장음표시 사용
401쪽
Aeli pares.Itaq, leges communes de iis nΚgot sis promulgantur,ad quae ferme parem habemus omnes potestatem. Quanquam autem semper aliquod ciuiu discrimen sit.& hi difficilius quam alij quippiam agant,
leues disserentiae in rebus tam varijs ct intricatis animaduerti non post unt: sed euia dentes ciuium differentiae iam diuersas co-situtiones requirunt: nec enim milites aut magistratus eadem quς reliqui cives & eodem omnia modo facere possunt. Prςter leges igitur omnibus ciuibus ς que comuinnes,de ijs scilicet rebus,quς sunt in omniatim, nec admodum operosa, facultate,nea
cessarium est alias quasdam differeths hominum accommodari:ut non tantum quatenus homines,& huius illiusve caeli lociq; ciues Rem p. iuuent, sed quatenus propriam aliquam naturam & fortunam habent. Nec enim illis qui manibus aut mente camrent chirurgica rationisq; negotia sunt imis Peranda,nec constituendum, ut ij qui religionis negotia curant,in militia versentur.
nec ut foemina in publicis rebus suppleat viri locum. Verum eiusmodi constitutiones non priuilegia, sed priuat; leges appellari pollunt: nisi quatenus in gratiam aliquorum hominum sunt promulgatae. Be Deficium autem in aliquos priuato saRe P. collocatum saepe cum utilitate publica co- iunSitur.
402쪽
et unglitur,ridum eo reliquoru Elulum antis mi ad res bene gerendas impellutur,& e tenus eadem constitutio meretur & legis
ct priuilegij nomen: legis quidem quatenus
omnium utilitatem spectat, quam omnes elues debent habere raram: priuilegi quatenus gratiam continet alicuius priuati. Quiequid vero princeps, legislator aut ali--, qui similem potestate ha bet, extisficio suo statuit,id quidem totum ad utilitatem pub. semper refertur. Nam tametsi liberὰ suis rebus frui potest,quatenus principatu tenet&communibus utitur, serii per publicus est illi propositus finis: quod in priuia
legiis diligenter est obseruandum ut seniis per ob beneficium aliquod in Rem p. concedantur. Ita legibus priuilegia non repugis Priviles nabunt, sed cum illis felicitatem quoque gio uri Reip.spectabunt: eorum autem haec praecidi QΠγ-pua ratio fuisse videtur.Cum aliquis aliqua in re praeter c eros in Rep. suerit excelles. qui plus adserat in communem utilitatem,
quam ab eo iuste possit efflagitari, arquitas ipsa postulat,ut pro h s gratuitis beneficququ. et non omnino debebat,a grata Repub compensationem adipiscatur. Postulat etiam utilitas communis, eu qua semper aequitas est coniuncta,ut ignauia ciuium, quae iapassim nimium Resp. grauat,procul arceatur,& ut eorum animi eiusnodi illecebris
403쪽
ad virtutem exciteturrita ciuibus etIam ob tacta spem qt, propositam priuilegia conceduntur Melius tamen secerinlisi consscientia sua & utilitate communi fuerint contentLBene de patria merito satis esse debet bene meruisse: si non id,certe beneuoletiae tutum & gloria rei bene gestae. Nam qui contra leges aliquid cupiunt di faciut, sie- pe plus quam iuuerant laedunt Rempub. α potius supplicium quam beneficium comis merentur. Sed tamen ob caussas iam dictas etiam ciuibus priuilegia concedi possunt. Exteri vero, qui nihil Rei p. debent, ob beaneiacta maius beneficium mcrentur; quae quidem utilitas ciuitatis omnia certo me nasurat,a qua bonus magistratus nunquam mentis oculos deflectat, nisi pariter virtutis offici que sui desertor esse velit. Non tantum autem factis,ut iniquis previlegijs, sed etiam dictis minime laedi debet unquam xlla lex,in bene constituta ciuitate. Quoniaenim est verum, quod scriptii est apud Pi tonem, eam inuentionem esse veritatis, sine qua nec publicam utilitate cognoscat quis, nec etiam ii cognoscat serme sequi velit,&eam animam esse ciuitatis,& exim tu quoddam Dei donum, qui eam violant non pamimam tantum laedunt,sed etiam Deo magnam iniuriam faciunt,cuiui singulari beneficentia nobis est data. Certe sine magno
404쪽
Reipub.periculo contra publica non potest recte concedi ulla priuata potestas:idq; est quod dicit idem ille Philosophus a Le.8.drigis esse firmam ciuitatem eam,in qua sunt leges. imperitiores h ,quoru consilio no est opus ad Reip. gubernationem : non enim tanta contradicendi cupiditate tenetur, ua multas antiquas Resp. considisse legimus,& rerum nostrarum statum non mediocriter labefactari videmus.Sane necessariu est maximorum tumultuum occasiouem praeberi nobis,qui tamen pacem & tranquillitatem summopere sequi debemus, si quisque de Rebus p. no latum priuatim iudicare,sed de decernere possit & promulgare. Nos ergo mutare no possumus,quae maiore sunt au actoritate constituta, sed si qua non optima videantur, optare possumus & debeo mus,ut eadem auctoritate restituantur: nee , tamen nos decet esse faciles etiam ad publicam legum innovatione. Tamen cum leges Rei p. non autem Resp. legibus accomam Odetur,cumq;res de homines continuo mutentur, nec legissator imperare fortunae possit, nullae leges ciuiles es Ie possunt aeternae. Quapropter summa quadam sapientia ei uiIθ, opus est,qua cognoscamus, quid postulet non sunt emendari,vel etiam immutari, Ut auctori- perpes rare publica,quae tamen a priuatis mitijs in tuae.
