장음표시 사용
71쪽
mente, qui tantum legum Seriem praebet easque in capita vel tabulns distinguit, non autem singulis legibus addit causam, cur eam sanxerit; atque insuper si legislatori tribuenda essent illa
Verba, valde desiderarem vocem εσχω post ταύτα, quam n Ogre tali sensu omitti poSSe arbitror.Caeteium disputare de vocibus P ποινεὶ, τεθνἀναι , utrum hoc modo An νρποινὶ, τεθνάνα
Scribendae sint, a nostro Proposito, qui praecipue circa legis sensum versamur, alienum CSSe judico.Versio legis latina haec est: ubi quis alium iniuste vim inserentem in continenti necassit, impune caesus ESto. 'Transeo ad huius legis explicationem, in eaque lianc via in mihi proposui, ut Primum eX pomnerem, quid lege concessum Sit, deinde in quom . quando et cuinam ea uti licuerit, tum denique quibus juris saud timentis haecce lex niti videatur. I. Primae quaestioni respondere sacillimum judico, neque eam proponerem, nisi simul in re
Vestigare Vellem, num semper ea legis concossione usi fuerint oὶ ἰβριζόμενοι , an alia quadam ramtione ius suum Persecuti fuerint.
Concedit igitur lex, si quis ab aliquo iniuriosi quid patitur (qaod seq. quaestione ace aram
tius desiniendum est), interficere et oν υβρίζοντα , neque talem sui ipsius defensorem φόrou revφθesse obnoxium statuit, quum si nihilominus ab aliquo hujus caedis accusaretur, hac USuS EXCum Satione: αμυνόμενοσ seci, absolveretur. Ouum tamen, si hoc jure uteretur, d βριζόμενoc multis salsis accusationibus ansam dare posset, verosimile mihi videtur, eum non intersecisse Vim inserentem, DiSi Summa necessitate conetus esset, quum tot aliis modis ius suum PCrsequi Posset, aut alius etiam, qui sorte adsuerat illataeque injuriae conscius erat, id pro eo suscipere POSSet.(Ea enim erat actionum publicarum natura, ut de iis criminibus instituta essent, quibus non tantum iS, in quem commissa erant, sed etiam tota civitas atque omnes igitur cives detrimenti
aliquid ceperant: quare unicuique, qni accusandi attributa habebat, scis erat eas instituere . In- Super, ut ex variis orat. in Mid. locis patet, tali sui defendendi modo abstinere laudi tribue-bptur τῶ ἀνασχομένω καὶ - δεν άν κεστoν ἐξαχθεντι 'eoξαι, quique in inriam judicibus tradiderat diiudicandam , quibus tum etiam magna cura adhibenda erat, ut talis ίβριζόμενoc jus Suum conse
u genera decertandi, unum per disceptationem, alterum per vim, cumque illud proprium sit ho-u Ininis , hoc belluarum. confugiendum est ad posterius, si uti non licet superiore, ' et alibi: Non enim est illa defensio contra vim umquam optanda ; sed nonnumquam DECESSaria. ' Erant autem hoc casti isti iuris sui assequendi modi, tum actiones publicae rραφή βρε σ et Te*--μαro; ἐκ προνοίασ, quae, Si d ύβριζόμενoc eas ipse institueret, plane eodem modo agebantur, aC si alter id pro eo saceret: tum actiones privatae, quas ό ύβριζόμενoc ipse tantum instituere Pomterat, αἰκίασ Et βιαίων δίκαι. Uaec obiter monere tantum volui, neque ad meum PT OPOSi tum Pertinere Puto, Singulos illas actionum sormas accuratius explicare. Ultimo igitur necessitate coactuS. βριζόμενoc jure lege concesso usus fuisse videtur, quum si eius caedis ius dicere cogeretur, tot ei in judicio probanda essent, ob quae eam jure se perpetravisse ostendere POSSet: nori
72쪽
enim, ut per se confici potest, ita facile legislator id concessit, sed contra varia et in toti βρί.
Lotito; et in του ύβριζομένου PerSona Statuit, quae Si adessent, tum Solum caedes jure facta esse existimabatur. Eas autem additiones accuratius iuVeStigare jam Statim in Seq. qu estione conabimur. II. Primum igitur perseratemur . quaenam de roυ υβρί orro; Persona statuerit legislator, ob quae impune necari posset.
Si nimirum quis φέρει et ει. Ηis verbis (quae, ut notum est, ita coniuncta significant: AOP talari , cirisere , atque igitur vexationis vehementis et hostilis sere sensum habent), in lege non additam est, utrum quies an quCm Vexarit, neque liquot, utrum cs Orcilis an rocilis injuria per ea indicetur: hoc dubium ex Oratoris verbis P. Se q. explicari potest. Ex iis nimirum apparet, utramque sensum his verbis inesse et dicit enim orator p. laud. v.
