Dialogorum liber XII: Ad Helviam matrem de consolatione, texte Latin;

발행: 1918년

분량: 403페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

141쪽

illo tempore itaque adicit uisum sibi se magis in exilium ire qui sine illo rediturus esset, quam illum in exilio relinqui. o fortunatiorem Marcellum eo tempore, quo eXilium Suum Bruto adprobauit, quam 3 quo rei publicae consulatum quantus ille uir fuit qui effecit ut aliquis exul sibi uideretur, quod ab eXule recederet quantus uir fuit qui in admirationem sui adduxit hominem etiam Catoni Suo miran

Io PraeterueCtUm, quia non Sustineret uidere deformatum uirum illi quidem reditum inpetrauit Senatus publicis precibus tam sollicitus ac maestus, ut omne illo die Bruti habere animum uiderentur et non pro Marcello sed pro Se deprecari, ne Xule AESSent riti sine illo fuissent: sed plus multo Consecutu OSt, quo die illum exulem Brutus relinquere non potuit, Caesar uidere. Contigit enim illi testimonium utriusque Brutu sine Marcello reuerti se doluit Caesar erubuit num dubitas, quin se ille Marcellus tantus

a uir sic ad tolerandum nequo animo Xilium Saepe adhortatus sit ' quod patria CareS, non eSt miSerum.

ita te disciplinis inbuisti, ut scire omnem locum sapienti uiro patriam esse quid porro hic, qui te eXpulit, non pSe per anno decem continuos patria a caruit propagandi sine dubio imperii causa sed nempe Aruit nunc ecce trahit illum ad se Africam resurgentis belli minis plena trahit Hispania, quae fractas et adflictas partes refouet trahit AegyptuSinfida totus denique orbis, qui ad OCCASionem On-3 cussi imperii intentus est. Cui primum rei occurret cui parti se opponet aget illum per omnes terraS

142쪽

74 SENECA

uictoria sua illum suspiciant et colant gentes tuuiu Bruto miratore contentus IO. Bene ergo eXilium tulit Marcellus, ne quiC- quam in animo eius mutauit loci mutatio quamuiSeam pauperta Sequeretur in qua nihil mali esse, quiSquis modo nondum peruenit in insaniam omnia Subuertenti auaritiae atque luxuriae, intellegit. quantulum enim est, quod in tutelam homini neceS- sarium est et cui deesse hoc potest ullam modo uirtutem habenti quo ad me quidem pertinet, o intellego me non opes Sed occupatione perdidiSSe. corporis eXigua desideria sunt frigus Summoueri uolt, alimentis famem ac sitim extinguere quidquid Xtra

Concupiscitur uitiis, non Sibu laboratur non StneCeSSO Omne perScrutari profundum nec Strage is animalium uentrem onerare, nec Conchylia ultimi

maris ex ignoto litore eruere di istos eaeque perdant, quorum duxuria nam inuidios, imperii rines 3 transcendit i ultra Phasin capi uolunt quod ambitio-Sam popinam instruat, ne piget a ParthiS, a quibus o

nondum poena repetiimuS, UOS petere undique

convehunt omnia, nota ignota fastidienti gulae: quod dissolutus deliciis stomachus uix admittat, ab

ultimo portatur oceano uomunt ut edant, edunt ut uomunt, et epulaS, qua toto orbe Conquirunt, ne asConcoquere dignantur ista si quis despicit quid illi paupertas nocet 8 Si quis concupiscit, illi paupertas

etiam prodest inuitus enim Sanatur et Si remedia ne Coactu quidem recipit, interim Certe, dum non poteSt,

143쪽

illa nolenti similis est Caesar; quem mihi uidetur

rerum natura edidisse ut ostencteret quid Summa uitia in Summa fortuna posSent, Centien sestertio cenauit

uno die et in hoc omnium adiutus ingenio uictamens inuenit, quomodo trium prouinciarum tributum una Cena fieret miserabiles, quorum palatum nisi ad pretioso cibos non excitatur pretioso autem non eXimiu sapor aut aliqua faucium dulcedo sed raritas et difficultas parandi facit alioqui; si ad sanam illis 1 mentem plaCeat reuerti, quid opus est tot artibus uentri seruientibus Θ quid mercaturi. quid uastatione siluarum quid profundi perscrutationes passim iacent alimenta, quae rerum natura omnibus locis disposuit Sed haec uelut caeci transeunt et omneSi regione Peruagantur, maria traiciunt et cum famem OXiguo OSSint sedare, magno inritant. libet dicere