citari s aepe potest,quaevis malorum occasi- Cc 3 Ones,
405쪽
3nes,modb sint evidentes,etiam leuissim 'uςque recognoscantur & de medio tollantur ab ijs,qui legum potestatem haber. Nam ςum homines leuissimas quas , Ob caussas ip acerbis imos morbos & mortes incidisse,atque multas Resp. miserrime corruisse vi demus rideo prinei pijs etiam mini- Phinei, mis diligentissime semper est occurredum. pijsma, Multos autem ἱ leuibus & interdum pro sorum babilibus in iiijs,eb tadem progressos essς
diligeter cernimus,ut .eorum errores potius indig-
esitiς natione prosequi,quam resipiscentiam Vl-'ή-- lam expectare posse videam tir.Frustra n pe riuos obstruimus,si fontes interim laxaemus: radices potius,& statim quide,euelo tendet sim quam herbς noxiae conculcandae: nam facile tam profvnde serpunt,ut Vir dum possint extirparti bonae vero difficile crescere facilem marcescere solent,nis pretceptis virtutis sedulo foueantur, tum aviuris sapietibus adinventis,tum prς cipue nobis diuinitus datis. Sequamur igitur acri
in omnibus auctoritatem, & ad eius normam componamus tum priuata tum pubaltea,diligenter considerantes rerum & animorum naturam,& quam optimas atque
larissimas ct etiam firmissimas leges habel amus quibus tales viri praesint,qui castitate prudentiaq;,si quid desit, egrege suppleo ni.nasi iudices inc*rruptissint acile mul
406쪽
iarum Iegum necessitatem exeludent,pe . fidis vero multitudo difficultasq; promptam occasionem exercendς fraudis praebebit. Itaq, veteres optimi legisatores , cum non ignorarent apertissima quaeq; verilaatem maxime referre, paucas quidem, sed
optimas esse sibi leges promulgadas, ct in Hegendis magistratibus summam dilige
etiam adhibendam putarunt. De cassiis mutandumn rerumpub.c A P. XI.
tatur Resp.& ipsa tota si optimὶ
sit constituta, nulla tamen esse poterit unqua in istis rebus huis manis aeterna: quod quidem P.Scipio non ignorabat, qui dum Carthago deleretur, PIa.l sevisse dicitur,quod nullum imperium,ne delega Romanum quid ero,esset logaeuum. Causia L.8.sam autem mutationis Rerues pub affert in Rep. Re p. sua Plato, sed altius repetita.& obrus curiorem, quam ut latius hoe loco sit exisplicanda: at eius tamen viri sensum breuiter hic attingere libet.Putat ille,quod etia veis rissimum est,ut reliqua cuncta,sic & Resp. suis quibusdam analogijs constare, nec in his rebus humanis aliquid unquam firma
407쪽
rationis cuiuscunque coniunctioius eontiis Duo mutari. Ea quae coniunguntur in Rep. sunt ingenia ciuiu in & voluntates, quae se
ferme accommodant coditionibus humanae corporaturae. Humana vero corporatura, totius naturae vicibus paret, que cir cuitu corporum cauestium gubernantur.
Cum autem hic continuo diuersus: sit fit ut ingenia nunci vel paria sint vel inter se coci ueniant eodem modo angenia inqua ,tum ciuium tum finitimorum qui nostra Rep. vel iuuare vel laedere possunt. Ita qui illis temporibus animosi fuerant,alijs estis minati redduntur,& qui nunc bene coniunguntur, mutatis corporibus & animis in elispiunt non bene conuenire cumq; modum lexcesserint,necessarium eli ut dissipentur randem,& in mutuam perniciem ruant.Si videmus in reliqua quoque rerum natura quendam esse compositionis linodum,cuius excesus praesentaneum intcritum Om-
nibus secum apporter. Ouapropter Reip.