τἀμὰ etc. , nisi prior locus etiam ita supplendus Sit e X iis quae SEquuntur χρήματ' αἰτουν τε , ut accusativus personae simul ab αἰτούντεc Pendeat; aegre enim diei Posse puto tarpιν καὶ φέρειν τινά. Itaque hanc legem de injuria reali proprie San Vitam esse lautor attamen quum illa verba σἐώειν καὶ αrειν, ut dixi, direptionis significationem halicant, ipsa illa realis iniuria cum corporali conjuncta esse potuit, si v. c. direptori resisterct is, cujus bona diripiebantur, nec tamen iste instituta injuria abstineret, sed insuper etiam resistentem aggredi auderet. Varii autem casus esse possunt, qaibus quis alterius bona diripiat: si eri potest, ut imperator cum exercita pecuniis exigendis cives vexet; Potest, ut id cm, quamquam alio modo, tentet sar nocturnus etc. Eos igitur intersici posse statuit lcgislo tori addidit tamen, si id βία et αδίuci; perpetret. tiarum vocum significationem Paulo dubiam esse existimo: aut enim explicari possunt, ut tantummodo additae Sint, ut Per eas Verborum *έρειν καὶ αrειν signiscatio injuriae vehementis nugeretur, aut ita, ut Propte eas Statuendum sit, legislatorem posuisse, aliquem alterius bona etiam δικαίωσ neque βία Posse diripere. Si priorem interpretatiouem probamus , inde rursus conficere PoSSumuS, quam Caute et anxie ε νομοθέτqc, quantamque vim ab aliquo insceri debere statuerit, si impune necari posset. IIaecce interpretatio nobis Probatur et quidem hanc ob caussam, quod non video, quomodo quis alium δικαίωσ vexare possit et quamvis enim hostes in justo bello, δικαίωcisuodaminodo hostilem regionem vastare dici possint, do iis lege statuere eos, quod jure depopulantur agros, occidi non Posse, absurdum foret, quoniam jam propter eam ipSam caussam, quod hostes Sunt, jure necari a quo Vi S POSSunt. Uuum tamen modum videre mihi videor, quo posterior illa explicatio probari possit. Si nimirum voci αδίκωc eandem Significationem inesse ponimus ae formulae alias uSitatisSimae χειρῶν αδίκων αρχοντα : tum Cnim δικαίωσ is Alterum vexasse judicaris,osset, qui αμυνόμενoc id sccisset. IIaecce interpretatio ideo etiam non rojicienda videtur, et quod in seq. αμυνόμενοσ melius tunc staret, et quod in talibus judiciis, ut in αἰκία; etc.,
praecipuum, quod judices investigabant, erat, quisnam χειρῶν αδίκων ὴees, et denique quod Plato
lib. IX p. Igo D. hac sormula in simili re usus est: αδελφόc δ αν αδελφόν κτείνη εν στάσεσι μάχqσ
care Posirim, quam quo supra tradidi.
73쪽
Revera autem propter vehementem iniuriam jus interficiendi concessum esse et , qui perpeteretur, confici potest ex eo, quod Narrat Demosthenes in orat. contra,Midiam , p. 216 et ss. de Euaeone, qui propter plagam, sibi a Boeoto coram septem amicis hominibus illatam, ipsum interfecerat et ideo uno suffragio Caedis condemnatus erat, non, ut Dem. p. 218 conjicit: oic
SEquitur, ut investigemus, quid de gos vβριζομένob persona, seu potius quid de caedis, qualis
hac lege conceditur, patratore sanci Verit 6 νομοθέτηc, Voluit nimiram , ut ευθύσ et ut αμυνόμενοσ κτείνst. Priore voce indicat, et o Qβριζομένω non licitum esse Consilium Capere de Se ulciscendo aut deliberare, quomodo se ulciscatur. Id hoc modo
optime explicare posse mihi videor. Legislator Statuit, aliquem se ipsum defendere posse, at ne ius illud latius pateret, addidit: primum ut justissima esset sui defendendi caussa, i. E.
