M. Tullii, Ciceronis in philosophiam eiusque partes merita

41쪽

porro, qui Veteri Academiae Peram dabant, insignis est, Terentius Vario homo suae memoriae omnium longe doctis3imus ), qui, quamquam elegantioribus litteris Plurimum temporis atque verae impe debat, miro tamen studio et amor platonicam phialosophiam sectatus eat. vita quidem in hac disciplina scripta inchoavit, sed non satis elaboravit ). Deniquo haud praetereundus est M. Piso, qui Staseam Neapocilitanum, Peripateticum, multos annos habuit apud se et omplures menses Antiochum audivit ). Eundem Cicero in quinto libro e Finibus Bonorum et Malo mi ex eademicae et Peripateticae disciplinae se tentia de hoc argumento disputantem induxiti

ademiam mediam studiosissime amplectebantur Romani, inprimis propterea, quod hujus scholae in utramque partem disputandi ratio optimam iis facillimamque ad eloquentiae laudem atque adeo ad summas in republica dignitates adipiscendas munive idebatur viam. Tum vero etiam philosophorum dissensio atques inter se concertatio achioris ingenii Romanos

1 Cic. ad Attic. m. p. 32. Goll. . . III. 10.2 Cio Ac. u. I, 3. August. C. D. XII. 4. XIX. 1. Brucher. l. c. P. 32 sq. ' fa cie Brut 64 66,

42쪽

ad hanc potissimum philosophandi rationem, quae nihil certi statuit, sed de omnibus dubitat, pellexisse videtur ultum etiam ad hanc philosophiam inter Romanos celebrandam contulit hilo e Larissa, qui bello mithridatico, quum xaecia et Athenae misere diriperentur, Romam fugit, ubi et aliis illustribus Maeis, et ero etiam Ciceroni juveni adhuc philosophiam tradidit, et admirabili eloquentia sapientiaque,

cum morum elegantia conjuncta, multos nactus est admiratores. Ad summum tamen auctoritatis splendorisque fastigium hanc philosophiam evexit ingenium atque studium . Tullii Cicerossis, Mus philos phandi ratio, quum tota haec disputatio de eo instituta

sit, infra uberius Monenda erit.

.Stoicam disciplinam Romani, qui pristinam illam

morum seVeritatem, gravitatem atque ingenii altit dinem retinere, et rempublicam praeclare et honeste gerere studebant, mirifico quodam amore studioque amplea sunt inscula vis hujus philosophiae magna-ficentiaque ethicae stoicae egregie cum magno Romanorum illorum ingem atque indole conspirabat, eorumque animos ad empublicam capessendam praeP- rabat. Hinc factum, ut inprimis multi tuis consulit hanc disciplinam colerent, et jurisprudentiam cum

43쪽

morali Sisae doctrina, quae cum de moribus hominum sormandis deque inci iam doctrina accuratissime ageret, ad civitatem regundam moderandamquo et a jus dicendum aptissima Victri des ebat, conso clare studerent. dia .mucius Scaevola, stoica philosophia adhibita, rudem indigestamque legum, edici

Tumque molem in artis quandam ' formam redigere

conatus est Servius Sulpicius Rufus, qui primus B romani juris scientiam bonarum rerum disciplinas adhibuit, longe omnium non suae modo aetatis, sed eorum etiam, qui fuerunt, in jure civili princeps esso judicatur a Cicerone ) Ille enim dialecticam artem, quasi lucem ad ea, quae consus ab aliis aut respondebantur aut agebantur, adjunxit. Eandem viam injuris scientia etiam Tubero cingi essus est. Ex hac

instituta ratione magna sane quam nostiis quoquo tempotibus admiramur subtilitas, ratis, acumen et

gantiaque ' , in romanorum jurisconsultorum libros fluxisse videtur. Inprimisianaetii studio magnam

Pompon. r. 2. f. 41. D. 1. 2. V. Hugo, Vir summe en rabilis Rom. Rechismata. i. 626 q. 50 Cicer Brin. c. 41. Hugo . . . 630 sq. De hoe aliisquo celeberrimis iurisconsultis us quae a Betero, V., ceu ad Cic. ff. I. c. 6. p. 43. excitata sunt loca.

