Opera

11쪽

M. TULLII CICERONIS

EPISTOLARUM

AD ATTICUM

ARGUMENTUM.

CONTINENTUR item hoc libro Pompeii fuga Brundisium atque inde in Macedoniam transmissio, quae fuit Idibus Martiis praemissis antea consulibus L. Cornelio Lentulo et C. Claudi Marcellο, cum omnibus paene magistratibus, cunctoque Senatu et aestus animi aegritudοque Ciceronis, Atticum consulentis, eum Pompeius Italia cesserit, quid sibi faciendum sit redeuntemque Caesarem a Brundisio, quo Pompeium fuerat perSecutuS, an exspectare debeat; et quo maxime in locο, qu Vultu et Sermone excipere et denique congressu ipSe cum CaeSare, et utriuSque discessus. Quae omnia acciderunt dictus paulo plus viginti. Nam quotidianae inter eos erant literae.

(I. CICERO ATTICO S.

Etsi, cum tu has literas Iegeres, putabam lare, ut scirem jam quid Brundisii actum esset nam Canu-(Epist. voL. III. R

12쪽

a AD ATTICUM LIB. IX. i.

si IX Cal. profectus erat naeu chaec autem cribebam pridie Nonas, XIV die postquam ille Canusio moverat); tamen angebar Singularum horarum exspectatione et mirabarque, nihil allatum esse ne rumoris quidem Gnam erat mirum Silentium. Sed haec fortasse κενοσπουδα Sunt quae tamen jam Sciantur, necesse St. Illud molestum, me adhuc investigare non posse, ubi P. Lentulus nostersit, ubi Domitius. Quaero autem, quo facilius scire possim, quid acturi sint iturine ad Pompeium; et, si sunt, qua quandove ituri sint. Urbem quidem jam refertam esse optimatium audio Sosium et Lia pum quos naeus noster ante putabat Brundisium venturo esse, quam Se Iu dicere. Hinc ver vulgo vadunt. Etiam, Lepidus, quοcum diem conterere

solebam, cras cogitabat. Nos autem in Formiano morabamur, quo citius audiremus et deinde Arpinum volebamus inde iter qua maX- αναπαντηTO ESSEt ad Mare Superum, remotis, sive omnino missis, lictoribus. Audi mina, bonis viris, qui et nunc et Saepe antea magno praesidio reipublicae fuerunt, hanc cunctationem noStram non probari, multaque in me et Severe, in conviviis tempestivis quidem, disputari. Cedamus igitura et, ut boni cives simus, bellum Italia terra marique inferamus, et odia improborum rursus in nos, quae jam XStincta erant, incendamus, et Lucceii consilia ac Theophani persequamur. Nam Scipio vel in Syriam proficiscitur, Sorte vel cum genero, honeste vel Caesarem fugit iratum. Marcelli quidem, nisi gladium Caesaris timuissent, manerent Appius et eodem timore, et inimicitiarum

recentium et tamen, Praeter hunc et C. Cassium, reliqui legati, Faustus proquaeStοr: ego unuS, Cui utrumvis liceret. Frater accedet quem socium hujus tartunae esse non erat aequum et cui magis etiam Caesar irascetur: sed impetrare non POSSUm, Ut maneat. Dabimus hoc Pompeio, quod debemus. Nam

13쪽

AD ATTICUM. in IX. 2. a

me quidem alius nem movet; non Sermo bonorum, qui nulli sunt; nοn cauSa, quae acta timide St, agetur improbe. Uni, uni hoc damus, ne id quidem roganti, nec suam cauSam ut ait agenti, sed publicam. Tu quid cogites de transeundo in Epirum,

Scire sane velim.

2. CICERO ATTICO S.

Etsi Nonis Martiis die tuo, ut opinor eXSpectabam epistolam a te longiorema tamen ad eam ipsam brevem, quam III Nonas sero την ληψιν dediSti, rescribendum putaVi. Gaudere ais te, mansisse me et Scribis, in Sententia te manere. Mihi autem superioribus literis videbare non dubitare, quin cederem, ita, si et Cnaeus bene comitatus conscendimet, et conSuleStranSissent. Utrum hoc tu parum commeminiSti, an ego non satis intellexi, an mutasti sententiam 3 Sed aut ex epiStola, quam XSpecto, perSpiciam, quid Sentias, aut alias abs te literas eliciam Brundisio nihildum erat allatum.

