Orthodoxa consultatio de ratione verae fidei agnoscendae, et amplectendae in communem omnium vera religionis studiosorum gratiam & utilitatem aucta, uberius illustrata, & in duas partes distributa. ... Auctore R.P. Zacharia Bouerio Salutiensi ..

51쪽

rvANDO QUID E M in hoc Libello Cois, sultotis mihi onus, obeundum suscepi, quoi quisque,vera' fidei, ac Religionis studiosius,

ad diuinam tum Fidem, tu Religionem agnilascendam ducatur: Cum primis necessat sum i -u2-Ii censui rea quae vel animum a meliori consilio auocarer vel eidem adiumento esse possunt, quibusdam praeceptis, ab ipsa natura ductis, velut Appardibus aperire: ut his perspectis uniuscuiusque mens; dum quid fugiendum , quidue amplectendum sit, agnoscit, perfectius , ac facilius ad verae Religionis consilium capessiendum dilponatur . . . In his illud primum est. Vt, quoniam verae Religio'inquirenda cst; antequam ad eam inuestigadam accedat , omnem Hereticus prius Religionem apud te suspectam habeat: Ityibearq. illi tandiu a Luthcristarum, Caluiniano ru rote rarum tium, Anabaptistarum, aut aliorum, atque etiam Cathota runt Fide, ac Religione, animum, & voluntatym suspendere; iquamdiu in veri inquisitione versatur: ita ut libet a minus ab omni quantumuis coniunctae Religionis a ficetu solutus, libe re se in vere Fidei, ac Religionis indagine exerceat. Notum est enim Philosophi dictum: Intus existens prohibet extranneum: neque ulla unquam, aut vera fides, aut vera Religiq-in hominis animum vehi postet, nisi humana mens id sibi peditiuaderet, ab intus existentis Religionis amore aliquandiu ubi esse abstinendum . . IHinc recte monet Boetiui: Sivii lumine claro cerarere Ter

52쪽

s Apparatus gaudia pecte, timorem,seme fugato, nee dolor adsit . Quamobrem id tantum quod honestum, quota nece ariun im (Aequissime Lectoo a te postulor ut antequam ad hanc nouratri Fidei Cop uuationem perlege cce .s kinam ante x omne de Fide, ac Religione ampletancti conlatium; omnem spem, metum, omnem prR, MIgionis cupiditatem ; omne denique quo liber animus velut vinculis constringi solet, quo minus ad verticaeli cognitionem euolet, a te procul abij-cias: ac tandem omni, tum erga Catholicos odio, tum erga Lutheristas, aut culuiniari dis, alit c teros amore primus abi di, teipium liberum ac velut medium inter utratuque dc pro priam,& Catholicovim Rdmanorum Religionem statuas: pe rinde ac si omni fide, ad Religione icareres. Hac primu iii conditione, atque animi proposito (sapientissime Lector vorae Fidei, ac Religionis amplectendae tibi ratio ineunda est; ut

cum veritas libere per intellectum excurrere vaeluerit . egm lincilius assequaris . . t il

APPARAT US SECUNDUS. , labit,

V Eram Fidem, ,h Religionem homini adeo necessariam

esse; ut ea sublata, nulla prorsus beatae vitae satque aeternae talicitatis comparandae spes illi relicta sit, apud omnes in consesso est, qui verae Fidei, ac Religionis , qua sola ad Deues accedimus, ac beamur, naturam non ignoranti, EO fit, ut cum uniuersi naturali appetitu ad Beatitudinem fera tur; eadem quoque ratione veram Fidem, ac Religionem, qua

ad coelestem Beatitudinem disponuntur, appetere debeant . Quapropter verae fidei, ac Religionis cupidus, huc Cmne studium, ac sollicitudinem conserre debete ut verae Religi his, sine qua nulla homini veta talicitas esse potest, amore,& cupiditate ita assiciatur: ut quantumuis opibus , aut ingenio excellat ; nullum Gihodium adesse putet . quoad veram Dei Religionem assequutus fuerit, atque in eius sinu --

53쪽

Λpparatus . a Neque id (Lector amantissime tibi absque Dei testimo-inio persuadeo: Hune enim ad diuinam vera Fidei, ac Religionis sapientiam comparandam, non leuem stimulum esse olim Tapiens docuit, eum de ea ita scriberet. Propter hoc Sap. r. optam, O datus es mihisensis. Diuinum siquidem vere Fidei sentana, ac intelligentiam, ipsius desiderium, ac cupiditas praecedat necesse est. Neque enim quis ea solicite qua rere, aut studiose inuestigare solet, quorum nullo appetitia, ac desiderio ducitur. Amor quippe(teste Augustino animi pondus est, quo is ad qssae cumque prstsequenda fertur: quo sit, ut eo ex animo sublato , ompia ma Fides, ac Religio contemnatur.

