장음표시 사용
371쪽
est nostri Deus, revelavit e nobi et Stendit, ut in solisi. ipso religionem, idem, iustitatem, misericordiam ζ 5 disceremus ut errore vitae prioris abjecto, Simul cum ipso Deo nosmetipsos, quo impietas dissoci-RVerat, OSCeremUS legemque di Vinam, quae humana cum coelestibus copulat, tradente PSO Domino, Sumeremu qua lege universi, quibus irretiti fuimus, Io errore cum Vanis et impiis superstitionibus tollerentur. Quid igitur homini debeamus, adsem illa lex praeScribit quae Ocet, quicquid homini praestiteris, De praestari. Sed rudi justitiae, et Omne fundamentum aequitatis isti illud, ut non facias is quod pati nolis. Sed alterius animum de tuo me tiaris. Si acerbum est injuriam ferre, et qui eam fecerit videtur injustus, transfer in ulterius erSO- nam quod de te sentis, et in tuam quod de altero
judicas, et intelliges tam te injuste facere, si alteria o nocea S, quam alterum, Si tibi. Haec si mente Ol-VumuS, innocentiam tenebimus, in qua justitia velut primo gradu insistit. Primum Si enim non nocere, proximum prodesse. Et Sicut in rudibu agris, pri-uSquam Serere incipias, VulSi Sentibus, et Omnibus asstirpium rudicibus amputatiS, PUR Urganda Sunt, sic de nostris animis prius vitia detrahenda, et tunc demum virtutes inserendae, de quibus Seminatae per verbum Dei fruges immortalitatis oriuntur.
3 Tres affectus, vel, ut ita dicam, tre furiae Unt, D afracti quae in animis hominum tanta Perturbatione eieΠt, i. 9, t.
372쪽
et interdum cogunt ita delinquere, ut nec alii uene periculi siti respectum habere permittant ira quae Vindictam cupit, avaritia quae desiderat peS, libido quae appetit voluptates. His vitiis ante
omnia resistendum est, hae stirpes eruendae, ut Vir-5tutes inseri possint. Hos affectus Stoici amputandos, Peripatetici temperandos putant. eutri eorum recte quia neque in Otum detrahi possunt, siquidem natura insiti certam habent magnamque
rationemri neque dimitivi, quoniam Si mal Sunt, iocarendum est etiam temperatis et mediocribus; si bona, integris abutendum est. NOS Vero neque detrahelidos neque minuendo esse dicimus. Non enim P0 Se mala Sunt, quae Deus homini rationabiliter insevit; sed quum Sint utique natura bona I 5 quoniam ad tuendam vitam sunt attributa, male utendo fiunt mala; et sicut fortitudo, si pro patria dimicemus, bonum St, Si contra patriam, malum, sic et affectus, si ad usus bonos habeas, Virtutes erunt, Si ad malos, vitia dicentur. Ira igitur ad Iocoercitionem peccatorum, id St, ad regendum Subjectoriun disciplinam, data est, ut metus licentiam comprimat et compescat audaciam. Sed qui terminos ejus ignorant, irascuntur paribus aut etiam potioribus. Inde ad immania facinora prosilitur, et 5 inde ad caedes, inde ad bella consurgitur Cupiditas quoque ad desideranda et conquirenda Vitae neceS-saria tributa St. Sed qui nesciunt fines ejus, insatiabiliter opes congerere nituntur. Hinc VeneUR, hinc circumscriptiones, hinc falsa testamenta, hinc so Omnia fraudum genera erupere Libidinis autem assectus ad procreandos liberos insitu et innatus est: sed qui limites ejus in animo noti teneIit. Utuntur
373쪽
EPITO ME. 365 eo ad Solain Voluptatem. Inde illiciti amores inde adulteria et stupra, inde omne corruptelae oriuntur. Redigendi sunt ergo isti affectus intra fines suos, et in viam rectam dirigendi, in qua etiamsi sint vehe-5 mentes, culpam tamen habere non OSSunt.
