장음표시 사용
591쪽
Restat ut de Nemesi pauea addamus : Deinde Marathus et Pholoe, Cerinthus et Sulpicia inducendi erunt ordine quisque suo. Sed antequam haec aggrediamur, Η. Voss. nobis abigendus est; is enim integrum Τibullo librum au- serens, Lygdamum quemdam ex ingenio creat, cui Neaeram puellam condonat, simulque pro dote venustissima carmina quibus illa celebratur.
I. Η. Voss. qui de antiquis poetis propter egregias suas versiones optime meruit, opera minus felici in arte pili lologica versatus est; ex ingenio plerumque librorum lec
tiones subvertens, Suos, non auctoriS, Sensus proferens,
multaque gladio resecans per causam restituendi sinceri textus. At in Τibullum praecipue saeviit magnus ille Germaniae poeta; quippe qui minoribus in eum delictis non contentus, integrum librum Lygdamo cuidam vindicare ausus sit, qua in re Elchstadtium assentientem habuit in programmate quod ita est inscriptum : DISPUTANTUR NON NULLA DE IIS QUAE NOVO ΤI ULLI EDITORI VEL CAVENDA VEL FACIUNDA SINT. I ΕΝ ΑΕ Ι 8o6. Aecesserunt Wemichius, et Bellermannus. Ille quidem in commentatione quae schedis
philologicis Bresiau, 1817J inserta est; hie vero in libello de Versibus nonnullis Tibulli.
Verum Wernichius et Bellermannus panca de hae reproserentes, Vossit argumenta sufficere opinati sunt. Quod ad Uehstaditum attinet, hie, licet summa doctrina ornatus, nihil tamen novi attulit, sed paene iisdem verbis usus est,
592쪽
quibus antea H. Voss. Unde factum suisse eleganter scripsit Spolinius, ut in solo Vossio ab adversariis tela omnis generis interdum acerrime si gerentur. Primum, quo u litur, argumentum hoe est: dicit auctor huius tertii libri se anno natum esse, quo cecidi alo consululenque pari: qui Tibulli natalis non esse potest. Oportet itaque ut hie liber ab alio quodam scriptore prosectus sit, cujus natales sacile ad annum U. C. 7II referri possint. Spolin. et alii quidam, celeberrimum illud distichon cultro serientes, Vossium iurgiis petunt, quod non secerit hoc loco idem quod in aliis innumeris nulla dubitatione commisit , quodque sese unius hujus distichi tam si dum praestiterit custodem, neque tamen praeacuta gladii sui acie integro libro pepercerit. Nos vero, librum aeque ac distichon Servantes, non multum in his argutiis consutandis sudabimus. Nam, ut in huius vitae initio ostendimus, nihil est quod nos premat, vel impediat; et dies ille, quo Voss. tam disseili partu filiolum suum Lygdamum enixus est. Optime pro Tibulli natali sumitur. Noli tamen mirari repuerascere doctum illum Germanum, qui jam Hirtio et Pansa Coss. filium , eumque poetam procreaVerat. Εjusdem sarinae secnndum est argumentum. Ovidius non nisi duas nominavit puellas, Deliam et Nemesin; in tertio vero libro Neaera commemoratur. Nos in superiore capite ad taedium usque demonstravimus, non potuisse Ovidium de Neaera dicere, nisi bis eamdem celebrare voluerit, quam etiam e Vossit rationibus quater induxisset.
primo Planiam dicens, tum Deliam, deinde Neaeram, denique Glyceram. Sed aliam insuper insulsitatem adtulit illusiris vir. quum dixerit Τibullum, si Neaeram amasset,
593쪽
ET CARMINIBUS. sid priore tempore quam in Deliam amore arsisset, fecisse,
hoc certe contra Ovidii testimonium asserens. Ecce nunc recurrit tertio validoque argumento' poeta
sesh ipse Lygdami nomine indicat III, II, 3o :
α Lygdamus hie si itis est: dolor huie et eura Neaeraeis Coniugis ereptae. causa perire fuit. n
Recte quaerit Spohn. : Quid, quaeso, ipsius Vossii carminibus, quid omnino poetis fieret, si carminis auctor esset, quieumque in eo aliquas egit partes' Voss. e Lygdamo Graeculum effingit hominem, liberti cujusdam silium, qui sortasse ipse manumissus fuerit: addit illud nomen apud infimae sortis homines suisse usitatum. Sed iam Wagnerus monuit in libello quem inscripsit: Elegia ad M. P.L Comian. Messalam s. I 8I6, Romana origine oriundum esse auctorem; ait enim lib. III, Eleg. I, vs. 2:
. Exoriens nostris hine su t annus avis. .
