장음표시 사용
421쪽
impulsi per sertilissimos disciplinarum
pos insolentissime grassantur, conculcant ipsam segete &interim qua plurimas nΟXias herbas inserunt: qui cum humana diui Dis commisceant , etiam sectarum semina
latissime spargunt, per lcgum saltus insidiosissimos laqueos tendunt , veram philoso
phiam contaminant,artes omnes corrum
punt: quorum intolerabilis licentia certe compescenda fuit praesertim in his prouincijs in quibus impudetius quam in alijs seis se iactitauit,& sub vobis maxime comprimmi debet Principes serenissimi, quibus virtus omnis ac studium sapientiae & eloque tiae magis quam ullis alijs est curae. Legina' .Veteres P t incorruptissimos,ita ab horum ingenio fuisse alienissimos videm' ea secuista maxime semper floruisse, quae scimul ab eorum moribus longissime ab suisse. Talia vero tepora sunt,qualia sunt homi
num ingenia: si squalida, si horrida, sit spirinosa,non possunt statum rerum humanari Tum non exulcerare ' discerpere: si exculta ,si bene formata, sapientiae succo res omnes cum priuatas tum publicas per eloquetiam imbuunt, si tactusque plurimos & qp
rimo Rei p. producunt. Sed quanqua mul-xa possem in hostes etcquetiae dicere, Prin-ςipes s eren id si nil, c d m sciam vos latum nobis fauere, quantum sperare, imo quatum . . Qptare
422쪽
Eptare debeamus, ct bonos etiam omnes Pari mecum ira prosequi impudentissimos istos aduersarios bonarum literarum, tam multa no dixissem, nisi iusto quodam odio prouocatus fuissem: tametsi, quoniam iam significaui,qui sint illi, quos oratrone mea notatos velim , nemo potest quere monijs nostris offendi,nisi qui te grauioribus accusationibus dignum esse profiteatur. Quod . si putarem haec a vobis inique ferri posse, dolorem meum, quanquam iustissimum,' mihi seruarem,vel in locis desertis rerum indignitatem potius defierem,quam ut alia
quem virum bonum,nedum vos, offenderem. Sed pere Dum immortale Principesserenissimi quis vir bonus esse potest, qui non mecum hic dolere coquerique debeat ξ quis est,qui rerum indignitatem apud vos vobisque similes possit non deplorares qui videat Musis ipsis ab ipsa natura verὸ destinatas regiones vastistima barbarae taturpiter obsessas ingenia natura praeclarisia sima ad ineptias ab us esse deformata, qui
cum disciplinas docere videntur,eas miserrime corrumpunt, qui mores potiuS euertune,quam instituunt,qui nihil aliud quam
horride & turpiter clamare , tumultuari, cunctaque miscere sciunt.Ego certe iudico longe miserrima & a bonis omnibus maxime deploi adam esse vicem eorum qui sub
423쪽
qiusmodi perditis imis ducibus, clim sub
ah3s ad optatum intelligendi finem perue-pire potiusteiar, stud torum suorum inculta, in uiam & inextricabilem hanc viam ingredimur. Ceteri enim homines in suis negoaci)s quotidianis sine magnis animorum c a is versantur, moderatis laboribus valetudini confluunt, & facile comparant, quaa necessaria sunt ad vita .eorum vero, quiicientiae, sapientiaeqne desiderio tenentur, corpora quiete perpetua cotabescunt,ani Inique plurimarum rerum immensis diffi- eultatibus omnino conteruntur , sed tamequitandem adsequuntur, quae tantis laboribus inquirunt, qui rectum disciplinarum iter sequuntur, qui in uestigationem veritam iis eloquentiae studio coniungui,ijs aequi ssimo animo quae uis certae molestiae sunt
perserendae. Nam praeter summa studioruluoru utilitatem , voluptate incredibilem,camque no admodum seram,post primositatim labores percipiunt. Initia quide rem
rum honestarum semper sunt difficultatis plena, sed post primas molestias totum deinceps iter incredibilem quandam cotinetamqnitatem:& quemadmodum Pharmacorum nausia sanitatis voluptate, sic & stu-ήiorum primorum tedia ingetibus veritatis perceptae dilat ijs compensantur. At iis,
424쪽
euris atque laboribus nullos fructus, sed 'tantum spinas ct sentes colligunt, nihil inis fortunatius esse puto. Nunquam ergo vos satis laudare positinus, Principes serenissio mi, qui non tantum claris limis vestris virtutibus hominum mores instituitis, sed de summa sapientia tam sedulo veram eruditionem promouetis: quod utinam possem Iam eloquentia vobis digna demonstrare, quam cupio: utinam talis essem, qui ornas menta vestra summa, non tantum in hoc frequentissimo docti l timorum hominum coetu, sed& in conspcetum totius posteritatis exponere possem: pro se Ito sentirent omne ς, nec me vestris laudibus defuisse,&vos uniuersae Rei p. plurim sim profuisse .lnisterest autem nostra non mediocri ter,ut lavilium Principum fama, quanquam nunquapro dignitate celebrari queat, ad aliorum
imitationem,&admiratione qui nucalioqui potius ad res alias qua ad virtutes sunt prope si, qua latiui me propagetur: maximo vero interest Rei p. vi doctrinae sapientiςq; dignitas & utilitas omnium oculis dilucita de cospiciatur utque omnes intelligat quatum illis gratiae debeatur, qui bonas literasoni conatu fovent. Nisi vero illi qui in Re p.
