Adnotatio ad Gaii institutionum commentarium secundum usque ad locum de legatis

81쪽

planum in Leto. s. t. D. qui test fac vicit sententia Gait vid. S. s. Institi. h. t. s. Io . libripende tam Matium numero Nimirum in ea pariste solennis actus, quae cernitur in nuncupatione. minime hoe jure uti debemum a est rectius abstinebimus ab ho jure summo, et revehimus ab ipso testa in testamento per aes et libram qui ipse scriptus est heres in tabulis cerisque, quae emtori heredi traduntur. Quod dissuadet Gaius, hoe jam ab Ulpiano vetatur in L M. D. qui tes fa Dictantibus autem testamenta id est testamentariis,dii dictata a testator scripto mandant, potest testator relinquere quod libuerit t. 22. Cod. h. L siriniisdem ipse manu sua adscribat, non dietet scribenti redimeidat in erimen falsi. s. ios diligena obaereatio. Exquisita est vis vocis obaersatio

ubi agitur de solennibus formis religiose observandis vid. adn. s. 51 uid autem disserat nimadserere et obstem re egregie docet Cicero de Orat. i. S.

propter nimiam imperitiam. Tu et s. 1 Id imperitia est insolenta seri, quia nullum habent rerum forensium

usum a verior causa repetenda ex favore quo Caesar mulites perseeutus est, ut illos haberet consiliorum adjutores.. eo titutionibu Priseipum. Et quidem praesertim iis quae vocata fuerunt mandata Caesarum a magistratibus populi Romani in pripvinciis diligenter observanda vissi ius L 2. D. h. t.

neque vendiderint famiaici neque Mnevaverint ea tamen itim. Iam in Instit omittuntur, quia testamenti laetio per aes et libram , cuius in orientali imperii parte diligens observatio esse non potuit, fere in desuetudinem abierat.

Nonne elegantius dixisset manebaserint ut in s. lol videtur Gaius hoc aliunde deseripsisse. . ilo. Praeterea permissum est. maeo et sequens s. sunt digres-Disitired by o le

82쪽

sio quaedam, quam Gaius lita . facit a re in qu exponenda versatum

nimirum quum docuisset diligentem illam observationem formarum in testamentis civium faetendis non exigi in test

mentis militum, adjicit hac apportunitate privilegium hoc

militum non tantum emi in onus Ono sermarum sed praeterea etiam in argumento testamenti, idque probat docens a militibus institin potuisse heredes, qui ex cet rorum civium testamentis capere non potuerunt. Ad s. sat redit unde digressus est, describitque tum personas eorum, qui testamenta facere aut non facere possint, tum heredis institutionem qualis esse debeat. . rat me eis IL Fere opponitur: per legem Iunium. ratio e silia est . . quae consequitur ex interpretatio

ne juris civitatis, et ex observatione fori quod vero lege est constitutum, jus dicitur scriptum. Inter peregrinos, in quibus Lipianus M. xxII. 2 etiam cem set eos qui dedititiorum numero sunt, et Latinos, hoe interest, quod Latini, qui medium quendam locum obtinent inter peregrinos et crves uruntur jure cretionis per centum dies haut reus ae cives Roinani s. Ira et suo jure eapbent hereditatem, si ante finitum hocce centum dierum spatium inde ab apertis testamenti tabulis jus quiritium consecuti fuerint, peregrini vero etsi civitate donati, non eapient eum; non fuit testamenti laetio vid. s. 218. per legem Iuniam. cons adn. ad L pag. 2 non additur Norbanam vid. I. 22, quaerere autem licet, nec levis nobis videtur hae quaestio, an peregrinus heres a milite scriptus adquisiverit hereditatem iure quiritium, praediaque et alia jura eadem habuerit conditione a civis Romanus, an potuerit vindicare, quarum possessio erat apud alium et

Isucapere in quarum usucapiendarum conditione positus

erat de unctus' quod ad actiones adtinet quasdam vid. iv aetherediderim illis idem fuisse jus ac deportatis herin

83쪽

dibus recte scriptis vid. I. g. et v. 21 poenae essicacitate, grinis laetis Addere potuisset Gaius militibus in testamento laetendo nullam aliam esse scriptam Iegem , quam quae pertineat ad juris publici tutelam, veluti scribi non potuisse servos in fraudem creditorum I. 2s. s. i. D. de test mil., ne conditiones adiici moribus adversantes, neque incertam

scribi personam.

