장음표시 사용
321쪽
somnum aliis ter agit. Plato multum tribtilicequalitati aut inaequalitati, ubertati aut impedimento
meatuum. Id Plin. admonueral c. Zq. ib. 22 Hipp. q. acutis
jam annosis accidit. Quia, ait, vitiligo exitus spiritus est, at corpora puerorum & mulierum minus perspirant , quam virorum. Quae autem corpora consenuerunt, perspirantiora fiunt more aedificiorum veterum,
quorum structura partium jam laxior esse incipit: Hippocrates vocat reptiis civ u) in senibus. Sic quum ait Aristoteles vitiligo exitus spiritus est, attingit eam Platonicam cresecta. Minus quidem medice Aristoteles dAvitiligine. Ergo apparet ut pituita alba dolorem non exhibet , saltem commemoratione dignum. Id quod Galenus quoque docet explicans eo dem ex Platone vires seri humorum. Pituitae sero torpor & frigus inest, non mordacitas nec malignitas, nisi forte aut salsa aut acida evaserit. At Plato postea cum pituita alba jungit succum aut bilem nigram, tune affectiones sequuntur maxime terrificae : cujusmodi est morbus sacer. Fit autem quum pituita atrae bili mista diVinas 3apioc'υc (x quae sunt in ca pite invaserit ac infestaverit : Et quod notandum maxime, ita ait, Ut in somno mitior est, sic eadem pituita atro juncta succo quum vigilantes inuaserit, diutius urget. Videmus enim Vulgo evenire ut vigilantes p toxysino epileptico prehendantur potius quam dormientes. Quod non abs re a Platone dictum est. Et sit plenum commentarium scribere no his animus foret, plenioribus velis solveremus, & diligentius in ejus rei quaestionem incumberemus, De pituita satis. Nunc ad alia.
Pituita vero falsa acidaque fons es omnium Oseectionum es morborem quicumque hara pathoi I ) dicuntur, id es , quorum essentia in de laxione com sit, o varia sortiuntur nomina , prout in has aut illas paries tumor d suxerit.
Diligenter animadvertere debet an affectiones m conerei agnoscant solam sui causam pituitam acidam ac salsam. Galenus loco prius adducto ex semio Epidem. dolorem Sc malignitatem his maxime duobus humoribus taeorum sero attribuit. Sed haec inquirere alius sunt loci atque temporis: Itaque ex inquisitione supersedendum puto. Nunc de bile flava.
Ouaecumque in corpore inflammantur ardentque , a bile faυa id habent. suum enim foras exhalat, Graece dy-pillata EA, Axucre, reservens omnis generis tumores esca sextae T) emittit. Inclusa gignit morbos exurentes pluri- moi : Maximumque quum puro sanguini admixta Fbrarum genus ex proprio ordine su) Rarefactionem. (et Inflationes.s x) Periodos . (a) Defluxiones.(3 Rheumatici. ( b Atrae bilis, & acrium fluxionum
322쪽
ordine depulerit, quae fibrae eo sanguini datae sunt, ut nec minus tenuis nec crassus foret, nec prae caliditate ( quum humor st) e corpore inuat, O ne prae deustate motioni fit ineptus, Et vix in venis sese convertat. Et cetera. Addit, in mortuo sanguine se quis fibras colligat, is di uit: alioqui cum am- hiente frigore relictae coguntur.
Non est dubium quin bilis quum accensa fuerit & foris & intus exci- De miribuitato summo ardore & deflagratione, molestias non inferat. . Quod ante de pituita alba dictum est quae haberet suam quamdam foras crmvrota (c , j hqui isti 'idem & de bile dici potest. Unde quum Hippocrates bonum esse ait item faciat,
erusipelas foras exire, id non fit nisi per istam exhalationem & translatio- meatus cormnem intus foras. Mirum autem cur dicat bilem in habitum corporis porti apertoi
tum significat, & aliquid spirituosum , aut inflationem : Et idem facit la' figlosi uisb ris bilis, quod pituita intus. Haec enim molessa est ( ut dictum est an- Gul. ex Sio- te) ob flatum m e) : quid aliud est quam dicere G mst epos baeo in praefa-μrerm (F) ; nam , G habent aliquid (g . ume timor.
