem ericit, et cum Oppido Conjungit. Huc Caesar magnis nocturnis diurnisque itineribus contendit occupatoque oppido ibi praesidium
XXXIX. Dum paucos dies ad Vesontionem, rei
cunctatione nostrorum, Vocibusque Gallorum, acimercatorum, qui ingenti magnitudine corporum Germanos, incredibili virtute, atque exercitatione in armis, SSe Praedicabant, Saepenumero sese cum iis CongreSSOS, ne vultum quidem atque aciem oculorum ferre potuisse tantus subito timor omnem exercitum Occupavit, ut non mediocriter omnium mentes animosque perturbaret. Hic primum ortus est a tribunis militum, praesectis, reliquisque, qui, exurbe amicitiae caussa Caesarem Secuti, magnum Periculum
miserabantur, quod non magnum in re militari usum habebant. Quorum alius, alia caussa illata, quam sibi ad proficiscendum necessariam esSe diceret, petebat, ut rius voluntate discedere liceret; nonnulli pudore adducti, ut timoris suspicionem vitarent, remanebant. Hi neque vultum fingere, neque interdum lucrimas tenere poterant: abditi in tabernaculis, aut suum satum querebantur, aut Cum familiaribus suis commune periculum miserabantur. Vulgo totis castris testamenta obsignabantur. Horum vocibus a timore
50쪽
paullatim etiam ii, qui magnum in castris usum habe. bant, milites centurioneSque, quique equitatu prae- orant, perturbabantur. Qui se ex his minus timidos existimari volebant, non ea OStem vereri, Sed anguStias itineris, et magnitudinem Silvarum, quae intercederent inter ipsos atque Ariovistum, ut rem frumentariam, Ut Satis Commode Supportari OSSet timere dicebant. Nonnulli etiam Caesari renunciabant, quum CaStra moveri ac Signa ferri jussisset, non foro dicto audientes milites, neque Propter timorem signa laturOS.
XL. Haec quum animadvertiSSet, Convocat consilio, omniumque ordinum ad id consilium adhibitis
centurionibus, vehementer eo incusavit: primum, quod aut quam in Partem aut quo Consilio ducerentur, sibi quaerendum aut cogitandum putarent Ario-viStum, Se ConSule, Cupidissime populi Romani amicitiam appetisse. Cur hunc tam temere quisquam
ab ossicio discessurum judicaret 8 Sibi quidem persuaderi, cognitis Suis POStulatis, atque aequitate conis ditionum perSpecta, eum neque Suam, neque populi
Itomani, gratiam repudiaturum. Quod Si furore atque amentia impulsus, bellum intuliSset, quid tandem vererenturi aut Cur de sua virtute, aut de ipsius diligentia, desperarenti Factum ejus hostis periculum
patrum nostrorum memoria, quum, Cimbris et Teutonis a C. ari pulsis, non minorem laudem exercitus, quam ipSe imperator, meritu videbatur. Factum etiam nuper in Italia, Servili tumultu quos tamen aliquid usus, ac disciplina, quam a nobis accepissent, sublevarent. EX quo judicari POSSet, quantum haberet in se boni constantia propterea quod, quos aliquamdiu inertite Sine caussa timuissent, hoS