Cohibenda est ira quum patimur injuriam, ut et D Volup-
malum comprimatur, quod e Certamine Impendet, sonsuum
et ut duas maXimas virtutes innocentiam lati en-1' Aio iamque teneamus. Avaritia frangatur, quum habe δη, 3, 3 mu quod satis est Quis enim furor est, in his coacerVandis laborare quae aut latrocinio, aut roscriptione, aut Orte ad alios necesse sit pervenire 3 Libido extra legitimum torum non Vagetur, Sed is creandis liberis serviat. Appetentia enim nimia Oluptatis et periculum parit et infamiam generat, et quod est maxime cavendum mortem adquirit aeternam. Nihil est tam invisum Deo quam men incesta et animus impurus Nec huc sola voluptatero abstinendum sibi quis putet, quae capitur, Deminei corporis copulatione, sed et ceteris Ohiptatibus
SenSuum reliquor Him; quia et ipSae Sunt vitiosae et ejusdem virtutis Si ea contemnere. Culorum Ohipta percipitur X rerum tulchritudine, aurium 25 de Ocibus canoris et suavioribus, narium de Odore
jucundo, Sapori de cibis dulcibus, quibus omnibus Virtus repugnare fortiter debet, ne his illecebris irretitu animus, a coelestibus ad terrena, ab aeterni Sad temporalia, a vita immortali ad loenam per-3opetuam deprimatur. In Sapori et odoris Voluptatibus hoc periculum est, quod trahere ad luXuriem possunt Qui enim fuerit his deditus, aut non ha-
374쪽
bebit ullain rein familiarem, aut, Si habuerit, ubSumet, et aget postmodum vitam detestabilem. Qui autem rapitur auditu, ut taceam de cantibus, qui Sensus intimos ita saepe deliniunt, ut etiam statum mentis furore perturbent, compositis certe rationi-5buS, numeroSi Sque carminibus, aut argutis disputationibus, ad impios cultus facile traduciti uti Inde est quod scriptis coelestibus, quia identur incompta, non facile credunt, qui aut ipsi sunt diserti, aut di-
Serta legere malunt. Non quaerunt Vera, Sed dulcia oo immo illis hae videntur esse Verissim quae uribus blandiuntur. Ita respuunt Veritatem, dum Sermonis suavitate capiuntur. Oliusta Vero, quae Pectat ad visum, multiformis est. Nam quae Percipitur ex rerum retiosarum pulchritudine, Varitiam is concitat, quae aliena esse debet a Sapiente atque
juSto quae autem capitur de specie mulierum, in alteram rapit voluptatem, de qua jam Superius locuti
CAP. LXIII. OSpoetacula SVPereS de Spectaculi dicere, quae quoniam O- Σὰ ά tentiora Sunt ad corrumpendo animOS, Vitanda Sa-ψ0 VmP'D Dientibus et cavenda sunt; tum quod ad celebrandos
Inst. i. o deorum honore inVenta memorantur. Nam mu-
nerum editiones Saturni festa sunt, Scena Liberi asPatris est Ludi vero Circenses Neptuno dicati putantur: ut jam qui spectaculis interest, relicto Dei cultu ad profano ritu transiisse videati v Sed ego de re malo dicere, quam de Origine. Quid tam horribile tam tetrum, quam hominis trucidati, Ideo soSeverissimis legibus vita nostra munitur, ideo bella exsecrabilia sunt Invenit tamen consuetudo, qUR- tenus homicidium sine bello ac sine legibus faciat,
375쪽
et io sibi voluptas qlio scelus vindicavit. Quod si interesse homicidio sceleris conscientia est, et ei- dein facinori spectator Obstrictus est cui et admis-SOr, ergo et in his gladiatorum caedibus noti minus 5 cruore pectunditur qui spectat, quam ille qui facit; nec potest esse immunis a sanguine qui voluit effundi, aut videri non interfecisse, qui interfectori et favit et praemium postulavit. Quid sceni num sanctio 3 in qua comoedia de stupris et amoribuS, io tragoedia de incestis et parricidiis fabulatur. Histrionum etiam impudici gestus, quibus infames foeminas imitantur, libidines, quas Saltando Xprimunt, docent. Nec minus mimus corruptelarum disciplina est, in quo fiunt per imaginem quae pudenda Sunt,
is ut fiant sine pudore quae Vera sunt. Spectant haec adolescentes, quorum lubrica aetas, quae fraenari ac
regi debet, ad vitia et peccata his imaginibus eruditur Circus vero innocentior eXistimaturi Sed major hic furor est, siquidem mente spectantium tanta stoesseruntur insania, ut non modo in convitia, sed etiam in riXas nec non et proelia et contentiones Saepe OnSurgant Frigienda igitur omnia spectacula, ut tranquillium menti Statum tenere OSSimus. Renuntiandum noxiis voluptatibus ne delenit Sua-25 vitate estifera, in mortis plaga incidamus.
