장음표시 사용
111쪽
nisi ut variatate colorum oculos fallente intelligeretur, quam dissicile ac periculosum foret in rebus etiam perspicuis quidpiam amrmare. Ita ab Academia veteri statutum esse dicitur de rebus, ac tota natura, ut nihil certo intelligi, aut comprebend posse arbitretur, quod genus disciplin aut mera ignoratio est aut certe quid ignorationi proximii.
bilitatem interpretatur. Huic obiectioni respondendum cum Mersen-noart. . Opinionem supradictam esse omninos ultam atq; friuolam. Quorsum est naturalis ciendi cupiditas, nisi aliquid scire possemus 'Valeat ergo Sanchesmicum suo libello,quod nihil scitur,4 cum 2Drrhora: omnem scientiam destruentibus Sice seu nobis nullum negotium facessat. Et postea, si quid in terra stabilitate decipei et oculum, maxime posset obiici admiranda motus pernicitas, quae obstaret, ne diem ciperemus. At secus contingere deberet, cum aliquis saltu perpendiculari in altum attollitur, magnum enim spatium terra pertransii rei saltu durante, nec in eundem locum recideret Nec est quod respondeant, saltantem cum terra moueri, quando quidem illa Virtus magnetica , quam interi a supponunt,quia omnia terrena attrahat, imaginaria est. Itaq; sicut volat oculos in iaOc peculiari decipi nos sit militeri negamus. Secunda est,quia cum ςli sint incorruptibiles,moueri non debent, cum motus corruptionem inferre videatur, ideoq; terrae, ceterisq; elementis motum tribuere satius existimant. At facile soluitur,quia non usque adeo certum est Cςlos corruptioni non esse obnoXios , ut ea de re nemo dubitare possit, immo non desunt,qui eos corruptum iri post extremum Iudici diem arbitrentur quibusdam Scriptura: sacrae locis
innixi, ut P iti Io I. Ipsi peribunt, uaricin permanes, sinit S si metitum veterascent. 2. Petria i rni reseruari dicuntur . Adveniet autem dies Domini Vt scit, ii, qui Hagrio imperta transient, o no supra
de hoc egimus sed demus; ςlo minime corruptioni subditos esse. neque enim id absurdum est, Peripatetici certum existimant, aut sal. tem pro viribus tuentur. Num igitur motus illis repugnat s minim celuium cum: Angeli, quos a corruptione nemo non Vindicat, quotidie moueantur, dum ea nobis administrant, quae saluti nostra con gruunt, ut de Custode Angelo Catholici fatentur. Quibus animam rationalem subiungere possumus,quq si non per se; saltem per accidens mouetur, dum corpuS hucili Vc transfere,&cum eo simul de loco in locum migrat Itaque motus localis non arguit corruptionem, immo cum tanta tamque diuturna Virtigine Celi, moueantur, neque tamen ab initio undi hucusque defecerint, aut Vlla ratione dura inutilant, id illorum incorruptibilitatem non obscure demonstraret quamquam non Ouincat,tametsi enim terram incorruptibilem admittan eam moueri putent, non ideo tamen corrupta,vel Imminuta ei
112쪽
TErtia est,&sumitur ex terrae situ in aqua,&aere,in quibus nihilii
pedire videtur, quominus moueatur. pr claram rationem , numquid existimant clos quibusdam cardinibus, polis, atque vectibus detineri, quominus dimoueri possint mus potius ad motuim expeditissamos esse credere debent, cum neque aquis, aut aere, neque aliare quapiam a motu impediantur, neque minus rotundi sint quam terra, quae cum grauissima sit motui natura sua repugnare videtur. li vero grauitate carent, per liquidum aethera facillimo atque cele rimo motu quotidie traiciuolant.