Qui sit, ut Graeco Romani sint avi' alia de Lygdami egestate somniat Vossius, quem in hoc optime refellit Spolin. Primum e su nere quod sibi sumptuosum a Neaera matreque parari vult, deinde e compotationibus inter amicos habitis, ubi audimus poetam dicentem III, VII, 3r :
aaim udum Syrio madefaelus tempora nardo, . Debueram aeriis implieuisse comas.
Ut merito quoque notat Spolinius versus qui legitur, lib. III, El. III, vs. 23:
ὰ Sit mihi pauperias ieeum iucunda, Neaera,
594쪽
DE TIBULLI VI ΤΑ 4 6 Lenter serat, sed talem indicat qualem ferre possit neque velit recusare, modo illam habere possit uxorem. Adde quod Neaeram, honestis et locupletibus parentibus natam latente ipso Vossio , sponsam nuptamque suam appellat, et coniugem sibi ereptam deplorat, ignotum torum, im biles amores suis opponit, amicos habet ac familiares, qui in Τhermis Etruscis versantur; hos rogat, ut Plutoni nigras pecudes promittant, quum ipse aegrotet. Spolin. ostendit ΙΙ. Vossium sibi repugnare in iis quae de L gdami ingenio poetico essetiit. Sed non possum mihi temperare, quominus quaedam huc asseram eorum quae ab egregio illo viro contra Lygdami vanam umbram dispu
u Quum enim Vossius eumdem et praestantem et miseo rum dixerit poetam, duplici ratione utamur necesse est.
n Ex altera quidem parte iis quae disputata sunt hoc ad-n damus, si non ignobilis suit poeta, qui tandem factumn est, ut nemo eum noverit Z Perierint carmina, nomen,
n neque ab Ovidio, qui eum imitatus esse creditur, neque M ab alio quopiam suisse commemoratum' sed planen periisse, vix est probabile. Ex altera parte autem clan rum est, quantum statuatur ineptiarum, si Ovidius, uberis rimus et elegantissimus poeta, adeo miserum hominemn compilasse, atque ex ejus penuria lucrari voluisse pu-n tetur. Quo tandem pacto, ut hoc addam, explicari un-n quam possit, qui factum sit, ut Ovidius huius libri locis,n et consulto quidem, ita uti, et eos imitari posset, ac si ρ Τihulli essent' In praestanti enim carmine, quo mortemn Tibulli luget, saepe hujus poetae locos et respicit, et imi-n talione quadam exprimit. Iam vero non solum et primo Diuit dy Sorale
595쪽
n libro et secundo locos, qui ad eam rem apti essent, adis hibuit, sed ex ipso quoque tertio. DSequuntur apud Spolinium exempla imitationis, quae non opus est referre. Promiscue, ut quisque videre potest, imitatus est Ovidius et Lygdamum, et Τibullum ἰ neque unquam illum nominavit. Haec ad consutandum ' ossium
Sed quartum assert argumentum, nempe traxisse hujus libri carmina eolorem a Tibulliano prorsus alienum. Eich- staditus longius adhuc processit : u Desinemus tandemn Lygdamica illa Neaerae scripta admirari, quae Tibullian norum carminum libro tertio continentur. Quibus inn Elegiis tantum abest, ut Albii, quem sub L3gdam in Graeco nomine latere suspicantur, ingenium agnoScamus,n ut nihil inveniamus, nisi imitationem Τibulli inepte in-n stitutam ab homine qui, pro munda simplicitate quamn ΗΠnius reperit, exilitatem sententiarum et orationis, pron in geouo nitore, imagines modo otiosas, modo perplexas,n et omamenta ieiune corrasa, pro assectuum Veritate,n assectationem et frigus attulisse nobis videtur. ndimia morositate et modo valde decretorio pronuntiavit doctus vir. Ego vero in alia prorsus discedo ; et cum Baebio in his animi penurbationibus inrum a meo Tibullum. Nova hoc loeo exoritur quaestio; scilicet cur Τibullus selo nomine sese designaverit ' et alia insuper, cur Planiae ademerit Deliae appellationem, Neaeram ad breve tempus Vocans, quam in posterum iterum Deliam dixit' Spolin. ad sextum caput hanc disquisitionem distulit; sed immatura morte consumptus est illustris et doctus juvenis. Lubenter lateor, me etiam in totis ubi a luculento illo scriptore prorsus
596쪽
dissentio, non parum lucis lucratum esse. Nullus sane altius rem quamcunque rimatur; nullus meliore argumentandi ratione utitur: nihil omnino praetermittit, nihil intentatum
