M. Tullii, Ciceronis in philosophiam eiusque partes merita

61쪽

phiae monumentum reliquisset, eum huic studio impense deditum fuisse et dicendi facultatem ex intimis sapientiae sontibu duxisse, luculenter testificarentur ' . isse subinde profitetur, se idcirco quoque philosophiae naVa8sq, quod ex ea vera dicendi ars ducenda esset Tum vero academica philosophia eum impulit, ut omnes disciplinas peιVestigat et atque

Jam age Pergamus ad reliquum Ciceronis studiorum cursum Persequendum. Post illud teinpus, quo Philo Romam venerat, triennium sere fuit urbs sitio armis. Hoe tempore omni noctes et dies in omnium doctrinarum meditatione versabatur ). Ad stoicamplailosophiam perdiscendam oporam dedi Stoico Diodoto, qui quum habitavisset apud Ciceronem et cum eo vixisset, ejus domi mortuus est ' . A quo cum in aliis rebus, tum studiosissime in dialectica exerce-

62쪽

batur, quam quasi contractam et constrictam cloquentiam putabant; siue qua illam justam eloquentiam,

quam dialecticam dilatatam isse stloici dicebant, iseeonsequi non posse, judicavit. Huic igitur doctorie ejus artibus variis atque multis ita erat deditus, ut ab exeruitationibus oratoriis nullus dies Vacuus esset. Commentabatur declamitans saepe cum aliis, idque saciebat et latine et saepius etiam graece HO tem-Pore Primum ad auosas et Privatas et publicas adire coepit losteaquam aiennium uersatus ira in caussis, ejusque nomen jam in foro celebratum erat, Syllae, qui tum rempublicam summo imperi sibi Vindicatis eam nefanda crudelitate dilaceravit, et quem Sex. Roscio contra arium accusationem iesendetido sibi insensum reddiderat, urorem PertimeεCens, Atlienas profectus est ubi sex menses cum Antiocho, Veleris Academiae nobilissimo et prudentissimo Phial Opho, cujus supra mentionem fecimus, fuit, istudiumque philosophiam nunquam intermissum, B Pimaque adolescentia cultum et SemPer auctum, hoc TurSus summo auctore et doctore renovavit ). Eodem tamen tempore Athenis apud Demetrium Syrum, Veterem et non ignobilem dicendi magistrum,

63쪽

studiose exerceri solebat. raeterea Zenonem, Epicureum, fietquenter audivit cum Attico amico suo' .Μortuo Sylla 676. u. c. , amicorum preeibus in Paulam revocatus, ad eloquentiae studium rediit. Hoc quidem consilio Asiam totam peragravit, summ quo quibus tum ea regio florebat, oratores Thetoresquo adiit cum iisque se exercuit. Quibus non contentus Rhodum venit, ubi et admolonem ' , quem Romae audiverat, se applicavit, et vero etiam operam dedit sidonio, principi hujus aetatis Stoicorum philosopho, .

Biennio post domum se recepit, uti confirmatus more, tum ibis ni locupletatus et eloquentiae secvitate et Philosophiae scientia. Primuin quidem a quam homo graeculus atque otiosus, a Romanis neglectus ac contemtus, dubitauter a linodum ad eun publicam accessit; sed mox patris amicorumque adhortationibus et incredibili sibi innata gloriae cupidiatate agitatus, totum se penitusque Patriae consecrare, in I, 5. Tusc. u. ΙΙΙ, 1 . ., I, 21. Iul. u. cie.

64쪽

et in ejus utilitatem omnes et ingenii et corporis Vires coiiserte, apud animum auum constituit. Ittique, quum caussis dicundis, Patiociniis obeundis, muneriabus admiuistrandis de civibus Mereri concupisceret, brevi tenapore ad summas amplissimasque Vectus est civitatis dignitates. Sed multae ei in hac civitatis ad ministratione aerumnae, atqu ipsum erillium ea P tiendum erat. Ex exilio quidem, in cujus persereiada seria animum fractum et amictum prodidit, amia LOTum Buctoaitate et unanimi populi consensu Romam TCVocatus, pluribus denuo muneribus publicis ex- functus est. Sed mox bellum civile, inter Chesarem et Pompeium gestum, exarsit, et Ciceronis, Patriae amantissimi, animum graviter affixit. Atque hoc quidem tempore, quo respublica misere V abatuΓ, Patriae calamitatem collacrimans Prospexit, atque hia gravissimis civitatis et vero dilectissimae filiae Tulliao casibus in philosoplatam, tanquam in ortum, e quo erat Nessus, magna jactatus tempestate confugite qua suis acerbissimis doloribus, variiaqqe et undique circumfusis molestiis aliam nullam majorem molioremque potuit invenire levationem ' . Pristinis igitur orbatus muneribus, quum otio, quo abundabat, lau