QVarta multis exemplis e natura,& arte quaesiitis confirmare nituntur, Copernicani, terraemotum esse tribuendum, O ingenSdesiderium, quo propter necessitatem, ut conseruetur, irocreet ad Cflos dirigitur. Quid si dixero maius aut non minus desiderium Cς-lis innatum esse,ut perficiant terram,ac propterea illam ambiant Nunquid, forna rationem habent, sicut terra materia, numquid formae est se materiei accomodare Quae de Mechanicis attingui, nihil ad rem facere videntur, neque quidquam esticaciter ex Planetarum ad Solem conuersio ne inserre possiant.
OVinia Voluntatem Dei, Cclicaci ricitaxam Uijcit,sed frustra,cum eadem promotu clorum afferri possit,ut sicut Deus voluit nobilissima entia intellectualia se se veluti demittere, ignobilis imo enati tellectualii hoc est Angelum homini inseruire, ita etiam nobilissimum ens corporeum ignobilissimo Atpote Celum terra semiret. Adde quod si propter electos lacti sint, qua propter tam diu moueri debent, quamdiu his electi indigebunt, hinc fit, ut iam fere Cathol, ci omnes asserant, clos post diem Iudiciiquieturos esse.
SExta tenent absurdum, quod astra tot milliaria singulis horis, atque temporis scrupulis conticiant, sed dicunt absurdum, quod iure dici. tur admirabile;est vero absurdum, quod negent ab intellectu vix motus capi pernicitatem,quam lingua proscrunt,4 calamo pingunt nec obstat
113쪽
Obstat,quod terra siti instat puncti respectu firmamenti, cum illud om
ni centro ad cii umferentiam relato competat.
SEptima ducitur ab exemplo microcosmi idest est parui Mandi,
quia terra pedum rationem habet. At qui rogo, num suprema, atque altissima in homine pars, caput ipsuma scilicet: an ima ac prosun dissima, idest pedes motui,atque inambulationi adscripti fiant. Nemo sane ita abhorret ab humani corporis cognitione, Qui neget caput in eX celso quasi arcem esse constitutam quae stabilis manens reliqui corpo ris in columitati prospiciat pedes autem ita adornatos, Ut mouendo, ac deferendo corpori semper excubent. Ceterum terramir potentiSDei pedes esse,ac dici, situs ipse declarat, ex Sacris litteris test atum habemus. Extat prςterea per vetustum quoddam Serapissis Oraculum, a quo cum forte Nicocreon Cypriorum Tyrannus rogasset, quisnam i Deorum foret, quaeue eius torma, responsum accepit
Sum Deus i scon tans membris tibi qualia dicam Ornatus Caris,ertex , venter mihi pontus Sunt mihi terra pedes, Ammo stant aetheris aures, Sunt oculi nitidi splendentia lumina Solis.
Negatur hic paritas, neque si imaginentur Dei pedes terram attingere, caput vero celos, pedes capite mobiliores escte debent,quandoquidem immutabile est quicquid Deo competit ouod de Maris fluxu postea dicunt Copernicanti istum Lunae iam fere omnes tribuunt.
OClaua terrae velut animali cor albuit, it animantibus cςteris in medio collocatum est cor quasi animal aliud, quod finitima membra unde quaque egetet Ita terra in medio collocata est Mun do, quae suo motu reliqua excitet ad generationem elementa, eaque animantia sustineat, quae ad rerum Diuinarum contemplatione Deus immortalis procreauit. Sed haec Obiectio iners est,ut patet,sicut bona, quae asserit, quod homo animalinum rationis, numeri capax, dum vivit tantum, ac terram habitat, Otus est particeps nam nihil concludit,licet hypothesi, qua nititur subscriberetur. At negandum est, rationalem animam a corpore liberam non moueri, cum credamus animam impii post obitum ad inferos detrudi,& iusti ad beatas si des statim volare,ubi ipse obdormiuit in Domino.