. .Qyamobrem id cum primis expeto, ut sponsae illius,quq apud Salomonem in Canticis legitur, diligentiam, ac studium imiteret quae vicos, ac plateas circumibat, ut quem ipsa diligebat, quaereret: ita, & tu per vicos, & plateas , verram fidem, ac Resigitatem omni studio inquire. Rima scripturas , antiquos Patres interroga, Coocilia examina, Rationes scrutare et cunctasq. vias diligentissime hercurre , quibus ad eam certo peruenire que gat ut quum primum ad eam, Deo duce,pertigeris; tam stricte ipsius amplexibus inhaereas, ut ab ea nullo unquam tempore, aut ratione avelli queas L . . , i APPARATUS TERTIM s.

Erae iam Religionis amore in animo excitato, ac stabiali mentis proposito saepe confirmator ut diuini con silij luce cuiusque mens ad eam capessendam copiosius il Iustretur. efficaciusq. moueatur: illud vitae genus institui opus est, quod coeleste hoc fidei donum non impediat. Nota est enim Sapientis vox: riuoniam in male iam animam Sap. r. Non introibi apientia, neque habitabit in corpore subdito peccatis. Spiritus enim Sanctus Ociplinae Gugiet um ct ac ret se a cogitationibus, que sunt ne intellem. Quo sit,ut frustra ij veram fide, ac Religione, aut agnoscere, aut consem in il A a qui

54쪽

- Apparatus qui se possesperent, qui cum turpe, ac flagitiosum vitae genus colant, plane se indignos praebent, quibus tam egregia, ac praec lara Dei dona communicari debeantur. Quamobrem id omn bus verae fidei studiosis tertio loco persuadendum est: vi honestam recte vivendi normam, ab omni, quoad fieri potest, vitio, ac scelere,alienam amplectantur. vitium enim cum illud proprium habeat, quod menti tenebras offundit: quanto magis existimandum est, id iam offulas tenebras augere; omnemq. diuinae Fidei luci aditum praecludere e Verae igitur Religionis cupiditas h nesta vitae Ratione, ac virtute fouenda, augenda, perficien da est. Cornelius ille Centurio eleemosynis, ac pauperumisericordi js Christi fidem assequutus est. His quoque tu, si sapis, diuinam tibi pietatem para; si enim Gentilis ille

recte, honesteq. vivendo Dei misericordiam consequutus

est; & Christi fidem Apostolo praedicante hausit: hac plane via, & tu quoque ad coelestem fidei lucem, Deo miserante, pertingere poteris.

APPARATUS RUARTUS.

VEruntamen haud satis est, his animum ad verae fidei

amplexum prs parasse: quartum obseruandum supe

est, quod praeclare indicat sapiens, quum post priora illa

a*p.r' verba, haec subdit . Inuocaui ct venit in me Spiritu apientia, Cum enim fides ex Apostolo, sit donum Dei, atque y' inter gratuitas diuinae munificetiae opes annumeretur inuibus homines, quos vult, cohonestat: plane tam ardua ipsius cognitio est, ut eam absque cqlesti, ac supernaturali Dei Opt.Max. auxilio adipisci nemo possit. Quapropter post mentis ad fidei disciplinam capessendam indifferentiam; post igniculos erga veram fidem, ac Religionem in animo excitatos: post vitam cum virtute c5. positam: Postremo in id (studiose Lector summa conten

