[Opera] ...

211쪽

IX LIBAT aos. isS modi bestiam draconem es, terrestrem, qui incidentes quosque etiam robustissimos atque sorti S Simo prosternat.

CAPUT XLII.

X faciam vos opprobrium A. Id est, ne in Sordes et angustias, in quibus Job versatur, vos conjiciam e Nomina, siliarum Job : Dies, esua a Xerentach Dies lucem significat innuitque simul tenebras tribulationum, quil, IS hactenus Job illic lus fuerat, dissipatas fuisse, atque die nilaetitia tandem ilhaxisse Nesvna ligni genus est, scilicet perabat diabolus Job volui lignum succisum proxiui interiliarum, cum repente contra ipsius expectationem, Spe Cisalus pereunti assulsit Nerensu et cornu convertum interpretamur, quod sic exponimus. Videbatur diabolus suum extulisse cornu, quando beatum Job depressit, dejecitque in sterquilinium Ast idem dejectus, prostratusque suit, cum Deus, mulata velificalionei. Jobum ad locum unde deciderat, revexit Mox Scriptura reser Job omnia Sua praeter liberos in duplum aucta a Deo recepisse ripatet ergo etiam vitet spatium pariter illi suisse duplicatum. Si ergo ea calami tale de ne to ad conium Septuaginta annos vila producta suit, restat eumdem usque ad sinem lentationis quinque et octoginta annos vixisse, dimidium nempe Summae annorum Centum Septuaginta. Quia si supputentur anni quinque et octoginta cum hianis conium et septuaginta, in summa collige annos ducentos et quinquaginta quinque

212쪽

ab S. EPRE LIT STRI Scripti ira vero Job vixisso annos ducentos et quadraginta octo testatur. Ergo illi Septem qui non reseruntur in Summa, anni tentationis aere. Et merito quidem praetermissi, ut qui morti, quam ita propiores esS Viderentur.

213쪽

SYRI. COMMENTARIA IN ESAIM PROPIIETAM

ARGUMENTUM.

CLARUIT ES aias propheta sub regibus iada giti, Joatham, Acha et Egochi a. Ejusque vaticiniorum priaecipuuargumenta Sunt, captivitas tribuum Ruben, Gad, et dimidiae tribus Manasse, auctore Teglathphalasar Assyriorunt rege. Et occasu regnorum Samariae et Iuda, quoriam alterum Assyrii sub Salmanasare exciderunt, Sub Nabuchodonosor alterum Babylonii. Caeterum etsi tres isti rei publicartiebraeorum VerSoros, eo, quem dixi, tempοrum ordine Judaeam invaserunt Esaias tamen ab ultimo bello, quo Judaei a Chaldaeis victi Babylonem migrare compulsi Siant, prophetiam inchoare molia ita produxitque ad si tempora, quibus Judaei abylonica servitute exempti, et in patriam remissi, JerοSolymam instaurarunt. Quae prophetiae pars etiam barbarae gentis Gog cladem et interitum tangit. Esaias itaque populi sui deportationem et miserabilem ervitutem denuntiaturus, tristo vaticinium his auspicatur verbi S.

214쪽

CAPUT I.

Adni Tu caeli, et Urihu percipe terra Quoniam coelo terraque contuentibus tanta Deus in populum suum beneficia contulerat, recte ambo, resque Simul ipsorum ambitu comprehensiae citantur teSte scelerum omnium,

quorum idem populu in praesenti judicio reus agebatur. Filios educavi, ct exaltavi, ipsi autem iniquo egerunt in

me'. h Id est, perfidi, et iniqui in me suerunt, adeo ut SuScepta impia religione, simulacra mihi antetulerint, sicut hodie vos, tellus, astra Vidotis e Cognovit hos possessorem x suum et asinus proeSepe domini sui, Israel autem non cognovit me et populus meu me non intellexit . reos Israelitas designat, Sinus Judaeo ut qui magis vecordes videbantur et bardi, quo amplioribus assecti fuerant beneficiis similem porro hominum a Deo desectionem alias expressit Scriptura illis verbiSta omni caro corruperat viam h suavis. Vae Semini nequam silii corruptis . Quos scilicet malae artes, et perditi mores corruperunt. Neque hoc, inquit, paucorum Vitium suit, patre quippe et majores, communicato cum silii et nepotibus errore et Scelere, ab officio et virtute disceSSerunt. Utque oStendat quibus praecipue flagitiis a recto et honesto exorbitaverint, subdit: Quia dereliquistis Dominum et exacerbastis Sanctum