O rem dissicissem, planeque perditam i quam nihil

praetermittis in consilio dando quam nihil tamen, quod tibi ipsi placeat, explicas Non SSe me una cum Pοmpeio, gaude et ac prοponis, quam Sit turpe, me adesse, cum quid de illo detrahatur, nec fas esse approbare Certe Contra igitur Dii, inquis, averruncent. Quid ergo siet, si in altero scelus est, in altero supplicium Z Impetrabis, inquis, a Caesare, ut tibi abesse liceat, et esse otioso Supplicandum igitur miserum suid, si non impetrαr, Et de triumpho erit, inquis, integrum. Quid, si hoc ipso premas Accipianis quid foedius p Negem p repudiarii totum, magis etiam, quam olim in XXV iratu, Putabit. Ac solet, cum se purgat, in me conferro omnem illorum temporum culpam ita me sibi

14쪽

d AD ATTICUM LIB. IX. 2.

fuisse inimicum, ut ne honorem quidem a se accipere vellem. Quanto nunc hoc idem accipiet asperius i tanto scilicet, quant et honor hic illo est ampliοr, et ipse robuStior. Nam quod negas te dubitare, quin magna in o fensa sim apud Pompeium hoc tempore non video cauSam, cur ita Sit, hoc quidem tempore. Qui enim amisso Corfinio denique certiorem me sui consilii fecit, is queretur, Brundisium me non eniSSe, cum inter me et Erundisium Caesar esset Deinde, etiam

Me putat de municipiorum imbecillitate, de delectibus, de pace de Urbe, de pecunia, de Piceno Occu- Pando, plus vidiSSe, quam se. Sin, cum Potuero,nοn venero tum erit inimicus quod ego non eo vereor, ne mihi noceat e quid eniti faciet p

sed quia ingrati animi crimen horreo. Confido igitur

adventum nostrum illi, quoquo tempore fuerit, ut ScribiS, αμ ενιο To fore. Num, quod ais, Si hic temperantiu egerit, consideratius consilium te daturum ;qui hic potest e gerere non perdites Vita, mores, ante facta, ratio Suscepti negotii, Socii, vires bonorum, aut etiam conStantia. Vixdum epistolam tuam Iegeram, cum ad me, currens ad illum, Postumus Curtius venit, nihil nisi classes loquens et exercitus eripiebat Hispanias et tenebat Asiam, Siciliam, Africam, Sardiniam et confestim in Graeciam persequebatur. Eundum igitur est, nec tam ut belli, quam ut fugae, socii simus. Nec enim ferre ster Sermone iStorum, quicumque Sunt non Sunt enim certe, ut appellantur, boni Sed tamen id ipsum scire cupio, quid Iοquantur idque ut exquiras, meque certiorem facias, te vehementer rοgo No adhuc, quid Brundisii actum esset, Plane neSciebamuS. Cum ciemus, tum ex re et ex tempore conSilium capiemus Sed utemur tuo.

15쪽

AD ATTICUM. in IX. d. b(I. CICERO ATTICO S.

Domitii filius transiit Formias VIII IduS, currens ad matrem Neapolim mihique nuntiari jussit, patrem ad Urbem esse cum de eo curiose Uaesisset Servus noster Dionysius. Nos autem audieramus,

eum profectum, Sive ad Pompeium, sive in ispaniam. Id cujusmodi sit, scire sane Velim Nam ad id, quod delibero, pertinet, Si ille certe nuSquam discessit, intelligere napum, non esse faciles nobis ex Italia exitus, cum ea tota armis praeSidiisque teneatur, hieme praesertim Nam, si commodius anni tempus esset, vel Infer Mari liceret uti. Nunc, nihil potest, nisi Supero, transmitti quo iter interclusum est. Quaeres igitur et de Domitio et de Lentulo. Brundisio nulla adhuc fama venerat et erat hic dies VII Idus, quo die, suspicabamur, aut pridie, Erundisium venisSe Caesarem Gnam Q. Arpi manserat. Sed, si PoStumum audire velles, persecuturuSerat naeum et tranSisse enim jam putabat, conjectura tempeStatum ac dierum. Ego nauta eum non putabam habiturum et ille confidebat, et e magis, quod audita naviculariis hominis liberalitas esset. Sed tota res Brundisina jam quo modo habeat se, diutius nescire non POSSUm.

(d. CICERO ATTICO S.

Ego etsi tamdiu requiesco, quamdiu aut ad te Scribο, aut tuas literas lego tamen et ipSe egeo argument epistolarum, et tibi idem accidere certo Seio. Quae enim soluto animo familiariter scribi solent, temporibus his excluduntur: quae autem Sunt horum tempοrum, ea jam contrivimus. Sed tamen, ne me totum aegritudini dedam, sumsi mihi quasdam tamquam las sit, sitiae et politicae Sunt, et rem

18쪽

s AD ATTICUM LIB. IX. 5.

porum horum ut et abducam animum ab querelis, et in eo ipso, de quo agitur, Xercear. de Sunt hu

jusmodi:

In his ego me consultatiοnibus exercens, Et diSSerens in utramque partem, tum Graece, tum Latine, et abduc parumper animum a moleStila, Et Toυ προυρ- dio et delibero. Sed vereor, ne tibi καιpo Sim. Si enim recte ambulaverit is qui hanc epistolam tulit,

in ipsum tuum diem incidit.(5. CICERO ATTICO S.