Dicendum est bilem ubi fervet in habitu corporis non tam tuberculum aut vere tumorem excitare, quam tUmorem improprie & potius pustulas. Platonij. Et vae *--Ast e, pociis sinet (h ad pituitam potius quam ad bilem flavam Per 'morem reserenda sunt. Tamen quoniam ubi bilis cum sanguine fervet, bullae de enim epAbram tenUes Vessiculae eXcitantur , ideo parum medice fortasse ea omnia nomi- η - (m
re dicitur. EC ebullientis sanguinis eruptio puc set ab Euripide nomin tur et quam significationem Plato est secutus. Sed quaeritur hic maxime cur bilis cum sanguine mixta fibras e proprio ordine dimovet. Quomodo id fit Primum quid est fibrarum genus p. mih vGU- I) deturbare an fibras elidit, destruit, ut sanguis expers fibrarum dicatur g Id videtur Plato hoc loco, & Hippocrates ( ex cujus doctrina Plato desumsisse videtur primus idi statuisse. Ita Hippocrates: I. de morbid argutas ad sapientium maxi me facit: suum bilis commota ad Cenas es aci ad Dem guinem ingressa fuerit, sanguinem ex consueta con flentia ac motu emovet , serosum sacit es calefacit. Calefacto hoc, corpus concalescit, et homo defigit sanguine in serum transnutato , motu non solito contingente, O prae febre. Ita ad verbum Hippocrates, Sc paullo post de maniacis. suum sanguis at bile se pituita corruptus fuerit, morbum habent O dementes fiunt. V ita vidi loquatur per Verbum mos (n et corrumpitur enim sanguis per
323쪽
rei aliente adimissionem ; verbum c obpEm per resilai tu serum vertimus. Et lib. de serit. apud Hippocratem n ymi Hi Drusu, semen morbosum de serosum & generationi ineptum significat. Sanguis , ait Hippocrates, qui a corpore mombosus descendit genituram sero sim facit, .noupii (o , O ad compingendum di cilem. Serosa autem Facsa genitura, tempore aut pauco, aut multo cum icho- re es sanie egreditur. citur san- Quum itaque Plato ait a bile cum sanguine puro mixta fibrarum ge guis a bile nus elidi perturbari, id videtur ciIe quod scribit Hippocrates: A bitro lo sanguinem subeunte , ipsunn sanguinem tripliciter assici. Primum suam ' consistentiam amittit , attenuatur enim , id quod non sit nisi fibrarum vi-- tio : item eae proprio motu dimoVetur, & alium quemdam cursum inflexit: tertio calescit: Unde haec per bilis subeuntis vim Sc potestatem. Plato tamen paullo obscurius loqUitUr quam Hippocrates. Nam ait genus fibrarum a proprio quodam ordine deturbari ob ipsam bilem. Non dicit fibras corrumpi, non sanguinem attenuari & in ichorem resolvi: unde quaestio est , an tanti sit ista deturbatio fibrarum ex ordine quodam suo, ut sanguis propterea suam quamdam et smetir, ei virui', συμμ,rps )amittat Sequuntur & alia Verba Platonis ita obscura , ut nec eam rem aperiant, nec quorsum dicantur , facile constet.
