장음표시 사용
31쪽
ANTONII MIZAL DIcoacte sed libere: ita,ut ordinem, & numeros quos coeles tu Choragus modulatur,sua sequantur spo
te atque ab officio nunquam recedant:nulla externa ui,nec ullo adminicu lo, nullaue forinsecus necessit te adducta. uod certe, etsi miraculum Non paruum h ibet temperabitur nihilominus, si sedulo anima, uerteris,nullum animalium sese mouentium, alieno et tu, & externo instrumento, ut moueatur,egere: sed tantummodo proprio,sbiq; a natura insto: ex quo motus animali cuiq; suus emergit:&pro corporis cuiusque forma,ac modulo naturalis habetur. Sic testudines, quadrupedando mouentUr:serpentCs,r en istis, , .d dO:pisces,natando ac lubricando:aues, uolando:can-ines, ac iumenta,alterna a dereliq(iis. Hinc uide- contra deorsum, qua doque ad dextram, nonnunquam ad sinistram,uolatum exercere:&pisces natatum: non raro etiam sid re. Nam sic a natura, ut propria instituuntur.Ambulatit ea de catisse auitim quaedam, ut cornices et saliunt aliquae, ut passeres, Sc merulae: CurrUt aliae, ut perdices,& rusticulae: ante se pedes iaciunt nonnullas, ut ciconiae, de grues: aliquot in sublime sese attollunt, oe recto uolatu( etiam ex aqua: coelum petunt, ut
- tim pedes protendendo,& it. Ianus aues nunc sursum,nunc
ne usqueadeo diuersas, si in corruptibilium animalium corporibus agnoscis, in diuinis, de coelestibus, propius opinor agnosces:atque illinc facile colliges
corpora,oc maxime planetaru,suis orbibus, imia laus (ut sunt claui in rota ,nullo modo defixa esIerque es'. admodu multis etia summis philosophis, tradere tirum
sum est.Adhcc ab illis ipsis orbib' motu particulari nequaqua rapi.Si em hoc esset, eade semp latitudine
32쪽
ut de logitudine nil ait dica: retineret: qepsalsissimuellenui ita docent:quae sane ad alia festinans,libenter omitto. Non itaque, perinde atque cum rota clatii, & cum naui,ea quae eius tabulatis affixa sunt, morum ii ebuntur planetae: d potius, ut nautae: qui cum naui longius procedendo, iter suum conficiunt, , per uesa, e paraeam a dextro latere in siniss rinia,&rursum asinistro iv.
in dextrum, recthuel oblique disse Lirsantes,ossici uinscium peragunt: quandoque stando, nonnunquam retrocededo,oc aliter. Sed uelim hic mihi dicant,qui arbitrantur planetas in suis circulis defigi , in hisq; ceu laomines in curru vehi a quibusnam circuli illi
moueantur Nuna a propria ui, bc insita natura3ma OM 'Vxime,inquient. Hoc si est, ctar non stellaruni quoq;
terea,si planetarum corpora quq ut diximus e X cd- cretiore sui orbis parte constant,omnibus in conspectum palam prodeunt, cur itidem circuli ipsi, quos ex suorum orbium concretione constare par est, in eundem conspeetum non emergunt 3 Hoc cum minus fiat, credibile est& circulos,oc orbe;, re ipsa in coelis nullos esse:quos docendi, lemonstrandiq; gratia, una cum uariis linearum sectionibus, & e trudem multipliciter figurata descriptione solertes uiri, Uel: ob id commenti mihi uideli itaquod ii ix alia ratione coelestis disciplina,ac coelestium progressionum Cognitio tradi poterat. In quo sane diuina industriam,
dam semper existimavi. Nam,quid per deos imino tales in disciplinis utilita se quid ad docendum accommodatius,quam ut intellectui praesidi U;aCUirESsen- nient m. sus ipsi subministrentri, quod intellectiis contem
plando assequitur, idipsum quoque oculis uiden tu, B iis
33쪽
ANTONII MIZALDi ac manibus contrectandum exponatur quemadmodum in horologijs, bc mathematicis organis, instrumetis,oc machinulis qti amplurimis, diuina arte,potitis quam humana excogitatis, intueri licet,attrectare,ac contemplari.