114쪽
DEclina in auxilium Platonicas figuras adtiocat,quas si dederiimus, illail tamen proficere postunt Copernicani. Nos autem astrorum retentis motibus, optime folilitia, aequinoctia in omnia alia phςnomena explicamus, quae nusquam ipsi intelligere, vel explicare potuissent, nisi a nonis desumpsissent, quae cum sibi propria atque peculia' ria reddere decreuissent, terrae motium induxerunt, rati se magnam inde gloriam consecuturos esse.
VNdecima pugnat auctoritate , sed frustra, cum centum pro no, eosque celeberrimos auctores afferre possimus , fatemur tam ero non paucos esse huius opinionis sequaces, plures tamen es te constat, omni exceptione maiores,qui commune systema amplectantur.
DVodecima addit solutione omnium rationum quibus Ptolemai, citerrae stabilitatem confirmant,&obiectiones distisiuit. Sed respondetur vix, ac ne vix quidem rationibus satiSfieri posse, quae terraestabilitatem inserunt. Et postea non satis est, quod rationibus illis re spondeant, pr terea enim sua probare,atq; demonstrare debent , quod
DEcimatertia petitur ex magnetis motibus, ex quibus terra motum plurimi post Gilb m rima experientias inserunt. Verum nihil asterunt, quod nos a recepta sententia discedere cogat, Unde magnetica terrulla Veram opinionem de terrae stabilitate nusquam destruet sed nos supta nonnulla de magnete in medium attulimus ex docti1limo
DEcima litaria ait, frustra seri per plura quod perpauciora fieri i)otest Ut si terra moueatur clis stantibus, idem fiet via multa compendiosiori sed respoiulanduin totam rationem, cur potitas Celi quam teri amoueantur, in Dei voluntatem rcferendam esse, tametsi
115쪽
enim nobis omnia per pauciora fieri potuisse videantur, credendum iamen est Omnia quaecunque Deus voluit, optima facta esse.
DEcima quincta asserit, non esse probabile, neque credibile, tam vastas siderum moles tanta rapi celeritate circa terram pusillam; sed etiam nos fatemur motus C lorum pernicitatem admirabilem quidem videri minime tamen αδινατον eoquie maiorem erga homineSDiuini Numinis amorem, atque prouidentiam conspici, quo plura in eorum utilitatem perfecit.
Eclma sexta habet, duo Solis motus, videlicet, qui dicituri χθα- annuus, duobus solum modis explicari post uni, vel per nonam spheram, seu primum mobile,vel per motum ipsiuSteta .P.Pto-l0ineus primum modum sequitur, secundum modum reiecit sed illa Ptolemaica sphera purum est figmentum, ait quidam Opernicanus, cum extra C lum, quod visu nostro terminatur, nihil sit omnino Sed dicendum non solum noni Celi beneficio omnia phenomena, sed etiaper Octoduntaxat Celos explicari posse. Sunt enim qui arbitrantur nullum esse nonum, aut decimum Cςlum, quod sit primum mobile,&χςteros rapiat Iedicto tantum admittunt,quorum Octauum singulis diebus fere Saturnus 3 o. anni &ci moueatur; adeo Vte Xepli gratia, C lum Lunae moueatur uno die non per 36O. gradus, sed per 3 8.ex hypothesi, quod et tantum gradibus motus eius in uno die peragatur.
cepto, quod est causa, cur aliqui plures C los posuerint, maxime vero primum mobile quod reliquo et q. horarum spacio circa terram is moueret, ut tamen interim singuli proprio distincto, atque contrario motu cierentur. Quod Vero Opernicanus ille dicat,extra C lumste, latum nihil esse, ne dicam aliud, in sanire videtur.