Otium hane in sanguine vim habeant fibrae, bilis natura facta vetus sanguis , Graece inia =Ediore et vetho v sua, quum rursus ex carne tu ipsum san- guinem illiquefacta mittitur calida humidaque sensum primo insecta ob frarum vim gelascens coit, gelatoque ac resincto illius violenter femore, tempestatem intus tremoremque excitat. At s majore se vi inferat , ρυrctis ae iditate propria fibris, confusoque eorum ordine essemescens Tictrix eυadit. I t s ad extremum perdurare validior potes, ad medullas penetrans perure que animae ibidem quaedam dissolvit retinacula, hocque ipsam liberat, uum minor copia est , corpusque siquescens O reluctatur, devicta aut per eo us unioersum excidit, aut ira superum infernumque ventrem per venas j expulsa, deque corpore, Telut ex discordi cibitate , ejecta, intemnorum DOLtatem di cultatemque affert, O cetera id genus mala. Textus Graecus sonat, bilis caliditate sua superans, fibras ester escens in confusionem gis incad sorbum conferoat. Si destruit fibras, O proprie sanguinem , quomodo dicetur Hiilc o p (q); Nam Tox illa Hii - praevalere riviscat, frustra
sed ad Oorbum A cur t): quia participium ducet (u accusativum non re
324쪽
git, sed uer verbum absolutum. Et plenon mus es dum dicitur vetet cratimaeivrωre , superans superavit.
Instar commentarii in hunc Platonis locum, utilis erit explicatio sentemtiae Hippocraticae, quam Galenus summo studio industriaque conscripsit. Docet Hippocrates qui fiant apo plectici quidam repente , absque causa manifesta, quibus corpus, aut plenum est omnino, aut cacochymum , aut utrumque. In aliis dolor est & tristis sensus in parte quadam, in aliis stupor est & immobilitas. Ubi est summa plenitudo, humorum fiunt interceptiones , , spirituum. Ubi notabis Hippocratem alibi meminisse et aeοληψεων τ cphaptivi x , alibi vocat v - μι-- α'od c ua Taec 'M-βae ( ). In priore venae proprie intelliguntur, in posteriore quum ait duae Ceph pere arteriae, unde per 1-ίλκυν (e, spirituum per venas, audies vel pulsus intermissionem, vel ipsam etiam sirpus is ta): fit autem
id quum humores aut in Venis aut extra venas sunt ita coacti & compressi prae multitudine , ut Calor naturalis opprimatur ac velut strangultatur, id quod vocat c repet v v g Aip : barbari humorum
conculcationem ac incuneationem vocant
Ad non mirum si ubi haec eveniunt aut sanguis qui non erat vitiosus corrumpitur, ut qui non habeat suam Aremota (b ), aut jam corruptus erat. Unde Galenus comm. in lib. de acui. ait, exeuntibus es fabellatiaestiuis qui sunt fluxionum auctorei incorruptus es naturaliter fusus liquidi quo fit sanguis. suum manent iidem succi, Graece φαντων , nativumque calorem exsinguunt ( id quod obscurius dictum , ni velis interpretari disjicere ce diisipare eta μφυτον, (c languis fam-
quam in mortuo corpore 381νurora concrescit ac cogitur ; eadem dc fere Pl
tonis verba in eo textu quem illustrandum suscepimus. Quum bilis facta vetus sanguis id est ac si dicat id quod in comm. Galenus ait, ubi corpus-- d) ex carne illiquefacta in sanguinem immissa fuerit, ob fibrarum vim gelascens coit. Et eo loco idem Plato ait quod Hippocrates in libro q. Acutorum & Galenus in com. suum dolores aeresserunt (nam diximus alias initio morbi vehementis corpus attonitum immotumque reddi, alias mobile , sed dolens ) bilis atrae, aeriumque suta num sunt eruptiones es incursus, Graece lu* nc. Hoc quid aliud est, quam humores biliosos velut liquefactos in sanguinem influere & cum eo misceri,ire veluti naturalem compagem sanguinis, Grece cυeασιν , uiol re, aut extra vasa iii partes quasdam peculiares hepar, cor inferri, & se magnas in corpore turbas excitare Plato fibras violari perturbarique philosophatur; Galenus in eo comm. sanguinem per influxum, ta plenitudi- Ballonii Oper. Tom. III. S s nem
3J Spirituum interceptiones secundum
(τ laterceptionem. Legatur libr
325쪽
gia CONSILIORUM MEDICINALIUM .