Heliora homines quibus haec cui ereprimum: In i, domossuperassanderem afuit. Credibiles ost illos pariter mitises ocisi, kltiis humanis exerui caput
Venus, sminumsublim pectora fregit: icium fori,militiaeve labor. Non leuis ambitio,persis glomsuco: gagnorum fame ilicitauit opum.
dmouere oculis dictantias dera noctris:
Aetherat ingenios postuere suo,
Recte itaque, o apposite comenti sunt, epicyclos,e centricos,augium lineas deserentes,& circulos alios innumeros,de planetarum theorijs excipi edos . somnes, quia coeli moles continua tota esst imaginarij prorsum habendi sunt: sed tamen artificiose admotus denaonstrandos,& eliciendos, ut diectum est, excogitati. Quomodo in I 3drographia uentorum lineq pro nauigationesin Geographia, climatum, Ac parallelorum dis inctiones, pro locorum situ, & horarum uarietate: in Cosmographia, Zonarum pos-tiones, pro explorandis regionum temperaturis , dc ita deinceps Habebis itaque,ut rem istam aliquando tibi confirmem, imaginarios Omnis generis in coelo circulos uniuerses,cum ob multa,tum qu dd quae illic oculis nou cernuntur corpora, ea nusquam esse coniectandum est. Nam,uel lucida essent, uel opaca. Si primum,per se uiderentur: si postremum, saltem luce praesente clarescerent ut in Luna apparet: cuius corpus,
34쪽
corpiis, ex se alioquin obscuru, & sua natura opacu, do Solis maiestate illustrari, uideriq;, nemo, etiam alippis,negaueriis auod unu ,si in coelestibus circulis, a sole minus fieri posse c5tendis fortasse ab ea stella quam tu epicyclo insidere, figiq; praedicas, uel ab utroque simul, fieri poste annues Atqui, nec hoc, nec illo modo, ulli unquam circuli in coelis, ne Lynceo quide , ( uel si quid eo oculatius fabulatu est hactenus appn uerunt. Itaque, ibi uel nulli erunt, uel,si sunt, ocios, contra naturae scopum omnes esse ce
sebuntur. 5 proinde planetas neque uel aere, neq; agitare, quit,' colligere perfacile erit, illos a suis orbibus Io fresilup, nullo pacto agi ferriq;: quin potius, a seipsis, & uidi moueantlinitus cliiq; insita moueri. cum multo sint perfectio TeS, quam nostra corpora. Vnde alienis, asci liiijsq; instrumentis non indigenti apta, concinnamq; suis mo tionibus figuram, ta ex toto, quam in parte adepti.
duae, quorsum(obsecro te orbiculata, uti videmus, fuisset, nisi a se orbiculatim planetqmouere ture nihil 'bicu id si sane inepti , nihil frustra, nihil absurde, natura tin qua instituit: quin uerius omnibus optime ( quoad eius fieri potuit cosultu ac prosperurii oluit: unicui que rei naudi, quod ex eius usu esset, libenter impe tiens. Vnde ii orbibus suis planetas infigi uoluissset, credibile es , t illos exacte omni ex parte, uti si mi, orbiculatos utiqua aedidisset:sed uel acuis et, uel in propriis orbibus ut sint inc latis teploru testudinibus lapades,& in cubiculoria laquearib Us, orichalcea cau delabra appedisset, uel copianasset, perpolitisq; coe loru comissuris glutinasset: id secus esse, Vel de aspectu olb' costat. Ex quo, bc alii Spatalo ante scriptis,fa sthssissee, cile, opinor, mihi cocedes: i, neq; coelo, neq; stiis orbi pura cesti' btis 1fixa sunt planetarii corpora, quae quotanis, imo
35쪽
uero quotidie per Zodiaci longitudinem, de latitu
dinem pro insta cuiq; ut libere ire, atq; uagari, nisi es talpa aut fungus saltem in Luna perspicue uides, Sed de his impraesentia 'im satis, uel fortasse plura quam opus fuit. Nunc demum restat,ut propositum curriculum serio ingrediamur, hoc est, planetarum qui praecipua sunt mundi ornamental cum hum nis corporibus concentum, medice 'que ac astronomice explicemus:a Sole stellarum omnium principe auspicantes.A quo reliqui planet omnes, nisi breuibus se satis deambulationibus (ceu sitellites a suo Rege Se magistratu abesse nequeunt. Qui si fortasse
longius processerunt, retro confestim recurrunt. Nec temere mea qu idem sententia. medios caeli tractus,mediam aetheris oram,
Ponae lucis Sol auricomis, Sol igneus,ambit Sol qui terram ammis opera omnia lusebat. Sol qui caelicolum estprinceps,ductor , choreae
e cuius numeros totus componitur orbis
eisque capit leges,praeseriptas sedera seruat Sed eneomio Solis dimisso,quod equidem ut etiam reliquarum stellaru,poeticum nostrum opusculum de mundi sphaera,&rebus coelestibus propediem l lius decantabit,promista explere satagamus..iA STV N O M aeque,atque medica, e philosophida de Sole narratio
OLEM uariis appellationibus ( ut hincii ordiar dc iisdem sanequam appositis,
priscos rerum coeli lc naturae interpretes merito insignivisse semper existim ui .In quibus, ut po ticas omittam, celebres
36쪽
PLANETOLOGIA. Tlebres habentur , Phoebus & Apollo. Illa , quod Cio
c. Tob hiae hoc esst lunae uite omnibus infundat.Hec