Israel si, sciam deos commentitios, et Vana imagines adorare et colere vos minime puduerit e Omne caput dolori, ne omne cor maeroris, id eSt, omne caput dolet, et omne

215쪽

cor moeret vicini utique ho Sti impressionem sormi clans, et

servitutis mal Um, inde SecuturUm, perhorrescet S. A planta, pedis usque ad verticem capitis non St locu firmus . Incidens namque undecumque calamita oppreSSit universos Ladeo ut ducto censu ab insinuis plebis ad summos tri-huum principes, nullus Sit, qui pro merit non vapulaverit. Vialia era et vibices, et ulcera sani fluentia .hIIis scilicet malis assecti sun Judoei a saevissimi dominis, qui bia Servire coacti Sunt, cum miserrime caedorentur, et crudeli S- Simo, deo ut nec liceret accepta vulnera alligare, nedum curare. Rursias haec verba reserri possunt ad vulta eraticulentiora uadiis et lanceis inflicta, quae scilicet nota in Corpore relinquerent indolebiles, vel significant caedes parentum, Datrum et liberorum, nulla utique arto medicabile S. Terra vestra deserta' , Terra nimirum illa vobis olim ConcOSSO, quondam se Pacissima et horrima, vestra modo culpa sterilis et inculi squalet u Civitates vestrae igne Such censae Sunt , hilli nempe saces admoventibus; qui vo Servituti dudum subjectos in alienas terras abigere decreVerant. Torram VEStram in oculi vestri SVorabunt extranei', si est, adventae, quo Salmanasar patrio Solo exacto rog olae VCStea occupare et obtinere jubebit e Secundum sub- a VerSionem extraneorum . Id est, Vestrae patriae ruina

similis sutura est cxcidio Sodomorum quae, perditis ab Sumptisque habitatoribus, ad horrendam reducta suere vastitatem. Et derelicta os silia Sion ut umbrae taliam in vinean et Sicut tugurium in cucumerario Cra Omne Judaeae urbe Set ipsam praecipuo Jerusa lima Sionis nomino comprehendit, qua Vacuas praedicit mansuras Sicut umbraculum in vinea post vindemiam, et sicut tugurium in cucumerari poStco ectos cucumeres sindoque asportatos In umbraculo

216쪽

namque et in tuguri excubabant custodes, quorum utique Opu non St, Collectis perceptisque ructibus u Et nisi Dominus reliquia nobis reservasset, quasi Sodoma sui33 Semus et quasi Gomorrha similes essemus L Id est Iero- Solymae ruina comparanda foret excidio Sodomae et Gomorrhae, quarum aedificia et cives labentibus coelo flammis cremoti et absumptisuerunt; nisi propitius Deus, reservatis ad generis nostri propagationem Sanctae sobolis reliquiis,

meritam poenam mitigasset u Cum veneritis ad videndam faciem meam et ad terenda atria mea ' etc. hiae et quoesequuntur, Deu ad populum proloquitur velut actori per-SOnctui gerenS, ut adverSus eumdem judici contendere velle videatur. Quasi dicat: u Agitedum, arguit me Si quidem Vos resipiscentes et supplice a me con Spectu Squam OPU-lerim, aut sacriscia laudis et consessionis offerentes deSpexerim atque velut hisce potiora postulaverim cruenta holocausta et caesarum heStiarum Sanguinem v Nolite ad-