nem suffocari conculcarique, qui jam aut vitium contraxerat, aut diffa tione prohibitus corrumpitur. Subdit Hippocrates et Dolent morsae partes , intonduntur Oc. Itaque corrupto sanguine, spiritibus naturales vias nequeuniatibus transere , 'ut perfrigerationes et dolore1, gravitates capitis, tenebricoctobυersationes, aphoniae, &c. sexo ob sationem, fi jam ad eor Ohepar fluxiones repant. Ubi notabis tria, βαφ ο αν ασιατο; (e) ::spirituum simo his (f) , Ahumorum sanguinis aut utrorumque et g . Unde sanguinis aerisso et (h), an jam talis erat sanguis Nam Galenus ait
An per admissionem acrium humorum Z an per plenitudinem & aede di fretor vix, cep -ιν Ch id quod Galenus Videtur insinuare. Nam ubi san guis Eux obsuta etspm I) naturam stimulat ad excretionem : si id sit intus, de non foras, malo est: in particula forte succus & sanguis laudabilis es se poterat, sed per affuxum acrium humorum calore oppresso, sanguis partis corrumpitur. Sanguis (ait Hrefou aetat sm , repleta a fluxionibus Si attenuatur particula quae afficitur. Plato Vult per ingressum istius bilis elidi fibrag, D facile de attenuari sanguinem. Et etiam verissimile est quum acres ta bilios e L ' sint effuXiones , & tenues , quum sanguinem subeunt ipsum attenuari nisi forte congelatur & TM rvetera per suffocationem , suffocationem quidem per repletionem. Quod attinet ad sio 3 ir spirituum & venarum ( nam duo haec ante adscripsimus, ) observatur de impedimentum motus in spiritibus , & ita humoribus ta in sanguine. Dictum quoque ex innumeris Hippocratis ocis in sanguine considerari vim ir , συσα , καὶ συμμs iar, aerei dum (u Sic motus in ipso sanguine pervertitur , hinc prudentia hominis alter
De statu quem eram (o vocat, & Galenus & Hippocrates. Platoni, ut ante dictum est, nomine I -ν (p) tumultus, discessio, in seditio intelligitur, item factio. Et quum humores dicuntur ob contrarias qualitates & a natura discessiones turbare , commovere corpus, a cam humorum dicitur. Et tamen in aliis locis use signiscat cessationem a motu statum , stationem & quietem. Sic dico contraria nomine votccc in (r comprehendi videntur: eum: per se flationem significat & ex eventu discessum, seditionem. Quia in factione primus qui secit factionem ab una discedit parte eamque deserit, ail aliam sese adjungit atque confert, ab ea stat parte , sic praeunte motu ac separatione in par, te alia priori contraria statur, confiditur , consistitur. Hinc statio Graeciae
m) Corrumpitur.( n ) Motionem, systasin , symmetriam,
(e Corruptionem sanguinis.(f Interceptionem. (g) Stationem.(h) Corruptionem,ti Corpore morboso existente (h) Concretionem , stationem de inclim
326쪽
νchii. Et quod prius dixit Plato quatuor humores efficere Trecnon Tet eic si , ut male legitur, idem paullo post de bile loquens ait-μωνὰζ efficere , id est, tumultum ac tempestatem. Et in libris de acu- comin. .diis explicans signa plenitudinis sanguineae ait v δμμά --, Constan- par 26. .ac. tiam & immobilitatem oculorum nervorum principio immobili atque,vebuti congelato. Et manuum addit ursis c (t quae opponuntur Tαι; σα- sc Ni ux, porrectionem enim Sc mobilitatem manuum est Hae; mc signi
Ergo Hiareroc *δι ἐν κώ Iinoboeau (x (nil interest) Hippocrates comsiderat, quum nimirum sanguis suam stic retarum ( amittit aut per rei alitanae mistionem ( ut de bile dictum est) aut per propriam in se alterationem corruptionem ob qualitatum aut dissidium aut exsuperantiam. Praeter hanc tho opis (et spectatur motus impeditus spirituum. Alibi mo- Comm. ad tum impeditum in sanguine respicit: sed id eodem refertur: unde alias pari. 23. dicitur P ψMβων -ογκ ιζ a de sanguine audiendum) alias P ν μά- q- sicut, m- ἀνίλegi: (b : vide opinionem Galeni. Haec autem maxime fiunt in corpore cacochymo. Dolor irritat fluxionem , fluXio sit & augetur dolor. ..., ' ''Auctis doloribus contrarii effectus contingunt. Ideo ait Hippocratem interpretans Galenus et Idque ipsum