장음표시 사용
301쪽
1, 8 CONSILIORUM MEDICINALIUM,
saepe erat velut subalbida , & iis quos Hippocrates vocat, latine dices, non dissimilis : Galli vocant , it a uir Uisage de conis par--la. Et haec facies aliquando turgidula est & familiaris iis qui sunt aut suppurati , aut quibus pituita putri scatent pulmones. Sed & genarum alias erat rubor fugax et & tapissime ignes sacri in faciem involabant. Est doctrina autem Hippocratis & maculas , & 'ola huc (n , ignes sacros iis oriri quibus pulmonum corpus intemperie daborat, didicimus. Id quod
Haec capita suerunt deliberationis antequam in gravissimum morbum m-cidisset. Laborandum suit in corrigenda intemperie connata & genitiva et
in febre tollenda nocturna haec autem febris jam illam affigebat sex aut quinque mensibus antequam inciderit in morbum in quo ipsa periit) ; in fetu confirmando ( gravida enim erat) , cum suppar studium esse debeat
conservandae & setae Sc fetus.
Et quum olim igni silvatico ( qui herpes dicitur partes seciei occupante laborarit, nunc velut febre non putri Sc erysipelatode laborat. Ut enim tumores contra naturam differunt, ita & febres et quarum quaedam
sunt sanguineae, ut synochi imputres , aliae biliosae, in quibus potius alterationi, quam vacuationi locus esse debet. Nec mirum si tantopere laboret, tenetur enim dominatu caloris acris,
mordacis, fuliginosi: Eos autem qui eo sunt temperamento , pinguescere sanitatis terminus est; Biliosa est, itaque nocentissima inedia ; Phlogosis est in pulmone et non tamen ita oportet accuratos in phlogosi pulmonum , ut in hepatis phlogosi : Hepar enim ossicina est sanguinis. Et quod dedit negotium , sui cognitio & ratio exacerbationum nocturnariam. Et quum haec mulier ( ut ante diximus ) faciem aliter atque aliter haberet affectam, mox genis colore rubro & calore suffusis , facie reliqua colore albicante qualem quoque descripsimus: omissum est aliud quoque symptoma de quo graviter querebatur. Hoc autem fuit a Misvire seu hebetudo visus: ideoque illa sibi sanguinem detrahi aegre ferebat: hac enim ratione fore putavit visum imbecilliorem. Et tamen si cui unquam mulieri salutaris fuit phlebotomia , huic uni fuit. Haec enim visus hebe ludo non ab obstructione, aut paupertate spirituum animalium, aut ab imbecillitate, aut denique a vitio instrumenti fuit , sed a sanguine servidiore & copiosiore qui in illa inferne ferebatur sursum. Id illi contigerat quod & iis quibus e nare haemorrhagia futura est et obscurius enim vident donec largo sanguinis fluxu Venae depleantur: atque hujus rei causa solis Medicis, quibus ipsa ratio suffragatur , cognita esse solet. Pulmonica erat a pulmonum fervore , huic menses non satis legitime responsederunt. Lacrymari erat facilis, quod oeceus oc (o , imo pectore amgens sese animi iram coquebat, & prae pudore foras exerere non audebat , hinc lacrymae pro omni refugio & solatio. Interea ad caput de pulmones calidiusculos raptus humorum fiebat. Ac(n Bullas. (o Iracundus.
302쪽
Ac quod oculorum seu visus hebetudo ab ea , quam diximus, causa dependeat, Vel auctoritate summi Hippocratis innotescet. Ita Hippocrates et Uuibus nec febricitantibus, nec decoloribus caput es Certex dolet, Oc. lis haemorrhagia sutura est. sitithus sanguis fluit, hi sani videntur et His autem vel splen elevatur , vel caput dolet, Gel quippiam ob oculos ob ersatur , ( Graece la aetidis. c mi et sic visus obtenebratio ista harmorrhagia solvitur , ergo nec imbecillitatis , nec obstructionis index est.