necessitas, et mihi videtur maluisse, ut Si occasio esset, effugeret, quam ut stati in jure hac lege concesso uteretur: ex hoc legislatoris de justa sui defendendi caussa praecepto jam sequitur, ut si vim inferentem occidisset aliquis, patere dehcre voluerit, statim eum caedem, nec Propter iram aut inimicitias perpetrasse, ac potius sortuito vim inserentem Decasse. quoniam Sumrna necessitate coactus et vitae suae metu de defensionis modo et instrumento deliberandi tempus non habuisset, aut Propter injuriae illatae vehementiam εξεστρ αυτos. Ex hisce iterum videmuS, non jussisse legislatorem, eum qui Vehementer alium vexaret, intersiciendum esse, sed si Propter talem causam caedeS erat Patrata , Eam ah illo esse excusatam. Tali etiam sensu explicandus est locus Lysiae (1 in 'Arroiorία φόνoυ, δν cc αμυνόμενoc etc. P. II 6 v. B : τὴν γαρ αρξαντ Tῆσπληrῆσ, εὶ μεν ή λίθω ή ξίλω ημννάμ ν ίαν τόν , ὴδίκουν μεν ο M o proi*, o rὰρ τα τὰ , ἀλλα μείζονα
καὶ πλείονα δίκαιοι οἷ ἀρχοντεσ άντιπάσχριν εἰσί, i. e. Si ego μείζοσι asseci vim inserentem, excusabilis sum. Si autem quaeritur, cur eam vocem addere necesse suerit legislatori P Ηoc responsum dare
posse nobis videmur et quod noluit jus sui defendendi latius patere, quam supra Vidimus eum ut licitum esset voluisse. Si quis igitur vim inferens fuga se irae tof υβριζομένου surripuit, huic non amplius fas est persequi illum et tum enim leges judiciaque totaque civitas perturbarentur. Si autem ipse o Hβριζόμενoc vim alterius suga evitavit, jure sui defendendi cessisse existimabatur idque ei laudi tribuebatur, nec tamen ipsi in posterum fas erat alio modo, v. c. tDSI- diis petere ad Versarium: tum enim acque contra leges egisse videbntur atque is, qui 1ειρῶν ἀδίκων με, qui nimirum juribus, v. c. judiciis et actionibus, quae legibus ipsi concessa erant, uti
noluerat, Contraque ea, quae leges prohiberent, usurpaverat: legi g enim tantum sui E EV-siONem Concedunt, ut etiam ex altera voce oμυνόμενoc facile confici potest. Quamvis Enim, ut orator dicit P. 2S, ea vox indicet, τῶ nάσχoντι tantum dari etαύτην τήν εξουσίαν, ουκ αλλω Tινί, Simul tamen ex ea apparet, in utroque casu, quem modo posui. non licuisse et vβριζομένω nemque Persequi, neque Petere vim inserentem, utrumque enim non αμυνόμενοσ, sed iratus Aut Propter inimicitias sacit, quum non amplius in periculo vitae versaretur. Et igitur neque evo c neque αμυνόμενοσ, si sorte in aggrediendo adversarium occidit, eum interficiat.(i) Ci. de hoc loco et toto sui desessionis jure Pus end. de jure di. et G. Iib. XI. e. v.
74쪽
Satis pro meis viribus explicuisse milii videor legislatoris sententiam e restat ut paucis absolvamus, quibusnam iuris standamentis haecce lex Diti videatur. III. Ut de multis antiquorum populorum legibus, ita etiam de hac lege existimo, eam ex iure naturae esse haustam. Primum igitur videamus, quid de sui defendendi tacultate statuerit
Datura, quo sacto Sponte apparebit, quousque eam secutus sit legislator Atticus. Maximum, quod a natura accepimus, beneficium vita jure censetur: cam igitur omni honesta ratione servare conari, Prima naturae lex est. Requirit autem primum, ut Corpus alamus, alimentorum igitur quaerendorum neceSsitas nobis a natura imposita CSt et modus autem quaerendi pro humanae societatis ratione disserte alio modo licitum crat ante honorum divisionem in eorum communione; tum enim quisque, quae Sihi utilia Putabat, arripere et occupare poterat: alia Post honorum divisionem constitutamque civitatem; tum enim iis, quae possidebat, Contentum CSse Seque alere oportebat, et nisi ea susti cereia i , alio modo, Non Butem OeCupatione Corum quae obviam illi ferent, aut vi, aut dolo malo, aut surto, quibus indigebat, acquirere debebat: V. C. Emendo, Permutando, Serviendo, Ct C., qu sim quam tum etiam quaedam unicuique occupanda T licta sunt, v. c. res nullius etc. Quoniam autem nonnulli inveniebantur. qui id negligerentet etiam minus honestis rationibus primae illi naturae necessitati satisfacerent , consuetudinis jus et leges scriptae paulatim exortae Sunt, imprimis, ut Per Se Patet, quantum sieri poterat. Daturae legibus nixae. Quamvis simul orirentur aliae