Placeat sola virtus, cujus merce immortalis Si Ametus
quum vicerit voluptatem. Superati autem affecti- is has hibus et perdomitis voluptatibus, facilis in compri-
so mendi ceteris labor est ei, qui sit Dei veritatisque dyn: In8 Sectator On maledicet unquam, qui SperaVit Lybi S. speraverit a Deo benedictionem : non pejerabit, ne
376쪽
Devin iidibrio habeat; sed ne jurabit itidem nequando vel necessitate, Vel consuetudine in per jurium cadat: nihil subdole, nihil dissimulanter loquetur; neque abnegabit quod Poponderit, neque promittet quod facere non possit non invidebit cui 5 quam, qui Se Suoque contentus sit; nec detrahet aut male alteri volet, in quem forsitan beneficia Dei proni Ora sunt: non furabitur, ne omnino quicquam concupiscet alienum; non dabit in Sura pecuniam, hoc est enim do alienis malis lucra captare, nee ta- Iomen negabit, Si qui it quem necessitas coget mutuari Non sit asper in filium neque in SerVum Eph. vi. . meminerit quod et ipse Patrem habeat et Dominum. Ita cum hi agat, quemadmodum Secum agi Vellet. Munera Superabundantia non accipiat a tenuioribus 15 nec enim justum est augeri patrimonia locupletum
Occidere; quod non sic accipi debet, tanquam jubeamur ab homicidio tantum, quod etiam legibus
publicis vindicatur, manus abstinere Sed hac jus zosione interposita, nec verbo licebit Periculum mortis inferre, ne infantem necare ut XPOnere, nec Seipsum Ohintaria morte damnare. Item non adulterare; sed hoc praecepto non Solum corrumpere alienum matrimonium prohibemur, quod etiam com-25 muni gentium jure damnatur, Verum etiam ProStituti corporibus abstinere. Supra leges enim Deile eSt ea quoque, quae pro liciti habentur, Vetat, ut justitiam consummet. Ejusdem legis est, falsum testimonium non dicere, quod et iPSum latius Patet. 3o Nam si falsum testimonium mendaci nocet ei contra quem dicitur, et fallit eum apud quem dicitur, nunquam igitur mentiendum est, quia mendacium
377쪽
semper aut fallit aut nocet. Non Si ergo Vir juStus, qui etiam siue OX in otios sermone mentitur. Huic vero nec adulari licet, perniciosa est enim ac deceptrix adulatio; sed ubique custodiet veritatem, squae licet sit ad raeSens insuaviS, tamen, quum fructu ritis atque utilitas apparuerit, non odium pariet, ut ait Poeta, Sed gratiam.
Dixi de iis quae vetantur dieam nunc breViter Praocepta
dia. Illa enim malum non facit, haec bonum Pera - ' tur illa inchoat justitiam, haec complet. Nam quum 3 8 V Io imbecillior sit hominum matura quam cetorarum animantium, qua Deus et instructas ad inferendam 1s et munitus ad vim repellendam figuravit, assectum nobis misericordiae dedit, ut omne praesidium vitae nostrae in mutuis auxiliis poneremus. Si enim ficti ab uno meo, et orti ri, uno homine, conSangui Act xvii.
nitatis jure sociamur, omnem gitur hominem 1l12ogeres debemus. Itaque moti tantum inferre injuriam non portet, Sed ne illatam quidem vindicare, ut sit in nobis perfecta innocentia. Et ideo jubet nos Deus etiam pro inimici precem facere Semper. Ergo animal commune atque cotiSOPS SSe debemuS,a5 ut nos invicem praestandis et accipiendis auxiliis muniamus Multi enim casibus et incommodis fragilitas nostra Subjecta est Spera et tibi accidere posse. quod alteri videas accidisse. Ita demum excitaberis ad opem ferendam, si Sumpseris HUS3o animum, qui opem tuam in malis constitutus implorat quis victu indiget, impertiamus Si quis nudus Occurret for3. Occurrit atra. J VestiamUS;
378쪽
si tuis a potentiore injiuriam sustinet, eruamUS. Pateat Onucilium nostrum peregrinis vel indigentibus tecto. Pupillis defensio, viduis tutela nostra non desit. Redimere ab hoste captivo magnum miSericordiae opus est, aegro item PaupereS5ViSere atque re Vere Inopes aut advenae si bierint, non patiamur insepultos acere. Hae sunt Opera haec ossicia miSericordiae, quae Si quis Obierit, Verum et acceptum sacrificium Deo immolabit. Haec litabilior victima est apud Deum, qui non e Iocudis sanguine, Sed homini pietate placatur; quem DeuS, quia juStu eSt, Suamet ΡSum lege, Sua et conditione proSequitur miSeretur ejuS, quem viderit misericordem inexorabili est ei, quem precantibus cernit immitem. Ergo, ut haec Omnia, quae Deo I 5 placent, facere OSSimuS, contemnenda Si pecunia, et ad coeleste transferenda theSauros, q/bi nec fur Mati. V. I9.stodiat, te rubis' consi at, nec tyrannu eripiat, sed nobis ad aeternum opulentiam Deo VStode Ser-