tione tibi enitendum est: ut diuiuam hanc verae fidei sapie-

55쪽

paratus. ytia ine caelo tibi dari postules, illam l. a Deo summis precibus efflagites . Quare si quis at ei norum amor, si quae verae Religionis agnoscendae cupiditas, si quod propriae salutis discrimen, si quae tande diuinae erga te munifictitne, qua teipsum tot naturae,ac fortun bonis accumulauit, ac potiori bys augere parat, gratitudo, liberalem, ac generosum animum attingit; sanis consilijs acquiesce. Ante Maiestatem Dei pronus corrue : Oculos lachrymaru imbribus persun-de: Ex imo pectoris sinu diuinam e coelo lucem, qua ad veram fidem,& Religionem agnoscendam illustreris, illis Regii Prophetae verbis instanterit ibi postula. Drumina oculos

meos, ne et uam obdormiam in morte, ne quando dicat inimicus meus praeualui aduersus eum. Emitte lucem tuam, O veritatem tuam. Coelum tuis clamoribus pulsa. Diuinam, pietatem exora; ad De una q. tandiu clama donec voti co

pos (quod absque dubio liet cqlesti tibi luce affulgente,

cognoueris, ubi nam ver a fides, ct Religio tibi quaereda sit. At,neque existimes velim, hoc me si tantum consiliu esse, aut proprio dumtaxat Marte elaboratur Augustini consilium est,grauissima ab eo ratione conceptum: dum,&ipse in Manichqoru aliquado secta detineretur,cuius verba paulo fusius in tui gratia exaranda sunt. Edia tibi, utpomum om-quit ad Honoratu scribens Cui modi via musserim, cum

eo animo qucrere: eram Resistime, o nunc evomu ,esse quaere-d Lot enim d vobis trans mare a cessi, iam cura abundus, atq. stans,quid mihi lex mam,quid dimittendum es era quae mihi cu Natio in dies magis oboriebatur, ex quo ultim homm cuiusa obis aduentus,vino et I crum scalida omnia,quae nos mouebat, quasi de esse promittebatur Oc. Nationem vi me, habui, greamq. deliberationem iam in Daha conHIratus ; non virum manerem in illa secta, in quam me incidisse pristebati,sed quonam modo verum insemecdum CC et,in cuius amorem piruta, mea nulli milia ream sit i notasunt saepe mihi videbarer non posse inuenia Lmagurq.jlictus cogitationum mearum in Academicorum fragium ferebantur. Saepe rursus D tuens quami potera

piat. o psal. I A tra. 6. de vii l. creden. s. ad Honoratu, cap. g.

56쪽

da modus lateret, eum q. Usum modum ab aliqua divis r atic oritate es ure. cndu . Res alat quaeroe,quanam illae et ane orntari cum in tantis Essensionibu e qu que illam traditur m po liceretur . Occurrebat igitur inexplicabilissiua, cui demum inseri multam pigebat; atque inter haec me vita requie, cupiditate requirendi et eri mimus agitabatur. Dicuebam me tamen in gis, magiae. ab is is, quos iam deserere proposueram. Ren balantem aliud nihil in tantis periculis, quam in Avimran provide tiam Iachrymoss,et miserabilibus vocibus,vi opem mihi ferret,

deprecarer. Atque id dia aciebam Oc. portunissimum ergo me, o valde docilem tunc inuenire potuisset rauis et, qui posset

docere. Haetentis Augustinus.

Vides (Nobilissime Lector nihil nos in hisce Apparatibus proprium, ac arbitrarium confinxisse, sed uniuersa grauissimo S. Augustini consilio tibi sequenda proponi. Atque utinam posteriora, quae liaec sequutur verba, animo tibi ita insculpta sint, ut ab eo deleri nunquam possint. Hoc ergo modo (inquit in ili animae tuae cura sita, diu te quoque

sectam vide , ct ni iamfatis tibi iactatus videris, finem. que burra modi Iahoribus vis imponere: Sequere viam Catholicae di- lime, quae ab ipso Christo per Apostolos ad nos et que manam uit, O ah hinc ad sei os emanatura est.

APPARATUS QUINTUS.