relinquit, et difficile est aliquid novi proferre in iis quae
semel ab illo tractata sunt. Breviter tamen quae de iis nominibus sentiam, exponere placet. Plerumque Elegiarum auctores puellas ficto sub nomine celebrant, ut verum hocaruscio dissimulare possint , nisi sorte quum libertinae conditionis sint illae, vel infimae sortis. Plania autem, quum
esset honesto loco nata. ne Onauium Ore circumferretur ejus amor, neve ipSa monStraretur digito praetereuntium
latere voluit, perinde ac apud nos Eucharis et Citilis, quas cecinit BERTIN, Tibullum saepe feliciter imitatus. Planiae itaque dedit Deliae appellationem , quae quamdiu felici
amore poeta Romae fruebatur, perduravit. At, prosecta puella, tempore quo jam innotuerat arcanum illud, novum inveniendum erat nomen et puellae, et sibi, sub quo latens ipse , ignotam quoque sollicitare posset. IIunc scopum ut attingeret, utque securo Elegias vel potius epistolas mi teret, tali appellatione usus est, quali quotidie poetae uti solent. Interposita fortasse, ac nobis incognita persona a tabellariis Tibulli carmina accipiebat Deliae tradenda, et hanc absenti Deliae adsuisse crediderim, epistolarumque
commercio clam savisse. Haec mea Observatio Don parum
inde fulcri sumit, quod in quinta Elegia, quae unica non
ad Neaeram scripta est, hoc fictilium nomen nusquam compareat, quippe quo non opus esset; amicis enim scribit Tibullus. quibus sine ullo artificio litteras mittere poterat. Eadem de causa, licet ob nimium aegrotet amorem, Neaeram non nominat, quam certo Deliam appellasset, ut autea. Disili od by Cooste
597쪽
Verum enimvero quum, dolore jam sanato, Planiam innenuptam in viri fraudem, iterum concupiscendo sollicitare coepit, pristinum ei nometi restituit, sive ut tenerrimi amoris memoriam revocaret, atque sic facilius amica potiretur, sive quia, nulla iam interposita persona, ipse quae vellet, vel seriptura, vel praesens significare poterat. Ututest, haec mera conjectura proponitur, quam non pluris saeto quam revera est. Idem de Lygdami appellatione valet : suum ipsius nomen dissimulandum censebat Τibullus in ea inibus, quod si hoc neglexisset, nihil mutando puellae nomine prosecisset. Notum prosecto erat ab Albio nullam nisi Deliam carminibus peti, ut eo ipso epistolae apud tabellarios deprehensae , licet salso puellae nomine eas inscripsisset, occulta divulgassent consilia. Sunt quidam , qui integrum hunc librum Τibulli esse eenseant, sed ita ut alienos amores, aut plane setos celebraret. Quin adeo alii quidam eo audaciae atque protervitatis venere, ut Τibullo puellas omnes eriperent, simulque contenderent eum non nisi ingenii lusibus indulsisse, neque unquam amasse. Non in istis ineptiis refellendis operam consumere volumus: aut omnino non legerunt Τibullum illi inseeli homines, aut non digni erant, qui eum
Attamen, ne insulsitatis ullum genus intentatum relinquerent viri docti, Deliam, Glyceram, Neaeram, Nemesin. Sulpiciam, perinde ac in metalli ossici na, liquefaciunt, et inde
unam ac eamdem puellam maXimo nisu conflare conantur, ita ut hac Τibullus contentu sinit, aliis vero abstineat. Istius opinionis sectatores duobus praecipue nituntur argumentis : primo loco aiunt Apuleium non nisi Deliam com-Diuili oti by Cooste
598쪽
ιηo DE TIBULLI Vi ΤΑ memorasse; deinde objiciunt nobis Martialem Nemesi tribuisse, quae poeta de Delia cecinerit. Scilicet Martialis, lib. XIV, Epigr. cxCIII, dixit:
α In tota iuvit quem Oihil esse domo. .
Qui pentameter Τibullianus est ex lib. I, Eleg. V, vs. 3O. Sed haec quantuli sint, quis non videt ' Potuit Martialis
memoriae lapsu ad Nemesin trahere, quae ad solam Deliam pertinebant. Num idcirco evanescet alterutra puellarum quas Ovidius memorat ' Huie certo fides tribuenda est: aequalibus Τibulli scribebat, in ipso mortis tempore ἰ cur ficta protulisset de re omnibus nota ' Duas nominavit diversas, duas itaque amavit noster poeta, Deliam scilicetae Nemesin, de qua in sequente paragrapho agemus.
