[Opera] ...

231쪽

IN AESAiAM PROPIIETAM. uis rumoribus, vicinam captivitatem alia Sque calamitatos portendentibus, tum praecipue cx raxissimis, quae illi eo domtempore patiebantur, mali S adeo ut nec alta peculatione, nec sublili argumentatione indigerent, culis quippe Suh-jectas habebant agendae poenitentiae ratione et cauSa S, aliasque etiam bene multas accipiebant ex sum et auditu, nec tamen minus certas et indubitabiles, quam si suis ipsi-met oculis illas usurparent. Caeterum quid, cedο, dictum suerat a Propheta, quod eorum intelligentiam Superaret,

aut ad Corum captum accommodalum non eSSet, Ut audientes, audita non caperent. Praeterea cum Agrorum pro VCn-lus in praesenti quotidie imminui atque deficere re Sque Suas pessum iri cernerent, qui siebat ut videntes, ignorarent tamen quod videbant a ures suas aggravavit et oculo Suo Soblinivit pice L , Non ab alio malum istud passus, sed ipso sibi populus conscivit e Semen Sanctum, Et Sancta, satio illius L , Scilicet propter Abraham, vel ex meritis hominum justorum in terraiidaeos figentium, Sive ex dignitate et summa sanctitate divini illius Filii riui adhuc occululus ejusdem populi justorum Suce CSSione prοpagabatur.

CAPUT VII.

AscENDIT Rosen rex Syriae, et Phacee filius Romeliar, rex Israel in Ierusalem Uterquo regi Acha et conjunctis armis ullum intulerata re lamen insecta inde con VI Saro atque recedere coacti sunt, Assyrii regis adventu exterriti essit dictum est domui David dociata est Syria cum Ephraim, etc. Et dixit dominus ad Esaiam : Egecdero in

232쪽

, occursum Acha tu et Saria subsilius tuus. Et dices sideum: Noli timere, neque pavi te cor tuum duo istas cauda titio num .h Ista Judaeis renuntiare Propheta jubebatur, quando domus David et quae ipsi adhaeserant tribus, intellecta duo

rum regum Syriae et Samariae conscederatione, at quo eorUm-dom de oppugnanda urbe Jeru Salem, consilio vehementer trepidare coeperunt et Velut arbor contrariis agitata vetitis fluctuare, dubii cui mul cederent. Tum vero ad Esaiam Dominus dixit me Egredere, etc. 3 At enim Vero quae per hunc occasionem Esaiae dicta suere adeo eximia atque admiranda sunt ut nil simile usquam ullus Prophetarum audivis, legatur Caudas porro rege Syriae et Samariae appellat, perstringens Utique amborum in Saraiam, quod cum universi partes essent ultimae at suo de caudae caput re rum Deum incesserent, armi Sque de principatu cum illo contenderent. Titione pariter eoSdem Vocat: cocti quippo Ilignis similes ambo Deum, qui ignis cori Sumen ESt, in Vadore, et prostigare cogitabant usui caput Syriae Damas- cu '. Syriacorum civitatum mater Si DamascuS, Et x Ephraimili carum Samariam et poSt exaginta quinque an-

amo dispergetur Ephraim ne sit popiabas patrio solo Pul SuS, extorris, exul, Assyriis serviet, e Et dixit ad Achac: Pele tibi signum a Dominos. Postula, inquit, tibi Signum, Simul assigna locum, utrumque, quale quale potiSSimum Velis. v Numquid parum os vobis praebere laborem ho- , miniti quin etiam laborem praebetis Deo me Adeo, nec Satis est vobis tantum negotii Prophetis exhibere ut in Dominum Prophetarum in Surgere velitis PNunc vero ut Deo in me loquenti molesti esse desinatis Ecce Virgo concidi, piet et pariet silium; et vocabitur nomen ju Emmanuel. Virgo inquit, concipiet, etsi cum ipsius vocabulo, et na

233쪽

iv ESAIAM SAOPII ET A M. I tura pugnare ista Videantur, nempe ibit illa Virgo, quonio do uterum gerat Si erat laterum, quomodo virgo sit atque adeo quisnam istud assii manti aurem com modet aut praestet idem Dominus ipse dabit vobis , signum Al qui cum dederit, tu, EX, modum ne quaeras, nil enim Deo dissicile quidquid voluit peractum est. Porro e Emmanuel hinterpretamur Nobi Sciam Deus a Bu-htyrum et mel comedet ' a Significat magnifica et inessa bilia dona a Deo Verbo per Suam incarnationem naturae humanae communicata, Vel Dei legem, quam ipse Christus dixit suum esse cibum, vel divina charismata animabus justis promissa juxta illud Esaiae: e Ite, emite, et comediterum ab Sque argonio, et Sine commutatione vinum et lac , quae proinde nego Job homini hypocritae concedenda. Non laetabitur in divisione fluminum ac torrentium mellis et butyris Antequam sciativo ille reprobare malum hetc. v Quasi dicat: a Verumtamen priuSquam puer ille nascatur, atque procedente aetate discat boni maliquo discri-anina, relinquetur terra, de qua in praesenti estis solliciti. Quod quidem mox accidit, excedentibus ab Iudaeorum

