장음표시 사용
31쪽
pite afferat, vertigines de deliria , ob cerebri quamdam alterationem , id est, praesertim sit cerebrum imbecillius natura sit, & eo inclinet humor.
Linguae incontinens. Apud Hippocratem reperio muc γλ dixi: Apέτε- , & - Uri αμ ακβα-
main ( u . In Aphorismis , Si lingua derepente incontinens fiat, aut pars aliqua elangueat, id melancholicum est. In Epid. oi 3 Au petas mi metreic Eoretec: sui lingua ossentant, Cerba repetentes subinde , O tibiis moderari nequeunt: male enim pro (x , legunt o): nisi forte tolerabilis dicatur lectio ut consonet cum illa particula superioris Aphorismi; si pars aliqua velut attonita elangueat, quod etiar dixi a (e) , apoplecticum aliquid habeat: tamen nullo modo probatur posterior lectio. Porro lingua ἀ-- c (a dicitur, quae ita infirma est ut non integre vocem dearticulet, vel quae immota sit ac velut exsoluta. Sed quid hoc significat Melancholicam affectionem. Galenus hoc probare non potest:
To αελαγγυωλικών , Non humorem melancholicum , aut atrabitarium significat, sed affectum melancholicum a. tali humore natum et unde quum dixit, uere Tre mλναυλικα, id est,. affectus melancholici a dominatu atrae bilis:
Sed paullo altius ascendamus. Loci sunt apud Hippocratem ex quibus forte demonstrationem horum eruemus: In a. Epid. blaesi, calvi, lingua haesitantes morbos valde melancholicos patiuntur, & hirsuti quoque vapocκματα. lxυptas tabo αγ hin d. bo. Et alio loco blaesi & qui celeri lingua sunt, melancholici sunt. Sed in hoc differunt omnes loci isti adducti quod quum dicit in Aphorismis, Si lingua repente incontinens fiat, de morbosa affectione sermo est: quum vero dicit hirsutos, calvos, de blaeissos melancholicis morbis obnoxios, de sanis. sermo est. Nunc ad rem reversi videamus an incontinentia linguae, & si cui pars statim elangueat, melancholicae affectionis signum sit. Metum & moestitiam melancholicum quid esse asseverat Galenus: item elephantum & cancros ; at non potest sibi persuadere humoris melancholici effectus esse linguae incontinentiam ,
&- c quid . Tamen quid Galenus responderet Hippocrati in libris de morbis ( quos Galenus Hippocrati adscribit ubi Hippocrates
aphoniam subitam , & incontinentiam linguae , membrorumque impotentiam atrae bili adscribit Verba sunt haec: repente dolor caput occupat , O
Coae dejicii; intra dies septem perit, nis febris supervenerit; s adfuerit ,
eυadit. Haec patitur quum atra bilis ( Graece elim in ea te commota fuerit, maxime vero qua parte multae venae suerint, ut in colla es pectore. Hic vides a melancholico humore haec symptomata nasci quod Galenus non vult. Ac primum credo atrabitarium humorem vere moerorem Si moestitiam, de pavores parere, & deliria melancholica ; at suc
( u Linguae impotentiam, & Iabiorum
32쪽
cus melancholicus apoplexlas , siderationes , attonitum morbum , Massus, de resolutiones membrorum afferre potest. Itaque in illo loco lib. I. de morbis AthAmrae x λκ male vertitur atra bilis, potius succus melancholicus verti debet: sic conciliare locos auctorum oportet. Quod placet Galeno in comm. Aphor. qui fatetur quidem succum melancholicum apoplexias, S conssimiles affectus parere posse , quatenus ratione crassitiei communicatcUm pituita, non autem qUatenus ad atram bilem vergit: id est, in succo