Et idem Hippocrates loquens de specie quadam morbi podagrici & ischia dici in iis quibus magna sunt viscera, & olim sanguis e naribus flu-Ait , ait , interroga num fluxerit copiose olim sanguis e naribus, item num hebetudine visus ( Graece cita usMaorum vocat laboraverit. Sic haec hebritudo a sanguine & ferventiore uberiore est. Vide de nyctalopia apud eumdem Hippocratem quae pueros , adolescentes & juvenes tenet, , certis temporibus curatur per se et huicque non sunt virgines & mulieres , si utrisque menses proveniant, obnoxiae. Unde haec nyctalopia 3 non aliunde quam a sanguine & copioso & fervente. Notandum id, ut ne cUnctanter venam aperiamus in visus obscuritate , id quod vulgus salio reformidat, persuasus ab imbecillitate esse id quidquid mali est. Sed quaestio oriri potest cur, quum tanta copia materiae purulentae in
thoracis capacitate contineretur; non multum tumebat, de nihil materiae inius excreatione educebatur. Galenus tres omnino causas assignat, propter quas pus in thorace contentum non excernitur, puris lentorem , crassitudinem , membranae pulmonem ambientis densitatem , f cultatis in aegrotante infirmitatem. Addendum unum pUto et Pars pulmonis sinistri exesa , corrupta erat, quare istud pus tanta collectum copia non sollicitabat facultatem ad excretionem sui: Facultas enim valida erat, membranae densitas non impediebat (nulla enim ea in parte erat utpote consumta ) pus non erat adeo spissum crassumque. Dicam meas conjecturas. Pulmo non sentit , habet enim corpus arctio D=; si aliquis sensus inest, ob membranam inest; at haec tabuerat, ideo non poterat esse sensus instrumentum et ideo vellicatio & punctio non sentiebatur , nisi in membrana costis subtenta , succincta, unde dolor percipiebatur acutus, sed Pulmoni non erat reciprocus. Pars enim pulmonis estiata pus in latere sinistro contentum non exsugebat, ideo non expectorabatur , nec tussis erat quae irritamenti & calcaris instar esse posset.
Alia conjectura; crassior pars inius puris, aut putris pituitae, ( de hoc autem paullo post ex Hippocrate ) obducta erat parietibus & thoracis tapulmonis reliqui; & sic impediebat quominus materia collecta in capaci tate thoracis pungeret & irritaret, ut inde tussis moveretur. Quomodo vidimus plerosque cum tussi ( quae est calcaris instar ad repurgandum corpus pulmonis ) quantitatem aut puris, aut pituitae Diaeiiubila (p), quanti
tatem ( inquam omni majorem fide excrevisse , & postea sani satis vixe- P p a runt,
303쪽
runt, de quum tabuissent paene, bonum corporis habitum & iurae xi (q
Dicet quis cur toties dictum est puris , aut pituitae putris de via. -; Quid illud est pus, aut pituita res ac An idem sunt, an longe distinguuntur Dico ego pituitam putrem recoctam & praesertim admixto se ro putri ac bilioso, ut id quod excernitur virulentum quodammodo sit subviride , idem facere fere quod de pus.' Sed hoc differunt, quod pus est malum ut signum & ut causa. Ut signum , quoniam abscessum & inflammationem systrophicam processisse
declarat, unde consumtio partis pulmonis secuta est. Ut causa, quia nisi ediceat febrem lentam fovet, rigores inaequales affert, & corrumpit pa tem & in qua manet, & contagio vicinam. Ista vero pituita putris tasequalitatem nacta de laevorem, mala est ut causa , quoniam afficit pulmonem ipsum mora nili exitum habeat. Quomodo videmus quosdam
mungere viride & aeruginosum & νυω sic (r fere (unde vulgus non inepte dicit, si mouche comme de Ia boue de bossee. Et in tussibus quum
pituita excernitur & sputum album est semiputre, & olam' voic πυαε,-ci, s) , sic loquitur Hippocrates lib. I. Epid. circa medium et os in 'r Acar (t , quum cocta fuisset, & haec materia initio bona erat, pituita enim: & proprium erat capitis excrementum, sed per moram de putredinem quamdam , & virorem acquisivit, dum cumulata in parte .. . non haberet suam fmmem (u , contra erat quaedam moertimet (x , ut
. . et ' loqui ur Theophi astus, quae putredinis & gravis odoris est causa.