ditione duobus praedictis regibus, nihilominus Propheta hoc loco praecipue de Filio Mariae loquitur, praedicit suo Judaeorum gentem desertum iri antequam ille annos attingat, quibus mali bonique dissserentiam pueri interno Scero

consueverunt. Caeterum i Judaei Evangelio nostro non credunt, Romanorum commentario evolvant, ab illis utiquo discent eo anno, quo natus Si Dominu S ip SOrum rempublicam a Deo derelictum jam suisse, et Judaeos a Romanis Subacto eliam capitationi eodem tempore suppositos fuisse. Et adsibilabit Dominus muscis, quae sunt in extremitatiphus fluminum Egypti, et vespis, quae Sunt in terra Assur,

234쪽

ui s. Eptiliae SYRI, et venient, et requiescent in vallibus Ballios . , gyptios appellat muscas, vespas Assyrios, qui, duce Teglathphalasare, Israelitarum terra inva Serunt et vastarunt. In , die illa radet Dominus in novacula inebriata V Assyrium significat, quem ira Dei quasi rasorium cultrum jam

tum acuero coeperat. Terra quae tran Iordanem sunt. 3Tribum Ruben innuit et Israelitas cum ipsa sorderatos, et in eadem regione morontes. In illa dio nutriet homo vac-ncam boum et duas oves et prae ubertate lactis comedet, butyrum L, Futuram post roditum abundani iam praenuntiat.

CAPUT VIII.

Seu tibi volumen grande, et scribe in illo scriptura hominis ad accelerandam captivitatem, ad sollicitandam h praedam, o Quasi dicat: u Vide ut litteras luculento clegantique charactere pingas, atque adeo lectu minimo dissiciles, nec oculorum aciem sugientes, hominis idcirco scriptura utere cuilibet homini nola. At enimvero Si Emmanuelis nativitas tranquillitatis et publicae quietis praesagium suit praedictum enim uerat, inflante Virgini partu, mundum alta pace ruiturum a Prophetissae contra praegnatio vicinum bellum portendebat, indeque insanti nascitur inditum nomen, Festina praedare, accelera captivitatem ablatum itaque interest inter utrumque discrimen, tum in modo conceptionis, tum in indicatione signi In conceptione quidem , illum namque Virgo edidit, hunc Prophetae

Ibid. 3.

235쪽

uxor in indicatione vero, eo quod subdit Scriptura: hQuia, antequam Sciat Uer Vocare patrem Ut matrem etc.

Id est, priusquam filius Esaiae Cam aetatem attingat, qua pueri assuescunt balbutire, atque titubante lingua Vocare parentes, veniet Teglathphalasar, et Rasen Damasci regem interficiet et Samaria habitatore captivos abducet. Quod quidem non multo post regnante Phacee accidit. Quia, contempsit populia iste aquas Siloe, quae fluunt cum si, lentio' etc. Innuit suave moderatumque Davidicae domus imperium, quod tamen grave, nec tolerabile visum decem tribubus saevam ergo Assyriorum dominationem illis Propheta comminatur, qui suavem, et aequam repUlerant e Adducet Dominu aquas multas'. b Reges Assyrios designat Teglathphalasarem, Salmana Sarem, et Sennacheri-hum, utque ipSos, et eorum milites aquis comparat tum propter multitudinem, tum quia regiones habitabant irri guas u Adducet, inquit, Super omnes sontes illorum .

Id est, As Syriorum copia in erras Israelitarum immittet, innonaque longo lateque regionem subigent, et depopulabuntur agros, et oppida sontes quoque polando sic. cabunt. Porro sontium Vocabulo puteo etiam, et quodvis aquae dulcis conceptacula Propheta comprehendit. Inun- , dabit et transibit usque ad collum', Assyrius, Judaea subacta, ipsum regni caput Jero Solymam petet et re mei. e Et erit celsitudo alarum ejus implens omnem Ia-hlitudinem terrae tuae, o Emmanuel si a Id est, universam ditionem tribus uda porvadet et copiarum multitudine obruet, duce Sennacherib ο Commove mini populi, et, conteramini dissipabitur consilium, quod iniistis , cujus imprudentiam vobis exitus declarabit u Lοquimini ver hum, et non siet . Id est, quid facto opus sit decernite,

