장음표시 사용
51쪽
3 2 OgsERvAT. IN PERVET. IcONEM sulatus honore potiti sunt, signa pariter Consulatus Augustabus tradidere. Hinc est, quod cum in Constantini , tum in Helenae imaginibus nostrae Iconis ferre ambo sinistra videntur memoratam mappam, seu volumen. Hoc tenebant Consules , uti & Imperatores, dextera si interdum, quandoque sinistra , & chartaceo volumini non dissimile erat; ideoque volumen fuit nuncupatum, ut ex nummis a Dacangio citatis colligitur . Hos inter nummos laudat illum Aurelii Veri Imperatoris , qui longe ante Constantinum Magnum floruit, in quo Imperator , ct Consul dextram Romae galeatae sedenti porrigit , finisera volumen tenens, cum epigraphe TR . P . VII . ΙMΡ . IV.COS . II . Mos 1 equitur idem Ducangius a Uusmodi etiam volumen in vetusismis palliatorum . vel etiam togatorum s atque adeo mulierum
Exinde crebrius occurrit in BIzantinorum Augustorum nummis , maxime in Confulari Iuliani Caesaris ; nam bis Caesar Consulatum gest ann. 336. 9 3s 7. er in nummo aureo Theodosii iunioris , in quo idem Theodosius, ct Valentinianus III. habitu Consulari esnguntur; praesertim vero in
Dipoebis Consularibus, ct fere semper in Tiberii Mauricii, Phocae, ct Linonis Isauri nummis. In Diptycho illustris Bohetii , qui fuit Consul annos Io. 6c S22. Volumen Ponitur in dextera , &
ti Dueangius Dissere. Medii aevi num. x II sit August. Vindelicor . 3ὲ Antiquit. Roman. Part. DI. fig. SI. 147. IV. 36. I. Mu.
52쪽
rii ann. s I. hanc mappam in eiusdem Consulis dextera pariter locatam animadvertit . Veruinhaec mappa inde in aliquo immutata fuit , & .ceκακια , acacia nuncupata οῦ fuitque saccus ex panno purpureo confectus , codici similis , terra , vel arena plenus : de quo Georgius Codinus tr de Imperatorum ornamentis agens, se ait : In
sinfra involucrum seu pannum Iericum codici
simile, ligatum mantili; habetque intus cavitatem terram a ct vocaςur acacia , quasi dicat illud: Imperatorem humilem etho , ut murtalem; neque i propter Imperii fiasigium efferri , neque se tumidum iactare debere . Ducangius 3ὶ efffigiem refert Michaelis Ρalaeologi cum huiusmodi acacia; quam etfigiem vidi ante Historiam Paulli Ra musti de Bello CP. editionis V eoetae I 634. , etsi in aliis Theodori Lascaris tumoris , eiusdem Μichaelis Palaeologi , & Andronici senioris imaginibus, ab Hieronymo Wolphio editis ), ex Codice Augustano Historiae Georgii Pachynieris , potius in veri voluminis speciem exhibeantur.
22. Nec abs re his adnotare censeo, Christum Iesum, Apostolos, aliosque Divos eiusmodi mappa , seu volumine ornatos fuisse in antiquissimis Christianorum monumentis , uti videre licet inveteribus Monumentis a Ciampinio s) editis, atque inlustratis. In Codice Vaticano , anno 699. SYMBOL. LiTT. VOL. HL C con
53쪽
34 OEsERvAT. IN PERvET. IcoNEM eonscripto essgies Sancti Petri Apostoli adparet uui laeva hoc gestat Volumen, quod fortasse etiam denotat Evangelium; & Nicolaus quoque Alemannius in Dissertatione de Lateranensibus parietinis ti) mentionem facit de schemate Sancti Pauli Apostoli in Othonis II. sepulcro , qui pariter sit,istra simile volumen tenet : & in praeci lato Menologio mense Decembri pag. 3s. Sancti Abraham, Isaac, & Iacob eamdem honoris notam in laeva pariter gestare videntur; scuti alii Patriarchae , atque Prophetae, aliique Sancti aliis in mensibus eiusdem Menologii picti gestant.