Ac praeter moram istam , haerae bu disdationis carentiam, observari debet quoque esse quosdam quibus ob proprietatem quamdam pitui ta omnis fere, quae in eorum corpore gignitur, habet aliquid κακοηθ,c ), Daniet igni unde quamcumque in partem incurrit, saevitiam suam manifestat: dentes bus indomiti rodit & e suis alveolis radicibus erosis disturbat: choeradicos tumores mo- cavamur tam vet: denique mille taedia milleque mala concitat: Eadem pituita si inita, Tit pulanones ityuit , eXulcerat, afficit denique in putredinem eosdem puls ' mones re ivit et excreta e pulmone eadem maeteria aliquid habet insuave , ta aspectu horrendum. Vul gus putat esse pus, saltem paene eosdem hambeti effectus, quos, & pus ipsum. sus putavi Ino ingra ianta materia, quae aperto cadavere inventa est ., pus non huitiae eom. Erat, meo judicio, sed pituita miselae c. (e , quae speciem abscessus
mentarii eo praeseserebat. Si enim, pus verum fuisset, Unde tanta copia, quum, argus bita ex mentae apostematis noni praecessissent. Sed uno fere anno antequam excesi et erat ingens sitis , lingua sicca, febris nocturna, calor acer de
aliud , T.a mordaX, inappetentia , facies colore subalbido vulgo de coulour Oommopi . me pomme culte nisi quoa malae fugaci quodam rubore sust derentur ,
304쪽
in secie crebro ignes sacri & volatiles quae omnia male assectorum pulmonum signa erant. Sic a longo tempore fovebat illud malum re collectionem malignae pituitae, quam si, tussi irritante, excrevisset , ab eo periculo suisset asserta: at tussis non erat: causas autem verissimiles paullo ante
Et ne cui mirum videatur hoc de ista putri pituita commentum , ad ducendus est Hippocrates tamquam pro nobis fidejussurus. Fiunt stippu- lib.I.de morae rati nonnulli si pituita de capite delapsa ad latus agglutinara fuerit O putruerit. Tunc enim latus ut plurimum in summatur , es patitur eadem quae es ex pleuriritide suppuratus. Id quod sit alias alicui aegro accommodari potest, huic nostrae aegrae aptandum est et licet'enim suppressa: fuissent lochia , & dolor lateris secutus fuisset, non tamen credo per spes pu rei(a sanguinem id tanti mali peperisse : sed data occasione di ob partum, de ob suppressumis anguinem, malum , quod ante signa aliquot sui ediderat, nunc saevit & saeviendo seipso sit deterius. De his aliorum esto iudicium, nec
enim mearum opinionum ita sum amans & assertor, ut non, si quis melius aliquid asserat, sacile ac iescam. sUnum restat explicandum de exacerbatione nocturna. in pUrulentis. Et quamquam de periodis morborum de humorum disputare velle, opus est arduum re difficile , tamen quoniam de exacerbatione nocturna mentio aliqua facta est, sicco pede id praeterire est alienum. Audiatur Hipia Parcsodib.i pocrates : his siris purulentos dignoscas : Si febris non dimittit, sed interdiu p
mitior , noctu vehementior. Si copia, sudoris elicitur, ac tui en i cupiditas es , nec quicquam tamn dignum commentiatisne expuunti. Si oculi cavi relduntur maxillae vero ruborem trabunt, dae ungues manuum curvantur, Agiti vero poti simum summi calesunt, atque in pedibus tumores confisunt, neque cibum appetunt, ac pusulae circa corpus erumpunt. Galenus probabilem rationem afferre visus est, interpres vero a-Vega frigidior paullo videtur in ejus rei reddenda ratione . Accidit omnibus hemtica sobra laborantibus ut noctu febris augeatur : non quod ratione febris
nox augeat febrem, sed per accidens quod quidem tale e sit: per febres h Sticas , partes, enim solidae ignitiores evadunt. Ob id sui similis in se manet
eodemque habitu febris caliditatem obtinens, ut calx , debilem contingentibus. Si edunt bibuntque , accidit idem quod es calci aqua perfusae et quo fit ut comtingentes exterius aegrum multo calidiorem sentiant. Sic ob alimentum id Contingit , non ratione etnc- b) : nam. cum alimento calor est fessbriculosior : Statim adhibito augetur cibo qui. Vehementissimus percipitur tempore unc arctgbδεατ ( c ). tempus. Haec quidem verissimilia sunt quae adducit Galenus, ut reddat rationem cur exhibito alimento calor hecticus augeatur: sed si sero non exhibetur alimentum ata increscet noctu hoc non dicit et Item non eXplicat, quod. Pus habeat maxime suos paroxysmos nocturnos. Audiendum autem illud
305쪽
Morbi oculorum habent suas exace bationes ad noctem. PartacuI. g.