bos deleat. Unde primam medicidae originem, rite sibi inauthorare, seq; opiferum, apud Nasonem, tu reuocare,mihi uidetur. entam inquit Medicina meu est opifer per orbem
Nam silcitaribus suis radijs, adhaec uitali inotu, o te- Curso stirepore plane diuino,quqcunque deuastissimo telluris utero prodeunt: dc materiam curandis, abigendisq; morbis idoneam sufficiunt, desuper flegetat, follet, ac facultatibus partim cognitis parti in absi rusis, aspirante reliquo stellaru choro, efficaciter illustrat .ER quo fit, ut apud eude Poetam de se etia merito dicat, herbaru diecta potentia nobis Ille enim unus est, qui&luce,& uiribus,& calore, adhaec magnitudine, energeia, ac spiritu , uniuersatam insuperiori, quam inferiori mundo excellit e niter calefaciens, &fouens: cum effectione sensibus manifestiore,quam reliquorum planetaru . Inquam C rem fidissimum accersam testem Claud. Ptolem sua
lem uim habere calefaciendi, v leniter desiccadi:quae effectiones facilius sensibus percipiuntur, quam aliarum stellaru nupropter eius magnitudine, dc euidentes mutationes in anni uicibus ac temporibus. Haec rille. Q, dum argutissimus inter Peripateticos A uerrho8s, praeclare,ut multa, intelligeret,cum antiqua philosophia,uitae & generationis seminaria,pc-
37쪽
ANTONII MIZAL DInes Solem costanti me deponere nihil est ueritus. Ut,q si moderatum calorem, primigenium repti humidum, modificantem, Mileat,& excitandum, Ueg tandum g suscipiat:sicuti succi sitia rerum mundi ge neratio quotannas indicat. trotusquisque enim Est, qUinaturae seriem contemplans, non Liisset de Solis accei in d recessu, uitae , ac interitus signa in omni
bus infundi E quid in qua signa 3 imo uero uita ipsam,
& interitum praesentissime immitti capis non ob seruat quotannis exporrecti filmum telluris gremitum se lares radios(in quibus tepor ille aethereus, de aura plane coelestis omnia exhilarans delitescit tanquam semen aliquod uitale, Ac prolificum, non dicam excipere , sed uteri muliebris modo , ad rerum generationem , quasi emulgere , ac perti nacissime retinere. Qtiod in animalium, nedum vegetabilium generatione, de per certos gradus in cremento, Cum Peripateticis loctim etiam habere tibi persuadebis. Nam Solochomo, ut scribit Aristo teles hominein generant, Sol oc planta,plantam, si ii homo,(nam de illius corporis sympathia, o lasscum coelis hic maxime agere institui: quia quandiu spirat, uiuere dicitur, ideo spiritus (quos pro innareto calore incomparabilis ille Galenus quandoque
agnoscit corpus mouentes, sensus excitantes, & c gitationes, mentemq; fouentes, Soli qui uniuersa mouet, agitq; ,& uiuetiti In omnium, post Deum, es causa, iure optimo ueneranda ascripsit antiquitas. Q spiritus, Homero omnis philosophiae fonti uberrimo, tales quotidie nobis inesse traduntur, quales Sol, planetarumyrinceps ac domin Us, i afflat, mouet, irradiat,&u mediu aere apparat,eX coquit, ac Elabo
rat. Que unu aere dico: ga Hippocrati dc Galeno,
38쪽
qualis qualis est,uelim' nolim',cotineter,ac neces lario inspirare cogimur. 5 pulmonia admitticulo, peros,&ashera arteria, attrat aere:& hinc rursuna in sinistru cordis taetriculu, spiritus corpus uegetatium, o animale vim, ut alibi docuimus instauratius & foue lium plenissimu,emittere: Ad haec in cerebria, per nareS, corpuSunita resum,qtiod totu est cospirabile&c5ssuxile, per arteriaria anastomoses,&porOS X-cipere: miro uideri no debet,si pro aeris motu de te peratura, de Sole & uniuersa coeli facie pedente, ii nodie, quam alio hebetiores nobis spus, aut acutiores inesse deprehedatur. Praesertim animales,& il ab his manat sensus,rationi perinde serii ietes, atq; sanguini spiritus ipsi.Vnde illi tales nobis adeste solet, quales sunt spiritus,&spirittis tales, qualis est sanguis humores reliquos coplexus. uos humores, ab aere, ichis quae atra corpus inijciutur, sic uel sic teperari, ac modificari, docet medicus, assentit philosophus. Ex quo recte dixisse mihi semper sunt uisi Hippocrates,& illius et ricii , Democritus,cu plerisq; oibus medicis Sc philosophis,perni ultu referre sub quali celo dc solo corpora locentur ac uiuant. uod in plantis, nedum in solis hosbus etia loco habere exis imabis. Hi egetes inquit Poeta ilic et eniunt istis euuae Arboreis usis atque iniussi mirescunt
Gramma. Et rursum. Aer , nee ffitas , sum
et ero terrae ferre omnes omnia posivnt:
Flumim, alices, cra bipaludibis Alni
fiuntur steri obosis montilis Orm.Littora torretis iat ima denique apertis Bacchin amat colles,aim nem,in frigora Laxi. In brutis praeterea,& auium Oisere genere, idipsum etia tibi licebit,dum uoles explorare. uibuS natu-
39쪽
ralelaocesIeseletitit per serenu aerem Sc lympidissimum coeluna exhilarentur, cantillent,& ut sic dica rideant Per obscurum uero oc pluuium, tristentur& gemant: uel fidem faciente eodem Pocta.