alterius causa redditur contraria. Atque ista corruptio sanguinis re spirituum sit ob plethoram partium quam facit humorum influxus, influxum autem dolor & morsus partium. Celerior sit corruptio si corpus cochymum , & augetur quum suffocatur sanguis ob plethoram : & impeditur aditus humoribus & spiritibus. Et sit . Ait (e) sanguinis causa perfrigerationis. In textu Galeni legitur orarcha pci mo meast , legendum lacu A .set To rei ae , quum steterit sanguis: Ante enim legitur eάνY- ά, χυ - (d . Et insignis est hic in textu error. Ex his omnibus apparet quantum curesvire (ei sanguinis in quanto taquali ad sapientiam actionesque temperatas conferat. Paullo longius orationem commentationemque nostram produximus quam institutum fuerat. Sed aestus quidam interpretandi locos explica, di nos abripuit. Nunc ad rem institutam aggrediamur; locorum enim obscuritas & di ficultas effecit, ut aliquid operae impenderimus in iis explicandis quae obiter in classicis auctoribus animadverterimus: quamquam aliqua ex iis praeter rem, in re tamen & e re esse possint. DiXimus quos tumultus, quas turbas & seditiones afferat sanguinis mutatio seu in quanto , seu inovali, seu in consistentia , dc aliis id genus. Ergo quicUmque naturae Fundamen sunt ita comparatae ut sangUis ceterique humores varias mutationes sub- disiurationis. eant, eae sunt variae, inconstantes, de tamen in aliqua constantia incon S s a stantiam( i Stationes , non contentiones.(i Mobilitates.s u ) Stationibus.. ( x ) Sanguinis corruptionem & altera
(, Compagem,s et Corruptionem. a venarum interceptio.b Spirituum interceptio.. Statio.(d Humoribus stationem habentibus (e Symmetria, commoderatio.
327쪽
sanita aut inconssantia post ditemuss
stantiam habent: Hujusmodi est melancholicorum natura. Ideo diximus ex Aristotele melancholicos perpetuo medicinam appetere, & ob suam temperiem vehementes appetitiones motionesque habere , nec non corpus eis perpetuo dolere et unde & lamentis Medicos assiciunt, re querelis subinde repetitis obruunt & obtundunt. Is locus ad institutum apprime
facit. Tales 3κελον - ( interpres vertit, qui atra bile laborant. De iisdem locus est alius apud eumdem Aristotelem dum disputat de voluptatibus; impotentiamque aliam eg imbecillitate ortam , aliam ex temeritate conssiderat. Acutorum hominum es atrabitariorum maxime es temeraria impotentia , quoniam acuti propter celeritatem , atrabitarii autem ob Dehementiam , rationem suam es judicium uou retinent, hoc ipso quod visionem aliquam objectamque speciem sinimo facile sequantur : & alio loco , facilius impotentia fanari potes eorum qui atra bile tenentur , quam eorum qui statuunt, nec stant in eo quod sit judicatum. Quibus ex locis apparet cae impetus animi in iis quos atra bilis tenet, vehementes esse , & varios esse ancipitesque melancholicos. Unde videmus praeclaros primariosque homines, ingenio valere, & melancholicos esse , tamen multa facere quae hominem constantem decent: i mo ad quamdam taberem (g facile & ad inor (hi facile deveniunt. Et Plato asseverat ingeniosos plurimum con- . citatos eia furiosos esse selere : Democritoque placuit nullum virum ingenio magnum esse posse , nisi qui furore quodam percitus fuerit ac concitatus. Et de Poetis Platonis illud , fores poeticae frumira a que furore ' santur. Unde vero in melancholicis varietas ista , ista coacta, opisc G - μ' i); nec enim in isto furore , ecstasi diu manere possunt. V nde &illud quod dolendi finem non faciant; an humor in iis efferus 3 venen tus non potens regi gubernarique a natura g Id quod placuit Aristoteli. Et similem asseetionem melancholicam explicat Hippocrates, quam sua lingua oret aere vocat, curam vertunt interpres: animi quaedam affectio est in qua ita ad rem aliquam attentus est, ut ab ea non facile recedat. Et quod in ventriculo est λύka ( h , id est in animo episeth : ἀλουν enim G lenus interpretatur, nullo modo quiescere, sed ab uno