quid de lucitis naues quid manus et aduersus eraSet aduersus homines armatis quid tanto tumultu discurritis quid opes opibus adgeritis non uoltis

et Cogitare, quam Parua uobi Corpora Sint 8 nonne furor et ultimia mentium error est, Cum iam Xiguum CapiaS, cupere multum licet itaque augenti CensuS, promouenti fineS, numquam tamen Corpora UeStra laxabitis cum lene messerit legotiatio, multumst militia rettulerit, cum indagati undique cibi coierint, non habebitis ubi istos apparatus ueStro ConlocetiS. quid tam multa conquiritis scilicet maiores nostri,

quorum uirtu etiamnunc mitia mostra SuStentat, infelices erant, qui sibi manu sua parabant cibum, a quibu terra cubile erat, quorum tecta nondum auro

illa A uelle a Q, illa nolle Gerte uolenti Gerta

144쪽

76 SENECA

fulgebant, quorum templa nondum gemmis nitebant itaque tunc per fictiles deos religiose iurabatur qui illos inuocauerant, ad hostem morituri, ne fallerent, 8 redibant scilicet minus beate uiuebat ictator noSter, qui Samnitium legatos audiit cum uilissimum cibum in ioco ipse manu sua uerSaret illa, qua iam Saepe OStem percusserat laureamque in Capitolini

Ioui gremio reposuerat, quam Apiciu nostra memoria uiXit, qui in ea urbe, ecqua aliquando philoSophi uelut corruptores iuuentuti abire iusSi Sunt, scien Iotiam sopinae professui diSciplina Sua saeculum iniecit. Cuius eXitum noSSe operae pretium St. Cum sestertium miliens in culinam ConieciSSet. Cum tot

congiaria principum et ingens Capitolii uectigal

singulis comiSationibu eXSOrpSiSSet, aere alieno OP IS preSSUS ratione Sua tunc primum coactus inspeXit Superfuturum sibi SeStertium Centiens computauit et uelut in ultima fame uicturus si sestertio centiens 1 ViXiSSet, ueneno uitam finiuit quanta luXuria erat, Cui Centiens sestertium egestas fuit nunc et puta opecuniae modum ad rem pertinere, non animi sestertium Centien aliquis Xtimuit, et, quod alii uoto petunt, ueneno iugi l illi uero tam prauae mentis homini ultima potio saluberrima fuit tunc uenena edebat bibebatque cum immensi epuli non delec astaretur tantum sed gloriaretur, cum uitia Sua Stentaret, Cum Civitatem in luXuriam Suam conuerteret,

cum iuuentutem ad imitationem sui sollicitaret, etiam 11 Sine mali eXempli per Se docilem haec accidunt diuitias non ad rationem reuocantibus Cuius Certicio fines sunt. Sed id uitiosam monsuetudinem cuius

itaque atqui mali Gerta

145쪽

inmenSum et incomprensibile arbitrium est. Cupiditati nihil satis est naturae Satis Si etiam Arum. nullum ergo pauperta exulis incommodum habet nullum enim tam inops Xilium est, quo non alendo homini abunde fertile sit. II. At uestem rues domum Mesideraturus AES 1 exsul. si haec quoque ad usum tantum desiderabit

neque tectum ei deerit neque uelamentum aeque enim iXiguo degitur torpus quam alitur: nihil

1 homini natura quod necessarium iaciebat fecit

operoSum Sed desiderat Saturatam multo conchylio purpurnm inteXtam auro uariisque coloribus

distinctam et artibus non fortunae iste uitio sed Suo pauper est etiamsi illi quidquid amisit restii tueriS nihil age P Ilia enim restituto deerit X eo quod Cupit, quam XSuli e eo quod habuit sed desiderat inurei. fulgentem rua Si Supellectilem, et

antiquis nominibus artificum argentum nobile, aeSpaucorum insania pretiOSum, et seruorum turbama quae quamui magnam domum AnguStet iumentorum corpora disserta et Coacta pinguescere, et nationum omnium lapides ista Congerantur licet, numquam explebunt ineXplebilem animum, non magis quam ullus Sufficiet umor ad Satiandum eum, cuiu desidea rium non e inopia Sed caeStu ardentium uiscerum oritur non enim Siti illa Sed morbu est ne hoc in pecunia tantum aut alimentis euenit : eadem natura

est in omni desiderio, quo modo non e inopia sede uitio nascitur quidquid illi congesseris, non finis 3 erit cupiditatis sed gradus qui Continebit itaque se