Hippocratis pronuntiatum in Epid. quum de multis, locutus fuisset qui
aut tetano, aut opisthotono correpti suissent: nam sanies quaedam ichothorum symptomatum terrificorum auctor erat. Tandem Hippocrates pro nuntiat i κατα Tore m*ωνκμά τι (d i(qHamquam non video unde id dependeat , nec enim periodus de suppurationibus & doloribus ad noctem re
Ietentibus , iis quae prius dicta sunt , consentit , adhaerescit. Ita Hip
tropole Id est, ac certe in suppurationibus es iis, Prae ad oculum pertinent, do loreae tu noctem incidunt et ergo & febres. Sic Hippocrates docet cur suppuratisEfebris noctu augeatur , quia dolores , labores in suppuratione noctu irritantur. Sed tamen nondum ex Hippocrate constat cur proprium sit et- lμres laestri (e , ut de nocte suam habeat imurn recidήν (f). Sic Ga genus mance explicat causam paroXysmi febrilis, & tantum ad generales hecticas febres recurrit: nec tamen adhuc ratione ipsius affectionis noctu febrem irritati ait, sed ex eventu, nempe dati alimenti. Quid si aeger hecticum aut empyicus sumat obum tantum circa i meridiem Vega ait tempore Hippocratis solitos homines semel cibum capere, & id vesperi: Ita fiebat ut quum hectici forent: circa tempus Amsic etnc et g febris augeretur. . Sed pace & Galeni & alterius interpretis Hispani dicam, hae rationes sunt paullo frigidiores. Explicandum erat cur empyici, quatenus tales, magis noctu febricitent: quod commode fecissent si operam dedissent in explicanda sententia Hippocratis ex V. Epid. adducta de nocturno paroxysimo et sesu Acredo Ph). Locus est . apud Hippocratem de distinctione febris nocturnae & diu nae, qui aliqua ratione contrarius videtur esse huic loco, qui est de nocturno paroxysmo in suppuratis , ita Hippocrates, se is nocturna non agmodum letalis, longa tamen es: diurna longior. Sunt quibus Fina, Ceto pθιν x, ad tabem vergit. Ideo nocturna non admodum letalis est, quod eoctionis sit capax, & quod interdiu excutitur quod nocte coctum ruerat, id quod in laudabili ducendum est: dies enim & vigiliae magis diu gerunt. Diurna longior dicitur, quia de nocte nil exsudat, nec ex facili aegri somnum capiunt ob curationes: nox enim in curationem impenditur. Ideo ex Hippocrate Galenus colligit diurnae conditionem esse deteriorem, quod ad tabem ducat. Nam quum paroxysimus diurnus est, difflandae materiei tempus in noctem incidit; at nocturnum tempus difflationi non est accommodatum, ut diurnum et ideo diurna est longior & ad tabem adducit,ita ob curationem. Nam nox quieti est propria di accommodata : at noctu & cibus datur, de medicamenta capiuntur,a sic tabescunt diuturnitate temporis; quia si cubent interdiu , somni defectu marcent; sit non cubent, dum nec noctu nec diu dormiunt, vespertilionis & non hominis vitam'agunt, haec Galenus. Miror ego quum suppuratorum fin
306쪽