OVod autem adnumerum C lorum spectat, dicendum ad Ptolo
mei usque tempora Mathematicos iuxta,vi Philosophos octo e1- se Celos septem Planetarum,&octauum inerrantium siderum censuisse Ptolomςus,vi posteriores Mathematici, comperto motu Octaui Orbis ab occasiti ad ortum, nonum Cςlum addiderunt. Ante annos Vero fere no preter motum raptus,vi motum ab occasu ad OD
116쪽
latico ruscus tum octaui sti certa obseruarione deprehensus est a Mathematicis alius quidam eiusdem orbis motus quem illi trepidationis appellauerunt, quamobrem Decim una Clum ponere coacti sunt. Ex lententia igitur Mathematicorum , quae nunc serme recepta est in scholis, plerisque onam bus probata, decem sunt Cςli mobiles, quibus addendum est undecimum, quod Theologi Empyreum nominauit.
D cima septima asserit; nec Stellas, neque luminaria motu νοχώ- μερινω indigere, sed terram solum , quam si moueri dixerinatis, tunc natura non frustra operabitur. Sed negandum, Cςlos frustra moueri, nec enim frustra subditus agere dicitur, cum Regis sui mandatis paret . iuila exequitur. Decima Octava dicit, naturς, atque rationi congruere, Ut quae maximo feruntur circulo, tardissimo incedant,contra velocissim quae minimo a negandum ea tardissime moueri, quae maximo circulo feruntur, si de partibus sphςrς loquantur Ope nicani Quamuis enim Celtam stellanim, Itane unico simul mense conuersionem unicam perficerent cursus firmamenti longe velociores t motu Lunaris Orbis, immo licet Stelle circumuolutionem nicam annorum 2 38I6 spatio iuxta Opernicum facerent, celerius adhuc, quam Luna mouerentur, pr sertim in Copernicorum sentemtia,quiis ignum terrae circulum supra Venerem,& Mercuriu, respecta firmamenti, insensibilem esse supponunt. Adde quod Astrum quod-Piam ea pernicitate mouetur, quam ei Deus ab initio Mundi, vel per impetum Vel per Angeli presecturam, vel alio quopiam modo indidit.
D Ecima nona dicit, absurdum esse eandem spheram eodem tempore moueri in partes contrarias; sed negandum inueniri hic a, surditatem, cum ipsi duplicem motum terrae assignent, qui aliqua saltem ratione opponi videnturi sed musica supra rotam ambulans, aut nauis, quae fieri hominem in Orientem, dum ab alio trahitur in Occidentem satis Ostendunt, motus contrarios eidem corpori inessse ros e.
VIgesima ait, impossibile esse totum moueri, partem quiesce re sed Ptolo insus supponit supremam spheram cum omnibus, quas ambit, moueri, motu ν-χδομερινο,α terram eiusdem spheripa
117쪽
tem immobilem esse Respondetur falsum supponi, nempe terrana esse partem sphers leti is, etenim est sph ra penitus a C lestibus distincta, Additur fieri posse, ut totum moueatur, etiam si centrum ii mobile stet,quod puncti rationem habet, quo sensu integra figuli rota iuxta se totam moueri dici potest.
VIgesima prima asserit, sicut terra Physica singulis diebus motio.
nem unam, idque constanter ab occasu in ortum absoluit, ita etiam magna tellus eodem modo singulis diebus circumagi debet. Ad quod respondendum hanc terram Physicam , seu Chymicam, Ut pote Hermeticam Paracelsistis Fluistis relinqui, qui licet in suis aquis, salibus, Oleis, pulveribus, aut spiritibus motum aliquem deprehenderent, attamen ille non arguit terrae motum,
VIgesima secunda probare nititur, terram annuo motu, non vero Solem moueri Eclyptici, ex eo quod Mercurius, VenuS, Mars, Iupiter Saturnus, centrum habeant ad Solem , igitur sphqra Octaua eundem Solem pro centro habere debet si enim ceteri sphςrς sint soli concentricς cur non octaua 3 Ad primum dicendum, nondum satis exploratum esse, num Sol sit allatorum Planetarum centrum , sed merito quemque habere posse, donec plurima s*cula varijs obseruationibus illud verum esse confirmarint. In secundo negatur paritas.