Natali die tuo scripsisti epistolam ad me plenamcοnsilii, summaeque cum benevolentiae, tum etiam prudentiae Eam mihi Philotimus, postridie quam a te acceperat, reddidit. Sunt ista quidem, quae diSputaS, dissicillima iter ad Superum, navigati Inserο; dis-cc55us Arpinum, ne hunc sugisse manSi Formiis,

19쪽

AD ATTICUM. in IX. . T

ne obtulisse nos gratulationi, videamur sed miSerius nihil, quam ea videre, quae tamen jam, jam, inquam, videnda erunt. Fuit apud me Postumus et scripsi ad te, quam gravis. Venit ad me etiam Q. Fufius, quo vultu quo spiritu i properans ErUndiSium, ScelUS accusans Pompeii, levitatem et stultitiam senatus. Haec qui in mea villa non feram, Curtium incurru potero ferre page, finge me qUamVi ευαTcμαχ, haec ferentem et quid illa, Dic, M. Tulli,' quem habebunt exitum P Et mitto causam reipublicae, quam ego amiSSam puto, cum Vulneribus Suis, tum medicamentis iis quae parantur de Pompei quid

agam F cui plane quid enim hoc negem p succen-

Sui. Semper enim cauSae Ventorum magi moVent,

quam ipSa eventa. Haec igitur mala quibus majora ESSe quae pOSSunt considerans, vel potius judicans,du opera accidisse et culpa, inimicior eram huic, quam ipsi Caesari Ut majores nostri funestiorem diem esse voluerunt Alliensis pugnae, quam Urbis captae ; quod hoc malum ex illo itaque alter religiosus etiam nunc dies, alter in vulgus ignotus et Sic Ego, decem annorum peccata recordans, in quibus inerat ille etiam annus, qui nos, hoc non defendente(ne dicam gravius , affixerat praeSentiSque temporis cognoScen temeritatem, ignaviam, negligentiam, Succensebam. Sed ea jam mihi exciderunt Eeneficia ejusdem cogito cogito etiam dignitatem. Intelligo, serius equidem quam Vellem, Propter epiStola sermonesque Balbi sed video plane, nihil aliud agi, nihil actum ab initio, quam ut hunc occideret. Ego igitur, si quis apud Homerum, cum ei et mater et ea dixisset,

matri ipse respondit,

20쪽

3 AD ATTICUM. in IX. f.

quid, Si non arctiprum solum, sed etiam sva adde, tali viro, talem causam agenti; et ego ero haec ossicia mercanda vitae putο. Optimatibus vero tuis

nihil confido, nihil jam ne inservio quidem Video, ut Se huic dent, ut daturi sint. Quidquam tu illa putas fuisse de valetudine decreta municipiorum praeliis de victoria gratulationibus 8 Timent, inquies. At ipsi tum se timuisse dicunt. Sed videamuS, quid

actum sit Brundisii ex eo fortasse mea conSilianaScentur, aliaeque literae.

(6. CICERO ATTICO S.

Nos adhuc Brundisio nihil Roma scripsit Balbus,

putare jam Lentulum consulem transmiSiSSe, nec eum a minore albo conventum a quod is hoc jam Canusii audisset inde ad se eum scripsisse et cohorteSque ex qua Albae fuissent, ad Curium via Minucia transisse id Caesarem ad se ScripSiSSe, et brevi tempore eum ad Urbem futurum. Ego utar tu consilio neque me Arpinum hoc tempore abdam etsi, Ciceroni me togam puram cum dare Arpini vellem, hanc eram ipSam EXCUSutionem relicturus ad Caesarem. Sed fortasse in eo ipSo offendetur, cur non Romae potius. Sed tamen, si est conveniendus, hic potissimum. Tum reliqua videbimus, id est, et quo, et qua, Et qUando.

Domitius, ut audio, in Cosano, et quidem ut aiunt paratus ad navigandum: si in Hispaniam,

non probo: Si ad nseum, laudo quovis potius certe, quam ut Curtium videat quem ego patronus adspicere non possum. Quid alios P Sed, pinοr,

dum Urbem, id est patriam, amamus, dumque rem CODVenturam putamus, ita nos geSSimus, ut Plane interclitSi captique SimUS.