negotio ad aliud facile transire : Et tunc ad animum quodammodo vo λυκν Idi referendum est. Haec autem mes ovouet, ac (mi signa sunt ex Hippocrate: am xietas , lucis ae hominum fuga , tenebrarum amor , timor , septi transversi tumor, in visceribus ipsis velut spina es e videtur es punctiones: hoc ulli.mUm annotandum est: etenim conveniens esse videtur iis quae ab Aristotele dicuntur , nempe quod dolor sit quidam assiduus. Nos id experientia docet: nam videas melancholicos tales querimoniis modum finemquo non imponere et dolet modo pars haec, modo illa. Et revera aut fuligia sum excrementum causa est, aut flatus quidam malignus , virulento quoque s Melancholicos. g Ecflasin.
328쪽
quoque sero comitatus in membranas et νιγιο ια (n sese insinuat dolorum eam iliadem concitans et Immo placide non dormiunt, sed turbulentis insomniis mens eorum agitatur. Id explicat Aristoteles: melanch Iici ideo crebro in somnis excitantur , quia calore largiore urgente animo moveri aequo amplius cogatur. Et quum motus vehementior sit, merito dormire nequeunt. Putat autem Aristoteles placidissimum esse somnum quum motus plurimus est: motus autem est plurimus quum larga caloris copia
in partem interiorem retrahitur : id autem fit ubi cibus ingestus est, tunc enim de calor plurimus , ta vapor plurimus, & motus plurimus, sic insomnium aut nullum aut paucum et Et isto motu desistente, animus quiescit & prudentior fit. . Ubi enim plurima vehementissimaque es agitatio , nullum oboritur somnium, ait Aristoteles : me . animus tunc quiescit O per se es quum somnium nullum est; contra qui in motu plurimo es, nec parilli se per quiescit, hic nequit intelligere. At quum gravis somnus est, motus es plurimus, agitati r animus, ideo non intelligit, intelligendo somniat. Id facit pro melancholicis ; nam si in eorum animis est perturbatio, si motus plurimus, ergo somnus gravis & placidus esse potest, & insomniorum
vacuitas est: Contra evenit, nam re insomniis exercentur , & crebro dormientes excitantur. Sic contrariae rationes videntur. Ita nodus solvendus. Ut concedant placidum , interruptum esse somnum quum prae caloris copia dc vaporum motus plurimus est, tamen si motus iste aequo major sit, implacidus interruptusque est somnus, Ut in aegrotantibus comtingit. Ideo apposite dixit plenius ante Aristoteles de melancholicis loquens , calore majore urgente , animus moveri aequo amplius cogitur :Id autem fit in melancholicis. Haec de insomniis & motu turbulento insomnis: quae fortassis in partem contrariam agitari possent Sed istae mutationes frequentes in melancholicis quae de ad corpus , &ad animum referuntur , an ratione caloris , an frigoris, an aliarum similium qualitatum fiant Aristoteles enim id asserere videtur. In quibus,
ait, multa es frigida bilis es atra, hi solidi sunt O ignavi. In quibus multa es cassida , ii perciti, ingenios, amasii , propens ad omnem excandescemtiam; nonnulli etiam loquaciores. Et quia in multis ille calor sedi mentis viscinus VI, morbis vesaniae implicantur , aut instinctu Imphatico inferuefiunt , inde Sibila se omnes qui diuino Diraculo in gari creduntur , quum id noumorbo sed naturali intemperie accidit. suibus idem e re in aliquam medio-eritatem remittitur , ii quidem meti hodiei sunt , sed prudentiores. Habitus autem melancholicus ut varios morbos creat, etiam isse inaequabilis es, aliarmim frigidus , ut aqua, alias calidus. Et si quid formidandum nuntiatur , si habitus jubio Frigidior , timidum reddet: Si amplius caleat, metus invectis ad mediocritatem reducet. Fit saepe ut amamur succumbamurique animo , sed cur , ratio non potes reddi: contra , fleuritate animi gestimus, neo rationem reddere valemus. Quod bifariam explicare possumus : vel quiae hujus rei causa non redditur facile, quum hunc angorem simplieiter hinmor melancholicus non inferat, vel quod aegri ipsi cur ita stat affecti ,
329쪽
gidum mOrum opifex. Lib. de vetere medicina.
