장음표시 사용
21쪽
ptimis et toribus (ut postea ostendemus h bene , & apposite --T commenta filisse: ut cuiusque planetqnatura, de si ,.sita suis gni cuiuslibet proprietas, similitudine quadam ad', posteros commode transferretur Sc alterum ab altero propria appellatione, ut par est , distingueretur. v od etiam as ipsis hoministis in apponedis rerum nomenclaturis modo diligens fueris perscrutator)factum, obseruatumq; reperies. Ita tamen, ut ubi rum ipsarum,ac nominum bona pars, ab effectionibus rerum quas indicant, proprietatibusq; potissimum deducatur. Sic, quibus in rebus Agriculturauersatur, imo luero ars quaevis, earum appellationes sanequam appos fas habet. Unde laudi quoque dandum est rerum coeli inuentoribus, si hoc idem seruarunt,dum occultissimas planetarum ac signorum significationes uocibus perquam accommodatis insigniverunt. Quod etiam a Medicis in picerisq; herbis, ac medicamentis familiare finise , & hodie in receptissimo usu esse non ignoras. Caeterom,u , coelestibus his nominibus , coelestiumq; decreto-
tum orti ut rum, ac potet latum nota S, plurimum ornanaeti pN-tieaelesti pia sci attulerunt poetaerdum commentis suis illam philosophiae partem, quae ad stellas pertinet, inornatam relinquere noluerunt. Itaque, quemadmodum illi hominibus nomina estinxerunt pro eorum uirtutibus & uitiis: sic planetis ipsis ac signis , nomina quoque sub fabuloso cortice indere studuerunt, quae per quandam similitudinem animalium perse-narunt , aut rerum aliarum, proprietates ipsarum stellarum , signortimue indicarent: ac designandis CVIn corporum, tum animorum constitutionibus, quae ab illis prodeunt, oppidoquam opportunae ese: tisii pes Vrgo, acuta nauigationem coniuetudo reperit,
22쪽
rit bellicam disciplinam usus, Rhetorica,& omnem preti ab adicendi artem exercitatio, Agriculturam assiduitas, ' θc Medicinam obseruatio. ita stellarum nomina, motum, significationes,& effectus, illa eadem obseruatio, ac pertinax sedulitas peperit. In qua, cum maiorum nostrorum solertia tota estet,cum rerum CC
li per uestigationem, de partium eius nomenclatu ram diligenter perscrutaretur, ac coelestium corpo rum rationem satis compertam adhuc non haberet, ignes aetherios in genere,nuc stellas (quod stare putaret nunc sidera (opinor a sidendo j nuncupauit. amsi Tandem itero cum motuum cogniti O, quae dicitur, in lucem proAit,septem inseriores stellas ab tipso errore dc uaga peragratione, uno omnes nominempQui est, hoc est erraticas, oc erroneS, coetumq; reliquum superiorem, fixas de inerrantes (quod illa rum motus post centum annos, quod uitae humanae spacium Hongissimum, uix deprehendatur: genet
ratim cognominauit. De quarum numeroso the tro,sicuti pauco tempore,paucae uix dignosci potueriint, ita permulto, quamplurimae. Ias nec fr(istra moueri, nec incassiim sua munera obire, certo certius existimandum est.Sed omnium maxime potest tes planetarum ac naturae(de quibus hic sumus actu- muma quori)cito,ac ficile comprehense fuerunt:cum obpro--c pre pinquitatem,tum etiam ob motus celeritatem. Nam 'm
de cursus,& tempora quibus illos peragunt, o quid in coniunctionibus, quid item in aspectibus, di in singulis tum locis , tum signis decernant, industria adhibita,pedetentimassecutum est. erum haec ad alia properanti, quod ad hunc locum attinet, sa
23쪽
S T. E L L AE quomodo dicendae calidae,figida, humida uel siccae : F quod a me non caleam: nec passist illorum qualitates a colore iudicari.
