M. Tullii, Ciceronis in philosophiam eiusque partes merita

31쪽

curas in sola militiae et rerum iublicarum scientia, et in augenda imperii amplitudine collocabant. oriae cupiditate utilitatisque ludio ducti, et metu, iteolio lasciviret plebs, agitati enixe omnia iaciebant, id Romani nunquam fere a belli laboribus requiescerent. Itaque neri non potuit, quin MeVi tempore omnes paene Italiae populos subigeront atque Perdomaretit.

Sed, uti nomen Pomanum armis ac Terum gestariim

splendores longe clateque propagabatur, cita artium litteraminaque studium in neglectu jacebat Devicta Italia,non intra dirius terrae fines se continebant; sed insatiabili quadam imperandi cupiditate instigati, etiam ultra mare Siciliam, tum Graeciam, Asiam et Micam

bello petiverunt, et his quoque terris post multa atrocia proelia in suam ditionem redactis, Romanum imperium ad summum magnitudinis fastigium evex runt 'Iam vero, si ad Romanorum ingenii cultum

spicimus, negari quidem non potest, eos, arctiore cum Graecis contracta cognitione, ad bonarum artium studium animum appulisse nunquam tamen Vermatque integer ille qui graecum populum nobilitavit litterinum amor apud Romanos vigebati Graecorum

32쪽

exemplo excitati praeclara illorum seripta, tanquam exemplaria, imitanda sibi sumsemini; sed nativa illari doles, rapidior mentis Velocitas et juvenilis vigor, qui in graecis scriptoribus ubique elucet, in latinis haud parum desideratur 3. At Romanqmam contra inge-Nium severitae, gravitate atque majestate, quae civia talis consormatione mirifice augebatur, mrmie -- Plendescit. Itaque tres potissimum doctrinae, quippe quae maxime ad illorum Vitae institutionem pertinebant, laetissima apud eos ceperunt incrementa legislatio, eloquentia, et historia φ . CAPUT SECUNDUM.

Quae de studio litterarum apud Romanos omnino nobis dicta sunt, adem dicenda sunt de studio

2 Quod Cicero Tusc. b. I, 1. disit, suum semper fuissct judicium, ni a Romanos aut i enisae Per a sapientitis, quam Graecos aut coepta ab iuia Deisae ineliora, quais quidem digna latuissent, in quibus elaborarent, O H-mio patriae amore obeaseatus, et fortasse eo consilio, ut Romanorum animos ad litterarum studium persequendum exhortaretur, Protulisse videtur CL do Orat. I. 4.3 Cf. ordori Gen auris ch. d. M. T. V. P. 28 sq. et F. G. a Lynden de Panaetio Rhodio Lugd. Bat. 1802. pag. 28 sq..

33쪽

philosophiae, quod diu apud eos neglectum acuit. Hisci Romani, Viri boni, hanc 'ampsissimam omnium artium hene vivendi disciplinam, sine ulla docuitia a natura ipsa bene instituti, ita magis quam litteris Persequuti sunt ). Itaque philosophiae nulla sero

erant aut pauca admodum latina monimenta sive P me magnitudinem reum e Pationemque hominum, sive etiam, quod imPeritis ea probari posse non arbitrabantur ).

Serius demum Romani philosophiae am0re capiebantur, tempore illo, quo celeberrimi illi Graeci, Cameades, Clitolaus et Diogenes, ximi qui Romanis innotuerunt Plutosophi, ab Atheniensibus Romam missi sunt ). Atheniensibus enim Olymp. LVI, 1.

Ob Oropum, Boeotiae urbem devastatam, auctoritate Romanorum a Sicyqniis multa talentum sere quingentum imponebatur: quae quum civitati gravissima

4 CL Cic. in III. 3. Tusc. u. I, 1. Lixi Praefati P0, bis VI, 9 5 Ut audiea Cie Tusc. u. IV. 3. ω Plura de hac legissione suppeditabunt Phat vit Caton. P.M . Q. V. H. I, 17. acrobius Sat. I, 5. Plui. H. N. VII, M. Geu. . A. VII, 14. QuiMil. Institi. XII. 1.Lactant. V. e. 14. Husau. VII. p. 216 sqq. Cic. do orat. Π, M. Tusc. IV, 3. c. u. ΙΙ, 45. ad Attic. XII, 24. me recentioribus Banius dici hist criti Ius, . . Cainead. not. F., Brucker hist. h. T. I. P. 65. Lyudeu de Panaetio Rhodio P. 30 alii.