65쪽

gueret, atque is esset reipublicae status ), ut eam unius consilio et cura gubernari necesse esset, univeraam philosophiam civibus suis explicare latinisque litteris illustrare primus omnium Romanorum sibi proposuit; magni existimaus interesse ad decus et ad laudem civitatis, res tam graves tamque praeclaras latinis etiam littetis contineri et hanc reliquam gloriam Graecis eripi R . Verum enim vero haud diu Marco Tullio tu dulci litterarum otio conquiescere

concessum erat. Interfecto enim Caesar' Cicero, Pr stinam se denuo in civitate recuperare posse dignitatem, sperans, multumque Octavio Confisus, contra

Antonium, qui summa rerum potiri concupiVit, fur rerit, eumque praestantissimis quae sub nomine Philippicarum notae sunt orationibus mitrum in modum exagitavit atque traduxit. Sed haud ita multo post Octavius, relicia optimatium caussa, et cum Antonio et Lepido pace inita, triumviratus societ item cum iis constituit Antonius vero continuo enixe omnia fecit, ut Cicero occideretur: qui quid 'm terrore oppletus, et, quid faceret, animi dubius, navi conscensa, in Macedoniam navigare constituit, se cum, Bruto, amico,

1 ossic. III. 1. Tusc. . u. I. 1. ad Divers. I. P. . IV. 3. V. 14. et Passim alibi.

66쪽

eoniuncturus. Sed itineris maritimi laboribus des aus Moriar, inquit, in patria saepe servata' et regressurus in villam ' obviam venit iis, qui ab Antonio dimissi erant ad ipsum occidendum. Constanti

igitur animo servis, qui herum suum defendere Parati erant, deponere lecticam, qua gestabatur, et quietos pati quod sors iniqua cogeret jussis, cervicem immotam exti a lecticam sicariis xaebuit praecidendam. Periit magnus vir anno aetatis LXIV. d. VII. Id Dec. DCCX. u. c.

In Ciceronis vita uti magnam animi tufirmitatem atque timiditatem reperimus, quae ex ejus mollici genio natae videntur ita hisicus in eo inerat patriae libertatisque amor, summumque concordiae Civium ac pacis tuendae studium quo quidem is a Ciceronis acta, quae nobis inconstantiam atque animi abjecti sollicitudinem arguere videantire, excusari debent. Huc accedebat insatiabilis quaedam laudis gloriaeque adipiscendae cupiditas quam sane, natu ali quadam timiditate temporatam et quasi gubernatam, ejus plurimarum actionum dontem atque caussam videri

67쪽

posse, recte judicavit innulianus Etsi nemo inficias ibit. Ciceronem non semper ad philosophiae, divinae illius praeceptricis, leges, quales in scriptis

consignavit, naturam, mores actionesque uas composuisse: omnino tamen ejus animus ad omnes a nestos excelsosque sensum tenerrimus atque multis

egregiis cumulatri fuit virtutibus. Sed satis a dore Pro nostra uisputationis fine: plura si quis cupit, adeat Middietonum, de Cicerone immqrtaliter meriatum, qui et eleganter et dou e et acriter de hoc a gumento disputat Uberius nobis versandum eritim adumbranda rimulum quadam Miceronis cingenii. Quod si ejus universa scripta diligenti lectione Perscrut mur, ex iis omnibus ingenium elucet splendidissimum,oninibus naturae praesidiis instructum, atque indefesso omnium doctrinarum studio ad isti isicam quandam

Persectionem absolutionemque excultum dii venili aetate ad ingenium ornandum arti poeseos sedulo Uacavit; sub excellentissimorum graecorum philosophorum auspiciis atque ductu omnium doctrinaium Vari

5 Inst. orat. XII. 1, 1 . r. Gesrier in vita Ciceron. Chreatom. Ciceron. Praesxa. f. i. 96 ilutarchus ens observat, et honoris cupiditatei et Diaguos ovores Plerrim luct ilosophias vim in animis extinguers, et cupiditatum imperio Per consuetudinem subjicere.