pedibus coeleste hoc planetarum theatrum ingrediaris:&institu tam de illis
narrationem, astronomicam perinde - atque medicalia, temere attentes: pr Authisi,sii, Cium operar facturum mepta taui,si pauca, hic de coepio,c infise ii,&stellarum qualitatibus, de motu, orbibus,corpore, natura, & colore adnota Vero. Q d, ut dictuin,
ita factum existimes,nunquam, opinor, is fuisti, quidum coelestia corpora, humida ,scca, frigida, uel ca
lida legisti, aut scripsisti, idipsum perinde atque de
nostris corporibus,de stirpibus,& elementis,elementaribtisq; rebus omnibus( ut paucis colligam intelligere uolueris, nedum somnia ueris. Nam corruptibilium corporu &uicissitudines subeuntium quarum coelum est expers)proprium id esse, uel ex primis pbilosophiae rudimentis iam olim didicisti. Re cordaberis itaque nullum coelis inesse elementari si is si es qualitatis excessum , ut Peripatetice loquar : alio quin,siue ita conas Iositum sit, iam es et tot seculis di solutum, siue etiam simplex sit, tanta saltem magnitudine, potentia, or perenni motione caetera perdidisset omnia. Itaque tanquam moderatis sinita omnia moderabitur,diuersaq; in unum comiscebit. Ian do uero dicimus non esse in coelo ullum elementaris qualitatis excessum, intelligimus,nullam ibi esse in signem qualitatem , sed uirtus es potius, temperatarum qualitatum effectrices. Atque ubi quaedam illic
24쪽
frigida, siccaq;,atit aliter nominamus, haec Platonica accipimus ratione, ut frigidum appelletur, quod minimi caloris est caiisa: siccu in uero, quod humorem nobis exhibet minimum. Sic Ptolemaeus in suo M. thematicarum praedictionia libro, scribit Saturnum corpus nostr sim quodammodo frigidum atque si cum efficere, quia calorein Sc humorem nostro minorem suo radio desuper instillat: & ita de reliquis. Recte igitur deinceps existimabis,primos reru coeli scriptores,primos inuestigatores, primos nonaeclatores,du in eg stellis alias humid is, alias siccas, frigidas item, uel calidas scripserunt: aliud nihil innuere uoluisse, quam hanc, aut illam qualitatem in rebus inserioribus, tau agis, minus,pro iusta cuique ui, Vel augere, uel ciere, uel fouere. Id quod obseruationes eoru quae quotidie contingunt, uocere sitis qUeunt. Luna enim, ut etiam Venus, de uaporosa alia qua uis coeli stella in humido signo, cu is umidis astrist collocata, in aere, & per illum sublunaribus materiis', ea piae runque excitat, qUq naturam stellarum cum quibus habet commercium, sequi solent: nimirum tuu miditatem. Sic Mars cum igneis signis, S stellis, aestum, Saturnus cum frigidis, frigiditate, , ita deinceps: iuxta congenitam cuique signo ac stellae vim, o naturalD. Ergo in posteriam t.im hebes non eris, nec usqueadeo stupidus rerum coeli philos phtis, ut credas Solis corpus in suo orbe calidum cste, o proinde superiora ncdum inferiora cillefacere, ad- haec Saturni frigidum, Martis igneum, Lunae humidum,Vene is uaporositum, Iouis tepidum, & Mercuris uari triau sed bene ineleni ntis : elementaribusque rebus, eiuscemodi quilliti tes inducere , ac ino Jere, , mouendo afficere,&assiciendo apparare, atque conm
25쪽
deorsum fiat: sequatiarq; iusta ipsarum qualitatum
ferimentatio permixtio,de alternatio. ex quarti probitate ac improbitate, tam generatio, quam Corruptio manare selent. me cum in coelo nec sint, nec
ut fiant necesse est , quorsum ibi calidum, frigidum, humidum,uel siccum statuas3 Non itaque coelis, nec partibus illorum stellatis, qualitates tillae Nementares inerunt,licet rebus omnibus naudi inferioris ilia linc,pro ui cuique stellae, a primis coelorum fundamentis (si ita loqui fas est indita, certo impertinatur, ac derivent. In quo parum admodum stupere debes:quando etiam sub coelestii orbe multa reperias,quae de crassa, corruptibili materia, p sibi ii fusi ficultate, id aliis praestare post int, quod in illis ' nequaquam agnoscasiusqueadeo rebus ipsis natur . dii suis, iis quaedam uis subest,qua multa,etiam ad stuporem
vires,ac ope- efficiunt,& caeca uia operantur. Quarum rerum sir publica a me testimonia exigis, praeter innumerae, prodigiosas aliquot aquarum naturas, eX Namne, Lucretio,& Pontino, sic(nam fusius in nostris rerum occultarum Commetariis) tibi recitare, neque cunctabor, neque gravabor. ovici id i . mediosinimc corniger e mmoussueta. Unda die gelida est ortui obitui calescit.
Umotis diis amantis ac puis accendere lignum AC rami minimos cum Luna reces t m orbes.
Flamen habent Oisnes,quodpotum saxea reddit iste, quod tacitis inducit marmora retras. Crathis, hinc Sybaris, Destro conterminus oris, Electro similes siciunt,auros tapillos. ictas non audita est obscaenae Salmacis ' da, - Aethiopes
26쪽
Methiopesi lacis uossi qui aucibus hausit,
dismurit,aut patitur mirumgrauitate orem.