bres sint hecticae, quum eorum mnditio siit pessima, cur non diurnos potius habent paroxysimos, quam nocturnos, si quidem deterior est nocturna febre ipsa febris diurna. Motus autem puris de purulentae materiei in noctem potius incidit, ex sententia Hippocratis. De his aliorum esto judiciUm. De motu quidem humorum inter omnes constat, quod sanguis mane, bilis circa meridiem, succus melancholicus vesperi, dc pituita noctu mo- vita. veatur, unde est analogia inter tempora universalia ta unius diei parti- h d.-2cularis: utrumque tempus enim una solis circuitione finitur: dies quidem eam do hi dicircuitione totius caeli , annus vero propria ipsius solis. Sic morbi qui iota antiqui- alioqui in aliqua anni parte fiunt, ea diei parte quae illi respondet exacer- idem cen-hantur , ut aestivi in meridie, autumnales vesperi, quod vesperum respondet autumno. Quaestio autem orietur. Numquid vernales morbi mane itaritabuntur , ut hiemales noctu Tamen vere tot morbi pullulant: in aurora pauci admodum. Immo tempus matutinum morbis & aegris amicum videtur et raro in auroram morbi incidunt. Et quum Videmus in auroram jue h. morbos incidere, de iis male ominamur. Ut in pestilenti statu, quidam nignum si, qui somno indulserant noctu, si in aurora rigere coeperunt, opinionem favetque O-
fecerunt latentis veneni et adeo aurora favet aegris. Nam licet aegrotent turet, mo febre aut nocturna, aut continua, tamen circa crepusculum omnia ad n h man et turalem statum creduntur Venire et Itaque nulli morbo fere contingit exa τ' '
cerbati mane in aurora. Respondent quidam de matutino tempore id quod h. a de vere saluberrimo responderi solet, Vel per se salubre est, nec morbos quaestori.in parit quoad mlis 1-ιν ( i pertinet, sed quod ad x et podio iuu fh : Aliud mooit O , enim est mo dimorei T. et poemorei (l . Autumno autem , ratione ipsius , plicarii, non re quatenus talis est, morbi fiunt & magis quam aliis temporibus; omnes D ample t autem fiunt deteriores illo in tempore, quia tempus est insalubre. Et scvesperi ob horae malignitatem exacerbantur morbi. Et quidam peculiari eom. .a , 'respectu & ratione, quia sunt autumnales: Sic & γ - Sc Vre phro vid. sect.( m ). At in aurora possunt ratione praesentium humor Im morbi να- T. poemeso est, sed vix fiunt ratione ipsius temporis et Immo si qua in morbo Celsus etiam tranquillitas observetur , maxime in aurora id fiet Unde etiam deterrimi de Tuinertibus morbi , cujusmodi sunt pestilentes , circa diluculum mitescunt suamque h. si dis evitiam deponunt, immo videntur aegri restituti qNum alioqui eodem ip- nimiuae disse so die peste jugulentur. Et tranquillitas morbi, symptomatum mitificatio, o frigus in pulsus aequalitas mane appareris suspecta esse debet : Id quod multos fame fisani, m
Antequam seribendi finem faciam, dicam unum de differentia puris de N emi dea
purulenta , Graece vo m p E mmoe c. UIXimias enim ante tantam copIam perniciosui.
materiei albidae de puriformis detractam esse ex sinistra thoracis parte, quam nesciebamus an ea referri deberet ad pus , an ad aliquid puri sinibla : abscessus enim effatu dignus non praecesserat, Ut tanta Purulentae materiei si Genesin. (I Generari & exaeerbari.
307쪽
Etiam morbi deterrimi mane mitescunt, ideo in malis ducendum quum morbi circa auroruintialescunt. Lib. de ali
in morbis Oexcretiones semiputres Expulmone ad
ulceribus. Pus ex carne purulentum
humiditate. Cap. 26.lib. s. Pari. t A. 13.