a 3. 'Lobusi, atque Sceptrum, quae alia Imperialia insignia sunt, cum Imperatorum manibus convenire caelatori minime viderentur in hac nostra Icone , locata conspiciuntur in inavibus Angelorum , qui in quatuor marginis medietatibus intra totidem areas quas quatuor semicirculi circumscribunt cernuntur . Pictoribus frequens mos est . ea quae in Tabulis , absque confusione describere nequeunt, in ornatis adiicere . Ducan-gius observat in praenominata Dissertatione is inferioris aevi Νumismatibus, antiquos Augustos portasse globum nudum sine ornatu . At Christiani Imperatores longe post Constantinum Magnum eos Cruce insignitos gestarunt . Primus , qui globum detulit, suit Caelar Augustus , ut ait Τὸ Cap. x pagg. 86. 88 l
54쪽
Lissi SANCTAE CRucta dis Isidorus si). Pilam in signo consiluisse fertur Augustus propter nationes sebi in cuncto Orbe subiectas, .ut magis Auram Orbis ostenderet. Iustus Lipsius si) legit in MSS. Codicibus potius malis , seu potaris , loco magis.ὶ ideo Augusti aliquando I Mundi Domini , ut penes Antoninum s 3) , α RECTORES MVNDI adpellabantur, ut ex nummis Caracallae , & Didia Iuliani habetur . Et Constantinus DOMINUS MUNDI in Romani obelisci inscriptione nuncupatus legitur ; sicuti orbis
terrarum Dominus Valentinianus Vocatur apud
Ammianum s4ὶ . Quare Basilicis Seleuciae Episco-ipus s), ait: qui Imperatorum,imagines aspicisne, sum stupore demirari solent rivismate , ct ela decoruscantes tum manum denique, quae orbem teria
rarum in modum sphaerae formatum digitis gesa.
24. Hi globi in nummis frequenter adparerent; sed saepe super hosce globos stant Victoriolae aliquae laureas coronas Imperatoribus porrigentes, ac interdum Cruci culas . Exempla huiusmodi Victoriolarum frequenter ante, & post Constantini Magni aevum habentur; exempla vero globorum crucigerorum , supra quos nimirum eminent Cru cicutae , ut dixi, post eiusdem Constantini tempora . Nihilotamen minus Nicephorus Calixtus 6 ait, ipsum Constantinum in dextra statuae suae aeneae , quam super porphyreticam columnam in Foro, ab eo Constantiniano nuncupato, ipse loca-C a Vit,
55쪽
OBs EstvAT. IN PERvET. ICONEM uit , adposuisse aureum malum , cui veneranda Crux in a fuit. Mirum profecto , quod Nicephorus , qui seculo Xim. ViXit, tempore Andronici palaeologi Imperatoris, cui & opus suum nuncupavit , hanc specialem notitiam Crucis globo adfixae , ab anterioris aevi Scriptoribus omissam , in medium adtulerit : & eo magis , quo ad Alexit
Comneni tempora , ut adnotant Anna Comne
quinta Augusti , anno Christi Mevi. vehementiori vento peril ante , statua haec deciderit , atque in plurimas partes diminuta fuerit et quare Manuel Comne nus 4 , qui eodem secuto xii. CP. Imperii habenas rexit, loco eiusdem fractae statuae , Crucem supra columnam ipsam collocavit. Si super globum huiusce statuae Constantinus Magnus Crucem infixisset, cur non & super globos nummorum, in quibus tamen numquam adparet 8 Maximo Crucis amore flagrabat Constantinus ; ideoque Crucis cultum pro viribus invexit x quare in La- baro Crucem pinxit, Cruces insignes in Foris elevavit , atque in capite, in armis, in nummis, Mubique sere signari iussit , adhibuitque . Sed qui umirum Z cum tot, tantisque scateat erroribus Nicephori opus , uti testimonio Criticorum satis constat . 2s. Primus, qui in Byzantinis nummis huiusino di erectione Crucis supra globum usus fuit , ut hactenus observavi, adparet Ualentinianus , qui apud