Omiddleton l. c. s. XII. P. 295.

68쪽

atem complexu est, omnesque graecorum philosophorum disciplinas Sercepit, et cujusque aenexis .criptorem graecox sedulo et assidue legendo, commentando, interprutando atque imitando subactum sibi paravit Judicium. que ulla aetatis parte assiduis exercitationibus a que cenim studio ingenium Pese ficere atque excolere destitit. Mauma ei inprimis inerat atque servida imaginandi vis ac fertilitas Quao

quidem singulares lagenii ,Mutex mature ejus ania mum ait divinum Philasophiam studium adduxerunt, cujus amore intex omnes disciplinas primum capiebatur Haec quidem scientia eo celso ejus ingerito

praeclarissimarum rerum contemplatione optimum pabulum praebuit. Flutarchus Ciceronem eo dicit natum esse ingenio, quale lato de Republica in philosopho requisit, ubi Socrates ita concludit: χυκ ουν καὶ τον φιλοσοφον σοφέας p σομιεν ἐπιθυμιητὴν Πναι υ τῆς μίας της δυυ αλλὰ πασης. ulti dicunt, Ciceronem adnitrabili quidem ingenii oecunditate iiistructum suisse, sed parum judicii subtilitato pollitisse, atque adeo magis ad eloquentiam, in qua servida quaedam imaginaiidi vis primarium locum o

cupat, quam id subtiles philosophiae disquisitiones,

quae acutissimum in rerum notionumque nexu inquia muscul. u. V 2 de ossic. II, 1. et assim Hibi.

69쪽

rendo atque vestigando requiIunt ingenium, natum factumque videli ). Quod quidem grave judicium Num ab omni pari Verum sit, necne, ex iis, quae in hac disputatione exponentur, appinebit. At Vero, Ciceronem judicii subtilitate ingeniique aciuntne quam

maxime valuisse, ve, ipsae rationes, non solum V borum splendore atque ubertate, Verum Summo Cumine et ratione ac via insignes, luculentissime probant. Ceterum in onmibus ejus philosophicis scriptis sanissima mens atque elegantissimum judicium, cum mira quadam urbanitate, festivitate, Venustate conjunctum, atque romanae indolis gravitas atque majestas Praeclare exsplendescit. e vero nimium quiddam a Ciceronis ingenio effagitemus, probe tene mus, quae in prima nostrae disputationis parte exposuimus. CAPUT ALTERUMA

Primum philosophicum c iptum, quod edidit adhuc reipublicae gubemaculo admotus 625 m c. ' , sunt sex libri de republica seu de optimo alatu civias rueher Ilist phil. . IL p. 43. atque alii viri docti. M De tempore, quo Ciceito hos libros scripserit, disputavit Angei Μaj. Praelat P. VII sq.

70쪽

tatis. Brevi ante illud tempus, quo hos libros Cicero .consucit, P. Coriti Scipio Aemilianua Asricanus mitior morti occubuerat tum vero Cajus Gracchus perio .losissimos impetus optimati reipublicae statu intendebat Delectus perso11arum ut in omnibus Ciceronis dialogis, ita etiam in his libris maximi momenti est. Hiberno enim tempore anni 25 u. c. C. Sempron. Tuditano et M. Aquilio Coss. φὶ primo die latinarum seriarum in horiis Scipionis prope Rotamam tempore procedente hi conveniunt viri C. Laelius M. Manilius, L. Iun. Philus Q. Tubero P LRutilius usus Spur. Mummius et ambo gerieri Laelii, C. Fannius et Q. Muc. Scaevola '). Hactenus hi libri maxime consentiunt cum latonis majoribus dialogis mimicis. Et vero etiam in eo latonem imitatus est, quod ad harum disputationum πιθανοτὴν augendam historico quodam eventu usus est, et Publ. Rutilium, Tullio Ciceroni, tum adolescentulo, Humque amico T. Pomponio Atlico Vel Q. Ciceroni, Maici fratri Smyrnae per complures dies horum