teri ei copia congereretur. At Hippocrates summus doctor eam distinctio
Id est, pus ex carne et purulentum puri simile ex languine de alio ex humido et quasi vero omne pus non sit ex sanguine , qUum 'vou dicatur To et et se vox (n . EX carne autem pus sieri ait quod suppuratio non videatur fieri sine erosione partium carnosarum capacitatis in qua pus sit :unde ex carne erosa pus fit: unde in conitisione est procuranda suppuratio, quia nulla nova caro generari i possiit antequam contusa caro in pus veritatur. Et Celsus ait pus exire ex vulnere sanescente , quod corruptae carnis in pus conversionem sequatur novae carnis generatio. Nisi quis ex loco
Celsi inferat non propterea ex carne pus fieri, sed ex sanguine, ubi enim sedata est inflammatio , tunet sanguis non corrumpitur , ita laudabilis agglutinatur, unde caepetam: ( o . Argumento est quod ex vulnere sanescente ( quod tunc ulcus est etiam sanguis fluit, ait Celsus : Et eodem auctore nondum soluta inflammatione plus puris effluere debet: quare Quoniam sanguis est illaudabilis & corruptus. Idemque auctor est concretumrin vulnere sanguinem inflammationis causam esse , vulnus glutin xi prohibere , & in pus converti. Contra Hippocratem stare Galenus videtur ex sanguine pus fieri ratus , quod in phlegmone in abscessum abeunte sanguis ektra vasa effusus in pus vertatur. At Hippocrates eX carne pus verum ait fieri , materiam vero puriformem ex sanguine & alia quadam humiditate ait fieri. Et vix in phlegmone suppuratio fit sine cadinis erosione, id sinus indicat post , puris evacuationem. Et sanguis extra vasa fusus de calefactus , hunudam Sc calidam carnem quam attingit , corrumpit, ex qua carne si natura robusta fuerit, Verum pus nascitur :cui non raro admiscetur aliquid vom ac (p) ex humoribus & sanguine emtra vasa effuso. Unde apud Hippocratem, abscius in suppurationes mustis con retuntur, & multum carnis ossiumque decidit. Notandum autem est etiam ex Hippocrate humores saepe (q )esse , ut in pus non vertantur et unde Hippocrates dicebat, lxio non erat puri similis , sed alia putredo et id est , non verum pus fiebat nec ab humoribus, nec liquatis carnibus , nam corrumpebantur, ossa nervique decidebant. Et Galenus ait in comm. ob humiditatem & aeris tranquillitatem humores putrebant, sed pus non generabant , partes enim solidae computrescebant-των χυμι- υγῶν μοχ 'v. ' Nota additionem vocum harum quae videntur 3λιονασα- s redolere, ' u pων (t). Atque ut Hippocratis opinionem de vero pure & eo quod gruis, Ec dicitur , ut unum ex liquata carne veri puris nomine donetur , alterum Vero non , concludamus , non alienum fuerit afferre brevem distinctionem inter pus verum Scichores, seu alias quasdam humiditates quae ex ulceribus emunt: quam distinctionem Celsus breviter explicat, Sanies est sanguine tenuior, varie
s n) Pas dicatur sanguis eorruptus (r Propter humores humidos malig-
308쪽
LIB. III. CONSI L. III. 3Pserassa , glatinos, ct colorata. Pus crassis mum albissimumque , glutinosus O
sanie es sanguine. Exit autem sanguis ex vulnere recenti, aut jam sanescente. Sanies es inter utrumque tempus : pus ex ulcere jam ad sanitatem spectante. Unde in eodem capite paullo post, pejus est pus multum, tenue, dilutum; magisiue si ab initio tale est. At ( ut ante dictum est pus non manat ab
ulcere initior notatque Celsus, ex ulcere majore plus putis exire debet, quam eX minore et item plus puris exire debet nondum solutis inflammationibus : at sanescente ulcere inflammationes minuuntur,'& tamen sanescente ulcere pus manare debet, ergo sedata inflammatione. Sed haec ex comparatione sunt audienda.Ergo Hippocratis distinistio dir*ι νυu ψ νυί. c de pure & purulento si tui debet. Nos autem distinctionem a duobus fontibus derivari docuimus. A priore quidem ex sententia Hippocratis qui pus a carne esse putat purulentum ,l seu imor vovi , id est diruωAt (u) , & puri simile a sanguine &alia humiditate. A