56쪽
Lic Ni SANCTAE CRucis 37 apud Nicaeam Imperator adlectus est anno 364. In nummo i enim , in cuius postica parte legitur : IMP . XXXII . COS . VII . P. P . exstat figura muliebris galeata, dextera globum gestans, cui Crux insidet . Sed in aliis huiusce imperatoris nummis, aut nullus globus , aut cum Victorio la desuper sta , videtur de illa in aliis subsequentibus Augustis , itidem promiscue . Alterum eXemplum habetur in nummo Theodosi Σὶ iuratoris , qui floruit anno Ao8. & in quo legitur rGLORIA . ORBIS. TERRAE. ubi Imperator stat militaribus ornamentis indutus, labarum dextera . globum crucigerum snistra tenens . Exempla alia Cernuntur in nummis aliquibus Liciniae Eudoxiae, Anastasii, Iustini, de Iustiniani 3 , quorum aeVO inde frequentissime crucigeros globos videmus . Frequentissime, inquam , non semper ι quia in nummo Philippici Augusti visitur ipse Imperator globum laeva tenens , cui ins stit aquila; & in Praeclarae antiquitatis Codice Regio Parisiensi sin num. I sq. Operum S. Gregorii Na Zianaeni, praefigitur Tabella , in qua Eudocia Augusta , Basilii Macedonis altera coniux, & Despotes Leo, atque Alexander eius nati , de successive Imperatores . trabea , dc camaleucio induti sunt: & omnes simul pariter nudum globum sinistra gestant , prout in nostra Icone. 26. Occasione laudatae Tabellae Codicis Regii pauca de sceptro loquar. Leo , dc Alexander tantum acaciam . seu volumen dextera ferunt . at
57쪽
OusERvAT. IN PERVET. ICONEM Eudocia, utpote Augusta , sceptrum . cui flos, nescio quis, supereminet , dextera gerit . Sceptrum sane aequale iis , quae eadem manu sex Angeli tenent nostrae Iconis . Galliarum etiam antiquit' eges hacce forma sceptrum si) portabant. Fortas te Augustae CP. huiusmodi sceptrum ante X. ω culum serre prae manibus solebant . Imperatores loco Consularis sceptri, quod eburneum, vel aUTeum erat , oblongam Crucem detulerunt ; &Phocas pium morem hunc primus invexit . Ve-xum, praeter Crucem , Virgam , Sceptrumve deserebant Impp. CP . iuxta adnotationem Simeonis
Thessalonicensis Antistitis, a Cl. Goaro adlatam in notis ad Codinum Curopalatam a . Crucem Simeon inquit in pietotis argumentum ct acacia fuscepta . . . . . insuper etiam virgam assumit non gravem , ct duram ; sed levem , ct mollem , cum mansuetudine nimirum castigandi potessate tradita.
Non cum iracundiae, aut perniciei ιntentatae motu; neque ut confringat, ct perdat . Huiusmodi Imperatorum Virgam narthecem , ναρ κα posteriores Graeci adpellavere , ut praecitatus Ducan-gius 3ὶ existimat . In Icone nostra crucifera sce-Ptra non adferuntur fortasse quod in ipsius Ic Α-nis medio Crux exstat tam insignis. 27. Verum si tropologicus sensus tibi magis arrideret, Vir piissime , audi Pachymeram in Pa
raphras ) ad librum de caelesti Hierarchis ,
Divo Dionysio Areopagitae adtributum Virgas Angelorum , ait ipse . designare Regiam , ct Du
58쪽
Lissi SANcTAE Caucis 39calem potestatem , rectamque rerum divinarum ordinationem ; iuxta illud Apocalypseos ς θ qui Ioquebatur mecum de Angelo aiebat Iohannes si ,
habebat mensuram arundineam , ut metiretNr Civitarem , ct portas eius . Globus autem in Angelorum laeva , Mundum , & Civitates eius , quase totum pro parte repraesentat.