logcs, quae quidem naturae non adversarentur, iamen ejus mitius propriae essent, quam societatis humanae Statui et formae convenientes: ita statutae sunt leges de surto, de dolo malo etc. Alterum, ad quod a natura incitamur eSt, ut vitam, alimentis Sustentatam, Salvam etiam avi omnique ejus evertendae ratione servemus et defendamus. Si igitur a bestia ei periculum imminet, natura Praecipit, cum urinoris Pretii Sit bestia ista, quam vita hominis, ut occidatur etiam cum damno alterius , qui illam possidet et cum autem illam ab homine sibi ereptum iri videt, eadem natura, quod potior sibi sua vita quam alius esse debet, concedit illum occidere. Attamen quam ex sui ipsius sensu unusquisque optime Compertum habeat, quanti vita ducenda sit, ex eo simul docetur, quanti idem beneficium, quod alius ah eadem natura accepit, aestimandum sit, neque igitur id, nisi summas Propter injurias ct ingentia pericula ei adimendum esse. Injuriae magis itudo censetur ex societatis, hominum aut populi, ad quem quisque pertinet, artis opinionibus, et interno illo et unicui(Ne insito boni pravique sensu: veluti conjugium sempersere sanctum habitum est , et revora ita CSse a Sensu interno affirmatur. Si quis igitur in uxorem grassatur aut cum ea adulterium committit, magna injuria maritus assci censendus est, praecipue si ideo inspectante committitur; quare non a natura alienum videtur, si huic concedatur eam adulteri sanguine ulcisci. Imminens autem alicujus vitae periculam censendum est, si alter in eam invadit eaque ipsum privare telitat, sive quod bona illi eripere vult, sive alia quacumque de causa. Natri ram autoni, si umquam, hoc certe casu concedit, imo quod amorem vitae omnibus ingenuit, praecipit, ut eam defendat, etiam cum maXimo alterius detramento, nimirum vitae: si tantummodo mo est sinesn tu ferae incremnis C , ut vocatur, adhibet, quod consistit in causa, modo et tempore: quae omnia jam in Sunt vocibus, quibus Supra usus sum, imminens vilete Periculum e
75쪽
etrussa enim satis justa alterius interficiundi iis inest, quod periculum meae vitae imminens avertere licet: modus his vocibus item continetur: Dimirum vita mea ab alio petebatur, licet igitur eodem modo adversarii vitam petere et par Pari resurre: quoniam autem periculum non amplius imminet, si aufugit adversarius aut alio quocumque modo a vi inserenda destitit: vocibus IM-NiNENS PHriculum ii est mortes ira et Erasis ctueriesres, etiam inest tempus, quando id liceat, scilicet Slαfim. Quae autem breviter de ea naturae concessione diximus, variis auctorum locis confirmantur, quorum unum alterumve adscribere lubet. Sic Cicero in orat. pro Mil. c. si et u Atqui si tempusu est ullum jure hominis necandi, quae multa Sunt, Certe illud est non modo justum, verum octiam necessarium, eum vi vis illata defenditur: '' et paullo inferius: u Est enim haec, judices, unon scripta, Sed nata lex: quam non didicimus, accepimus, legimus, Verum ex natura ipsa uarripuimus, hausimus, expressimus: ad quam non docti, Sed facti, non instituti, sed imbutiu sumus: ut, si vita nostra in aliquas insidias, si in vim, Si in tela aut latronum, aut inimico e rum incidisset, omnis honesta ratio esset expediendae Saluti S. Silent enim leges inter arma, unec Se exspectari jubent, cum ei, qui ex Spectare velit, ante injusta poena luenda sit, quam v justa repetenda. ' et cap. II et u Sin hoc et ratio doctis, et necessitas barbaris et mos genti- si bus, et seris natura ipSa praescripsit, ut omnem semper Nim, quacumque OPE POSSent, au corPOre, a capite, a vita Sua propul Sarent: non etc. ' Quintil. VII. c. II r u Primum inu omni genere debest esse defensio, quia natura potior est Salus nostra, quam ad Versarii Perni-u eios. ' et passim in Pan d. et sed cf. Grotius de jure Belli ac Pacis, qui plurima loca congregavit et ipse de eo iure disputavit, p. us, So , 16s, 6 8 edit. Gronovit .
Quum ea. qaae diximus, conserimus cum iis, quae de lege Attica disputavimus, satis, ut puto,
apparebit, totam eam ex jure naturae esse haustum, certe ProrsuS Cum hoc Convenirer quare iure hanc legem a Demosthene allatam esse putamus, ut Aristocratoi decreti το παράνομον probaret; iam enim in hoc, quocumque modo sive quacumque de causa interfectus esset Charidemus,