jicere ut aleia Sanctuarii mei oratis in victimis Sacriohnicium abominabile est mihi '. Illud, aio, quod mihi acceptissimum esse putatis, discit jam tandem minimo Placero mihi, quin et abominabile es Se v Non manducabo

hsraudem nec inclusionem'. Id est, oblatione VeStras non suscipiam quaesita ccinctu Sione mi Serorum, quo Carcerum edore et aerumni conficere Soletis e Vota hostias,hSed et Solemnitate VeStra odi. Cumque expanderiti ma- IIUS VOStra S, Vertam ocillo meos a vobis . , Quasi dicat: u Et si sorte malorum incumbentium pondere preSSi Supplices manus ad me tetenderitiS, meam pacem opem quo CX-

petituri supplicantibus utiquo avertam mentem, a Quia

x manu VEStro Sanguine plenae sunt si h cruore Scilicet

insectae Prophetarum atque innocentium, quo inaniani Sce-

217쪽

loro trucidastis illo ni intrum, quem sudis lis, sanguino haud

dubiis signatur noti mysterium Sacri illiu Sanguinis, quem olim susuri estis a Lavamini, et mundi Stolo . Eluite, inquit, non corpori Sordes, sid, qui animum deturpant,

mores exuite, o cogitate me omnium ac tilum Vo Strorum

praesentem de S Sorae Slem. Et Si fuerint peccata vestra sicut coccinum, Sicut nix dealbabuntur . Nempe lana murice tincta animum designat vitiis celeribus in insecolum. E contrario nix nitori et puritatis symbolum est. De albabuntur sicut nix, quasi dicata: Peccatores hyssopo misericordi te meae aspersi nixi candorem induerat usuae

bri te judicium et benefacite oppressis quos Scilicet vos judices Largitionibus et praemii corrupti, ruinae, Ua Oppressi sunt, subdidisti S. v judicate pupulis, et dos endite, viduas . , indicate, inquit, jura pupillorum, et viduarum

cata Sas Cogno Scite, quarum querela audire hactenus piguit, eo quod nulla miseri suppeterent munera, quae vobis in ejusmodi quaestum intentis, ossorrent. U Et Venile, cata Sam istam interno disceptemuS'. ii Qua Si dicat: Verumta monsi, mutat Sensia, latueritis o Sthac judicia vestra Vrocli legem exigere, atque orphanorum et Vidi artim voces haudquaquam astidire, Tum Ver accedite ad me, orate et petile, et ego exaudiam vos, dicit Dominus, et bona tormeti comedetis si a Sicut in ego Deus vobis promisit u Quodi, Si nolueritis obedire, gladius devorabit vos , n gladius nempe Babyloniorum. Quomodo acta est meretrix civi-hias fidelis, quae plena sui judicio, et justitia pernoctavit, in ea 'tri Propheta admirabundus ejusmodi erumpit vocem Mirabatur si quidem quo tandem male sici factum suisset, tit civitas pudica in scortum degenerasset Civitas

fidelis, civitas judicii et justitiae, qualis sub Davide suerat,

218쪽

modo sub ultimis regit,us sicariis, et homicidis reserta esset. Argentum tuum vilia ita a sex illorum utique nequitia qui salsato typo illud depravarunt u Tabernarii tui miscentha quam Principes tui perversi et socii furum illorum utique, qui monetam adulterant et aqua vinum diluunt. Et ses linunt exigere foenus . Id eSt, as Sectantia turpes quodStus, et in Stant, et urgent, ut sibi aliquid reddatur ab illis, quibus nihil dederunt. Vindicabo de hostibus meis,h et ulciscar de inimicis meis . , Id est, a principibus hostibus meis poenas acceptarum injuriarum reposcam nec impunitos dimittam inimicos meos, caupones utique iniquorum principum partiarios e Et convertam manum meam super to alias a te repetam poena praeter calamitates, quae donios Ioahim et Iechoniae asilixere. Et oxyco quam omnes orduolle tuo si h bello si quidem victi