1 restituto Muretus, restituendo

146쪽

78 SENECA

intra naturalem modum, paupertatem non sentiet qui naturalem modum XCedet, eum in Summi quoque opibUS pauperta Sequetur neCOSSArii rebu et 5 Xilia Susiaciunt, Superuacui ne regna AnimVS St,

qui diuites facit hic in exilia sequitur, et in solitudinibus asperrimis, Cum quantum satis est Sustinendo Corpori inuenit ipse bonis Suis abundat et fruitur pecunia ad animum nihil pertinet, non magis quam ad deos immortalis omnia ista quae imperita ingenia et nimis corporibus sui addicta Suspiciunt, lapides, o

aurum, argentiam, et magni leuatique menSamm OrbeS, terrena Sunt pondera, quae non poteS Amare SincerUSAnimu a naturae uae memor, neci ipS OXperset, quandoque emiSSUS Uerit, ad Summa emicaturuS interim, quantum per Orn mombrorum et an is

CirCumfusam grauem sarcinam licet, celeri et uolucri cogitatione diuina perlustrat ideoque nec Xulare Umquam poteSi liber et dei Cognatus et omni mundo omnique neu par nam Cogitati eiu Circa omne caelum it in omne praeteritum futurumque tempuMao inmittitur. Corpusculum hoc, Custodia et uinculum

animi huc atque illuc iactatur in hoc supplicia in hoc

latrocinia in hoc morbi Xercentur animus quidem ipse sacer et aeternu est et Cui non poSSit inici manus.1 I 2 me pute ad eleuanda incommoda Au 25 pertatiS, quam nemo grauem Sentit nisi qui putat uti tantum praeceptis Sapientium, Primiam ASPiCO, quant maior par Sit pauperum, quos nihilo notabis tristiores sollicitioresque diuitibus immo nescio an

147쪽

eo laetiore Sint, quo animus illorum in pauciora diStringitur transeamus ope Paene inopOS, Onin amu ad docupletes quam multa nempora iunt, quibus pauperibus Similes sint circumcisae Sunt 5 Peregrinantium sarcinae, et, quotien festinationem neceSSita itineris Xegit comitum turba dimittitur. militante quotam partem rerum suarum Secum habent, Cum omnem apparatum castrensis disciplina Sum moueat nec tantum condicio illos temporum aut 3io locorum inopia pauperibus Xaequat Sumunt quOS- clam dies, cum iam illos diuitiarum taedium cepit quibus humi cenent et remoto auro Argentoque fictilibus utantur clemente. hoc quod aliquando ConCUPiSCunt, Semper timent quanta illos caligo is mentium, quanta ignorantia ueritati excaecat, MOS timor par erlatis iXercet, quam molupinti CAUSA imitantur me quidem, quotiens ad antiqua Xempla reSpeXi paupertati uti solacii pudet, quoniam quidem eo temporum luXuria prolapsa St, ut maiUS a uiaticum exulum Sit quam olim Patrimonium principum fuit unum fuisse Homero Seruum, tres Platoni, nullum Zenoni, a quo coepit Stoicorum rigida ac uirilis Sapientia, Sati constat num ergo quiS URmeo misere uixisse dicet, ut non ipse miserrimus obas hoc omnibus uideatur Menenius Agrippa qui inter

patre a plebem publicae gratia SequeSter fuit, nere conlato funeratus est Atilius Regulus, Cum PoenOS in Africa funderet ad Senatum scripsit mercennarium

148쪽

8 SENECA

suum discessisse et ab eo desertum esse HS quod senatui publice curari, dum abesset Regulus, placuit fuit ne tanti seruum non habere, ut Colonu eiuS POPU- lus Romanus esset Scipionis filiae ex aerario dotem acceperunt, quia nihil illi reliquerat pater aequum me hercules erat populum Romanum tributum Scipioni semel conferre, cum a Karthagine SempereXigeret O felices uiro puellarum, quibu populuS Romanus loco soceri fuit beatioreSne Stos putaS, quorum pantomimae decien SeStertio nubunt, quam Io Scipionem, cuius liberi a senatu, tutore suo, in dotem ne graue acceperunt Θ dedignatur aliqui paupertatem, Cuiu tam Clarae imagines sunt indignatur

exsul aliquid sibi deesse cum defuerit Scipioni dos,

Regulo mercennariuS, Menenio funuS, Cum omnibu Isillis quod deerat ideo honestiu Suppletum Sit, quia

defuerat Θ his ergo aduocatis, non tantum tuta est sed etiam gratioS PaupertRS.