αγωγιμον ESSE Interfectorem SCri PSi Sset, Eo ου μόνον παρὰ τον γεγραμμένον νόμον, αλλὰ καὶ παρὰ χον κοινόν απάντων ανθρώπων νόμον statuere voluerat. Quod utrumque valde in novae legis vul legis formae
latore improbandum esse Per se patet et variis locis docui doctissimus Montesquievius in opere EspritdeS lois, V. C. lib. XII e. I et Ii et lib. XXVI c. S. c. y etc. Si igitur tale quid de Charidemo statuere voluisset Populus Atheniensis, primum omnes istae leges capitales abrogandae suissent, et insul)Pr EXStinguenda naturae illa vox interna, quasdam caedes justas eSSe declarans. Quamdiu enim aliqua concedebat lex, iure aliquem interfici posse, παράνομον erat tale statutum: quod Cicero in Milone Q. S. sere eodem modo ac Demosthenes ratiocinatus, ita prodit: si Q Aod, sic duodecim tabulae nocturnum starem quoquo modo, diurnum autem, Si se telo defenderit, in-u tersici impune voluerunt: quis est, qui, quoquo modo quis intersectus sit, (id) puniendum v putet, Cum videat aliquando gladium nobis ad occidendum hominem ab ipsis porrigi legibus. At harum legum abrogationem vetabat alia lex, ad quam interpretandam jam Statim transeo
76쪽
Ita saltem eam praebuit Rcis litus et variae enim exstant etiam de hac lege in Codd. lectiones et virorum doctorum de quibus lam Sententiae. Tria memoratu digna inveni, nimirum de vocibus et oυ, μεταποιή ν, ἀτίμου σ. Primam vocem recepit Taylorus , uncis inclusit Reis ius, omiserunt Beukerus et Schaesertis: horum mihi probatur sententia, quod infinitivus sine arti-ealo post cirτιοσ Plerumque invenitur: Cf. Matth. Gramm. S Si a C. β. et loca interpretam ibi allata, quibus addatur X rugerus ad Xenoph. Anab . lib. VI c. si, S d. Quod ad alteram vocem, in nonnullis Codd. ut etiam in Aldina et Wolfiana editione, pro
illa invenitur μεταποιήσοι, quod tu nostram lectionem mutavere Tayl. , Reisli., Be h. et Schaes. Arcte junctam esse puto hanc modi disserentiam cum initio legis 6; αν άρχων. Ex Matth. enim Gramin. S SI docemur . optativum Post relativa sine Particula αν Poni, conjunctivum cum ea
particula. Quum autem in uno alterove Codice legatur 6σ αρχων omiSSO αν, etiam μεταπoιήσοι probari posset. Attamen quum nulla de voce si Post Gyτιοσ codicum exsistere videatur diversitas , et Matth. l. l. dicat conjunctivum plerumque (uam in SS. docet auctores non tam accurate et constanter hunc usum tenui Sse poni solere, si indicatur futurum aut praesens tempus, legislator autem, quum hanc legem Sanciret, aliquid in futurum Statueret, Praeserrem ego ε; άρχων ὴ - η μεταποιήσst.
Tertiam denique vocem ἀτίμου σ, quam Tayl. non repugnante Schaes. quorumdam Codd. auo-toritate expunxit, ego Etiam omittere vellem, CL Matth. Si oci , I, c. Addita librorio magisi, ropria videtur quam linguae Graecae Oxquisito usui. Etiam irae Ss. p. I. v. si ab oratore omittitur. Ilaec de legis verbis susticerent, nisi hoc quoque accuratius investigandum mihi ipse proposuissem. Nimirum quum inter αIτιον τού συγχυθῆναι et ipsum legum perturbatorem, id est, qui nullo incitante sed sponte leges perturbarit, distinxisse legislatorem appareat, haec autem oppositio legis verbis mihi non videatur inesse, post μεταποιήσxi legere vellem αυτ ὰσ, hoc SenSarcius Oses m&fctris. CL de hoc vocis citi id c usu Matth. S 668, s. Ilaic lectioni hoc quidem
loco auctoritatem nullus Praebet codex, at in seqq. p. vi v. S in fine eodem sensu unus codex habet αυτό c. Aυτόν tamen non expungere volo, sed ad seqq. referre, hoc sensu: ipse non tantum άτιμo; εστω, Sed etiam liberi eius etc.; ita enim antithesis, quae his iterum verbis inest, melius patere videtur. Versio igitur Latina haec est: Qilicumque magistratus, aut Privatus harum legum consandendarum auctor fuerit aut ipse mu- utarit, infamia notetur tum ipse, tum liberi et bona publicantor. Ad interpretationem transeo, quae haec duo continebit capita et I accuratius perpendemus, quid hac lege statutum sit. II investigare conabimur, quare hoc statuerit legislator. I. Ut ex variis Leptineae, Timocrateae aliarumque orationum locis patet, magna usus est populus Atheniensis diligentia in legibus condendis. Praecipuum legislatorum Atheniensium propositam fuisse videtur, ut pcrpetuam suis legibus auctoritatem conciliarent; Draconis certe illud consilium manifestum est ex prooemio illius legum a Porphyr. neqὶ ἀπoχῆσ IV, P. I 2s servato:
77쪽
σμόσ αἰώνιoc torc 'Aτθίδα νεμομένοισ, κυριοσ τον απαντα χρόνoae: do Solone autem conficio ex eo, quod, ut Plui. dicit in vita ejus, leges Suas in centum annos populi jurejurando sanci-vit: civitas enim , quae per centum annos lEgibus iisdem uSa esSet, eas etiam in posterum retentura esse videbatur: Si enim minus aptae judicarentur, jam ante illud spatium exactum abrogatae sciissent, quod partim in civitate Attica evenit. Ne de Pisistrati ejusque filiorum et Clis-tlienis aliorumque turbis et perturbationibus, nec de arbitrario triginta tyrannorum imperio dicam , catis id apparuit ex tempore , quod Euclidem secutum est. Eo enim archonte post So tyrannos expulsos, decretum sectum erat Torc δὲ νόμοισ χρῆσθαι απ' Eυκλείδου αρχονroc, et alia etiam lex lata xo dc νόμου; neo Eυκλείδου τεθεντα; εν δqμovetat ita ete , quibus antiqua Solonis legibus recuperata erat auctoritas. I oc igitur tempore tot in legibus mutata, tot novae leges contrariae inter se latae sunt, ut inde variae iterum leges exsisterent, quibus caveretur, ne una lex alteri Oh- loqueretur, ne duae leges de eodem argumento ferrentur etc., quae omnia indicia suisse opinor, Atheniensem civitatem constanti et Perpetuo legum codice uti non Potuisse, quod commune bubuisse mihi videtur cum aliis civitatibus eadem ista reipublicae forma utentibus, quae, ut recte Montesquie v. iam dixit, virtute civium nititur, atque igitur Pro eorum moribus aut constare aut depravari debet. Maxima quidem legum diversitatis causa in nonnullorum potentiae cupiditate quaerenda mihi esse videtur ex verbis Demosth. t επσι η δε τῶν πολιτευομενων τινεσ δυνqθέντec, c; Arώ πυνθάνομαι. παρεσκεύασαν αυτοῖ; ἐξεῖναι νομoθετεῖν όταν τισ βουλqται, καo όν αν τυχηὶ τρόπον τοσαυτοι μεν οἷ εναντίοι etc. Quamvis igitur legislatores aeteream legum auctoritatem in animo ha-husisse videantur, simul tamen iisdem legibus, qua re paene sibi obloqui videntur, addidere nonnullas, quae Statuebant, quomodo lex abroganda aliaque ferenda CSSet: ex qua constitutione exstitit actio παρανόμων , quae sive circa formam legis rogatio uis versabatur, aut circa id quod nova
Haec quam brevissime de legibus in universum a me ideo disputata sunt, ut disserentiam, quae mihi capitales inter et caeteras leges intercedere videtur, melius explicare possem. Quod enim de caeteris legibus vidimus, eas saepe abrogatas suisse aliasque in eorum locum fuisse substitutas, hoc in capitalibus non contigit, in quieta saltem civitate. Constat enim Solonem, quum ipsi propter nimiam Draconis legum severitatem aliarum statuendarum a populo mandata esset provincia, retinuisse illius voνικοί; θεσμoec, sive id secerit religione aliqua, quod hanc legem, quam interpretamur quamque Draconi tribuo, negligere nollet, sive quod capitales eius leges optime sese habere putaret: quam simul ex hac lege et aliis a Dem. supra adscriptis appareat, eas Demosthenis tempore adhuc in usa suisser et ex aliis locis, si haec non sufficiunt, etiam facile confici possit, eas semper viguisse et v. e. ex loco Dem. hui. orat. p. 26 init:
εὴρ μένου δικαίob: quamquam hic minus vere locutum esse oratorem Supra vidimus. Cf. etiam Platn. tom. I op. laud. praefationis P. XXI: Deque de turbulentis temporibus, sed de quietis opinor hoc oratoris essatum verum esse, quam opinionem confirmat Antiph. locus in orat. navi voti φώδου φόνob P. Sa v. II et o φε νόμοι καλλιστα κεῖνται οῖ περὶ φόνον, ου; ουδει; πώποτ'
78쪽
ἐτόλμ σε κιν, σαι. Jam igitur EX iis, qu e hucusque disputavimus, consici potest, spectare hanc legem eam Draconis legum Partem, quae de caede statutae erant. Non ergo licebat eas, ut leges civiles, mutare, id est, iis alia quaedam addere, multo minus perturbare et perfringere. Si
quis autem secisset, 'αρανόμων rραφῆ obnoxius erat et, Si condemnaretur, Poenae Tiμ σισ non paenes judices, sed simul hac lege statuta erat, nimirum άτιμoc erat αυτ οσ καὶ παῖδε σ τὰ ε κείνOD.