s. 111. Oelibra quoque, item orta Gaius disputationis rationem veluti convertit et, ut mox docuerat militibus missum esse Latinos instituere, hic in eodem argumento pergens docet, coelibes etiam et orbos, qui ceteroquin lege Iulia Papia Poppaea prohibentur s. 1 Lytamen

a militibus in honorem privilegii institutos posse capere set neque coelibes obnoxios esse jussu legis de uxore ducenda intra centum dies, neque orbos de perdenda dimidia quod liberos non haberent s. 286. eoelibea, qui lege Iulia hereditatem legatoque evere eetantur. I S. 28s per legem Papiam. Supra I S. 1 TRadditur de maritandia ordinibva ouod legis amotissimae caput hic non spectatur, quodque rectius vocaverunt cadmcarium vid. s. 15 lene autem Iaudatur I. 1 5. Lex Iulia via Pomm .cvere elantur in s. sup prohibeantur vere, inbi d. gummovenetur ab hereditate, sunt h. I. verba eiu dem significandi postestatis Admirabile est varietatis studium h. I. in scriptore, qui saepius ad satietatem usque dicta

repetit.

orbi id est qui libero non habent. Adjicitur haec vocis explicatio, qualis sit accipienda in lege Papia Poppaea; nam grammatice latius patet vis vocis, significamne etiam liberos, qui parentes non habent. quoε -- prohibet. An significatur Papia Nam legem auliam de maritandis ordinibus I. I 8 de coelibatu eiu que poena cavere debuisse, ut res ipsa loquitur, sic etiam Disitired by Cooste

84쪽

argumento sunt hic locus et infra s. id et s. 285. Lex vero Papia ulterius progressa cogitavit nuptias contractas, Iiberarum procreationem, et conjugum liberis orborum Poenam vid. s. 2os , 286. II M. Me quae tutela liberatae non errent. Attinet hoc tute s. 112. at in qua mulieres aetate perfecta fuerunt usque ad legem Claudiam I. 15T. add infra s. 118. inae igitur ho prae pupiIIis usae fuerunt jure potiori, quod quamquam ut

bantur tutore, tamen recte potuerunt testari.-deniti ergo melioria eae eonditioni feminae Nam s. 213. quod pupillus nondum plenum judicium animi habere existimatur, vid. Ulp.ri or 12 hoe mulieri jam duos annos ante tribuitur. Itaque maior hac aetate statim potest, neque hic quaeritur ut in I. Is de habitu corporis, an vere pube sit. Ipsa impleta aetas jus tribuit testamenti faciendi. Fae putarem subito post factum testamentum mori, inque eo adpurere indicia judicii nondum satis subacti, an potuit secundum Sabinianos inpugnari Non erediderim; annum autem completum qualem intelligamus egregia docet Ulpianus Ioeo illustri in I. E. D. qui est sata ubi

in verbo Deerit tria insunt te iri poris momenta hene diis stinguenda nimirum aggreditur facere, occupatus est in faciendo absolvit sive perficit. Quodsi nondum perfecto testamento sive nuneupatione nondum facta illuxit prima hora diei quo ante XI annos natus est etsi sexta illius diei hora vespertina, testamentum simul cum nuneupatione valebit. requiremuera aeeundum juria eisilia regulam. Eo s. ii . est secundum praecepta supra copiose exposita. Ulpianus Frag. XXIII lo habet legitima obaervatio cui opponit et congrci juria regulam. In milite non requiritur, ut habeat

testamenti factionem.

85쪽

- IS s. iis, aliter saeta inat utio a misit Proseis. Solonnium igitur vel diligentissima observatio prorens est inutilis quando ipsa heredis institutio, cui tamquam fundamento omne testamentum est superstructum, non recte est.

. et aliter lacta ac pruoeepere leges et instituta sive quod attinet ad verborum simulam, sive quod ad locum ubi scribibon. , uinc legata seripta a testatore inverso ordino ante heredis institutionem non poterant valere. Quam juris subtilitatem vel potius elegantiam ustinianum improh visse constat vid. l. 2 A. de test et quemadm. s. ii ud et in jam eonprobis videtur Titium heredemetae jubeo. Quod additi Gaius eidetur argumento est , etiam hic aliquando ob summam juris civilis subtilitatem dubitatum fuisse. die illa non eat eonprobata Titium heredem eae volo.s tuo admodum est discrimen quod Gaius hie observam dum esse censet inter j eo et vGlo. Dbeo plerumque imperantis est logis modo, neque I-pianus dubitat hanc formulam adprobare Fragm. XXI. volo vero est rogantis, et propterea solenne in si instomis missis Nee tamen perpetua est disserentia. In I. 23. F. II. D de lib. leg. Abeo signifieat fideicommitto In l. 2. c. comm leo austinianus dubiam tribuit ut verbo signifieandi potestatem. ae et illae a Pieriaqaea ivrotatae rent heredemtangis eum heredem faeta Puxppe quibus verbis nulla inesse videtur vis imperandi factum significant, ius non con

stituunt. abieroque Fuerunt igitur, qui non inpretarent, a quo horum sententiam secutus est, et sancivit Constantinus in I. 15. Cod de testam et quemadm. : S. 118. Mlier, exscimentum tutore uetore orere debeat

