장음표시 사용
51쪽
- Dialecticie institutionis. Habi. riis q c3cbitionc infersit, s ei' causam secti adserfit pter omnem mutationeMabitualis scientia habitus esEselen. intellectus, ab actuali scientia consecutus, ex pluribus,ppter. quidem actibus unus efficitur habitus. Quando selen quid. tiam habemus per causam proximam, dicitur propter b Liς- quid, vel a priori:quando vero ab effectu, vel per cauς xj- sum remota, dicitur scientia quia,uel a peterior Est
idis tand- ο uandum de quaque restibili bi fuerit lini
De ρὸ ρθη, irat esse quaestioes,prima An sit:altera quid siit. simpli. Si vero quaestio copolii tafuerit, sunt etiam duae, prior an sit, An prήedicatu subiecto insit posterior quare praedicascd si. tum subiecto inest. Dialecticus S llogismus dicitur, Ue co. qui ex propositionibus probabilibus est constructus. Diale. i Probabiles propositiones sunt,quae pleruque selint veoi γηψ p punt quidem aliquando esse fu)w:ut omnis ma obi ter Vm diligit Amra est mater,ergo filiu diligit.Suel opini m i non generat scientium,sed opinione .EIEFides quidem opinio alentus conclusionis cum formidine, scien . quia movemur a praemillis,quae interdum aliter se ba. sequi. bent. Eodem modo quo scientiam fides sequitur,sequi opini. tur etiam formido opinionenuDe eadem re simul optoue.Dr. nionem, scientiam ab eodem non posse haberi,hine SQ ph est manifes inSγllui ' Sopbsheus est,qui construitur ex propositionibus veris tantum secvndii apparentiam,quae nempe probabiles videntur,s non sunt:ut
liberalitatis eurritiabunt licita μgere pauperibus Τρ
52쪽
Prima exercitatis. XIXpter lucrum teporale,est exercitium liberalitatis, ergo
fauere pauperibus propter lucrum est hono . KCAP. XII. DE INVENTIONE
locorum ad arguendum de quacunquere in quaestioe proposita necessa , 'rio,probabiliter, Ersos .
DF inventione locorum a quibus educi possunt
argumenta necessaria, probabilia, er apparentia sunt aliqua explicanda . Est quidem heus LGςR sedes,index,uel domicilium quoddam in quo medium qμ βρ argumentum, siue materia delitescit de quocunqtbemate disserendi Argumetum est vis ratio,medium,oe Amu- cavsa,quae oratio e clauditur,cum thema probatur ambiguui Argumentatis est argumenti per varias ratio Argu ones explicatio:uel esὶ oratio,quae aliud colligit ex alioer argumetis aliquid declarat . ut rei de qua agitura fidem, a cogniti Oem certum babeamus: ut dubitanti an homo sit aptus ad disciplina, talem formabimus argumentationem. Omne animal capax rationis est ad disciplinam aptum .omnis homo est animal capax ruetrionis,ergo omnis homo est ad disciplinam aptus. Am glimentum est: puod definitioni couenit, de lectit locus vero dicetur ipsa desinitio, inqua b argumen C iii ii genur
53쪽
Ioci. Locus maxi, Locus disse.
Dialecticae institutionisti acnus Vi constitutu . Ilinc apparet, locornalia se
hcst maxima, er Aliti locii differentiae maximae. Loci maximae lunt propriitiones quaeda indubitatae,atque adeo eertae,iit probatione non egeant, s ideo solii adohibentur ent mematibus, quae ad confirmandu argu mentu adducucuntur: ut id quod definitioni conuenit, s definito. Loci dicuntur disterentiae maximam, illi quibus maximae a maximis disierat:ut definito est differetia maximae huius,cui cunque non couenit definisilo,nec deflaita, quit haec maxima dicteri ab omnibus aliis. Diuiditur locus differentiae maximae m loca Personarum, Er Rerum:dicsitvr loci personarum, quia in propositionibus aliqua perbona inseris, er illi aliquid tribuim'.Loci personurst sunt, P atria Paretes, Aetas, Educatio,Disciplina, uel institutio, Studia, Sodalicia, Morcs, T in ju,Res gesὶσ,Genus, s vitae coditio. A per fortara circunstantia varii possunt etia excogitari,ut A fortuna,Officio, Cognatione Nomine, G erutfon'. Corruptione. hi horii locorii declaratione duo tant Lites tria prcpona exempla ab Aetute sit primst, Puer est, Mo vo potest agere prudere r. Senex, crso ad ros attentior. A disciplina,doctus es ,ergo do ct uni habuit sceptorc. A vitae genere,scbolasticus est, ergo det operum literis . D icuntur loci rerum omnes, qui non funiscoovarum,quorum aetvmenta a rebus ipsis ducuntur,. non a persona IIam tria Iuni cm
54쪽
Pr ima exercitatio. ΣX pila, in quidam interni dicuntur,quidam externi, sua later. quidam medii . Dicitur locus in cimus, nauata tumiψψu 'mitur argumentum ab iis, quae sunt de Iubilantia i ci, de qua queritur: aut ab iis quae substantiam rei comΝ . tantur. De substantia rei sunt. R definitione a deli, De rei Milo. A deserentia, A. dcscriptione, Adescripto. A pro substi. Prio, Ab intcr aetatione, Ab interpraelato, A 13tionimis A quolibet borum, quatuor fere modis argumenta eruntur.Primo quicquid dicitur de definitione, es de i. defrnito. Secundo de quo dicitur desinit io, er definio r-rum. Tertio qJ negatur de definitione, de donito. 5 Quarto de quo negatur definitio, demitum. Coeo β mitantur substantia tota uniuersale. Totii integrale.