conseruatores ingenia ciuiti & eorum analogias omnes exacte cognoscant, & eas in deterius vergere nunquam sinant,sed potiotis in meliorem ali atram & firmiorem costitutionem continuo transferant,quod sine cognitione motuum totius naturae nua
Rς Vm quam poterunt egregie praeitare. Cum au- tς Πῆ -eo,praesertim rerum externarum abu . se Π dantia,
408쪽
, LIBER I III. I Idantia, peruenerit Resp. ut in melius profi- rumcere non possit, tum videtur Plato statum 'bun J eius suspectissi inum habere, idq; nobis per 'E solidos numeros, eorum quae iustis analo- Pgbs constabant, nobis significare , qui iam
adepti sunt summum suum incrementum. Cerre medici talem corporis humani constitutionem non laudant, quae melior fieri nequeat. quod necesse sit, cumnia nil res humane quiescant, ut in deterius vergat: de ideo at i quid detrahi iubent, quo sit aliquis rebus bonis accedentibus locus: quod quomodo fieri debeat in Rebusip. cognoscere magnae cuiusdam est prudentiae, latiusque patet, quam ut hoc loco debeat explicari: speramus nobis aliquando tempus datum iri, quo res maximas, sine quibus haec quae nunc tradimus cognosci nequeunt aleni
us consideremus. Nunc aut e breuiter mutandarum Rerum p. alias nonnullas caussas afferemus.Vna vero non minima est, quod
semper praesens rerum status, ut est apud Thuc id idem, subditis Ad, propter inconsta Subditistiam ingeniorum naturalem, magis unis sip insen
alijs temporibus solet esse molestus. Cum J- μ' enim semper plus mali quam boni strebus huttianis,& ptaesens dolor euidenti- stu, or sit quam futurus,illi qui caussas Ad exliatus rerum non satis intelligunc, malui grauuioris alicuius fortunae periculum accersi
409쪽
Multos luxus perdidit,ut Troiam,Tarquinium,Sardanapalum, decemviratum Roα manum: In sacris literis legimus etiam Dauidem suorum elade poena dedisse,&lioe vitio duas integras ei uitates funditiis eueris fas esse. Temeritas Croesum, puniendi negligentia Philippum Macedonem,Rhemudiscordia, Pompeium inuidia, Roboa exigendae pecuniae libido perdidit: denique singula principum vitia plurimas ciuitates
euerterunt. Quod autem ipsa tyrannis non
possit unquam esse longaeuasatis Omnibus est manifestum. Nam quomodo plurimi
ciues,inter quos multi fortes & animo generoso sunt,serat diu unius perditi iniquisnsimum imperium, cum suo maximo dede, core & detrimento : quomodo etiam diu sustineat rem tam magnam ct arduam,qui propter vitia abiectissimum naturae locum 'tenet,& iustitiam cotinuo violat,cuius viriribus Resp. constant. Verum haec no a monarchiam, sed potius in aliud Reipub. genus commutatur. Tales enim saepe subditi sunt . quales sunt reges: & ideo unius. tyrannis aut in multorum put omnium tyrannide m. . re,quam prςsentem conditionem suam ae-Vxii G quo animo ferre. Deinde principes ipsi. Pς pq elim sepe plurim is & maximis vitiis labori Ienr,magnas occasiones euerredarum aut immutadarum saltem ciuitatum praebent.
410쪽
LIBER IIII. Iogrannidem transit: vel si populus vel natura, vel experimentis malorum, aut alijs de /caussis melior sit,vertitur in politiam: si vero nonnulli sint inter alios insignes in ei uitate in Aristo cratiam facili me comum ratur. Maxime vero timent unum qui sunt
ab uno multum damnum perpessi:&ob id etiam difficile diximus restitui collapsam monarchiam. Ex Oligarchiis tyranides,& Arist l, ex his Democratiae facile fiunt. Multis eti, λψ pQ m Rebusp. ciuium irnprobitas exitio fuit, . VIRII
innumeras quidem caussas mutandae
Rei p. sed nullas ferme laudabiles inuenire perdie licet. Itaque legimus in sacris literis, Deum Eesp. fuilla Iudaeis infensiim, dum Regem peterent, non quod monarchiam non approbaret , sed quod etiam illam immutatione aegre ferret. Nihil autem ringis ad conseris uationem Rei p. & aliarum rerum omniuvalet, siquidem Aristoteli 0eritatique fides Arist.l. est adhibenda, quam si initia mutationis, C Φ-7.ῖ. etiam leuis ima quaeq; sedulo tollantur,&inter caetera praecipuae caussae seditionis, quae proculdubio Rep. vehemctissime fre-- .Quentissimeque ledunt. Commouetur au ' ς' tem leuitiones iniurijs, prataertim eorum squi plurimum possctunt in ciuitate : deinde, quemadmodu inquit idem Philosophus, eorum inaequalitate, qui debebant esse pares: hoc autem iniquitate legum fieri solet, i si non