melancholico vel qualitas , vel substantia spectatur ; si substantia , paralysis, impotentia, obstructio inde gigni potest ; si qualitas, ut quae ob empyreuma, de assationem acquiritur , ea atrabitarium quid habet potius. Et eae historia de Pythione apparet, humoris quantitatem comatosas potius affectio nes ta oppressionem afferre , qualitatem vero deliria r quod valde notandum est , de id duobus ex locis Galeni apparebit. Prior est in g. Aphorismorum , s multitudo humorum magis ad atras bilis naturam Uergat, pavores sunt O timores; siet minus, id est, si resipiat naturam pituitae aut alius humoris, labores se convul tones oboriuntur. Alius locus est quo docet morbos hiemales potius ob materiae quantitatem fieri, autumnales ob qualitatem. Ista porro est qualitas quae atrabitarios affectus parit; quantitas vero, sive sit humoris pituitosi vere dicti, sive melancholici assinitate pituitosum attingentis, oppressiones ta obstructiones parit potius. Accedit & ad hos locos illud Hippocratis supra adductum , quum ait tablaesos & hirsutos melancholicis morbis implicari: illud quod dicitur, multum habet energiae, ta forte numquam observatum. Nomine blaesorum intelligit morbos melancholicos improprie dictos, qui a pituita vere nascuntur , quae ob similitudinem tantum quamdam succus melancholicus dicitur ; nomine hirsutorum quos vocat, eos intelligit qui proprie melancholico succo abundant. Et blaesi resolutiones patiuntur attonitos que morbos, hirsuti atrabitarios, qui a qualitate potius quam a quantitae te nascuntur : docuimus enim paullo ante hirsutos proprie melancholicos effici. Unum adficiam ( quod scio ridiculum fore quibusdam, tamen haebet aliquid acutum quum quis derepente linguae incontinens fit & mutus , -λαγχιλtuor et id est, Vulgus putat a perturbatione animi, & moerore, per contractionem viscerum , animi angustias id esse : est enim politicus loquendi modus : re qui a gravi animi pathemate in morbum imcidunt, ii stipe obmutescunt in accessionibus. Obmutuit. Aliud est obmutescere aegrum , aliud voce defici atque destitui: hoo enim majus est et de utrumque quidam confundunt, & male quidem. E roris forte occasio suit, quod aliquando apud Hippocratem cydra es αυ-Ld) idem sint: ut quum in Epid. scribit, *ωM . ru grasivm Aυε
33쪽
h. sI.lib.6. Comm. In para. II. lib.I. Prorrh.
cpψνι, , sed repexussol (g quia Vocem articulare nequeunt, utpote voci servientibus vinculis nondum expeditis. Et muti sthainoi dicuntur, non quod sonum edant oc Vocem , sed quia articulare nequeunt. Ceterum vera dc germana distinctio inter α Ar ei a pωνον (h , petenda ex historia de Pythione , non ea quae prima est iu tertio Diae ubi gravius multo' esse apparet ac uim esse quam Areuestu , quum vocis privatio , sub qua& sibilus, & fletus, & risus continetur , quid sit deterius quam orationis,& sermonis quem AIM Graeci vocant. Et ex Homero citat Achillis equum humana voce loquutum quem au va AMγον (i vocat , non erat autem c*ωνα, sed Aaυest . Extremae enim aut imbecillitatis, aut oppressionis cerebri , aut exstinctionis caloris naturalis c*-- (h)est argumentum. Itaque & syncopas cardiacas , & apoplexias, & c ros & catalepseis mac nomine & ambitu concludit, quod a communi tamquam symptomate, nempe Vocis ademptione (id enim vox haec sonat ) kaer bbata si) intelligit , aut offensionem, aut abolitionem omnium actionum voluntatis nostrae arbitrio susceptarum, & ex aphonia quidam sentiunt, alii non. Quum una cum motu sensus aboletur, tunc proprie aphonia dicitur, oc eo modo tum --λκιτοι (m , tum v ου-
airoi , Minoi (n dicuntur: quod in Prorrh. abunde docet Galenus his verbis: sitii in morbis acutis Apinoi sunt , quidam horum non sentiunt ob principii assectionem, utri que ipsos sequentibus D tomatis ; alii Amt
xat Coce primntur, atque horum quidam laesi etiam omnibus quae ex volum late pendent actionibus, alii sola voce oblues. Si igitur tum vocis, tum alim
rum junctionum obloo es , principii nervorum affectio es; s solius vocis, so