44쪽

stoicae philosophiae apud Romanos existimationem atque dignitatem addidit. P. Cornelius Scipio Africanus, qui in Sicilia graecis litteri, navavit γ, anaetium serum habui et studiose ab eo philosophiam didicit. Hujus exemplum aequuti sunt C. Laelius et L. Furius ' . Illustribus vitae actionibus atque ipsa

gener a morte stoicam Virtutem inpressit Cato ianor, Uticensis, cujus animi indoles immobilis, austera atque excelsa ad hanc Philosophiam acta quasi ac nata videbatur.

Peripatetica philosophia, pelliconis Teii bilai

theca, ut supra monuimus, Romam perlata, haud magno a Romanis studio colebatur mistotelis enim libri obscvi tores atque subtiliores erant, quam ut manorum qui omnia ad Vitam eserebant indoli placere possent. Nec tamen desuere inter Romanos, qui hanc philosophiam sequerentur. Inter eos. -m nandus est M. Crassus, qui Al andro Antiochetio, philosopho Peripatetico, et Oetore et amico usus est. Apud Μ. Catonem Demetrius, eidem scholae deditus, et apud Μ. Pisonem Staseas, cujus upra mentionem

45쪽

iniecimus, erat ' Cratippus, quem Cicero eris teticorum omRium, quos ipse audieiit a laesis -- -- 'inium ejus aetatis philosophiomm iudicat, ruri 1 Athenis, ubi ejus institutioni Ciceronis filius ilior aque sum rum Romanorum filii commissi erant, sqmma motbritate peripateticam, Philosophiam tradidit, tum Romae apud Robilissipio vivos in mari mo honore hqbitus es t.

Epic ea denique disciplina multis illustrissimis viris placuit, cluti Attico, Cassis, L. Torquato, C. Valero, C. Trebatio, L. Papiurio Paeto, Pisoni

aliis. Haec enim cognitu satis facilis erat atque illecebris blandis voluptatis invitabat, et iis maximo grata, qui a repu)blica rem0ti ), magis sibi ivebant, et corporis vel animi voluptatibus frui, quom vitam negotiosam transigere malebant , Multi enim Romani, turbulentis illis Syllae temporibus, quae reipublicas fundamenta labefactare videbantur, ab civitatis admiruistratrine abhorreotes lubenter in hos philosophia

ae Cis de Orat. I, 22

46쪽

acquiescebant. Hinc epicurei philosophi, veluti Patro, Philodemus Gadarensis, Syron, inter principes Romanos Patronos atque ausores adepti sunt '). et rum epicurei Philosophi primi fuerunt, qui suam disciplinam latinis litteris illustrarunt; sed eorum

acripta omni sermonis elegantia disserendique sui filitate destituta erant ). E quorum tamen numero eximendus est T. Lucretius Carus, Romanus, qui elegantissimo carmine de rerum natina ex Epicuri .ententia exposuit. CAPUT QUARTUM.

Jam vero, etsi primo oculorum obtutu philosophiae studium apud Romanos assi satis laetam segetem

Mirueher. hiat. h. T. II. P. 67. E Cic. Tusc. IV, 3. Cum liuerim illis silontibus C. Amasinua extitit dicans cujus libris editis commota multitudo contulit se ad sandem potissimum disciplinam sive quod incitabantur Hoc ris blandis voluptatis; ius etiam quia nihil erat prcitatum molius, illud, qu*d erat, tenebant. Post Amafinium autem multi ejusdem aemuIi rationis inulta cum scripsissent, Italiam totam Occupaverunt quod- qu manimum argumentrem est non dici illa subtiliter, quod et saeuo ediscantur et ab indoctis probentur id illi firmamentum eos disciplinae putant. i. Fin. II, 14 Ao Qu. I, 1. 2.