plus auctoritatis tenent, magnam eruditionis verae curam gerant, hisce praesertim te. Poribus,oportet ut nos omnes non latum
425쪽
ingrauissimo periculo, sed in summa den
peratione rerum nostrarum versemur.non
enim in tesserarum iactu, non in iocis atq; tripudiis, non in conuiuiorum delit ijs Mapparatu, sed in curis &vigil hs eorum virorum , qui doctrina prudentiaque casus Omnes prospicere, nec non animi magnitudine constantiaque, pro virtute quaevis periculassiua suis calamitates & mortes deis spicere sciunt, i ei p. salus atq; felicitas,hoc praesertim tepore, consistit: qui; quanquam sirpe peraculosissimis suctibus iactata maximis crie perturbationibus obnoxia fuerit, quod nimiru Deus optima quaeq; pluoximis malis semper probari,& eo ipso meisliora fieri veli grauissimi fame motUs porat inimum in haec nostra tempora incidere videntur:ad quos sedandos,bonos omnes, ct illos maxime,qui plus ponderis habe nr, summam sane diligentiam adhibere, sapie-tiaeque & eloquentiae studium excitare,nec non viros sapientes sena per inconsilium accersire decebat. A t in his tantis calamitaribus illud maxime deplorandum est,quod nunc tam pauΑ sint, qui rebus afflictis &perditis opcm ferat, quod in tantis perturbationibus atque periculis plerique potius rebus ludicris quρm serijs adhuc incumrabit,& nec futuras nec praesentes calamitates cernant. Legimus vetusta grauissimaq;
426쪽
PRO BONIS LITT. 2esdssidia multa, clitie totum orbem terrarum concusserunt sed tamen in maXimis tempestatibus videmus semper viros aliquos &prudentissimos & optimos rebus pericli in tantibus ita p rae fui fle, ut in med ijs procellis animo in fragio summaque sapientia &pietate Remp.tuerentur. in initiis nostiae religionis fides Christiana quantis machinis oppugnabatur, quam multis quanque
truculentis hostibus erat undique circumuenta,' quam pauci erant illius defensores, ut nihil deploratius' rebus Christianis esse videretur. Sed tamen illi pauci, quanto animo certarunt, quam omnia sua priuata, Vitamque propriam pro salii te communi contempserunt ipsi morum integritate, fide, constantiaq; tam late religionem prora paga unt, eamque talem ' tantam nobis fecerunr,ut n i si mutuis dissidi s omnia minceremus, nisi, quae bene sunt a maioribus constituta, semper m tuationis auidi, in deterius vertere conaremur, eorum institutis
freti, facile possemus pristinam dignitatem Christianam tueri. At vero proh dolor nu- qua grauioribus & periculosioribus morabis, quam nunc laboratum est,& nii quam Resp. tam fuit omnibus si iis remedi)s destia tuta: nunquam strenuis multis defensorisbus magis habuit opus,& nunquam rariores tales in Rep. viri fuerunt, quorum clam risimas
427쪽
ris mas virtutes doctrina, sapientiam qua summam reliqui imitentur:in quibus certe,cum sine plurimaru rerum cognitione actiones humanae recte institui no possint, tota spes salutis comunis est collocata. Viis eissitudines rerum humanaru a certis quidem, sed abstrusissimis saepe caussis profio. ciscuntur, quaru progressum nisi quis cernat, quantumuis ipse cupiat,no poterit ramen se bene rebus gerendis accommoda. re, sed ferme contra naturae motum impulsus,o: eius ordinem turbabit, ct fractus ipse concussu hie inisere cum ipsa Rep pro cumbet. Quemadmodum enim in med ijs tempestatibus de undis maximis discrimiis nibus nauis exposita est, nisi peritus nauclerus eam gubernet, sie humana quoqtie negotia,intam vario periculosoque mata, sit am incolumitarem tueri non possunt, nisi virtute & sapientia magnorum viror ii rearatur: unde cognoscere facile lunae qua urire ferat Rerum p. moderatores literis αdisciplinis e sti diligenter instructos.Sed q- quam in Principibus illustrissima quς dam& utilissima res sit eruditio,quoniam tametot negotiis tanque arduis distracti, non possunt rc bus abstrusis intelligendis libearum animum adhibere, ideo qui meliores