lorum Ioci servientium organorum. At in acutis morbis c*-ia deterius quid est, quam si quis derepente voce deficiatur. In acutis enim eo tremae imbecillitatis, & exstinctionis caloris signum est, in sanis aut longis morbis oppressionem significat: nam si febris succedat, saepe talisaphoniae occasio tollitur , ut passim Hippocrates annotavit. Ceterum ne rerum confusio sequatur ex verbis, placet eorum interpretatio qui aeptio ut mutos vocant, utpote sermonem proferreinequeuntes; sipωrec , non m tos, sed voce privatos, ta defectos, ut nil Plane obaudiatur, nec articinlatum , nec alio modo sonans. Gravi metu perculsus fuerat. Metus gravss praesertim magnas habet Vires ad habitum corporis immutandum , , totam naturae oeconomiam evertendam aut dissipandam: immo nos fatemur vidissse quemdam cui metus mortis a grassatoribus incucsius fuerat, qui inde in febrem continuam incidit, cum alvi & omnium paene partium corporis magna perturbatione: sed inter cetera magna in
systole & diastole pulsus erat inaequalitas, immo terna quaque pulsatione
34쪽
aliquid erat insolens & anomalon , qualiter in moribundis solet evenire:& nisi de illa externa occasione constitisset, certa potius mortis opinio erat, quam ulla salutis spes. ItaqUe externae occasiones, quas passim .Hip tis tam pocrates vrpopae ut vocat, & Npm: Vrpo p istac H exisset *e pre (o , Valde fiunt exurnarum considerandae, praesertim quum quid inopinato accedit et ut constet an in- consideratio. trinsecus lateat causa, an forinsecus adventarii. Nec abs re meminimus de metu incusso huic aegro nostro, quum, paullo ante quam decumberet , in manus quorumdam gladiatorum forte incidisset: nam quum illi, Uxori, cui comes aderat, Vim afferre conarentur, putavit vel UXoris pudicitiam certo subeundo periculo tegendam , vel desperatione abjicienda esse arma: in quo perplexo negotio non potuit non magna animi juxta ac corporis concussim perturbatioque evenire. Sed si eo die estp-cc sp) cecidisset, ad fortunatum istum casum causa referri poterat, at tribus aut quatuor post diebus morbus contigit: juvare tamen potuit plurimum ad tam infelicis morbi generationem. Locus est insignis apud Hippocratem, quo facile apparet aphonias ejusmodi occasione invehi posse : ia idem locus ad disputationem re examen . vi cep- Ac sq) conferet plurimum : Verba sunt: suod quis repente re*-oc fiat, id faciunt venarum a ολη- in (r , s sano absque occasione, vel sorti alia causa contigerit. Tria iueom. ex hac sententia venari possumus et Primum quod sententia Galeni communi si piniaec nomine contineri possunt epilepsia , apoplexia tas copae cardiacae. Secundum vocat fortem aliquam occasionem aphoniae-Que caUsam, vel timorem, vel maximum animi moerorem. Teritum de
causis aphoniae in genere et Aphonia, ait, sit vel laesis dumtaxat iis quae vo- ei formandae serviunt instrumentis, vel iis quae res rationi natura attribuit: Des ob recentem ex olutionem O asi lectionem virtutis, Venarum interceptiota oppressio maxime causa est praesertim in sanis,
Defignabat sec. Obstu elacius erat , & eo modo pressus impeditusque maligno vapore
inferne elato ut tarn etsi fandi impotens esset, tamen doloris locum dein signaret: aliquid enim erat quod sensus ligabat, de cerebrum assiciebat tamquam partem organicam , non autem ut similarem et in quo cerebro ut similari parte residet mens, & ratiocinandi libertas, vis & energia con-
sinit as. Quid enim vult illud Hippocratis quum ait nobis dormientibus actiones animi liberiores esse & perfectiores, quam vigilantibus, quod testantur praeclari & illustres discursiis et u 3Ωχνοι- s) , quum obstupefactis sensibus, de praeeunte moderato victu cultuque, animo ueracia insomnia objiciuntur ac occurrunt 8 In cerebro vis duplex spe latur, Una animalis quae ipsa morbo , vino , Obstructione aut aliqua alia rationc impe ditur, aut oblaeditur, aut aboletur , alia ratiocinans, quae ipsa per cerebru so oecasiones dc causas sq) De aphonia.
maa; festas. x, Interceptiones.