28. Vatuor Evangelistae, qui omnium primi dσCruce Salvatoris nostri scriptis tuis historiam mandarunt, adparent sub animalium symbo
lis, ab Ezechiele ia) visis , in quatuor Iconis
angulis intra totidem areas e semicirculis circumscriptas . Singuli amplectuntur Evangelii volumen , duas alas in dorso gestant , habentque caput circumdatum nimbo . Non absimiles figurae musivo opere elaboratae Romae visuntur in Ecclesia S. Sabinae, a Caelestiiro I. Papa constru Ga anno 424.
quarum schemata edidit V. CL Io. Clampinius in Veteribus Monumentis 3ὶ, ubi & alia similia protulit oratorii Lateranensis, & Basilicae S. Marci pariter Urbis tessellatis picturis anno 7 Tq. exornatae . Hilas addere lubet musiva illa , quae etiamnum spectantur sqὶ in antiquissima nostra Clastensii Basilica, tertio lapide ab Urbe Ravenna , sita ad viam Romanam, cui diligenti studio , au. C Φ . reli-
59쪽
4o OssERVAT. IN PERvET. I ONEM religione dulcissimi nostri Ravennatenses Monachi interviunt, quorum ectypa in lucem adtulit aere inlaulpta laudatus Clampinius , non sine aliquo errore . In hisce omnibus igitur tessellatis operibus, Evangelistarum symbola sub animalium Egeis
chielis specie cernuntur , alis , nimboque decorata. Quam ob rem ignoranter extraneum vulgus irridet, aitque Venetorum arbitrio nimbum, alasque
tributas fuisse Leoni, qui symbolicum animal praefert Sancti Marci Evangelistae Uenetae Reipubli-Cae Patroni, cum ex vetustissimo Ecclesiae ritu passim hacce forma pictus Divus Marcus reperiatur .
29. Horum autem symbolorum distributio non semper eadem fuit, sed ad placitum artificum facta; uti videre licet in laudatis aliisque exemplis apud Clampinium, ubi modo S. Iohannes , modo S. Lucas , modo alii primarium tenent locum .HUdere mihi liceat, FLAMiΝi SENATOR, in nostra hacce Bibliotheca si antiquum membranaceum Missale adservari, in cuius initialibus Evangeliorum litteris Sancti Evangelistae coloribus expressi sunt, adsuetis amicti vestibus; sed symbolicum animalis caput solummodo gerunt , deaurato nimbo exornatum: sicuti & in perantiqua Ecclesia Paganorum dicta , Cathedrali Aquileiensi contermina ,
itidem visitur , ut ex schemate constat , quod
Cl. U. Iohannes Dominicus Bertolius edidit in libi O, cui titulus: Le Antichita di Aquileia sa) . Verum mos hic plane rudis mihi videtur; quippe qui Aegyptiorum simulacris nonnihil accedit, de quibus Montlauconius, aliique egerunt. 3o. Nel J C l. 6s J 399.
60쪽
LicNι SANCTAE CRucis 4 I3o. Ne quid autem circa Ornamenta praetermitis tam , brevissime adnoto postremum ornatum, seu marginem noribus , frondibusque conspersum eo modo esse , quo videtur illud . Graecanicae I raiectensis Iconis, de quo g. II. mentio habita fuit. 31. Nonnulla argenti ornamenta cernuntur in Icone , quas in ectypo exhibere non curavi , ut pote longe sequioris aevi, nulliusque momenti . Ea facile' superaddita fuere occasione, qua elapso sedulo Marcus Zeno Torcellanus Episcopus, curante Abbate nostro Iacobo Bertellio Vtinensi , novis crystallis S. Crucem exornavit. Exstat in scheda membranacea subtus laminam argenteam , in quam Crux terminat, hoc, quod sequitur, mo-n i mentum : R. P. Marcus Zeno Torcelli Epi-Zop. A. R. P. D. Iacobo Bertelli Abbate , hoe Cruris Lignum costallina, qua ornatur theca, sua in Deum, θ SS. Crucem pietate operiri curauit. anno S. I 63 s. prid. Id. . Sept. praesentibus R. D.
Luea Montini Capeliano dicti Illustrismi, ct Ca
nonico . . . . . . R. P. D. Michaeis Angelo LSuperantio J Veneto , D. Vitali Patavino, D. macintho Vtinensi, o D. Petro Veneto, Monachis huius Mo
De ipsa SL Crucis portioue . 32. Otius Iconis descriptionem Cap. I. exhibui : modo eam ipsus Ligni SS. Crucis referam. Portio igitur , quae post duo notabiliora
segmenta alio translata , ut infra adnotabo , adhue remanet, longitudinem habet unciarum tere octo,