Nan, quae in patria potestate est, aut in manu mariticaret prorsus jure testandi. Disitired by Cooste

86쪽

Praetor omen a autem ignis leatium ignotum iis lis. Praetor tamen. . Gaius hi derepente nulla praevia admonitione laeta incidit in commemorationem juris praetorii

et formae testamenta quae non immutavit quidem jus ei vile, sed testatori ordinationem multo simpliciorem permisit. Adverbium autem tamen non pertinet ad proxime prae cedentem Iocuti do miatere tutore non a uetore inutiliter testanta, sed ad aniversum locum superiorem inde as. 1ol. Ad mulieres ipsas interruptam sic orationem denuo ton vertit in F. 121. . .

MIennis fuit numerus septenarius, veluti in probatione matrimoniorum a lini eontractorum I 2 et in divortiis cinium rite celebrindis septem testes requirebantra Ly.D.

de divorti et rebationis causa in tostamentis jure civilitvid ad L. ad s. io quamquam nihil vetabat, quo minus

etiam plures adlliberentur testes vid Pauli R. S. III. l. lo. Exempli causa sit testamentum Augusti apud Suetonium invita Tiberii cap. 23. ad quod signanduin magnus non tantum senatorii ordinis nuinerua testium convocatus fuerat. Ex Epistola Ciceronis ad Attiuum LII et confeceris p tuisse aliquando de testibus a testatore advocatis conjecturam rapi, quid testator in mente haberet, et quos institueret heredes, quippe oram quibus testamentum recitareturimorem honorum ponearionem pol ieerum in Poluere verbum solenno de Praetore in Edicto diere te se daturum esse vel aeta me in vel honorum possessionem, Syn autem est

Promittere in s. 22 et dare apud Ulpianum Frag. Mulcia

et cieeronem oratisi Verrem. Ita et ubi verres porereri me hereditaria negat se dolae,m. a nemo ait, o quem et intextato aere legitimo Peditiam hereditas, petat frater Otraeus.

utpoto qui agnati sunt, in quorum tutela esse potuit

87쪽

mulier, et quorum maius est ob vim Iegum civilium sus, quam ut Praetor in detrimentum ipsorum hereditatem lege veredendi debitam adimere possit. in poterunt aeripti herede retinere Significat ita, ad hune modum vel hac lege, si agnati non existunt, jure suo

retinent possessionem iereditatis seque a petitione heredum gradu remotiore ali intestato venientium defendunt eroeaetione doli mali cons. I. d. D. de d. m. exceptinam idem aeria ege. o argumenti loco adfert adeonfirmandam sententiam et itali ex ea a reatamentum non valeat. Nimirum

alia quam ea, quae modo significata est in testamento mulieris suos tutores negligentis. -t naenevationi verba renator laeutua non est. --lia sunt ita do, ita Iego vid. s. io . loqui de formula vid. I. 1 5 et mox s. leti Gaius hi amplificat, quae simpliciori modo signiueare potuisset sto: si prorsus non obsedivavit solennem mancipationem, Me testamenti rebulas a se scriptas tradidit familia emtori eum lamia verborum, sed curavit tantum, ut septem certe testes ad fidem conciliandam signacula sua tabulis apponerent, neglecto igitur ritu legitimo non magis huiusmodi tabulae heredem scriptum uicere potuerunt heredem jure quiritium, o traditio rei mancipi neglecta mancipatione in accipientem transferre potuit dominium juro quiritium. Anne hic jam succurrit Praela suseipitque provinciam praeclaram supplendi jus civile et sustinendi sua jurisdictione causam testamentorum et heredum scriptorum. Itaque quod jure eivili summo gravissimum existimabatur ob religiosam solennium observationem hoc non curavit Praelar, sed e contrario quod jure civili probationis tantum causa exibgebatur, hoc ipsum Praetori aequissimum est visum; nimirum ipsum testimonium septem illorum civium ad tabulas obsignandas rite convocatorum a testatore qui animi

88쪽

sententiam scripto consignasset, sed de familiae emtore et libripendo parum sollicitus fuisset. aed sideamua an etiamri frater aut patruua extent, s. 126. potiorea aeriptis heredita habeantur; Gaius hie leviter perstringit juris progressum, ut veniat ad id, quod ob oeulos habebat, recentissimum Caesaris