nia accidetia. Totu uniuersale supciivs dicitur, ut Ge Vi e Dus re pectu speciens species ei' dicet subiecta pars. sale. Posito superiori csiliano dicti Jiitionis omnia inferis i.
ra ponuntur,non semen fine distributione. Destructo r. superiori inseriora destruuntur. Polire inferiori se pe- ,. rius ponitum. Delitructo inferiori non destruitini Iupe ' - .
qua partium non existente, neque integrale ictum e. '. Positis omnibus partibus limul sumptis, er to Causae
55쪽
D talicticae institutionisn kεe, effectum,s ab effectu ad cavlam est efficax argumentu:li causa sit sufetes, sin actu in suo genere. A g eoneratione. Corruptione Wibus,s A fine,ducunt
argumenta cum pr.edicatis bonum,s malum . Conis muniter accidentia illa dicuntur , quorum alterum
semper vel ut plurimum sequitur ad alterum, in qui obus pollerioris affirmatio in fert affirmationem si mrioris, π prioris negatio negationem posterioris 7 EX ς' ternus disitur locus, quando argumentum sumitur 'μμδ' ab iis, quae omnino sep rata sunt g rei substantia, ri de qua quaerit Extema dicuntur.Oppo ita. D paradidit libra Omppata Authoritas, s transumptio. Ab opis eYtei. pinitii, de q ociis affirmatis vrium oppositorum, de
Oppo. eodem negatur alterum . Pollio uno relatora ponis tur alterum G,remoto altero,removetur π alterum.
si unum contrariorum subiecto in est, non alterumzi alterum privatiuu inest , alterum non inest: Si altersi privatiuu non in est sprio susceptibili, alterii neces ario in erit.In contradicentibus ab afirmatione unius cai , cdglicrilis negationem . In disparatis, ab unius astro Disua matione ad qlterius negatione . Comparatio variis se C opa. modis,nRnc maioris ad minus anterdit minoris ad ma maius. tuti interdum similis ad simile. Maius dicitur quod bara inus. bet maiorem probabibtutem. Minus vero quod minουδὶ ma. rem. A maiori argumentum fit negative solum. Maxi
ma esuiquod magis videtur inesse,no inest,nec quod
56쪽
Prima exercitatis. XXI minus. A minori affirmative liquod miti' videtus in A min. esse ness,er quod magis. Dicit ursiimi lia,quae babet
qualem apparetiam ueritatis.Desiimilibus idem est similia iudicium. Sub hoc loco continentur Ocus a proportione, a transmutata proportioe, de proportionalibus Ab au. idem est iudiciuma ocus ab authoritate ad remsti Ddum ualet tantum. Maxima,unicvrque experto est cre Trasu.den icti in sua facultate . Dicitur tranbumptio,quoties nomen secundum diu lationem sumptum explicatur per proprium . Quicquid alicui conuenit sub nomine tranfflatilio idem . sub proprio coueniet. Locus me S 2ς dius est, quando summi r argumentu ab iis quae pur . 'tim conueniunt,er partim differunt. Media dicuntur conivgatu. Casus: π divisio.Coniugata sunt denominans,. denominatu.Cajus vero,plura smi denomi diuisio
nuta intersie comparata. Coniugatordea ratione,aua is uni coniugat s casuu,eadem est natura. Diuillo a r. licuius est sectio in omnes eius partes, euius variae sunt 3. formae,prima generis in specier, sectau totius integri q. in si s partes,tertia vocis insignificata, quarta subie s dii in accidentia,quinta uecidetis in subiectorita deis ridentis in accidetia.Cui diuisum couenit,s aliquod
membrum illius. Cui aliquod membrum divisionis co ECLvenit ab eodem reliqua membra negantur.Hactenus a,posi breuem quadam locorum cognitionem tradidimus, ad cavi ut ex illis possimus colligere argumetu, adpropositum aliqua. aliquod tracta.