Do fido, Fide quoque magna HStitiae Par est quae maX-
ID't Vin 3 est, praecipue in religione, quia Deus prior St et potior quam homo. Et Si S gloriOSum pro amicis, aspro parentibus, r liberis, id est, pro homine Susci per mortem, et qui hoc fecerit, diuturnam memoriam laudemque OnSequitUr, quanto magi pro Deo, qui potest aeternam Vitam pro temporali morte praestaret Itaque quum inciderit ejusmodi necessi-aotas, ut desciScere a Deo, atque ad ritus gentium transire cogamur, nullu nos metus, nullii terror inflectat, quo mainus traditam nobis fidem custodia-
379쪽
mus Deus sit ante culOS, Sit in corde, cujus interno auxilio dolorem viscerum, et adhibita corpori Ormenta Superemus. ihil tunc aliud quam vitae immortalis praemia cogitemus. Ita facile, etsi dis-s sipandi artus fuerint, tolerabimus universa quae in nos tyrannicae crudelitatis umentia molietur. Postrem iΡSam mortem non inviti aut timidi, sed libentes et interriti Subire nitamur, quum SciamuSquali apud Deum gloria simus functuri Al futuri,1 ors fruituri Davis. J triumphato saecul ad ro-miSS VenienteS, quibus bonis, quanta beatitudine brevia haec Oenarum mala et hujus vitae damna pensemus. Quod si faculta hujus gloriae deerit, habebit fides etiam in pace mercedem Teneatur ergo 1 in Omnibus vitae officiis teneatur in matrimonio; non enim uti est, Si aut alien toro ut lupanari abstineas. Qui habet conjugem, nihil quaerat extrin-SeCIIS, Sed contentu ea Sola casti et inviolati cubilis sacramenta custodiat. Est enim Deo et incestus,dio qui abjecto jugo, Vel in liberum, Vel in SerVam eregrina voluptate luXuriat. Sed Sicut foemina castitatis vinculis Obligata est, ne aliud concupi Scat, ita vir eadem lege teneatur fors tenetur Dav/S. J, quoniam meu virum et mXOrem utitu corporisa5 compage SolidaVit. Ideo iraecepit, non dimitti uxorem, nisi crimine adulterii revictam ut nunquam conjugalis foederi vinculum, nisi quod perfidia ruperit, resolvatur. Illud quoque ad consummandam pudicitiam jungitur, ut non modo peccatum BbSit, a verum etiam cogitatio pollui Inim mentem quamvis inani cupiditate itaque juStum hominem, quod
Sit secus, nec facere Oportere, nec Velle Purganda
380쪽
non potest. maculetur omni labe Pectus, ut templum Dei esse possit, quod non auri nee eboriS nitor, sed fidei et castitatis fulgor illustrat.
De poeni Sed enim haec omnia dissicilia sunt homini, nec s
ma im patitur conditi fragilitatis naturae esse quenquam fato. o do Sine RCUla. Ultimum ergo remedium illud est, ut tir iihi confugiamu ad Poenitentiam, quae non minimum H , 75 locum inter virtutes habet, quia sui correcti est:
ut, quum forte aut re aut Verbo lapsi fuerimus 1 o Statim uesipiscamus, inc moi deliquisses fateamur, OremuSque a Deo Veniam, quam pro Sua misericordia non negabit, nisi ei SeVerantibus in errore. Magnum est Oenitentiae auXilium, magnum Solatium. Illa est vulnerum peccatorumque Sanatio illa peS, is illa portus aliuti quam qui tollit viam vitae sibi amputat quia nem esSe tum juStu potest ut nunquam Sit ei Oenitentia necessaria. mos Vero, etiam Siti ullum Sit eccatum, confiteri tamen debemus Deo set pro delictis nostris identidem deprecari, gratia a o agere etiam in malis Hoc semper obsequium Domino deferamus Humilitas enim cara et amabilis Deo est, qui quum magis HScipiat peccatorem confitentem quam juStum Superbium, quanto magiSjustum suscipiet confitentem, eumque in regni coe 25 lestibus faciet pro humilitate sublimem Haec sunt quae debet cultor Dei Xhibere, hae Sunt victimae, hoc sacrificium placabile, hic VeruS Si cultus, quum homoe mentis suae lignora in aram Dei confert. Summa illa majestas hoc cultore laetatur, hunc ut 3o filium suscipit, eique idoneum Praemium immortalitatis imperiit; de qua nunc mihi diSSerendum St, et