VIgesima tertia habet, Lunς motus ex duobus motibus componi, Lunae enim in orbe suo, Solis in Eclyptica, sed ille duplex ino ius non apparet in hypothesibus Ptolom , vel Tichonis, sed tantum in C perniceis Ad quod dicendum, motu Omnes Lunae susticienter per antiquas hypotheses, Vel alias nouas explicari posse, licet terrae stabilita.
V Igesima quarta dicit, sententiam illam de terrae motu veriorem esse, cum ea demonstret, quae ali non ostendunt, sed asserunt, atque suppOrrunt, ut Tycho cum Ptolome supponere cogitur ad apparentias Planetarum explicandas, Copernicus infert. At in hac Obiectio- ne
118쪽
ne plurima proponuntur,quae longiori discussione indigeant,qiuapropter susticiat, quod id, unde opernicus ea demonstrat, quae referunt in ipsa obiectione falsum sit.
V Igesina quinta asteri,Vt Verum axioma Hermeticae Philosophiς, quidquid in ambitu alicuius circuli actu diffusum est: in cetro eiusdem circuli contineri potetia colle lum, sed lux actu diffusa est in sphe
raritellarum fixarum,igitur terra luminikexpers, non est illius centrum, sed Plisbus fons luminis, qui lucem in se potentia continet. Sed hic negandum prorsus est axioma relatum, neque enim punctum, quod est circuli centrum, peripheriae quantitatem continet.
VIgesima sexta dicit, Systema Tychonicum constituere spatium , quod intelcedit inter Venerem& Martem maius iusto, propter exemptum e medio terrae Orbem . Huic obiectioni respondeant qui Tychoni subscribunt, nec enim est, quod motum perigeum in apo-gςum Martis tueamur, prout ille constituit nec satis multe obseruationes motum illum hucusque confirmarunt.
V Igesima septima, illima sic argumentatur, Mundus infinitus
est, vel finitias. Si primum,ut Vult liberius,idest, si circuitus spher ultimae infinitus est ergo totus motu circumlationis moueri ne quit. Si secundum ergo extra mundum nihil erit , quod Mundo preasset locum, ipsum vero quiescat. At ubi nihil est, quod quiescat, ibi nullus est motus, cum motus sit separatio mobilis de loco in locum, igitur cum aliquid moueatur,Cςlum saltem Octauum stare debet, terra vero moueri potitaS,quam tantae sphere, cum terrae diameterit vicies millesima parte minor, quam diameter Mundi. Ad id responden dum, Munduin esse finitum, tamen ultimam spheram moueri posse, tum quia est Empyreum extra illam.tum quia illiscit terta, ut illius respectu locum iuxta arios diuersarum superficiei partium aspectus mutare dicatur.
119쪽
A Ddunt suis tricis etiam Cope cani, terra, sidera indigent Soleo, ab eo enim Mentur, ergo ipsa circa Solem mouentur,in non econtra Sol enim tamquam beatus,& nullius indigens quiescere debet in sua beatitudine . Vnde Theologi dicunt , Deum visibilem , manentem immotum cunctiS dare motum rebus, teste Boetio . Et Sophocies Solem appellat Deum visibilem, & Origenes statua summi Dei Solem&Mundum vocat, ergo Mundus quiescere debet, Sol, tellus
vero di Planet moueri. Diibus respondet Thomas Campanella in suis Tretb sicis rebus, materiam rerum secundarum esse terram, Solem vero agentem causam hunc patrem, illam matrem . Artificis autem, masculi est se ad materiam mouere,& non materiae, &s minς ad artificem ire. Item terra est soli contraria, eius autem conuersatio est quies,&Operatio; Solis vero, atq; ignis est motus. Item si valethςcratio, cur non etiam fixe circa Solem seruntura Copernico enim stant Omnino, neque circa Solem neque circa se ipsas conuoluuntur. Unde scintillationes a distantia fieri apparenter docet. Et prosecto mirum est, quomodo terra circa se ipsam voluitur in Orbe magno, iamenta, ceteri Planetae hoc non faciunt Manifeste enim Luna semper eamdem ad nos faciem ostendit, maculas in eodem situ, Vt neque in se gyrari lateraliter, neque desuper deorsum cogitare queas. Et quidem indiget Sole ipsa,&omnes Stelle, si intra se terram habent,&aquas, Ut aiunt Maculae autem Lunae,quae terra eius videri possunt manifeste stare in eodem situ, non circumuoltu Videnrtar.