qualitatibuS, Hipp. contra secundis mulosum tribuit. Cur Alitum, morborum ferax
vix explicatur. Unde illud Hippocratis : timor O morsitia absque eausa manimosaime ischolica sunt pathemata. Et revexa timor & tristitia sine causa manifesta melancholiam significant tamquam posteriora : & tamquam priora inducunt. Prae timore enim Sc aegritudine fiunt homines melancholi ci. Tamen Aristoteles hic calori frigorique totum tribuit. suibus calore natiυo emarcescente oritur aegritudo , ii j bi potivi laqueum petunt : quare juvenes potius quam senes se laqueo interimunt. Senibus per aetatem calor mameescit; juvenibus per vim ipsus assectus. Guibus calor subito exsinctus es, ii repente se interficiunt , quum nullum ante indicium praecesserit. Et tandem ita concludit: suum atra bilis figet, varias animi molestas anxietat quo gignit; calidior autem , securitatem laetitiamque prasat: hinc pueri laetiores , senes tricliores. Et ait eos qui a coitu tristiores exsistunt , tales ideo fieri quia eXcreto semine abunde refrigerantur: contra qui copiam quamdam excrementi cum semine emiserunt levati sarcina hilariores fiunt. Denique ita concludit Aristoteles. Homines melancholici varii inaequalesque ex Funt, quia vis atrae bilis varia es inaequalis es : nam vehementer es calida se figiis rediu potest; es quoniam vim obtinet morum inclituendorum (nam ca-itidum es frigidum inter ea quae in corpore nomo sunt mores condit ideo nos morum qualitate asscit, ut vhuum. Et vinumb O atra bilis fatuosa es. Ad finem, post verba quaedam involuta & obscura, ait melancholicos omnes non per morbum , sed per naturam esse ingenio sngulari. Ego vero vereor ne Aristoteles, Ut physticus, plus aequo tribuerit primis istis qualitatibus, calido & frigido. Et videtur incidere in errorem eorum qui calidum, frigidum, humidum , siccum omnium morborum causas & principia posuerunt. Hippocrates eos sugillat: nec more vulgi, aut physicorum in iis qualitatibus consistit, sed altius sese effert , & aliarum qualitatum humorumque vim potentiamque considerat. Quod si alias, in melancholicis maxime locum habere debet. Nec enim mela cholicorum inaequalitates , varietas morum , impetus , milleque animi pathoemata affeetus sunt simpliciter caloris aut frigoris, sed aliquid aliud praeterea est spectandum. Aristoteles quidem iis qualitatibus multum tribuit ut naturalis scriptor, quod magnam essicientiam habeant. Hippocrates contra de iis qualitatibus flatuit. Calidum es frigidum omnium quassitatum minime
potentes esse judico : sed secundis qualitatibus id quicquid es quod in corporen ro gerittir es sit, tribuendum es. Calidum enim es frigidum facile sese
mutuo elidunt O infringunt. Superius docuimus quae sit vis sanguinis acris, salsi & acidi, utpote quo natura uti recusat: & ex eo loco eruenda de monstratio eorum quae hic dicuntur. Ut autumno humores & serum virulentam qualitatem habent , & malignos morbos concitant, an quia calidi an quia frigidi Galenus cum Hippocrate ad temporis inaequalitatem recurrit: ea de re dubito. Sed & adustio, & suppressio fuliginis, ta inaequalitas, ta intempestivus victus qui gestate praecessit, & fructuum