posteriore fonte, ex parte humorum et nam quidam sunt qui facile suppurant & a natura reguntur Se alii non suppurant, sed aut in corruptum quid, aut ichorem , tabum & saniem convertuntur. Nam quum sanguis laudabilis ad partem affuit tumoremque facit, suppuratum laudabile procuratur. Si humor malignus &-cnbec gratiam naturae non admittit et sed ut humor est (x , ita pus quoddam ire-μνινώ & ἀμ-υμ- (y dictum gignit, unde variolae, eXanthemata, carbon , ecthymata , herpetes a maligno sunt humore et Unde in iis pus ferum gigni non potest. Qui enim humores toto genere contra naturam sunt , sunt coctionis incapaces. Corruptio enim in parte fit. Id quod Celsus elegantissime scripsit: Genera tenenda sunt in quibus noxa corpori est. Ea quinque sunt. suum quid extrinsecus laedit, ut in vulneribus. suum quid intra se corruptum es , ut in cancro. suum quid innatum es, ut in vesca calculus. suum quid increvit, ut vena quae intumescens in Daricem conde titur. suum quid deest, ut quum curta pars es. Ut ad aegram reditus fiat: ista eluvies ta copia purulentae materiei pus non erat , nec erat consumtio ( saltem magna & aequalis copiae humoris i corporis ipsius pulmonis, nam si pus fuisset verum, & praecessisset ulcus pulmonis, oportuisset praecessisse magnum ulcus , magnamque absumtionem corporis ipsius pulmonis et ergo a sanguine erat se,umvc urirect ic e) , ut Hippocrates loquitur. Unde videmus aliquando ex thorace vulnerato, aut non vulnerato ( idque post cadaveris sectionem ) ingentem copiam alias pituitae purulentae, alias saniel cruentae, in conspectum venire, qUa
materia propterea non est pus verum. Aliquando excernuntur quaedam
cis kοπυ Aa a 3, & id fit dum discerpitur Sc eliquatur caro ipsius pub
Sed tandem siniamus quaestionem de nocturna exacerbatione in purulem
Ballonii Oper. Tom. III. Q q tis ,
pendet ex G len. loco supra adducto com. in pari.
3. Epid. Locus pene aureus Canas. lib. I. y
309쪽
Calor noctu increscit ob ignitam partium solida
tis, sive pus fuerit legitimum , sive sanies , sive uua I ζ τι (b . Nos enim in aegra nostra vidimus , dc in Lucio equite ( uterque enim conssimili morbo consumtus est, & cum iisdem symptomatis ) exacerbationes maxime nocturnas, dyspnoeam , spiritum dissicilem, metum praesentis suffocationis ,
denique desperationem : ut in stingulis accessionibus nocturnis de funere exequiis potius cogitaretur , quam de exequendis medicorum praeceptis :& tamen siingulo quoque mane , ubi materia deferbuerat, & calor remissus erat, paene uterque restitutus videbatur. Causa autem verisimilis istius perturbationis & exacerbationis nocturnae esse videtur : In omnibus suppurationibus ( agitur enim de empyicis dolores ad noctem incidunt: id quod non tantum audiendum dum pus sit, sed dum pus continetur aliqua parte fovens febrem lentam. Quum autem empyicis , & propterea hectica febre implicitis partes solidae ignitae sint, non mirum si noctu calor increscat ( non ob alimentum , ut vult Galenus ) ratione ipsius Jιαθέσι- (e), quod tamen non vult Galenus , & quia nox humectat ( ideo calor hectibcus calce non dissimilis se prodit revocatur calor & spiritus intro : sic caelor increscit non solum qualitate, sed & quantitate. Et ita dum revoc tur calor ad centrum , diffatioque prohibetur ob noctis dominatum , calor iste maleficus est, malignus, squalidus, non (d , nec nanciscitur Muιν , id est, focum, locum , domicilium aptum , conveniens ,& calor fixus non accipit fluentem istum calorem febrilem tamquam amb