de prudentiores vobisque simillimi sunt. nihil siue prudentium consilio sibi faciena dum
428쪽
dum esse putat,& interim etianihil praetermittunt, quo & ipsi quoque cotinuo domo res & cipientiores fieri possint,ac ut in Re p. sua plurimos eruditissimos & sapientissimos viros habeant, modis omnibus enficere conantur. Ouod si vero multi iam
essent tales,nec visi boni tantas querimois niae,nec Resp. tantas ruinae suae caussas haberent. Nunc autem eo calamitatis deuentum est ut a multis eruditi viri fere neglia gantur,contemnantur,& reiiciantur: sine
quibus ramen res humanae vel recte instiis tui,vel, quantumuis reste sint institutae, coisseruari no possunt. Sed hae querimoniae nosunt huius loci. Quia vero quanto plerique minus fauent eruditioni,tanto defensores eius sunt a nobis magis celebrandi, omnes docti vos merito Principes serenissimi, propter admirabiles vestras virtutes,& eruditionis atque sapientiae patrocinium, summis laudibus semper extollent,vident pruridentiam iustitiamque vestram summam in negoths omnibus discernendis & moderandis,& vident reliquas etiam virtutes o-nes inter se de Principatu certantes,inter quas tamen incomparabilis illa clementia. quia magis est regia,magis elucescit.Virtutes ones & iustitia ipsam in theatru exponitis,sed per inna mansuetudinis semper indutam. Nec tamen animi tui magnitudiner minus
429쪽
minus admiratur Princeps seremss. In qua latius mihi nunc digrediendum putarem. si non eam aliud tempus desiderare videre,& te malle summis laudibus digna facere,
quam tuas ullas laudes audire scire. Oporteret etiam altius rerum maximarum originem repetere,& plurimos maximosque reges malores tuos oratione nostra celebrarem acerbius prosequi vices rerum humanarum: quandoquidem Omnis fortitudo potissimum in ipsam fortunam exercetur. Hoc Vero quamuis cum summa tua laude, non tamen ii ne summo nostro dolore
facere possum. Illud autem unum dica pr ter huius regionis felicitatem, ad immorta Iem tuam gloriam factum esse,ut cum omisnes virtutes absolutissimas teneas, oblata materia sit, in quam eas omnes postis exerracere: ct quanquam fortunae nihil debeas,cb id ipsum illi te plurimum debere, quod cum omnia teneas i unam a nullam laudis partem ipsa sibi vendicare possit, sed omisnia summae virtuti tum apientiaeque tribu cre cogatur .cui etiam propterea gratiam dc bes, quod studior um,doctrinae, sapientiaeque tibi dederit insignes occasiones,quae Proculdubio reliquis rebus omnibus humanis praeferri debet,& in animis, qui vaαrijs & late patentibus rerum ciuilium periculis & perturbationibus occupantur.
430쪽
perinde commodum locu habere nequit. Memini vero te dicere solitum,in maximis tuis calamitatibus, te tantam Operam grauissimis studijs dedisse;vtingentia volum Imna doctissimorum auctorum,non tantum perlegeris, sed eorum sententiam omnem fere memoriae mandaris: quae laus in tali Principe tanta mihi videtur,ut merito dea beat in omnium oculis & animis perpetuo versari.Non enim,ut reliqui,tu propter ea, quae lunt in arbitrio fortunae,queremon ijs maeroreq, generosissimum tuu anim uti bifragedu, sed virtutib' de eruditione potius
eo tra quo suis casus eu muniendu & corroboradu esse iudicabas Itaq; mirum no est,
cum ipse tam studiosius & doctus sis, quod
viros omnes studiosos tanto prosequaris amore: propter que amore studiosi doctiisque te certe vicissim amare, & laudes tuas in omnium oculis constituere debet. Summa vero Dei opt. max. beneuolentia factu est, quod talem habeas etiam coniugem. quae,praeter alias omnes virtutes summas, doctrinae quoque gloriam sibi merito vendicat & viris docilis tam sedulo patrocinatur.Tantum autem virtutis omnis specu-nem non praesentibus tantum ed omni bus hominibus omnique posteritati cospiciuum esse,& etiam memoria rebus humanis prodesse decebat. Omnia vero,etiam