57쪽
D lalectice institutionis .liquod probandum,uel destruedum. lam ammaduretamus, oportet, in onmi propositione duo esse membrai potissima ubiectum inquam, er attribus u. Vtrinsigitur mel rum separatim est conssiderandum:ut inteibitamus, a qua parte facilius, .comodius plint rogumenta peti . Ana subiecto. An a praedicato . An ab Eroqve.Sicque fecundum eius naturam probatio. nes sunt Imnedae, vigratia exempli. Philosophia est digna cognitione. A subiecto ducemus argumentum:
D E lo D vcritas, magistratus etiI colens est,quid soph, 'est ordinatio Sinita disputatione,s explicata in uelime locorum, qui scientia uel opinionem in nobis Lo.so. Cp resperest de illis,qui apparentem scien tiam producunt nonulla dicere,non quide ut illis utu' Rr . mur sed tantum ut illos vitare possimus Locus sopb sopbr. Ilicus es sedes argumenti sopbistiei. Argumentatio sophistica dicitur,quae fit ex iis, quae probabilia videtur, o non sunt . Diuiditur sopbillicus locus,in fallaciam in dictione,o fulticiam extrudictionem . Fallacia in ' d ς' dictione dicitur,quando detumetationis vitium a scrWε diu 2 m ne proceditatis autem sex numero rite dicuntur. dictio. Aequivocatio. Amphibolui GCcpGPio,Diu A,Ae ma centus, s figura dictionis. Commititur aequivocasio, aequi. eum simplex uox14n cut plura, qine definitione,di μ1. Am- ferint, ut cunis, gallus . Amphibologia, cum oratiophi Q, claudit sententium ambiguam,ut Aio te Aeacida R
58쪽
Prima exercitatio. XXIImanos uincere posse.Compristio,cm male iungvm 3.Comtur ea,quae debent divelli:ut duo er triabunt paria er positio imparia, quinque sunt duo.tri ergo quinque Iuni
iungi debent: ut quocunque vidisti bunc percussum percusius est:Oculo videli hunc percussum , ergo ocusio est percustus . Accentus est, cum dictum alio gestu pronunciatum, aliud significat:ut qui ad Aram fugit 'liber est a Dara fugisti,ergo liber es.F0πα dictionit s p eii fallacia dicitur, cum aliquid uitiose colligitur ex phra -
si. D iseere est circa disciplinam exerceri, exercae cis; i lca dis ciplinam est docere, ergo discere est docere.Fab Falla
lucia extra dictione comittitur,cares ipsae mali cobo extra.
rent, illae aute suntseptem.Accidens. Dictu iecundagitidis simplicite . Non causa,ut cavsa, Consequeri tis, Petitio principii, Plures interrogationes, Π i. Acci. tia elenchi. Accidentis bellacia comittitur,cii accidetis r.A di subiecto tribuitur, aliter quam oportebat,ueucaul a sectissuri P accides loco proprie citaturi ut quod ego um, tu ad .drio es, ego subomo,ergo tu rio es homo: Homo est ani, di diu'
59쪽
D ialecticae institutionis gh5-α biops est albus. A non causal ad edusam, evineiusa causa trinori cavsa mpropria, s aliena colidit arad eau. Iumentatio spi oculi offenduntur a foli,ergo sol cor . Go- rumpit oculas. Consequentis fellacia uni ex antecesseques dente non recte infertur consequens,ut virtus est e uo .Pexi, iustitia est . Petimus principium, quoties ostendimusrxi'ςi ignotu per aeque ignotii: ut ebrietas nocet,ergo Oebrietas est pernitiosa. Plures interrogatio es ut una est, cics p μ plura de uno, unum pluribus simul interrogamus:ut homines sunt boni, an maestagnoratia elenchi est, omlandi. Vs aElimentatis infirma,eruitiosa ratiocinatio. Ele ebus enim firmam significat probationem . Ad hanc fallaciam refersitur,omnes vitiose s ambiguae oppoositiones: cum pugnantia non conferatur ad idem, flecti dum idem, firmiliter, π eodem tempore . Ad idem, ut quatuor sunt duplum ad duo, et non adtri ergo surrem od' duplum s non dupluni. Cum Omnis argumetatio dissiluςR- eatur sopb stica inqua committitur aliqua fallaciarii*ygμ ' in dictione, uel extruductione: s omnis tulis fallacia inphy siit hilogismi peccatum circa muteriam,vel circa hilo ei ea' gismi forin . si fuerit circa formam,illud est iudicanforma. dum er declarandum ex dictis in capite decimo negasi eire tu hilogismi consequella,si fuerit peccatum circa malateri. terium, concludimus quide falsum, seruata ollogismi forma debita ex aliqua pr. ssarum,quae est sola ς' parente vera :Tunc animadvertendum est,quae Iit illa praemissa
60쪽
prima exercitatis χχnt praemisson qua fallacia commilitur:s multiplicitas distinguatur,admisos uero sensu falsus pellatur, ct si oportuerit paremus instantia in simili arguedi modo.
ACcipe studiose Lector primam bane nostro
rum institutionum exercitationem, inqua cuσravimus methodum in principio propositum explicare . Perfectiorem in Arist. Dialecticum Orgonum dispositionem tribuere pollicemur in nostris institutionibus septem libris terminata,quam sipiritussi cti gratia ali rante tribuere paramur tutarapbu.