Frum Onquit' ibi tempostis, , caeli mobila humor
Mutauere mas , Iupiter humidus, austruDevsu erant quae rara modo, is ita dense relaxat: Hertuntur species animorum, Odi corpora motus alios, alios dum nubila mentus agelat, Concipiunt. Hinc tile auium concentus in agris, Et Letae pecudes, bonantes itum Corui.
Sed de his copiosus leges 1 nostris Phenomenis, alit(s mauis Ephemeridibtis aerijs. Erit itas Sol, ut eo
redeam unde abis,spirituum corpus de animum per aerem modificantiu ,&impelletium, fautor ac illustrator. Di,quandiu sua symmetria, seruabunt, metem sana in corpore sano tantisper tuebutur, donec cit innato calore utroq; deserere cogentur. Qui sine calor comune hoc habet cir solaribus radijs sun de igne coeleste, de radiu alicubi uocat Galenus ut qua quaversum cito, nisi fortasse in refractaria materia, penetret sensuumq; titillati oes uarias,& motiones cucorporis, tiam animi multiplices, excitet. Quod, uel rusticae mulierculae ad colit de pensa natae, cognou riat s lapidos, hebetes, de obtusos, no sine graui nota, eos Iclamates, bus calidU hoc pati cu ad est: oc proinde paucos e sanguine spiritus euucit. quos Hippocrates, Galeno tesse, deii ii , hoc est impetum facientes, scita appellatio e omni u primus ni incupauit. C terus a in humanis corporibus sede aliqua esse oportuit, in qua calor ille uere diuinus, tanquam in praetorio,
ius suu exerceret,& in reliquum corpus aurigante
spiritu, radios suos uitales effunderet, familiaq; uni
40쪽
tiersam foueret, & solam mi ueret:pr i sei rerum coria cor tam inuporis nomenclatores, illam ipsi sede cor dixerunti
simile, (in quo triste iacet hoc tituere nostrum, par tmii Olomtim cauum, Se sinuosum , ut sanguinem caloris hospitem, dextro suo sinu contineat, & artificiosa n turae oeconomia per Uena arteriosem, quasi per e natem te tubulum a praediuite fonte, uere aurect manantem,pUlmones nutriat, ac refocillet, parti in
etia spissum, S pariete crassiore,sinistro sinu obuat latum:ne dictus calor, una cum spiritu cuius est comes dissetur de exhalet:praepediat';, ne hac & illac, n e. ob partiti tenuitatem, adminiculante ualuarum multitudine totus sensim effluat:& corpus moribud una, frigidu ac inutile relinquat non secus atque Sol ter ram dum ab ea uiuificos suos radios longius euocat:
agit,&subducit.Sed hac me dies poli' deficiat, q uana Uerba. Itaque a Sole ad Lunam,aut( si placet) a fratre
ad sororem,uiam praemostrante mihi natura opportune traseo. In qua parcius calamum exercebo,ctam
ob alia tum quod de Liarijs eius effectis in haec ins riora sensui manifestissimis fusissime in nostra Lu-nq & oceani c5cordia tibistina propedie scripturus. Verumenimuero, priusquam hinc abeam,monuisse non pigebit qued Sol & Luna in humanis corporibus peculiare quicquam proprie non agnoseunt.
Nam liniuersales rectores rerum omnium mundi, nedum corporis,secundum Deum, antiquis, bc na xime Trimegisto habentur.Vnde particularia qUC- . que dedignantur. In reliquis planetis , leCUS AC -dere audies. His positis, institutum nostrum , aspi- sunt rara rante Mercurio hunc in modum , sequor, o 'pe