Petitus pag. 622 ea vertit: ur e ejusqtae Aheri in re ne occi singor, honα Acthliocinior ' quod mihi nimium videtur et vir doctissimus, opinor, quaedam Constandit. M τιμίαc enim varii erant gradus: I α τιμία cum publicatione honorum, II sine publicatione honorum, III ατιμία κατὰ προστάξει σNe de iis singulis agam, quod jam alii egregie fecerunt, V. c. Meier . de bou. dam. P. Io I SS., Meier . et Scho m. p. 66S, alii; hoc tantum dico, hac lege, ut patet, statutum esse primum ατιμίασ genus, cujus haec erat Condemnatis Sequela, ut omnibus civium juribus, imo fora, templis. publicis populi conventibus etc. abstinendum iis esset, quod nisi facerent, obnoxii erant
ενδείeso et ἀπαγωγῆ et Si ex alterutra earum actionum condemnarentur, Poena Capitalis in eos Statuta erat, hanc, sit mihi videtur, ob cauSSam, quod templa et totum violaverant populum et quod major poena, quam qua antea mulctati erant, non EXStabat. Hoc igitur confundit Petitus l. l. , et quamvis lubenter credam, Saepius in hoc G τιμίασ gradu eVenisse, ut άτιμoc se locis, quibus lege ei interdictum erat, non abstineret, quod Vita sine iis in civitate paene non vitalis erat, Statuere tamen eos numquam abstinuisse (quod idem CSt atque eos impune occidi Potuisse) non satis certo possumus , quod documentis indigemus. De usu autem sormulae τὰ ε κείνου ἀτιμα jam annotavit Tayl. Optime mirum hujus vocis usum Athenis moris fuisse confici potest ex leg. 6, ubi bona homicidae in voluntarii, quod non erant publicata, vocantu P ἐπίτιμα. hi Pertinebat igitur actio παρανόμων tu capitalium legum transgresSorum ad ύIῶνα; ἀτιμvrooc (I , in eaque re etiam a reασῆ παρανόμων in Civilium legum transgressorem instituta disserta nimirum ea τιμητοσ erat ἀγών, de qua re Cf. Meter. Et Scho m. p. lso , qaamquam illi eam distinctionem non addiderunt. Simul etiam ipsius actionis causa disserre poterat. Puto enim, etiamsi quis leges de novae legis rogatione statutas observasset in lege de caede serenda , tamen ea actione potuisse in jus vocari, quum contra in Solita παρανόμων actione ea, T ad Supra jam memoravi, actori prohanda essent. Magnam igitur et aeternam legibus suis de caede (S auctoritatem conciliare voluit Draco, quod quare secerit, in secundo capite jam breviter investigare conabimur. II. Ipsi legit in ferendarum mandata est provincia anno A. C. 622. Vigebat illius tempore optimalium auctoritas, Miam quam ii paulatim jam inde a regibus abrogatis potentiae suae partem amiserant: primo institutis archontibus perpetuis υπευθύνoισ, tum decCnnalibus et tandem Ix an-(i Vocum κ- τὰ εκείνου ἀτιμα vulgalam dedi explicationem, quum Non meum ducerem Singula ατιμίασgenera accuratius investigare. Saepe tamen cogitavi, Duin ista honorum ci τιμία, ut ita dicam, non constare potuerit in privatione quorundam jurium, quibus illa bona utebantur ; de publicatione enim illa verba intelligi mihi a linguae usu alienum videtur.(2 Quamquam de ipsarum vocum etιμvτόσ et G τιμητο; significatione disputatur: cs. Meter et Seho m. p. I i et a T.(I) Vocem enim θεσμόν in hac lege de omnibus legibus de caede explico, quamquam nusquam talem hujus vocis usum inveni, nisi loco supra jam laxi l. Porph r. : Θεσμόσ αἰώνιο; etc. I uic meae Sententiae savent tu in ipsa legis verba et sensus, tum Demosthenis explicatio et ejusdem comparatio decreti Ai istocratei non tantum cum hac, Sed etiam cum superioribus legibUS.
79쪽
nuis, non quidem, ut opinor, ab insima plebe electis, quae postea demum sese magis extulit, sed potius ex ipsis optimatibus, quorum gentes in di CS auctoritate et numero Crescebant. Ipse autem unus e Ix archontibus suit, quumque Valde aristo cratica reipublicae forma opprimeretur populus et legus flagitaret, secundum quas jus dicerent orchonteS, quod hucusque, ut videtur, aut
secundum suum arbitrium aut Secundum jus Consuetudinis Et χαὶραφα νόμιμα secerant et Draco ei
populi desiderio satisfecit, Sed ita, ut etiam magis quodammodo optimatibus Per eas saveret, quare etiam non diu post in desuetudinem venerint et deinde penitus abrogatae suerint Praeter νόμον; φονικοί; . In omnia fere Crimina mortis Poenam constituit, minusque eius leges ad rei pu-hlicae sormam temperandum, quam ad populi flagitia reprimenda spectabant. Ad id praecipue
pertinent leges de caede statutae: has igitur inviolabilis esse quam maxime voluit, quod, ut opinor, Credebat, eas non tantum civitati, ubi fortasse propter nimiam nobilium in plebem audaciam nonnumquam Caedes patrobantur, utilissimas, Sed etiam ex opinione Atheniensium cum religione esse conjunctas. Ex duplici consilio ejus leges fluxisse videntur, altero, ut optimatium auctoritatem et potentiam firmaret potius, quam minueret et altero, ut nobilium libidinem et licentiam in plebeios resti ingeret. Prius essecisse eum puto legibus civilibus, quas, ut supra dixi, populus brevi nimium severas judicavit, alterum legibus de caede, ne omnes recenSEam, V. C. Iegibus huj. orat. I. 6, p, quae sorte etiam causa suit, cur Solon, qui magis popularem reipublicae sormam constituit, eas retinuerit. I ane autem legem ideo tulit , ut eas de caede leges firmaret et videbat enim maximam optimatium potestatis cauSam in eo esse sitam , quod Secundum suum arbitrium antea, quos sibi noxios putabant, Persecuti erant, a qua re vehementi quadam et Severis lege eos obsterrendos putabat et tam crudele supplicium in capitalium legum tranSgressorem constituit: sed simul mihi vidisse videtur, illam sanguinis vindictam (belgice oloec--rααhj ita eorum animis esse insitam, ut elim penitus Prohibere non auderet, quamVis certis sinibus circumscripserit. Sui quoque defensionem nonnumquam Decessariam CSSe neque jure naturae , unicuique insito, adversari putabat: de ea igitur certas quoque leges constituit, omnesque sere, De Caeteras recenseam, Capitales ejus os obc Valde tempori, quo vivo bat, aptos CSSe et religioni convenire credidisse mihi videtur, Draco, quae omnia satis validas causaS ESSE EXiStimo,
cur tam acriter in eorum transgressores animadverterit.