venit isti calori fluenti cum fixo : licet uterque in aegrum conspiret. Sic quum recurrit calor maleficus & nanciscitur aeque malum de perniciosum , dum augetur calor & dolor , non fiunt accessiones novae febriles , sest e ) caloris & exacerbationes quaedam , non ob novi humoris motum , sed ob ignitam naturam solidarum partium seipsa factam im m.. x - , id est , ignitiorem. Quomodo Galenus docet dietatque somnum aliquando obesse , ut quum humores , calor & spiritus revocantur introre augentur inflammationes ta dolores : ita in empyicis fieri solet. Quaerat autem quis ari pus suos motus habeat nocturnos potius quam diurnos : nam & in inflammationibus internis paroxysmus est nocturnus. Et ist non est proprium nec hecticis, nec empyicis ut nocturnas molestias potius experiantur, quam qui aliis morbis implicantur. Unde Mirati: sumus cur antiquitas, peculiari quodam privilegio & praerogaetivae, exacerbationem nocturnam Iuri & purulentis assignaverit et nec enim id novum est, Nam & venerea lue affecti, praesertim ubi solidas parte; invasit & conspurcavit, nocte dolent magis, & arthritici, & iae, diremisc,&-& inris tui 1 c (F) , denique multo maxima pars aegrotantium. Praeter rationes a nobis addUctas sunt & hae probabiles : primo quia omnes ferme morbi sub tempus noctis ingrauescunt: multis id qui-
310쪽
deni de causis: partim quia ob adveniens tempus nocturnum sit admir hilis quidam motus & revocatio intro , motus quidem plane contrarius motui ipsarum vigiliarum: Deinde, coctio fit noctu et coctio quidem non solum humorum naturalium, sed & contrariorum & febrilium. At dum pus sit, febris augetur, & dolor et quae ratio & analogia de pure in abscessibus , in aliis morbis & febribus audiri potest : maxime autem id apparet in empyicis et dolent enim partes solidae, & augetur calor febrilis
qui interdiu in partes omnes expansus erat. Accedat ad eas rationes, quod inter vigilandum animus occupatur & vigiliarum motus sequitur: ta mens ipsa sese noctu vecolligens tota in morbi & doloris cogitationem incumbit. Admirabilis enim motus est intro inter dormiendum et Declarant dormientium phantasimata. Mirum enim est quod qui dormit, prata fertim si paullum laborat, animo paene turbatur', somnisque eXcercetur permolestis. Ubi primum aperit oculos , omnia evolant, omnia fiunt composita & pacata & serena. Si rursum claudit oculos, eaedem falsae imagines sese menti offerunt ac obversantur. Secundo si oculi aperialitur, ista effugiunt & praetervolant. Interdiu sensus ab innumeris objectis pelliciuntur: ta ista irritamenta & illecebrae r tinent animum. Pra terea amici sua praesentia interdiu dolores quodammodo desiniunt & de mulcent , dum amica consolatione , alloquiis aegros prosequuntur. Et hae rationes sunt fortassis cur in morborum futuris crisibus nox quae pridicedit molestior sit, quia somno interrupto , clarior fiat gravitas & in testia, quam interdiu. Atque ex Galeno colligere possis noctem ipsam Com. vh.rse non esse causam cur potius malum ingrauescat tunc quam interdiu , sed lib. t. hor quod quum alias, tum magis de nocte appareat. Has rationes nostro ma te & ingenio paraveramus, ita enim quisque suo sensu valet abundat. Et,tamen inter legendum occurrit locus Aphrodisset, in quo quaestio ge- 1. is iudneralius disceptatur, cur dolores magis noctu augeantur. Et Aphrodi- Alem Aphrosaeus vir acutus eruditus, commentus est rationes nostris non dissimia diDies orabules, ut quis credat nos e penu illius eas desumsisse, & illam palmam ii , lib. D(si qua debetur inventori praeripere voluisse: at nos non tantum arro- --ahingamus, ut non profiteamur per quem profecimus, quando plagii cxb Tmori mmen plane vitandum putamus. de dolorum Haec sunt quae contractis orationis velis a me discussa sunt, amplior, circa nocumbus Verbis excutienda: est autem opus oratione quae commendetur lepo- irratamηβre & utilitate: lepore grata futura est legentibus et utilitate quia aegris
disputatio erit salutaris. Ti MN
I. Galerius enim comm. in particul. 62. lib. I. prognost. ait dolorem, tuissim O pr alismum in suppurato accidere quum corpus seu membrana, quae pus Obυohit, eroditur : quia tenuior sanira penetrat obue vens corpus, sit tussi set pyalismus. I. Pus ipsum ut glutinosum aliquando impedit quominus O venae se arteriae hiantes sanguinem effundunt. Id quod Galenus explicat ad aph. aT. lib. 6.