REspondet item idem Campanella dicentibus terrae potius, quam e
lo conuenire motum et , horarum idum asserit, manifeste ex se moueri, quae tenuia sunt,calidaque quae autem corpulenta, ac frigida sunt, immota manere, uti cuilibet sane intueri licet terrum lignum,& glaciem, omnia corpu lenta immota manere, alibi a calore corripiuntur attenuari in sumuna, ac moueri. Cum ergo in terra sit corpulentia, &frigiditas, in Celtavero, & sideribus lux, calor tenuitas, neutiquam asseredum putamus terram moueri, cςlum stare Quod vero admirantur Pythagorici,quo modo in a moris immensu spatium peragant sidera, mirari desistant, si ignis considerent naturam, qui sane vivacis imus, tenuis imus,4 mobilissimus est, si quidem inter bombardas accensus tanto erumpit impetu,ut quasi in instanti per duo mi, uaria pilam plumbeam antequam sentias bombum,asportet;lu quo-
120쪽
que ipsa simul, atque Horizontem scandit, ab Oriente ad Occidentemper immensum spatium in instanti transilit, fulminat . Sidera ergo, quae sunt calori calor enim est lux apparens cur non possint inci .hOras totum permeare ambitum rerum 3 Aiunt, quia corpiilentiam habent Benequidem nam absque corpulentia aliqua, simul acestcnt in Oriente, essent in Occidente, ut lux Aed quia corporeitas aliqua illis inest, inci . horas tantum perficiunt spatij.
DF ipsa siderum pernicitate postea Princeps Astronomorum *culi nuper elapsi Iocho. Hic elucet inquit hincomprehensibilis Dei
opificis imperscrutabilis sapietia,ac potestas, qui stis,corporibus tam Vastis omni cogitatione celeriorem motum, eumdem simulis ni-sormcm, duplicemque attribuere,& voluit& potuit. Ac postea, conueniens erat motum C li infinitatem quandam prςseferre, ideoqu tanta rapiditate naturaliter cieri, ut cogitatio nostra eam vix assequi possit, ipsis sensibus hic omnino obstupescentibus in motum celerrimum a quiete, nisi post aliquod temporis interuallum non discernentibus. Tanta nimirum Diuini Numinis sapientia,ut intellectus humanus hic obnautescat. Sed de hac Coclorum pernicitate superius etiam nonnulla disseruimus Scheine loc citat. ex S. Chrysostomo probat fulgur Sole Velocius esse, namque Sol quidem per totum diem coelum fiercurrit, fulgur autem minimo momento temporis uninersum Orbem terrae, quenaadmodum Christus quoque testatur.
TErra Sphςrica est, ergo ut actu suo suam exprimat figuram, Sphe
rico circumuolititur motu . Respondet inpanula, terram es sph ricam, non ut spherico motii volitatur, sed quoniam Vndique 1 v. git ab hoste circumeunte, necesse habuit sphςlicam assumere figuram, quae non ob solum motum, sed ob conseruationem datur, quae etiana Per quietem sit. Et mirum 'equitur ipse Campanelbi quo pacto ille rationi innitatur Copcrnicus, qui Solem immobilem ponit, videra non errantia, jamen placrica,quare latinc priuat pia suo actu, terrae
OPinio Copernica de terra motu est contra naturam ipsius terrae, quia terra non solum est frigida,sed etiam in se ipsa continet frigo-