47쪽

e ruisse videatur tamen, si rem diligentius Perpe derimus, non idem nobi judicium ferre licebit. Aeprimum quidem, quod ubique sere actum est, ut philosophia ad novum populum Perlata nova quoque

vi ret incrementa, Romae non factum est; nam

nequb ullam novam disciplinam Romani in nere; neque veteribus ullas gravioris momenti disquisitiones

addiderunt; neque unquam Romae tales philosophicae scholae florebant, ac tale philosophiae si tum rigebat, Mala in omnibus sere populis reperiri sole quibus Praeclarissima haec scientia primum quasi illuxit. Quibusdam inter Romanos, teste Cicerone , et iis quidem non adm um indoctis, totum hoc displicebat philosophari quidam autem non id tam

reprehendebant, si remissius geretur; sed tantum studium tamque minam operam ponendam in eo non

arbitrabantur. Multi etiam, graecis eruditi litteris, contemnentes latinas, o dicebant in graecis legendis operam malle consumere. Alii denique genus hoc scribendi, etsi sit elegans, Personae tamen et dignitatis esse negabant. Hinc quoque factum, ut Cicero, jam senex, tu nimbus sere philosophicis oriptis, quod uno Philosophiae Potissimum studio eae,

disset, contra ejus contemtores et vituperatores eae M in I, 1. Aead Qu. I. in Divin. I, D

48쪽

defendere neque hoc ιudium ingenuo Romano indignum sau, et bene cum rerum Publicari Q ministratione 3οnjungi posse, ostendere cogereturi Omnino a emaucis tantum Romanis, quippe quibus popi at Vel in Graeciam pexigrinandi ve domi graecos Philosophos decum habendi colebatura ad ceteros autem cives nihil fere ex uberrimo illo la ossimoque ilpsophiae sente edundabat nessere, qui huic studi operam ahant, id ad vitam et Publicam et privatam melius insutuendam adhibis obant τ). E0rum autem, qui Vero aninu pauatque desiderio quod ad philosophiam deserebaniatur, admodum Tiguusi erat numerus. Multi quoque ex x xe, qui tum invaluit, Philosophiae at ebant.

Quod si igitur quaerimus, quid uerit, auri quum eo tW tem aee, quo Philosophia apud R manos adolevit atque emoruit, Roma Viria, ingenii inimique excellentissimis ornatis Virtutibus, multisque instructis doctrinis, meret, Dilosophia apud Romanos neque admodum ulla saet, nec iuva capem inurementa: haec potissim un tenenda videntur nil. Herderi Ideen . G. 4. M. T. V. P. 293 3.

49쪽

PHmiun, si impora respicimus nunquam ausea Philosophiae studio admodum avel 1ant. Jam indo Primis civitatis inusia Romani continuis bellis, quae cuni Vismis populis exis cogebantur, ita i tituti erant, ut omnem laudem glorimque in militoribuarebus et in reipublicae admini stratione collocarent quae quidem. Vis sequentibiis iisque temporibus in summ- in civi te auctoritate adipisceydi nica atque certissim erat. Quum Vero ex devictis terris imminsae ad Roman0s redundarent divitiae, magis magisque in orion animis vi de iideriani motum est. Quid igitur mixum, quum mani omnes aucta mota ne in bello et militari arte defixas abere Pariu apud hum ferocem previunt literas atque arte prosecisa om ex Caythi igine dolet', inpedonia magnata, Actaporum laedere aiat ato, C tro eum et . Acta in Wovinciae larmatu pera, saevire Fortuna an misyer omnia coepit ' . Ingentes Neae cum iis lux a reo uignufi Mig, libidines t quaestvis a erum genera civium mos pessumda

50쪽

- 26

inuentia, uti in deterioris ingenii hominibus luxuriact Voluptatumque cupido excitabatur, ita in excinioribus animis magnum quoddam mentis doctrinis ex lendam exoriebatur desiderium Itaque eo tempore, quo

lutosopstata Morescere coepit, et Romanorum mimi ad hoc studium persequendum satis exculti videbam tur, antiquus rerum Publicarum status populique -- genium commutatiun plane erat atque conversum.

Tum ad rationem, qua romana respublica adminia strabatur, et ad finem in ea propositum, qui non solum Publica instituta, emam etiam singulorum civium actiones moderabatur, diligenter animus est Bdvertendus. - Gens romana, unice bello et rei Publicae gubernatione occupata, omnem ingenii cultum in civitatis regundae scientia et an arte militari perdiscenda collocabat. Ab urbis primordiis hoc Romanis innutritum atque instillatum erat studium, ut omnia utilitate, quae in vitam publicam redundaret, metirentur φ . Ex bellis eliciter gestis animum bes licosissimum superbosque spiritus umserant, ita ut