13. Responderi potest quid artificiose cista

diducis, quae singula Sustineri POSSUnt, Onlata non opossunt commutatio loci tolerabilis est, si tantum loCum mutes paupertas tolerabilis est, si ignominia abSit, quae uel sola opprimere animos solet.' aduersus hunc, quiSqui me malorum turba terrebit his uerbis utendum erit. si contra unam quamlibet partem asfortunae satis tibi roboris est, idem aduersus omniSerit. Cum Semel animum uirtu indurauit, Undique inuolnerabilem praestat. Si auaritia dimisit, uehementisSima generis humani pestis moram tibi ambitio non faciet: si ultimum diem non quasi poenam Sed o

149쪽

quasi naturae legem SpiciS, e quo pectore metum

mortis eieceris, in id nullius rei timor audebit intrare si cogitas libidinem non uoluptatis causa homini datam 3 Sed propagandi generis, quem mon uiolauerit loc

secretum et infiXum uisceribus ipsis Xitium, omnis alia cupiditat intactum praeteribit non Singula uitia ratio sed pariter omnia prosterni in uniuerSum semel lincitur.' ignominia uin puta quemquam sapientem moueri posse, qui omnia in se reposuit, io qui ab opinionibus uolgi secessit plus etiam quam ignominia est mors ignominioSa Socrates tamen eodem illo uoltu, quo triginta tyranno solus aliquando in Ordinem redegerat, carcerem intrauit ignominiam ipsi loco detractum neque enim poterni Carceris uideri in quo Socrate erat. qui USque eo ad On 3 Spiciendam ueritatem XCaecatu est, ut ignominiam

puteo Marci Catonii fuisses duplicem in petitione

praeturne et Consulatus repulsam ignominia illa praeturae et consulatu fuit, quibu e Catone honora habebatur nemo ab alio contemnitur, nisi a Se ante contemptu eSt. humilis et proiectus animus est isti contumeliae opportunu qui uero nouerSUS aeuiS- Simo casu Se extollit et ea mala, quibus alii opprimuntur, euertit, ipSa miseria intularum loco habet a quando ita adiecti Sumus, ut nihil aeque magnam aput O admirationem occupet quam homo fortitermiser. ducebatur Athenis ad supplicium Aristides,

cui quisquis occurrerat deiciebat oculos et ingemeScebat, non tamquam in hominem iustum sed tamquam 36 in ipsam iustitiam animaduerteretur inuentu eSt

uincit Mol. I animus est Gerta, animus Sit A D. S. 6

150쪽

82 SENECA

tamen, qui in aciem eius inspueret poterat ob hoc moleSte ferre, quod sciebat neminem id ausurum purioris in ille abstersit faciem et subridens ait comitantis magistratu admone StUm, ne postea tam inprobe oscitet. hos fuit contumeliam ripsi contu 38 meliae facere. Scio quoSdam dicere contemptu nihil

CSSe grauiUS, Ortem pSi potiorem uideri his ego respondebo et Xilium Saepe contemptione omni Carere Si magnu uir cecidit, magnu iacuit, non magi illum Contemni, quam aedium Sacrarum ruinae Iocalcantur, qua religioSi neque R Stanti adorant. 1 Tq. Quoniam meo nomine nihil habeS, mater carissima, quod te in infinitas lacrimas agat, equitur ut causae tuae te stimulent. Sunt autem duae : nam

aut illud te mouet, quod praesidium aliquod uideri 15 amisisse, aut illud, quod deSiderium ipsum per Se

pati non poteS. Prior pars mihi leuiter perstringenda SD noui enim animum tuum nihil in Sui praeter ipSo amantem uiderint illae matreS, quae potentiam liberorum o muliebri inpotentia Xercent, quae, quia feminis honore non licet gerere, per illo ambitiOSae Sunt, quae patrimonia filiorum et Xhauriunt et captant, quae eloquentiam Commodando aliis fatigant: tu liberorum tuorum boni plurimum RutS OS, mini asmum Sa tu liberalitati noStrae semper imposuisti modum, Cum tuae non imponeres tu filia iamiliae locupletibus filiis ultro contulisti: tu patrimonia nostra Si administraSti, ut tamquam in tuis laborares, tamquam alieni abStinereSI tu gratiae OStrne, o

s iacet Gert nemo magis illum contemnit Gerta

SEARCH

MENU NAVIGATION