35쪽
brum fusa quidem esse dicitur, dc quae in morbo impeditis etiamnum ere- Sosi. g. lib. 3. cta ac eXpedita saepe apparet. Quum enim Hippocrates scribit epilepticos U. eosdem de melancholicos fieri, prout To ptarii tae (t , id est, causa morbi, vel in vo ris ax, Vel Hilrοιαν (u Iis, in cerebri corpus, vel in mentem , id est, Galeno interprete , in temperamentum ipsius cerebri inclinaverit , nil aliud significat quam aliter atque aliter laedi cerebrum , ut
quaedam aestiones obstupescant , aut imminuantur , aut omnino obliterentur, aliis incolumibus. Admirabilis enim successus & morborum mutatios ti , lib. i. in alios, Unde Hippocrates annotat epilepticos maniacos factos esse, uia. sic epilepsia esse liberatos et Item maniam, summa mentis alienatione, taeRitu e potestate ipsius mentis cessavisse, quod tac reprei (x vocant. Prae- ho.s. lib.6. terea observati sunt quidam aegri qui delirarent, non meminissent , in summa potus necessitate se non sitire pronuntiarent, unguibus in alios involarent , quod phreniticorum est, & tamen si quid de Deo rebusque dI-vinis audirent, praeclare philosopharentur, inesceteris delirarent; quid hoc est , nisi quod alias ut animalis pars cerebrum laborat, alias vis ratioci
nandi quae in eo est quid ( si1is amorum ) erecta atque sana exsistit kὰθ stoerou A saethmo' te) , ne quis nos in verbo reprehendat De his pluribus
diceremus nissi rem istam in opusculis nostris amplius tractavissemus. IE-ger noster ita erat affectus , nam indecore corpus componebat, sui dissimilis erat, insiliebat, jactabatur, invitis omnibus evadere volebat, quasi premeretur & urgeretur re aliqua quam natura eXcutere voluit, ideo violentos istos motus delirans suscipiebat, & tamen locum designabat, cavebatque ne sibi vena aperiretur, quod id sibi periculosum iure ante diuxisset. Flammeus adure que calor in fronte.
labra ab. Ubi calor , ibi morbus, ubi frigus, ibi morbus, quod praesertim de
locali assectione audiendum. Nam quum inflammatio interna est, quae rinvocato ad se calore reddit eXtima frigida , morbus tamen in editimis algentibus esse non dicitur. Et quod nunc adjicitur de adurentis caloris perceptione, id declarat mali originem, aut potius sedem , nam origo a partibus imis erat, ut postea docebitur. Paullo ante autem demonstravimus febrem quodammodo peculiarem esse in capite , facta ad illud translatione symptomatica: Unde ob Venenatae aurae appulsum qUse sacram cerebri sedem tetigit, & perculit, alienus calor statim conceptus est. Qui quid enim in partem irruit, aliquid alienum excitans, illud refert ac resipit naturam cauta. Saepe vero in arte nostra statutum est, humores diu suppressos Sc mora, & si jam a prima generatione mali erant, eo saepe viri ad malignitatis & Virulentiae procedere, Ut venenum adsequent. Ceterum parci .lib. a. in capite summi caloris sensus erat, ut propterea vaporem calidum fuisse
36쪽