34쪽

esset, ad romam senatum miserunt tres illos legatos, admirabili eloquentiae eti sapientiae laude florentes, qui, uti multa remitteretur, impetrarent. legati Non solum id, cujus caussa missi erant, consecuti Sunt, Verum etiam egregia dicendi facultate doctrinaeque coPix atque rubertate miram quandam rasti conlparmerunt gloriam, in Romanorum vero animis graecarum doctrinarum sapientiaeque amorem excit Verunt. Etenim per illud tempus, quo Romae com-mOI'abantur, et in senatu caussam suam exquiritissima

dicebant eloquentia, et privatim per celeberrima urbis loca magno hominum conventi disserebant. Fuit facundia Carneades, Academicus, violenta et rapida, scita et tereti Clitolaus, ieripateticus, modest et sobria Diogenes, Stoicus. Apprime splendida cademici Hiilosophi eloquentia ac disserendi vis tantam in

generosiorum adolescentum animos exserebat Vim,

Ut . relictis omnibus rebus, totum diem tu audiscenda philosophia et eloquetitia apud eum consumerent. At enimvero Marcus Orcius Cato, severus ille senex, Pi latinae Romanorum uisciplinae innutritus, metuen ne juventus flagranti illo litterarum ardore a veteris disciplinae severitate, quam militaris reipublicae O ditio necessario sagitaret, degenerarent, et graeca' 1iic insecti doctrina, ingenii ilagis cultui, quam streuuis factis operam darent, rem ad senatuni detu-

35쪽

lit, ut legati domum emittexoritur, juVenes Vero romani ad patrias lege majorumque instituta obsea vincla redirent. Decretum igitur est a senatu, equisquam. graecorum bilOβῬhorum Romae amplius commorare in . Sed quamquam triumviri illi dimissi erant, et quantumvis Catoni aliorumque senum auste ritas litterarum lumen, quod illarum secundia sapientiaque accensum erat, Astinguere, et Menum agrantem graecam doctrinam excipiendi amorem reprimere satagebant tamen semiua in eorum ingeniis dispersa erant, quae posthac egregie filaruerunt.

Verum enim vero Carth gine, umantia, Corintho, florentissimis urbibus, eversis atque deletis, Asiae minori, maxima parte in Romauorum ditionem redaci ct regno macedonico cum Perse diruto, Graecia ipsa, omnium doctrinarum artiumque laudatarum procreauice et quasi parente, devicta et in Provinciae sermam redacta γ, Romani ab omni exterori hostium metu liberi atque Vacui erant immensae diviatiae et opes ex terris expugnatis Romae confluxerant, et una cum iis luxinia ac magnificentia ingruerant. Ρristinae Romanorum virtutes, pietas, fides, consta V. indemanu eis de ope ulat Phi T. III. p. 37 sqq.

36쪽

tia, justitia oreressae et quasi sepultae videbantur.

Vitiorum atque scelerum omnia genera, tanquam pestis, Romam invadebant et civim animos corrumpebant. Sed eodem tempore, omnium rerum acie converso, magna qu*que litterarum commutati consequuta est Romani enim, arctius cum Graecis in

iuncti, litterarum auaVitatem et dulcedinem percipere ab iis discebant. Huc accedebat, quod principes mani gloriae cupiditate agitati, uti maximam sibi ψο-xiam armis pepererant, ita in litteris quoque excellere atque Graecorum doctrinas Rumam transferre studuerunt, hominemque ingenuum et liberaliter educatum bonis artibus imbutum esse debere, Putaverunt. Generosiores Romani, in quibus nondum omnis -- celsitatis sensus extinctus erat, quum otio abundarent, desiderio quodam, rebus cognoscendis ingeniique doti-hus Acolendis se dandi, agitabantur. Quae quum ita essent, omnium sere disciplinarum Phlissophi Romam commigraVerant, atque ibi, summa illustrissimorum Virorum Perseuentes dignitate, in eorum domibus sedem suam fixerimi. Inprimis Panaetius homo

M Panaetius Stoicorum tristitiam et asperitatDiu fugiens, nocacerbitalem aenteutiarum, uees disserendi spinas pro- havit fuitque in altero genere mitior, in altero illustrior, semperque habuit in ore latonem, Aristotelem, Xeno-eratem, Theophrastum, Dieaearchum, ut ipsius soripta