natiara corruptibilis, accedente quadam naturae Sc caloris naturalis imbecillitate, haec (inquam) omnia haec concurrentia pariunt malignam alim am qualitatem morborum sui generis fautricem Sc matrem. Porro schola medica considerat bilem adustam quatuor modis. Aut enim suc-
330쪽
cus melancholicus naturalis aduritur, aut sanguinis pars purior , aut bilis flava, aut salsa pituita. Quae adustione nascitur judicio & sapientiae obesse creditur, ad furorem concitationemqUe animi alioqui plurimum valens: Si exstinguitur, partibus subtilioribus resolutis , remanente tetra fuligine , hinc stoliditas, metus re stupor : Sola naturalis ad sapientiam facere dicitur. Volunt quidem accendi, non Uri, ut spiritus tenues, scintillantes eXcitentur qui propter suam et .api et' (o homines agiles & alacres reddant . Sic tamen non est considerandus calor simpliciter, aut frigus, sed humores & quaedam aliae qualitates efficaciores. Et ita terminavisse videmur in eam primam sententiam Hippocratis, quod sanguis ad sapientiam faciat. Quamquam primaiscribendi occasio fuit quaestio de mittendo sanguine in melancholicis ; diorismos ex Galeno attulimus: Et revera non est vulgaris ea quaestio. Nam si sanguinis melancholicorum virus quoddam in se continet, si acer, si salsuginosus aut simili qualitate donatus , eane qualitas per phlebotomiam tolletur, aut corrigetur Dicam uniam a nobis saepius observatum. Hypochondriacorum & melancholici rum vere dictorum sanguis non ita facile corrumpitur & serescit, ut sanguineorum & calidorum humidorumque corporum sanguis. Ratio est :Sanguis eorum si acer, si falsus, si mordax, si acidus , ea qualitate se munit & tuetur adversus communem putredinem. Malignus quidem dc doloris parens est eorum sanguis ob inclusam qualitatem nescio quam , quae naturam simulat & angit , sed notas non habet facile vulgares putredinis. Ubi enim semel talis sanguis nitrosus , acer , salsus que putruit , dii boni, quantos dolores excitat , quam erroneos ta vagabundos , &qui cruces aegrotantium medicorumque dicuntur In maxima hypochoniadriacorum parte agnosco calorem nescio quem aridum, squalentem, moriadacem , adurentem & Eymosin fermentationemque in humores facile in ducentem, an ratione istius caloris sangUis demendus , an hac ratione cauIori nativo, visceribusque ipsis refrigeratio afferri debet y Qui rerum novarum accensi desiderio sine distinctione ( id quod artis pars maxima est sanguinem detrahunt, audacter in eo habitu & temperamento id facient, partim caloris acrimonia inducti, partim sianguinis maligna qualitate perus uasi: phlebotomia enim, minuendo calorem, tandem temperabit reliquum , & partem maligni sanguinis amoliendo , locum generationi: me lioris praeparabit. Item: si tum demum bene habent melancholici quum pinguescunt, temperato madefae , eo calore sicco qui in iis marcorem maciemque accersit , cur non conferet venae sectio 8 Nam & vulgo pinu guefacere dicitur. Tollit enim & pravum sanguinem maciei causam,& refrigerium assert isti calori intemperato :: sic eX eventu sanguinis detractio quamdam line/- p ) inducit. Fidem facit experientia quotidiana, facit & historia extenuatae illius mulieris apud Galenum qUse evacuato impendio magis sanguine pici simillimo , priorem hisbitUm nitoremque re
cuperavit. At dices L viscesibus ipsis inusia est ere impressa sicca & squag
e Partium subtilitatem. p Bonum habitumi
De viribus sanguinis di succi aciet