victoribus servire cogentur,rini cum pace fruerentur, me monentem attendere noluerunt uitius eram omnes iniquos h luo : omne S, inquit, in miseram Servitutem traham, Domino excepto Vnam et Si sub praedictis duobus rogibus do- cretam populi deportationem executurus, tenues reliquias miSSas secerim, jam nullas volo. Et restituam judices h tuos Sicut nerunt a diebus an liquis . Id est, quale ex

titere regnante Davide e Sion in judicio redimetur in illo scilicet judicio, in quo peccata Bithyloniorum vindicabuntur. Sive postquam Judaei dos miliam divino judicio Servitutis tempus absolverint v Et captivitas ejus in jus h litia . , Captivique Sion dimittentur ob justitiam et merita Danielis et sociorum nec non Zorobabelis aliorumque justorum. Confundentia in Simulacris, Uae Concupive-3rant ', proprio experiment docti illa nec sibi laborantibus succurrere nec libertatem restituere valuiSSe. Nuο-

219쪽

,niam sicut lorebinthus defluentibus solii LI, Comperionini uitrum semet omni ope destitutos, et quovis praesidio

nudatos, velut ait, Ore cum fronde aestu torrente decusso. runt ei qua Si hortu absque qua, cum vapor aestivi solis, exurit terram'. Eritque sortitiad eorum ad inStar Stuppae. Fortitudinem appelliit perVersam eorumdem Olim talem, et in ipsa perversitate obduratam. Et opera eorum ad instari, Scintillarum', a quae cum Stuppnna invaserint, ne coSS est ambo conse Stim deflagrare et in cinere abire.

CAPUT II.

Eniae mons domus Domini praepar tia in Vertice mon-j lium is Montem in vortice montium dicit locum, in quem Isaac adductus, et ibidem continia jugulandus, integer tamen, incolumis inde reductu suit. IIunc montem, quem sequiore se tute David ab Aran Jebusae emit, nos hodio Gο-golilium appellamus. In eodem loco, Sublatis apitypicis,

verum altare fixum S signiam CriaciS, Super quo Vera vic- lima immolata fuit e Et excelsior collibus . , Vaticinatur crucem exaliandam fore Super omnia gentium numina. Et venient gente multo et quaeient Dominum si eumdem utique adoraturae quod etiam praedixerat Iacob illis verbis: Ipsum expectabunt gentes . Et gladios suos conssa-i,hunt in vomere '. In Summa nimirum Securi lato petranquillitate constituti, arma bellica in rustica instrumenta mutabunt. Aenito umbulemus in lumine Domini P. Id

220쪽

est, in lege Domini. Projecisti enim clomum Iacob. Quia, repleti sunt ut olim L Id est, pleni sunt iniquitatis, et doli tales sunt nepotes, quales fuere proavi illorum in Egypto vel loquitur de Israelitis Samariae cum Assyrii

eorum terras inVa Sere, Et natale Solum deserere eoSdem

compulerunt e Et auguria observant sicia Philisthiim' ille utique populus, cui praeceptum fuerat: e Non inveniatur hin te qui observet Somnia et auguria '. Ingredimini inter-hram, et abscondimini sossa humo . h Mortem sutura servitute potiorem fore Significat Et exaltabitur Dominus h solus si h patefacta deorum inanium imbecillitate et impotentia. Nec enim peccatore divinae vindictae Subducere poterunt aut ejusdem impetum retardare uix altabitur, in quit Dominus, Super omne quErCUS a San si v quarum robore freti impii homines superbe sese esserebant. Comparat Propheta vana gentium Simulacra cedri et quercu bus, turribus et Similibus rebus ingentem praeserentibus speciem, eaque ocJus dissipanda praedicit homines quippe ejusmodi superstitione occupato tandem proprio experi-1ment deprehensuro Dialium habere numen deos, quo Shactenus coluere talpa Scilicet et vespertiliones, nec enim ullam opem asser re potuisse usui escite ab homine cujus 3 Spiritu in naribus ejus Superborum hominum Pro

gantiam perstringit, quibus tamen ex levi statu naribus

hausto vitam constare planum St.