excitatum probabile fuerit; reliquum corpus calore quidem Verat persu- Prorrh. O in sum, sed eo mediocri. Reperio autem in plenitudine , cacochymia seqqquum corpus Vel attonitum, vel epilepticum, & ssimili affectu, ut vertigine tentatur , alias frigidius reddi, veluti interceptis a plenitudine viis, ta libero aditu egressuque spiritibus denegato, ut ii figi stareque videantur et aliquando corpus non refrigeratur, sed alias suo moderato calore perfunditur , alias minus calescit quam. ante, alias febrili calore incalescit, sed maxime in parte aliqua, praesertim vel quia infirmitas est quae propensionem ad excipiendum attulit, vel quia inclinat humor eo quodam motu temerario & fortuito, ut quum in vapore & exhalatione effera (quae partes potius superiores appetit) res tota consistit. Quot enim sunt quiqUocumque febris genere teneantur , caput nullo modo doleant ; aliis , quum primum sese ves diaria febris offert, dolor paene incredibilis caput obsidet 8 Sic aliis aliae partes citius tardius, promptius vel minus promte laeduntur & impetuntur. Nunc audiamus quid de his senserint Ilippocrates ta Galenus : suum vitiosis succis corpus refertum fuerit , ait Galenus, bilis atrae ceterorumque acrium humorum incluxiones exoriuntur, ob quas dolet aegre magis, mordentur interna, O morse gravantur ab his humortibus quae in partibus sunt venet. Et id causa contraria redditur rei alterius. Nam Lota, hi
rapina ab his suxibus quae a citur particula, corrumpitur primum sanguis fraviam; ipse, Dasia implentur, O id vias spirituum ob ruit. Ideo naturales meatus nequeunt transiim ait Hippocrates in teXtu) es proprie revoλn is se a dicitur Glaetoric b . suum sanguis seterit, O quum ob spiritus refriger iisnes sunt Iertigines, aphoniae capitis groitates, convulseones, quilus succedunt paraplexiae ( id in partis refotationes, quum indissolubiliter materia parti impasta fuerit ) epit se, quum suxus desederint in locos venas oppletas corutineutes et Loci sunt cor, hepar, Tena cava: Sic quum rumia es repletio ven rum, spiritus non penetrant, sed sanguis concrescit ac coalescit. Interdum toto corpore convuFones sunt, eaeque aliquando salubres sunt O commodae: nempe totum corpus quatiectes uni decas partes adeo calefaciunt, ut multitudis partim per cutim digeratur , partim ad aliquam non principem partem peli tur, es tunc par lexia aliquando contingit. Ex hoc loco apparet quomodo, vertigines, & apoplexiae, & epilesiae, & aphoniae, convulsiones, & capitis dolores ob venarum interceptiones, ta locorum ( id est partium praecipuarum in quibus aut stabulantur , aut generantur spiritus, aut ad quasta importantur & exportantur. IT Et illud est quod vulgo dicitur morbos istos fieri aut animali spirituum descensu prohibito, & tunc cere-hrum per se & primo afficitur, aut vitali aditu intercluso, & per con sensum sit affectus. Sed est alius locus in quo Hippocrates meminit qui dem cujusdam liquationis , sed potius est diffusio , Graecis, , non m' 'i cutem liquatio est , quamquam utitur Voce, c), quum ait epi- lepsiani fieri per crumisio, sed arti ethic A u - d) sumitur. Quum au- Ballonii Oper. Tom. III. E tem
a Interceptiones Venarum. b) Obtenebrationes.
s . Colliquationis.(d Colliquationem sed loco diffusionis.