Iure igitur etiam hanc legem asserre oratorem puto, quum jam ante ostenderit, multas de caede leges neglexisse Aristo cratem et decreto suo perturbavisse, qua transgressione, etiamsi meliuiesset decretum omnibus istis Draconis legibus, hanc tamen nihili duxisse putandus erat. Ultima haec lex opportunam oratori praebet occasionem demonstrandi, Aristo cratem omnes de
caede leges, quae de homicida in jus vocando, de testibus, de jurejurando et aliis ejusmodi
iudiciorum Capitalium ritibus sancitae erant, neglexisse atque ideo etiam quinque ista gravia judicia, quae secundum eas leges, ut supra jam alicubi dixi, iudicabant: nimirum etd ἐν Aρείω
80쪽
eorum riue legit,us in antecedentilius iam quaedam disputavimus, quare ea hoc loco omittere nos posse putamus; de duobus posterioribus quaedam breviter annotabimus.
Priori judicio etῶ επὶ Πρυτανείφ lege (i addictum erat judicium:
Id est, ut Wolfius vertit: u Si lapis aut lignum aut serrum aut tale quid delapsum percusserit atque aliquis, a quo id
conjectum sit, ignoret, ipsum vero norit et habeat telum, quo caedes sacta sit. Ex qua constitutione iterum videmus, quanti A thenienses hominis vitam duxerint, ut elim res inanimas in judicium, iis tantum de rebus constitutum, adduxerint, si talis rei conjectorem ignorarent interfecti propinquit sed simul tamen ex ea patet, quantopere curaverint legislatores,
ne quis in accusatoris Potestatem veniret , εὶ των αφίχων καὶ μὴ μετεχόντων του φρονεῖν οἰδενεσθ' όσιον, τοιαύτqν εχον αἰτίαν εῶν ἀκριτον. IIoe autem sere standamentum esse legislatiouis AtticuePlotia. t. I P. B ob Servat.
Adducenda igitur talis res in iudicium erat, in quo observatis solitis in iudiciis capitalibus
ritibus, fortasse etiam, postquam rei inanimatae publicum addixerant συνδικoν, judicabant Ephelae , de quibus jam ad legem Pt imam disputavi , eamque si condemnassent uπερώρισαν Secundum eam legem, quam laudat Aeschines in orat. in Ctesiph. p. 16s v. Iu ed. Dinds. Quod Poll. lib. vIii c. Io φυλoβασιλέων ollicium fuisse tradit, quo eodem loco de iis memorat neosιστηκεσαν iis judiciis, quod bene a Petito versum esse puto Aegi ct sices hctrit, i. e. Regi tβασιλεῖ opem serebant. Docte utriusque in hoc judicio ossicium exposuerunt Meier. et Scho m. P. IIS ES. Quinam autem in illa exterminatione ritus et formulae observati fuerint, dissicilius est definire: certo exsecrationes non desiciebant et fortasse etiam interfecti propinqui in rem inanimam insul tribant.
Altius tamen hujus legis consilium peti oportere videtur, quam ut hominis Caedes etiam a re inanimata Perpetrata vindicaretur: nimirum ut ex instrumento, quo caedes facta erat, in iudicium adducto, quoddam urgumentum sumi posset, quo conficeretur, a quo conjectum esset, id est, ut in dominum inquireretur, ut etiam apud nos locum habet. Num haee conjectura admodum vnga neque ulla auctoritate nixa quadam verosimilitudine nitatur, doctioxibus dijudicandum relinquo, quibus magis quam mihi notum, quanta prudentia et cautione judicibus in talibus opus sit , et Dum eae virtutes in Atheniensium iudiciis Draconis tempore ita colerentur, ut is logislator iis standatam legem ferre posset. Jhm ad alterum judicium to εν ωρεαττoῖ (u) transeo i cui lego hoc diiudicandum mandatum at, Si q&iS PCOPler Cctedem inconsultetm Qxsul, ctiteritas cetessis ciccuset refiars quod jam ad antecedentem legem obiter annotavi, etiam ex hac lege confici potest, nimirum legislationem
si Nam verba Demosth. P. 2s v. 18 et si , e lege desumta esse putamus; singulis enim hisce iudiciis legestatutae erant causae, quae in iis dijudicandae erant, ut videre licet ex prima lege a Dem. alluia P. II.(αJ Ita, quamquam Sine ulla maiore auctoritate, quam qua caeterae hujus vocis lectiones nituntur, corruP-tissimum enim est ejus uomen, legere Praetuli.