Bi vero (Prudentissime Lector veram fidem, ac Rcliagionem Deo intus illuminante, ac miserante cognoueris. Postremum hoc non meum, sed Dei ipsus consilium cst, ut ab ea amplectenda non hominum metus , non sectari orti minae,non Propinquorum amor, non bonorum iactura , non vitae pericula, non demum incommoda vlla te ipsum deterreant: sed illam Regnis, ac scdibus, rebul q. omnibus praeponas,nihilq. diuitias esse ducas in comparation cillius. Cuncta Apostolus, ut stercora, albitrabatur, ut Chii-

57쪽

Apparatus.

stum lucrifaceret. Quidni; ut veram fidem, ac Religionem assequaris, qua sola Christum tibi comparare, ac possidere

potes,uniuersa contemnere debeas e

Aude (Christi pugil Apprehendo fidem, ac vitam arte

nain, ad quam (Deo miserante) vocaris. Deus est, quem intus vocantem audis. Diuinis te praesidijs tuto commit te, Deo confide, Deum sequerer veramq. fidem, ac Reliagionem ex animo amplectere: neque ullatenus dubita , quin Deus Opt. Max pro te in acie stare debeat. Pugnabit tro te fides . Vincet vera Relisio, cedent pericula, cessa uni metus, Angeli victoriam canent, cqlestis corona parabitur: Quid times Qui te ad beatas superum sedes vocat, ac Regnis coelestibus aptare parat, qua ratione terrena haec, quae infima sunt , is discrimen vocabit Quid vero e si pro fide, si pro vera Religione, si pro Deo, bonorum iactura, carceres, vincula, exilia, vita ipsa cotemnenda sit: an non haec rerum omnium iactura omni est possesssione stlicior e Tot Martyres in hoc Dei certamine , Du ces, de Ante signanos habes: quorum gesta tecum summopere commendas, & gloriam aemularis: ut ampliori mihi persuasione utendum non sit; qua ad verae Religionis amplexum, ac constantiam prouoceris. - , veram denique Religionem postquam semel amplexatus fueris; nullo unquam tempore dimittas ; sed eidem perpetuo fidei, atque amoris vinculo inhaereas: Aliena quae a varijs huius tempestatis Religionistis tibi lumina Promittuntur, tamquam e immerias tenebras horresce: idque velut firmum, & immobile in animo statue, ac propone, Pro luce, hanc solam Religionem habere; quandoquidem ea sola coelestis illa lux est, quae prorsus inextinguibialis intersectarum tenebras lucet, neque ullam tenebrarum eclipsim unquam patitur . In quo Salomonem ipsum imithberis, qui olim de ea ita seripsit: Supersalutem, Oseram a sap. dilexi illam, O proposui pro Iace habere liliam, quam mcingvibi es lamen ictum om

58쪽

CONSULTAT IONIS. De ratione verae Fidei, amplectendae.

PARS PRIOR.

IRMISSIME tene (Fulgentii verbis utar

et nullatenus duisia(verq Fidei,ste Religio, nis studiose tina u recta prima Orbis M.tiuitate, veram Dei Hem, go Religionem, d Deo IN. Max institisam extra dianti Meet i& - quandoquidem Deus pse nec colitur, nequet, adoratum propterea nemo sue Gemius , e Iudam , e M., tuus , e Schismatieus, quantumcumque Chri m ore me eis et, extra illam .salutem eo equi potvi. Diuinam, sacrosanctam, atque orthoxam mei Regmiam, non hominum consilio excogitatam, aut ingenio ela

horatam ; sed ex ipsis Christianae Relitionis penetralibus haustam, in hoc otthodoxae Consultationis vestibulo via contemplandam propono; quam omnium lamiturarum atque orthodoxorum Patrum consensione receptam, v Iut totius Christiant fidei basim, ac fundamentum Apost si in symbolo sanxerunt, cum vnam Ecclesiam, non plures, aut multiplices Ecclesias, siue Religiones: non multas, vel dispertitas fides, quibus variae Ecclesiae in orbe subsistant, Apostoli diuino spiritu amari docuerunt: sed unam dumtaxat, eam q. Nniuersalem,& Catholicam Religionem, bem uniuersim, omnia tempora, omnes populos, omnes homis