37쪽
de morbis. Lib. 2. de morbis, cap. de morbis acvires ocien
tem ista dissidio sit, & epilepsiae, & vertigines fiunt & consimiles affectus,
sed non coalescit & restagnat sanguis si iturque, nec venarum proprie sit Ar vij (e , & maxime in locis, (id est praecipuis partibus corporis, ita enim P rommy (f) nomen har aio ' (g) sumitur) ideo non refriger tiones contingunt, immo corpus apparet floridius ti turgidulum magis et quae notanda sunt ad prudenter medendum. Nam in apoplexiis & aphoniis alias video Hippocratem mittere sanguinem statim sine praemeditatione & praeparatione aliqua, alias video desiderare uvaetr stet tilis ch) quamdam antequam iisdem morbis dematur sanguis. Loci illi leguntur apud Hippocratem dc Galenum in Aphorismis. Verba ejus sunt. suum pitu,
ta ad carnes convertitur, homo ab hac crassus esse videtur: nam carnes quum
irrigatae fuerint, es elemiae es rarefactae, sanguinem ex venis trahunt, se bene colorati esse videntur. Sic ne quis decipiatur, rubor de ina bia (i , non
ob pituitam fit, sed vi diffisionis & eliquationis. Unde Catarrhosos, a
quibus manat a capite subbiliosus ichor , bene coloratos videmus, & bonitas suavitasque coloris est, ut vulgus putat; Medicus autem ista bona suspecta habet, re morbi praenuntia putat. Notas autem assignat aliquas quibus colligas in malis ponendam esse istam coloris bonitatem, & potius a causa morbifica pendere; hae vero sunt, sit cum isto rubore non acute audiat, item si quum bene videatur habere paucis cibis repleri contentumque se esse dicat. Diffusio enim replet, eo modo quo vere scripsit fieri Galenus, qui dum rationem cibandi vere assignat, ait substrahendiim esse cibum metu ruptionis vasorum a plethora ob diffusionem humorum. Ergo diffusio replet. Verba haec sunt Galeni, Vere medio e sente, O .inati etiam proximo paucis es ex longo intervallo cibis nutriemus. Tempus enim id periclitatur, ne proxime accedamus ad plethoricam disposivionem, prinpter humorum qui hiberno temporis frigore concreverant fusonem. Rursus &eam humorum diffussionem, & quae inde sequantur incommoda recenset alio in loco : Verno tempore id contingit quod es in exercitationibus, licet hae
finit saluberrimae. Nam fi hominem pituita plenum , vel flava bile , vel atra,
vel sanguine ipso exercrueris, aut apost xiam aut epit fiam exercitatione indisees; aut metus es ne rupto in pulmone vase aliquo malum asst infamabulo. Multi quum febricitare coepisent, ob exercitationem (supple nee loco, nec jure, nec commode susceptam ) acutissime laborarunt. Ouibus vero vicem purgationis eorum humorum qui in profundo erant ipsa exercitatio suppleverit, evoca ra humorum copia ad cutim ulcera, se scabies erumpit. Quo ex loco patet diffusionem replere, dum id quod concreverat, funditur & liquatur: nam tunc in partes nobiles, quas (h) antea voca it, humor irrepit, *-ir stationem facit, hinc vertiginum eli aphoniarum ilias, quibus su
cedunt epilepsitae & apoplexiae: In Graeco est coorere, O , quod bifariam potest
38쪽
potest intelligi, vel ut mutatio vertiginis fiat & κὰγ praec (m in apo-plexiam & epilepsiam et ea enim successio morborum sit ; vel ut dicanturlπιγs a rei (n), per causta morbificae augmentum, ea enim propria Vis estula Em1mocrit Velut tmorei, id est sequi re adjungi ad priores morbos di-CantUr. In Do Unum monere oportet, nam in Aphorismis in ipso fusionis tempore, dum repletio fit, dum impetus, inclinatio, ip1-μoc o), vult fieri ista, id est, epilepsiam, apoplexiam, & consimiles sequi affectus et non requirit humorum illorum cdcru, id est, moram, stationem ut interceptis spiritibus re calore obruto vapseus: (p sequatur partium ,
quod tamen requirit in quarto acutorum , ac si morbi isti tum demum orian-tUr, non quum moventur humores , & corpUs aut seque calidum est, aut
seipso calidius redditur , sed quum fit ipsa gaesu (q ). Et tamen diximus
ante vertiginis essentiam esse in motu inordinato spirituum , vel dum v por inoffensum spirituum cursum intervertit. Contra requirit humorum stationem pigritiem dc moram, ut tum demum morbi ipsi oriantur quum obrutis, conculcatis , & oppressis spiritibus & humoribus viarum omnis adimitur libertas Ist. Et ideo ante dicebat etiam convulsiones quae inde consequuntUr aliquando utiles esse , quod quatientes corpus pigritiem Sc res agnationem ipsam, ut silc dicam , humoribus adimant, sic primae eos meatuum libertati res itUant. Quod dicitur de apoplexia uerum esse potest, sed de epilepsia & k κβ ιιι, & vertigine minus, quoniam in istis assectibus etiamnum calor moderatus corporis adest: qUae omnia quoniam obscura sunt, & lectorem in legendis veterum scriptis morari possient, brevi rem totam aperiemus, Diximus ante aliquando spiritum animalem descensu prohiberi, aliquando vitalem ascensu ad Veram morborum attonitorum Ormes (r : Si in cerebro solo est obstructio & oppressio , ,