236쪽

decreta tamen utilia, nec ullum essectum habitura, illa

quippe subvertet Emmanuel terrae dominus et custo nοS-xtrae a Sic dicit Dominus ad me quasi apprehendens ma- unum meam, Ut avertat me, ne ambulem in via populi h hujus Spectant ista tribum Juda, quam proinde promittit Deus se ab impiorum Israelitarum moribu avocaturum, nec commissurum ut eorum vestigiis insistant u Domianum sortem Sanctum dicite me ipse erit vobis in Sanc. ptuarium'. 3 IdeSt, in domum refugii et auxiliator, o domus Iuda. Erit autem in lapidem allisionis, et in silicem x ossensionis ambabus domibus Israel ta Id est, omnibus Israelitis, et plerisque Judaeorum, qui adVentu et praeSentia regis Rason gestiebant e Liga testimonium, et obsigna

3 legem i. 3 Quod Sum contestatu S, Sque a de occulta maneant, quoad mea dicta re ipsa probet, et vaticiniorum veritatem exitu declaret cingo in doctrina mea praestola-hbor Dominum Ergo ver in proposito et expectatione exitus praedictionum mearum interea permanebo a Ver-htit Dominus faciem suam a domo Iacob si h Quam scilicet Sceleribus vehemente exasperatu punire decrevit cicco, ego et filii mei, quos dedit mihi Dominus in signum . At ego interim, quin et ambo silii mei, Domino istud mandante, prostabimus in portentum et prodigium sic, ut in alter liberorum meorum Velut in Sua effigie expreSSu Spectetur Virginis Filius, qui adventu suo pacem mundo reddet: Alter ver populo suo denuntiet praestituti temporis sinem post longas moras tandem aliquando venisse jamque prope imminere Assyriacam captivitatem; u Et cum dixerint ad vos Quaerite a pythonibus et a divinis, qui ganniunt et ru-hgiunt; non sunt populus Domini, qui mortuos de vivis

3 interrogant '. 3 Ilinc porro discant ad pοpulum Dei se

237쪽

IN ISAi,3 IlloPRETA v. 22 Inulla leniis pertinore. Transibit per eam et exacerbabit, eam h Deus terram populi Sui uit Suriet, et cum esu-hriorit, maledicet regi Su et Deo Suo . Indeque eassante fame, maledictis onerabit regem Suum, e quod circumclusus et miserabiliter amictus ab illis non est sublevatos.u Et suspiciet sursum ab populum Juda resipiscentem designat, idcirco subdit: Non exagitabit maerentem , Porro Deus tribum Iuda in maerore et luctu jacentem aliis calamitatibus divexari minime patietur.

CAPUT IX.

u Ppop Eli, vir terra Zabulon, et terra Nephtalim . . Id est, habitatores terrae Zabulon suis Sedibus excedere, et alio migrare compulsi, prosectionem maturarunt. Similiteriribus Nephtali: idcirco quia eamdem causam habebat, vaga colligere festinavit. Et potestas roborata est . 3 Crevit Assyriorum potentia et amplificatum est imperium atque iematum. Tempora indicat Teglathphalasaris qui de com tribuum captivitatem primus inchoavit, atque Salmanasaris,

qui eam consummaVit. e Via mari trans Iordanem .h Non oram maritimam designat, sed ISraclitarum terras, per quas

a mediterraneis locis mare petentibus patebat via, Tyriisque et Sydoniis erant confines Significat Propheta Israelitas ultra Jordanem habitantes cum universa Galilaea Genlium

in alienas terras transmigraturos, quod quidem sub Salmanasare passi sunt, ut olim sub Teglathphalasare eorum gentiles loca trans Jordanem obtinentes. Populus, qui Ambu-

238쪽

, labat in tenebris, vidit lucem magnana, et habitantibus inhumbra mortis, lux orta est eis o vaticinium in Domino completum est, qui in Galilaea, regione praedictis tribubus attributa, coepit promulgare salutis Evangelium

suamque doctrinam miraculis et signis confirmare. Sul-,tiplicasti gentem, et non magnificasti laetitiam L Israelitarum numerum auxisti, nec tamen Iudaeos majori laetitia assecisti. Laetati sunt coram te, Sicut laetantur victores, cum dividunt praedam'. 3 Domus Juda laetata est casu et deportatione Israelitarum a Quia jugum servitutis eorum, cons registis, , silios Israel servituti addicendo, qui Judaeorum libertati insidiabantur e Sicut in die Madians. Israelitas scilicet concidisti similiter atque Gedeon Madianitas olim attrivit e Quia omnis clamor exauditus est in cοm-hmotione si h Judaeis de Israelitarum captivitate sibi gratulantibus u Omne vestimentum inquinatum Sanguine .