37쪽

gravissimus, qui Stoicae quidem disciplinae deditus

erat, sed etiam latonem admirans, illius scholae a steritatem lemverat, quum summa atque Intima Procre

muri Tomanorum gauderet familiaritate, phil ophiae studium inter nobiles atque illustres viiso propagavit. Scipiones, Laelii, Tuberones, Scaevolao, Furii ' ad philosophiam animum appulerunt, et seeum habuerunt graecos philosophos Magni illi Romani quamquam philosophiam nunquam professi fuerint tamen, quum

ad illorum naturam eximiam atque illustrem ace serit ratio Oaedam conformatioque doctrinae, praeclatum quiddam ac singulare extitit D. . Eodem sere tempore Sylla ), Athenis occupatis direptisque, pessiaconis Hi bibliothecam, in qua pleraque Aristotelis et

Theophrasti scripta conservabantur, Romam perferri jussit. Tyrannio, grammaticus quem Sylla e Graecia secum duxerat, huic bibliothecae praesectus, multos codices descripsit Andronicus Vero, Rhodius, .

38쪽

peripateticae philosophiae deditus, Alistotelis et Theophrasti libros, temporis injuria misere mutilatos, illustravit: ex ingenio upplevit, et novo ordine digestos didae, Verum inter eos, qui ante Cicero item de philosophia inter Romanos pervulganda meruerunt, maxime insignia est Lucullus qui primum quaestor in Macedonia, tum in bello mithridatico graes corum philosophorum consuetudine usus, toto pectoro in hoc studium incumbebat Romam reversus nihil non fecit, ut philosophia celebraretur ). Quo qui dem consilio, magna librorum copia coemta magnificentissimam exstruasi bibliothecam, in qua Musarum sede et ipse et alii Romani et Graeci totos dies disputando consumebant. CAPUT TERTIUM.

Pineaquam de origino atque progressu philosophiae apud Romanos exposuimus, jam, ut ares clariore illustretur luce, de singulis philosophiae disciplinis, quae Romae floruerunt, et qui ex Romanisse iis dederint, paucis nobis erit expediendum. Quin-

4 Cicero Luculi. c. IV.

39쪽

qu potissimula disciplinae Piad eos V uemul. yth.gorea, academica, stoica, per ipatetic et vi Rui ς'

de quibus ieinceps disputabimus.

Pythagorae philosophia apud Romanos incina seremansit ). Cujus rei caussae sponte apparent primum enim haec disciplina posteaquam aliquot saecula in Italia Siciliaque viguerat, extincta erat quodammodo tum perpauca restabant, unde haec philosophia hauriri potuit denique ejus decreta obbcuritale laborabant. Primus, qui pythagoream 33Ρientiam ex Italia inferiore Romam traduxit, erat Ennius, latinactsso eos Pater, cujus Epicharmus et Euemerus arctam cum graecis litteris et philosophia cognitionem arguunt. Etiam ublius modius Figulus, unus suae memoriae quum doctrinae copia, tum inprimis matheseos et astiologiae studio clarissimus ), et Vatinius 7 ad hanc philosophiam auimum appuleruiit: quorum ille multas quidem philosophicas disputationes

40쪽

conscripsit ), sed ob scribendi obscuritatem rerumque subtilitatem mox illae manuerunt.

Academia Vetus, i cujus auctor est lato, studio Antiochi Ascalonitae, magna eloquentiae laude florentis, qui , quum Stoicos et Platonicos orbis magis quam re discrepare diceret, utramque scholam ita concordiam redigere conatus est, magnam adePta est auctoritatem. Lucullus uti aliarum disciplinarum doctrina imbutua erat, iis mirifice amplexatus est

Academiam. Hinc est, quod Cicero in academicis quaestionibus eum hujus scholae rationem defendentem induxerit. Magno quoque studio Academiam colebat Brutus, vir excellens omni genere laudis, qui omnibus sere qui tum florebant graecis philosophis auditis, omnibusque sere disciplinis cogi1itis, etiam litteris latinis Philosophiam Persequutus M. Scripsit enim de virtute et de officiis ). Inter Mos

teria Persequitur, nihi ut iisdem do rebus a Graecia desideres,' dicit, id pari modo, ut jam auPra monuimus, Rut rumio patriae inore, aut Romanos ad Phil. Aliortandi studio ductus, pronunciasse videri debet. Ceteruinde Bruto jusque scriptis L Cic. Tusc. V. 1. in I, 3. Senec. onsol ad Hesriam s. p. m. Davis ad Tusc.

V, 1 et 8 sayle dict. lat criti a. v. Brutus Brucker. hiat ph. T. II. P. 29 sq.