dum humor movetur, aut in substantiam cerebri, aut in maeandros MVentriculos , aut vertigo , aut quid simile oritur, non est necesse refrigerari corpus , nec humorum c Asir fieri: nisi forte dicas nomine isto ea sinduo intelligi, & egressum e propriis vasis, ta firmitatem contumaciamque , ut humor non amplius resiliat in propria vasa , nisi valde attenuatus, ta ideo non habeat fluxum & refluxuma nam revera duo is a maxime ad morbos istos magnos generandos valent. Nil enim tam valet ad morbi magnitudinem , quam quum humor in proprio vase non regitur , sed in insolentem locum regeritur , in quo turgescit , tumultuatur. Quid enim facit delirium in phrenitide perseverans , nisi quia egreditur humor e proprio conceptaculo; in febribus autem continetur adhuc , & inaequaliter
turbatur sanguis Quid in arthritide & nervosi generis morbis firmitatem constantiamque morbi facit, in venosi generis affectibus inconstantiam, &facilem solutionem , nisi quod in nervis impactio & e sit spectatur , invenis fluxilitas , ut praeclare docet Hippocrates Quid sanguis in capacita-E a tem
Phrenitia unde . Lib. de lacti in homine.
39쪽
tem vase proprio egressus tantum molestiarum affert , idem sua vena coercitus non facit; nisi quod grumosus sanguis facit caerit 3 Itaque egresso ista ad pertinaciam morbi facit , ut mirum non sit si in epilepsia, quia ventriculo insolenter continetur humor aut crassus, aut sua qualitate molestans, tantae turbae & motus inordinati concitantur. Ergo est ubi quum humores funduntur capitis gravitates, s) , vertigines & similia reddere possunt cum perfrigeratione & veluti congelatione , concretione de t) ; est ubi quum moventur , & eadem committunt, non adest ea conculcatio , congelatio & Ideo ut ante monui , alias in iis malis , Actitorum repente secat venam Hippocrates sine semento ullo , alias in iisdem secat
Venam quidem, sed praeparatione praemissa : quia in his refrigeratio est, in 'I' ' illis non est. Quod tribus de causis puto evenire. Primum si vir lae mu-
quando oona lier ob ( u , aUt iram , aut insolationem , aut plenitu clinem cito secanda , ali- laXatam aut vertigine , aut consimili affectu repente corripiantur, eveniet, quando non, ut malum adoriatur mulierem potius cum partium algore , quia humorum
sin f μμ β' e aei sit potius , quia mulier frigidior, quia ob angustiam viarum oppressio potius evenit , quia ob desidiam crussis abundat humoribus , quia hepar & mesenterium facile obstruuntur in his et At vir qui calidior , vasa habet ampliora, non frigidis scatet adeo excrementis, & humores habeti, morb. fluidiores , & ideo magis & promptius hara diremui ( ( ut verbo Hip-mni 'm' pocratis utar si forte apoplecticus aut epilepticus aut vertiginosius stat , aut ae pωroc , non ea congelatio & refrigeratio siet, quia non ea est e. ii, &-(a , Quae in natura frigidioribus apparet. Secundo , si
ventres inferiores mali sint auctores , Sc in cerebro tantum morbos excitent μετα συμ ιιθήκιν h) , ob revocationem subitam caloris ad centrum ,
refrigeratio potius eveniet & congelatio , quam si in capite malum sit. Quod declarat idem Hippocrates : nam quum loco praedicto de iis affectibus disputat, requirit cessir humorum fieri in locis, id est, vena cava corde de hepate: non meminit cerebri. Revera enim agit de affectibus iis quatenus localem in cerebro non habent generationem, sed per prohibitionem ascens spini tui vitali ad cerebrum. Tertio, est ubi humores in quibusdam tenuiores sunt de calidiores, & qui tales sphonias facere possunt qualitate potius quam quantitate: est ubi frigidiores sunt. Etsi ab eodem iidem affectus specie inducis possunt, non iidem numero exsistunt. Glidis his. Quamquam & calidus & frigidus humor frigiditatis sensum inducere posmor refrige- sunt diversa quidem ratione. Declarant rigores ta horrores saepe a calidis rationem, po- & humoribus , ichoribus nati , ut passim Hippocrates demonstrat. Ouarto
iesi mracere, aliud quum oppressio fit, & materiae opprimentis copia adest , aliud D ab A t, quum ea abem Ddm in historia de Pythione commemorabile est quod scribit Galenus , ut scias quomodo copia humorum lethargicas , torpidas, ta comatosas affectiones potius inducat; delirabat Pythion ; Veteres deli-
(io Interceptiones s i) Statione, su) Diffusionem.