59쪽

Regula I. snum aetates ambientem, certa fide eredendam decreue tui. Lapidem illum apud Danielem, qui statuam olim piae graudem, ac profanam ad fauillam vique contriuit , Christi Regnum, ac Religionem, vate ipso attestante, praesignificasse certum est, a quo cum multiplex ille idolorum cultus comminutus , ac poenitus extinctus esset, is solus Regnum in orbe obtinuit: Ibi enim ita legitur. Lapis autem, qui percusenit Hatuam, factus era mons magnus, ct impleuit univcrsm terram. Porro haec, de unica Christi Ecclesia,& Religione quae per orbem diffundenda erat, intelligenda esse, explicat idem vates, cum post pauca subdit . In diebus autem Re gnoramicorum suscitabit Deus Coeli R egnum, quod in .eternum non dialpabitur, O Regnum eius alteri popalo non tradetum, commInuet autem, O consumabit uniuersa Regna haec ipsum sabit in aeterra. Qui igitur plures Fides, ac Religiones aeque veras, ac diuinas esse persuadent, plane Christi Regnum, quod una dumtaxat fide, ac religione subsistit, infideliter proscindunt. Huc spectat, quod de mystico hoc verq religionis lapide his consentanea praedixit Isaias his verbis . Ecce ego mitto infundamentum Sion lapidem, lapidem probatum , a gularem, pre cimum , in fundamento fundatum qui crediderit in eum,non confundetur. Equidem non ignoro, huius vaticinij verba a plurimis ad Christum referri, qui idcirco tum a Regio Vate, tum ab Apostolo lapis angularis appellatur: nihil tamen impedit, quominus ea de Christi fide, ac religione, sine , qua Christus apprehedi no potest, intelligenda sentiamus. veram etenim Christianae Ecclesiae lapidem, ac fundamentum esse nemo ignorat: Apostolo praedicante, fidem sperandarum esse substantiam rerum, cui ipsa Ecclesiae moles innitatur. Hinc B. Petrus ad ipsum religionis statum, in fide Christi fundatum, videtur haec Vatis verba deflectere , quum ait. In quo, ct ipsi tanquam lapides via veradi amisi, domus spirituales. Cum enim fideles in eo religionis statu, qui in Christi fide fundatus est, sine dolo, simulatio. B ne,

Reb. II a Pet. Ep.ra c. et

60쪽

i o Orthod. Com. Par. I. ne , ac malitia stabiles permanere, &crescere hortareturrhunc religionis statum primum lapidem appellat,in quo religionis soliditas, ac stabilitas declaratur: tum summum in quo illius unitas, & excellentia: tum angularem, in quo illius amplitudo , tum electum in quo illius sanctitas: tum preciosum, in quo ipsius praestantia; tum demum, in fundamento sundatum, in quo ipsa diuina institutio panditur. Quod si quaerat quispiain: qua ratione Apostolus fidem

verae religionis petram, & sundamentum nuncupet et ea est:

primum quod absque fide nulla vera religio esse possit: tum etiam, quod verae fidei unitate sublata, veram Christi Ecclesiam, ac religionem, velut effosso fundamento ruere necesse sit. Quapropter Paulus ad Colossenses scribens hanc illis maxime fidei unitatem commendat his verbis. Sicut ergo accepistis IESUM Chri tum Dominum, in ipso ambulate, ra

dicati, O superadi ara in ipso, ct consirmati in e , cut, didicistis. Vides hic Apostolum duplici argumento necessariam hanc fidei unitatem probare. Primo, ab arboris similitudine,ducto: Etenim cum arborem aliquam in uberε

ramoru propagationeret interdum excrescere videas . quid illud est,quod tantam, ac tam ingentem ramorum multit dinem alet, fouet, vegetat, conseruat, atque in unam arborem coagmentat 3 nequando aut dissoluatur, aut intereat

non aliud sane, quam quod ijs una inest radix, a qua una in omnes vita diffunditur. Hinc non immerito Apostolus v

ram religionem cum arbore comparate in qua cum ingentia

fidelium propaginem toto orbe dissulam conspicere liceat: si quaerat quispiam, quo pacto tanta fidelium multitudo una

duntaxat religione contineri, ac foueri queate an non st tim ad unam fidem confugiendum erit3 quae velut totius religionis radix, cunctos fideIes in spem vitae aeternae alat. Haec tametsi corpore distractos, animo tamen coniunctis simos reddit, ac via os cum Christo essicit. Haec unam E clesiam fidelium ramorum ubertate foecunda praestat. Haec

veram Disitia sed by Cooule