Clitorio qu ques iram de fonte leuarit, Vina fugit audeis mem a semim et nilis. Huic fluit esseetu distar Lynce pius amnis
qui un*ue parum moderato gutture traxit, Haud aliter titubat, qua mora mina bibissen lacus e cadi aes Pheneum dixere priores' e biguissust tus aquis, quas nocte timeto: Nocte nocentpo, ne noxa luce bibuntur.
Et Lucretius de fonte Iouis Dodonaei in Epiro notisimi. Frigidus es etiamfonsis pra que t epe
Stupa rara lammam concepto protinus illini. Daedai consimo ratione accense permndas Coilucet quocunque natos impellitur auris. Ad haec Iovianus Pontanus in suis Meteorologicis.
uideas lapidescere Sarni Caeruleo se , fonte alnum , siche, maniplos:
Et paleae intortos lento cum mimiuo Culmos.
Hactenus illi. Quae, si ut scribtint,se habent: si aquae ipsae crudae materiales, de corruptioni obnoxiae cadant,ea mouent,&excitant,quae de omniu sensuum exploratione non iustinente credibile est profecto, diuina stellarum corpora,ab omni materia, dccorruptione aliena, occulto coelesti priuilegio, multo in iora esticere posse Volo dicere,ab insita sibi ui, liti miditateim, caliditatem, frigiditatem, siccitatem, &(ut paucis dicam qualitates primas, , item secun das,aliaq;, rebus sublunaribus desuper facile instilla re, atque afflare, tametsi illas nec habeant, nec in se
27쪽
, agnoscant. Sed quibus dominentur, ac pro arbitrio praescribant. nde stellae ipsae tales esse prorsitim tibi debent, qtiales stiniqtialitates, quas in rebus inferioris nati H ae,uel fouent, uel excitant. ' mst, - Sol itaqtie in suo orbe(ut id lentio repetam tibi neque calidiis este, neque stellarum corporare. caleficiundo,stia propinquitate, aut perfrigerando, si in elongatione, ullo modo afficere existimabitur: asse ei aq; in aliam, atque aliamqtialitatem trans Ritare. 1udd sicubi aliter a nobis uel dictum, uel scri ptuni fuisse leges, uti etia de stellartim coloribus, id doctrinae,& demonstrationis gratia, modo quodam usitato fietiim fuis et ibi persuadebis. Ergo sicuti in coelo nulla fit generatio, nec ite corruptio, nec qualitatis unius sit aliam permutatio, ita in illo nullum . corpus proprie cali8um, frigidum, humidum, aut O 2 . . siccum esse putabitur. Sed, hic sciolus quis j ia, sic for
unquam de coelis de condit,& rursum in illos ascendit, ut istaeaeploraret eo quant timest: in rebus inanerciti is, amab sto, nescit experientiam cessire, ubi certa ratio fidem facit 3 uis, uel mediocriter in rebus mundi de naturae uersatus, non intelligit calorem amhX, solis hii bratione&motu excitatum, ubiq; de radio cum odo sil rum eius reflexione concipi ipsamq; reflexionem, .s rem - in aere, uel per aerem fieri, ac diffundie Iam cum P coelo nullus sit aer, nihil prorsus aereἀ, nihil co ruptibile,&ex alia qualitate in aliam sui id iterum, atque iter iam inclamem conuertibile, quomodo, ilia lic de radiorum solis reflexione ulla fiet calefactio Fia, hoc si uerissimum es , ut reuera esse costat, quid hac nobis experien tia opus est rati t quorsu m in manifellis, probatis, dc confessis palam haeremtis 3 nihil
28쪽
omnino credentes, nisi quod aut videmus, aut contrectamus 3 Hoc fortasse milui concedens,ad alia irae
fugiesmi mirmn martiq stellq corpus, igneum ac se uidum idcirco censeri, quia rutilum apparet,& Saturni frigidum, quia liuidum. Solis calidum, uia sui
UUID, bc aureum: Lunae humidum, quia caligino sum:Veneris uaporosuin, quia albidum : Iotiis temperatum,quia(Ut sic dicam i argentaureum: de Mercurii uariae naturae, quia itersicolor. Ego certe, Ut paucis respondeam , audiendos nunquam putaui, qui de planetarum,& reliquarum coeli stellaru qua- res re colire litates a colore ex alto uenandas esse dixerunt Vol M ii
ob id, quod inter philosophos di medicos admodo mco ueniat, colores infidos esse primarum qualitatum testes fetia si tam sibi similes fuerint, quam est ( quod dicunt ouum otio,aut lac lacti. Id quod aperter indi cabut,Leucoij,& nympheae,sue nentipharis flores.