Ipse populus Israelitarum proprio cruentus Sanguine, e Fuith in combuStionem, et cibus ignis', Assyrio ignis instar in SPaelitas incumbente. Puer nutus est nobis, et Filius h datus est nobis'. nam et Si quae hoc loco leguntur; nonnulla ad Egechiam pertineant, sunt tamen multa, quod in illum nullo modo quadrant, sed et illa ipsa, quae ad EZechiam referri possent, juxta arcanum et J Sticum en Sum ad illius Dominum ex ejusdem stirpe a Sciturum tradu-ccnda Sunt. Et Vocatum est nomen ejus Admirabilis L. In forma quippe hominis apparuit, qui veru Dei S. Nou-3 Siliarius, Deus sortis saeculorum .hTestu tur Propheta Filium natum datumque nobis Deum osse Saeculorum, praemsentis quidem ut ejusdem opificem, et rectorem, cujuSconsilio huic mundo providetur, ut inconcuSSu eat, cujuS

239쪽

et nos spiritu vivimus suturi autem velut ejusdem regem, judicem, et haereditatem elicitatemque Sanctorum. Prin- ceps pacis is Istud ad EZechiam trahi posset attenta ejusdem mansuetudine pacisque tuendae studio. Multiplicabiliae, illius imperium'. Innuit annos Zechiae adjecto et producta Dei benescio vitae spatia e Et pacis ejus non erit, sinis, 3 hoc Domini proprium est, et in eodem impletum. Super Solium David et super regnum jus Sedebit in throno David, non in soli Achaga ille enim justus et pius juste pieque regnum administravit iste malus pessime in principatus gessit. Ut ordinet illud et stabiliat in judicio, et justitia i , Quod praestitit David ex aequo et just con-ccSSa poteState uSUS a Usque in sempiternum si Loquitur mores austa apprecantium juxta illud: Vivat Dominus meusa rex in sempiternum. Zelus Domini fortis secit hoc'. Ihec postrema, Si Superiora ad EZechiam reseras, Pectant Philistaeos, quibus dictum est: Ne laeteris Philistaea omnis . , Et dicunt Ephraimilae lateres projiciamus, et dolemus, Lapides, Succidamu Sycomoro et cedros plantemus'. hQuorsum ista nempe ut aedes extruant sibi amplas et magnificas. Et devorabunt Israel toto ore'. seglathphalasarem, et socios innuit Ephraimitici regni eversores. Et, corroborabit Dominus tribulantes Rasen super eum ' : hquem dicebant Israelitae suam Spem et saluti Suae proeSidium, Et adhuc manus ejus extenta usquandoquidem incitabit in illos Salmonasarem Teglathphala Sari comparem

et socium e Et populus non est reversus '' a viSque adeo donec porcuSSus St: etiam altera Vice a Salmanasare, a quo vastata est Samaria et incolae in terras non suas migrare

compulsi sunt. Et dispcrdidit Dominus ex Israel caput

240쪽

, et caudati iudices et magistratus, quos Deus ipsis praesecerat, et prophetas mendaces, quos Sibi ipsi invenerant e Beatum dicebant populum meum seducentes et, submergentes eum L Impios Sacerdotes laxat et pseudoprophetas, qui populum vana religione et salsis proedietionibus circumveniebant, suaque nequitia in abyloni cum carcerem po Simo dum tandem detruserunt e Propter x hoc super adolescentulis ejus non laetabitur Dominus, eth pupillorum ejus non miserebitur Sed in potestatem hostium omnes venire permittet, a quibus juvenes necabuntur, impuberes pupilli perpetuae servituti addicentur. Quoniam omne protervi, et improbi sunt Exceptis justis bene paucis, qui tamen populo impio permixti ea dometiam calamitate ruinaque oppressi sunt, do his ergo sub dit: uit convolventur Electi sumo , a communi clade universum populum pQSSumdatura . SUCCEI Sum est peccatum, sicut ignis'. 3 Peccalores tamen Sequetur et comprehendet vindex poena in ira furoris Domini. Et succendetur hin ramis saltu 2.3 Saltum Vocat promiscuum vulguS, ram OS viros animi corporisve robore praestantes et juvene Stro nuos bellatore S.

CAPUT X.

I. Vae scrutantibus scrutationes fraudulentas', qui Dei judicium detrectantes captionibus argutiisque litigantes implicant et morantur, Ut subvertant judicium pauperis', viniquas sententias ferend pauperum praesertim in cauSi S.