40쪽
rram hoc reserebant ad abstinentiam veneris , quam Graece uti -cae v dicunt , quasi vero suppressis seminis in cerebro dum sua quantitate Opprimeret delirandi occasionem dedisset. Ex eo autem colligebant multUm seminis suppressum quod multum & varie spueret ( at hoc risu potius e cepit Galenus , quam gravi aliqua contentione oppugnavit. ) Contra exemplo eorum quibus Osbterebramaperitur docet, copia de oppressione, tahumoris congestione induci non delirium , sed potius caron , & comato-sium aliquid : quod notandum est. Omnino enim id verum non videtur,
quod plerique delirent ob pra sentiam humorum biliosorum 'orumque multorum : nisii forte dicas delirium induci non ratione quantitatis , sed quam iando sto litatis. Testatur il μα - υπνον c ), in quo biliosus humor quidem est , figilannqui quia vel pituitescit , vel forte magna copia obruit, ideo mistum a sectum ex vigiliis & somno inducit. Testatur quoque & eruptio parotbdon. Quis enim dubitat materiam parotidon eam esse quae febrem continuam committebat, quae quia magna copia est , & a natura sua ob constitutionem cerebri frigidam quodammodo mutata, inducit caron, qui saepe parotidon eruptionem praecedit 3 Et in phrenitide delirioque tametsi qualitate humor peccat, nec nam quantitas materiae spectatur quam ejusdem
qualitas, tamen est certa quaedam qUantitas materiae, ut cristes quae inde sequuntur testatum relinquunt. Nam nec parotides oborirentur materia regesta a cerebro, nec gibbositas phrenitin sequereTur. Quod Hippocrates s. mi in Epid. meminit et Coquo , ait, m spina gibbositas factames ex phrenitiis , huic nulla madicamenti potio conferebat,ns c. Quae gibbossitas ob translationem materiei non fieret , nisi quaedam moles esset, & non qualitas potius in phrenitido dominaretur. Et in Amori mii dysenteria solvit furorem h. s. Itas
ta hydrops quamquam quidam non Iegunt sed i di a d ) ob trans
latam a cerebro ad partes inferiores materiam: At furorem , Graecis Neer, & exitum e potestato mentis, Graece rus rem, committit humor pavicus quantitate, sed qualitate , ut ita dicam , multus. Ad eas rationes quas supra attulimus quum eXplicaremUS Cur hUmorim bus aut commotis, aut transsumptis, aut aliter affecti quidam reti m se ireddantur, re ex iis alii incales eant, alii toto corpore refrigerentur , potest & e duci quinta ratio, quam non solum contaimus , Ut id explicaret, sed ut obscuritatem Vocis , c mare di qua usui. est Hipet Eolitatu pocrates in sententia prius adducta, evolVexet: Item ut omnibUS notum modo a fesset de universali morborum generatione per humoriam confusione in , &: fectus cum sanguinis perturbationem. Quum humores inm adventu j j moniacon
qui ad prudentiam facit perturbatur alteraturque, aliquis , aut i*'cra 'r ' vertigin sus , aut aliquo simili affectu praeditus esse potest et idem re caludas omnes. partes habet, si humores sibi vias mutuo non obstruant, si sese non obtrudant simul & obruant. Sin autem veluti e proprio con-
qeptaculo educti affatim in inanitates sto, aut cavitates quasdam bubi eas,