allorum illi calidi Isimi sunt, hi uero frigidissimi:
licet in lutheo cois Eahibbuertentur. In qua disse timet tegmrentia, calx & certista constituuntur: ex quibus illa calida esse censetur ,haec frigida:color utrobiq; can didus,&pene idena Sic flores uiolae nigrae, & ireos, coerulei quadamtenus sunt lic tamen cum tota sua planta calet, ille friget. Addam anemones oc papau ris florem : qui tametsi stib eodem colore militant: qualitate nihilo minus inter se uarie disterunt. citiae demonstrationes, si tibi sordent, hinc ausim arripia, ut tibi fortas Te negem, sideribus colores talios prom stelli, fu . prie & peculiariter inesse(qui a uaria priniarum qua res potiret, litatum mixtione,quae in coelis nulla est oboriri so
lent statuamq; illis potius fulgores, ac splendoreS, quam aliud quiduis. Qui per acrem diffusi, quia nouno modo nostros oculos assiciunt, ita nec similes
29쪽
utiquq in omnibus di planetis,& stellis apparent:
cum ob nati iram corporis ex quos pilandor ipse exilit , tum etiam ob aeriae regionis constit Utionem, mutabilem, fugacem, ac plane uariain. Per quam panos radii stellarum modo recti, modo obliqui,& alia ter iaculantur. Qui,quoniam a remotissimis, de aedi Fudes is lis sinais locis, per aerias nubeculas, S fumidum,cam co rim, liginosumq; traeium, in oculum defluunt, idcirco EI; .aeri, Liviri T sutat nubes, in qualitato, uel quantia tale, nobis indicantur ac collucent. Ad quae uisus nostri errorem, & hallucinationem etiam adiicies:
qui hos , uel illos colores in coelestibus corpori bus, imo uero in aerijs nubibus(, quae haud ita pro cui iacent , diuersimode mentiri ibi et, atque et ii gere. Exempla, ut quotidiana, ita minime obscura habes in Sola & Luna: quorum corpora, sub alio colore spectari in tractu coeli orientali & occiden tali, quam in meridiano nullus non uidet , nisi fortas te oculis male lippus inunctis. Adhaec , per
uapiduin aerem aliter apparere, quam per I Ubicuaedulas nubes, per pallidum coelum,lutheum,rusum, aut fuscuna, quAn per coeruleum, lympiduam, ac starenum In quarum rerum demonstrationibus, causis,& signis, quia Phaenomena nostra , siue aeri*Ephemerides, totae sunt, uerbuin non amplius addo.
quarum stellammcorporibin, qualiam int, , quod ius orbibis non infigantur: nec ab i lis moueantanevehantis e. Udhaecquod racte
orbiculata inti, circuli in coelo imaginar o-
30쪽
PLANETOLOGIA.C Ap V T I I I. HYsicio RuM communis est sentetia, i quod planetarum, uti etiam reliquaru coeli stellaru corpora, ex cocretior esse
ru orbiti parte c6stat. In qua inultu tu
minis coactU est ex quo illa magis lucet. tui orbes, sicuti elemetan Esimi, ita nec es nactare
quidqua cotinent sicuti de illoria stollis dictu est nocali diu, no frigidum, no siccia, non litimidum: d allia
quaeda sunt, si uenati ira,sive, ut hodie loquia satur, eo sentia:qua quinta nucupare, multis uisum fuit. Cum itaq; stellas uel corpora dici, uel illis corpus ascribi, posthac audies, aut leges,perinde atq; de elementari bus corporibus illudipsum in telligere cavebis. Qua- qua dimesione recipere, quae suis circuscribatur te minis, no 1ficiamur:sed mutari, ut nostra corpora, occorrupi, ut inferiora, in aliasq; naturas, ac qualitatestras re,(qci' elementariu corporis est proprio plane reiicimus, ac negam'. Nacoetu, ut etia stellae ei Z oes, diuinitatis es particeps:&proide corporeqcomotionis, clemetarisq; alternati dis prorsum expers.coeli stellat, tametsi moueatur assidite, id certe no hii bet,agutue uti feriora corpora, ac ei Cmenta ex Q bus, ut dictu est,constamus. Eo enim motu(excludo uni uersale illas proprie moueri cessemus, ct solis corporibus coelestibus suus est,& rebrum i mortalib' peculiaris. Desceps itaq; existimabis, s ellas, de maxime planetas, per suos orbes motu peculiari , & diuinitus insito progredi: nuc accededo, nuc recede do, tardado qua doq;, quandoq; accelerando. alias descende do,nsinu- quam ascendendo,& aliter sicuti quo tantiis intuen titim oculis patet:pro cuiusque s ellae ut, a Deo omnium motore particulatim data oc concesia: non uiolenter, ut multi scripserunt, sed naturaliter: nec