reseriptum. Qui in testamento istiusmodi quale Praetor tuebatur, scripti erant, nanciscebantur quidem bonorum possessionem, sed sine re, si heredes aderant legitimi, v luti frater germanus, eiusve filius, et patruus, qui suo jure vincere poterant hereditatem; sed hoc ipsum jus summur deinde circumscriptum est rescripto, cuius a gumentum nunc exponit irraeripto enim imperatoria Antonini igni atur. In conjunctione enim inest, ut in Graeco D in negatio eum reddita causa , quare negatur. Praeiverat Imperator IIadrianus qui heredum scriptorum in testamento revera rupto propter praeteritum postumum patre vivo decedentem bonorum possessionem et legata et fideicommissa adprobavit l. I 2. D. 'de injusto, rupti Marcus Antoninus Philosophus mox Iongius progressus

est, sustinens hoc rescripto testamentum contra heredes

legitimos in linea transversa qui hucusque semper jure suo

impugnare potuerant testamentum jure summo imperfectum; sustinuit autem eoncedendo heredibus scriptis e cessionem doli mali eontra evincentes. Ratio reseripti ad consutis ut videtur dati repetenda est ex studio, tum tuendi suprema testatorum judicia, tum amplificandi jura heredum scriptorum et legatariorum tum favendi aerario, sacris et creditoribus, ne diutius negligerentur.

do est: non jure civili sed contra eius regulam laetas quia aut familiae mancipatio aut testamenti nuncupatio

89쪽

- 2 . honorae Fouearionem petierint. Et petentes a Pra tore obtinuerint. Ius praetorium hi ita plano celebratur ad auereritatem juris civilia, ut etiam ipsi agnati prohibeantur ab hereditate et a jure impugnandi testamenti quod testator obsignatione testium ratum esse v Iuit ceterum emi. s. lsi in sin unde eonjicere licet Gaium copiosius explicuisse hoe Antonini rescriptum et docuisse, quae eius vis esset et auctoritas in conformando jure praetorio ad ua ivile ratione successionis tum ex

testamento, tum ab intestato. . Illi an Miem et disci teatomento feminareιm , quiae inetistoria Metoritate fecerint.

Non mirum dubitare Gaium, nam negleeta uetoritas tutoris gravius quid est, quam neglecta mancipatio et

nuncupatio.

sidebimus quo Ioc, An in s. 1 f. quae in lacuna latet ps 222 insiti evvntvr I. 1so an a Praetore dati pParentem et citronlim, aine Netoritate. Nam hi non tantum non coguntur esse auctores sed non temere esse volent utpote heredes ab intestato. alteriis generis tutorre Solennis dictio, opp. parentes et patroni.

varia horum genera laudantur in adnot. I. p. 122. Palam eat tio est nemo hac de re poterit dubitare, quin hi potiores sint heredibus scriptis vel ob exemplum apud Ciceronem in orat pro Flacco laudatum in adnot. ad I im. Exeoptio igitur doli mali hic non admittetur uti in testamentis alterius generis tutore non auctore, aut certe rejicietur replicatione doli mali. s. 223. Item. Est vehit tertia observatio vid. s. lis et S. 2IB. Ut heredis institutio solania more debet sieri, et mulier in tutela non recte fecerit testamentum tutore non auctore, si etiam paterfamilias filium in potestate habens

90쪽

non recte fecerit huiusce silia nomine in testamenti tabulis heredem instituat. Sive pure, sive sub eiusmodi rem ditione quae dicitur potestativa, id est in filii potestata posita vid. l. iat in de condit institi. allentio praeterieris. Quid 2 si primo gradu omissumseeundo gradu substituita testamentum non erit imaeeax; nam incipit vim habere a secundo gradu l. 5. . de

hered instit. inutiliter tearebitur Tempore Ciceronis adhuc de jure eivili hae in re dubitabatur, delata ad centumviros causa hae vid. ciet de orat. I. 38. quo loco exherea bonorum usurpatur de eo qui privatur ab hereditate, non quia si heres est scriptus, sed quia silentio est praeteritus.

noatri priare torea existiment, neminem ex eo te Itaque bonorum possessioni nec secundum ne contra

tabulas locus erit. Venit hereditas ad causam intestati. fati ab invia, eonaliterit innitatio. Sententia hae Sabinianorum elegans admodum erat jurisque summi principiis apta, atque ore jus in foro deinde obtinuit vid. L et D de lib. post sancivitque etiam Iustinianus Institi. II. 13. r. omisso scholarum dissensu, quem etiam Theophilus commemorat Iaudans tamen ad confirmandam sententiam Sabinianorum juris regulam, quae est in ris et I 2ol. D. de R. I. Papinianus vero jus et aequitatem perpetuo studio oriungens existimavit posse filium praeteritum abstinendo ab hereditate ita vim restituere testamento, ut voluntas testatoris ex bono et aequo se tueatur L 1 . D. de injusta rupto, ad quam Papiniani sententiam prope aeredit Ulpianus in L 12. M. ubi postumus praeteritus vivo testatore decesserat obtinebunt igitur scripti herede honorum possessionem secundum tabulas praestabuntque legata , libertates fideicommissa. R