S IV. De Maratho, et aliis qui in 1 Aulli earminibus com-
Nemesis, quam libertinae fuisse conditionis contendunt, in quatuor omnino Elegiis celebratur, quae leguntur libri secundi III, IV, V, VI. Ovidius iam nos docuit suisse hune amorem Tibulli ultimum; nam, ejus mortem deplorans, ait de Nemesi, Amor. III, IX, 32 :
Et ipsam inducens loquentem, vs. 58 :
α Me tenuit moriens desie iente manu; n
ut perspicuum sit poetam, non nisi sub vitae finem, Nemesin amasse. Sed aliunde etiam comperimus, quamdiu eam in deliciis habuerit: ipse enim in lib. II, Eleg. V, de Messalae Dis: συνεχ oste
599쪽
ΕΤ CARMINIBUS. 481 filio, in Quindecimvirorum collegium cooptato , Vs. IM
M . . . . Iaeeo quum saucius annum .
α Et faveo morbo: iam iuvat ipso dolor in Vixqtie eano Nemesin, sine qua versus mihi nullusis Verba potest, iustos aut reperire pedes. n
Multum disputant hic interpretes utrum de Messalae stionatu majore, an de iuniore agatur, et Brouchhusius longam iniit dissertationem , qua doceat Valerio Corvino Messalae filios suisse Marcum et Lucium ; quorum prior eonsulatum gessit cum Cornelio Lentulo Getulico a. U. C. DCCL ; alter vero per adoptionem datus genti Aureliae, dictusque L. Aurelius Cotta Messalinus Volusus, sactus et ipse consul cum Cn. Cornelio Cinna Magno a. U. C. DccLVII. Brouckhusius Ovidii locum subjicit ex quo patet familiariter usum esse poetam Lucii amicitia , vel inter exsilii aerumnas. Deinde Plinii citat quaedam, ubi hic Messalinus ab admissis in genu hirudinibus insanabilia vulnera accepisse dicitur; tum de anseribus meminit quorum palmas pedum condire reperit Messalinus Cotta. Denique fatetur Brouckhusius se, cognomine Messalini deceptum, hoc nostri poetae carmen ad natu minorem retulisse; sed
nunc agnoscere Marcum aeque hoc cognomine usum esse,
ut nos quaedam loca Velleii Paterculi, Taetii et Dionis satis docent, quinimo ipsius Ovidii. Hinc prosectus, in eius partes discedit Brouckhusius , M praeeipue quum ein poeta in fine hujus carminis et consulatum auguretur etn triumphum. Quale augurium minori fratri dare, majoreu Praeterito ac neglecto, cujus seret rusticitatis ' is Valde urbane versatur in hisce Brouchhusius; sed alia sunt quae-
600쪽
tentiam vero p. CLIII, in argumento retractat, et de anno
73o loquitur ; quod nullo modo fieri posse concesserim ;imo annum 734, vel 735 huic rei assignandum firmiter puto. Nam, si Eusebii rationibus adhaereamus, secundum quas Messala pater an . 695 natus est, et inde ab an. 695 ad 735 dinumeres, quadraginta omnino habes annos inter patrem et sitos dividendos, ita ut, etiamsi natu majorem eligas, nihil supersit temporis ultra constitutam aetatem cooptati in collegium sacerdotis : quinimo opportet ut Messala ille perquam juvenis, iustis nuptiis vinctus, liberis procreandis operam dedisse dicatur; aliter nullum filium Tibullo adhuc vivo, in sacerdotum collegium immisisset. Hinc sequitur Τibullum, qui tunc temporis iam saueius annum iacebat, non nisi anno 734 vel 735, et sub ipsum snem vitae, Nemeseos amore captum suisse. Hinc quoque sequitur vitam illius reliquam ab anno 726 vel
727 , quo Deliam primum viderit, ad 734 usque, ad eam ita pertiuere, ut puellam nullam aliam in deliciis habuerit;
nisi sorte eas dinumerare velis, quas interdum ad voluptatem tune temporis adhibuit, quum Planiam perfidam esse cognoverat, de quibusque ait: Sarpe aliam tenui.
De Nemeseos prava indole, satis ab ipso Τibullo diseimus avaram fuisse :- Illa eava pretium flagἰtat usque manu. . Quin etiam aedes iubeat si vendere avitas, is ile sub imperium , sub titulumque, Lares.. Illius est nobis lege eolendua amor. N