장음표시 사용
331쪽
Unda vide- nares tumores melancholicostit cancros ,eareinomata plumbo , cerussa, solano,
sio ipsa tabesque humori impressa eo
usu juvatur. Generales in jure definitiones O in medicina prompstiones periculosae. Lib. de vetere medicina.
Iens intemperies : quid proficias, licet massam sanguinis exhauseris 3 unde sanguis vrpoc vim Correctar (q & aspectu apparet laudabilis et Et tamen
magna pars melancholicorum , praesertim hypochondriacorum , aut -febremarasmode interit, aut tympanite , nonnumquam , ob caloris naturalis ad bonos succos generandos aptis paupertatem, dc caloris contra naturam ad
Metuom rem saepi(r facientis, diro hydrope, id est aqua intercute : de hse viderint qui audentius fanguinem detrahere voluerint. At alia etiam ra tio est quae ad liberaliorem sanguinis detractionem adhortabitur, nempeta frequentia doloris de saevitia. Si enim constat de ex Aristotele dc ex perientia ipsa, eos qui atro succo abundant, ut dolendi , ita conqueren di , finem non facere , quod doloris praesentius erit remedium ipsa senaguinis detractione8 At dolor non ob calorem, non ob frigus adest, sed ob ineffabilem inexplicabilemque qualitatem ipsius sanguinis , quam a nescio qua viscerum aflectione de diathesi acquirit. Et natura eum succum ut non mitem dc benignum refugit , relegatque de quoad potest , suis facultatis expellentis praesidiis usa, repellit ac rejicit: hoc dum sit, dolores in partibus nervosis , quia humor cietur, excitantur. Et unum notandum est de iis, quod calcis modo eorum calor fuliginem pravam excitat etiam benignitate alimenti irrigatus : dc a sumto cibo deterius multo habent: immo quasi febricitare videntur. Nec est quod dolor in iis frequens ad sanguinem demendum provocet. Si autem quoties de dolore conqueruntur , toties sanguis detrahatur , ut conquerendi, ut dolandi, ita evacuandi sanguinis finis non fiet: hoc tamen relinquendum erit medentium prudentiae , ut cui, quando , de quantum, de cur famguis mitti debeat, intelligant. Ut enim in jure omnis definitio periculosa, ita gener es propositiones in arte medica sunt periculosae: nam distinctione de diorismo indigent, qui est velut anima earum propositionum generalium: alioquin in magnos errores promtus est lapsiis. Haec est doctrina Hippocratis, qui expendens has propositiones, omnis caseus
bonus, omnis malus , omne Vinum meracum bonum malumve , docet quantis subjaceant erroribus qui ne definite eas pronuntiant. Idem de sanguinis detractione in melancholicis, an facienda, an non, crebriusne an rarius. Tandem ut commentandi finem faciam, melancholicis, praetim si, localis in cerebro fuerit melancholia, aut si hypochondriaca , bene consultum volo , consideratis iis quae in cursu orationis a nobis sunt demonstrata: nam in melancholicis haec maxime considerantur : viscerum ipsorum calida siccaque intemperies: proventus humoxum adustorum , unde scabies, lepra, morphaea, terminthi, claVi, Varices, haemorrhoides, m culae, exanthemata m-maeus et ( H, ut Vocat Hippocrates, cancri, carcinomata , denique formidolosus ipse elephas. Praeterea cutis obstruetio, fuliginosi excrementi suppressio (quod excrementum quia inutile plane , eo natura non utitur ut sexo, sed quantum potest excludere nititur) quae
( q Ad phantasiam. ( s venas latas habentes.cro Malam succorum elaborationem. (so Ab igne exusta.
332쪽
suppressio gravium symptomaton causa exsistit: dolorum frequentium geu Ideo Celsu neratio & provocatio modo in his, modo in illis partibus et ut numquam reperias melancholicum sine dolore, sive quod ita sit, sive quod opinio- sdupui, se ne Sc xi iturirena (u) majus quiddam sit. Et nisi libri nostri certam sia moribus maiadem facerent de generatione causis istorUm dolorum, nos crederemus om- gra caro a .. ines ementitos eos dolores ta fietitios et at aliter res habet et quamquam pusso non negamUs etlm φαντασιὰν (x plUrimum posse in melancholicis. Haec . Z
quum ita sint , quum sit viscerum v prava ), obstructio , suppressio, et sti. i. et
Proventus hUmorum acidorum , acrium , salsorum nitrosiorumque addo etiam virulentiam & κ-herH- (e & peculiarem putredinem non tam in omni mo forte cogitandum est de frequenti aut luculenta sanguinis detractione , bo, ut non sit quam viscerum & humorum correctione , quam laretio discrip vocant. Sic fere alia ratio frequens usus balneorum , lac his asinini , jusculorum ( nisi forte borbom o, tua , irremi & fluctitationes & flatuum origo proVentusque impediat) eX cary A UZoi. pronibus vitulinis paratorum, tranquillitas animi conducit et Denique id qui blem. HAbd. quid tollens colorem eum plumbeum tacitrinum melancholicorum suxpοιαν, H lo p p, P, auibera (b) conciliat et tunc enim bene habere creduntur. Ut idem in melancholicis fiat quod in haemoptoicis consulit Hippocrates, ut sanguis velut pinguis Se benignus reddatur. At vulgus credit sanguinis frequentem detractionem pin efacere, quia minUitur calor acer, febri- lis ta mordax qui maciei causa est : Pituitosum enim sit corpus. Pituita autem alendo est idonea, non pus, non ichor,' non bilis utraque; ait Galenus ad part. l. lib. I. Acut. De Usu medicamentorum dubitatur et nam alii vehementer purgantia calidaque prasscribunt: unde hierarum reconfectionum , ut hamech, logodii, Rufi, Archigenis, operosa conci natio ad melancholicos definita & destinata. Praeclarius Messeseus, qui quodammodo temperat illud ad Verbium Hippocratis aham pae: c), ut non adhibeatur ea vehementia quae Hippocrati placuisse visa est. Nam vult melancholicos non semel, non bis, sed frequentius purgandos, non valibde, ut natura evacuationem regat & moderetUr, non naturam regat evacuatio. Praeclarius Aetius de emolUmento hierae Archigenis qua melancholici ta epileptici juvantur, non quod bilem excernant nigram, sed quia(ait) dispositio impressa partibus solidis sensim aboletur & exteritur sine commemorabili excretione humoris. Etiam minima quantitate, sed frequentius , sumebatur consequo haec, ut sensim fieret delendo diathesin , quod nonnisi cum periculo, si reo paruo d id fieret, contingere potuisset:
contra faciunt quidam Medici celebres purgatores , qui non cenant PUrgare , donec totum corpus exhauriatur , macrescat. At iste humor non tam est irritandus quam fovendus, alendus , mansuefaciendus. Et malo fundamento utuntur tales Medici , quum melancholici morbi non tam Ballonii Oper. Tom. III. T i consis u) Phantasia.( x Phantasiam.( 3 Dystrasia.(m Malignitatem.(ab Facilis diffatio
bo Bonum colorem, & bonam carmnositatem, & honum habitum.
333쪽
consistant in humore, quam in partium solidarum ( in quibus a piste se eonsistit) vitio , diathesi: id quod cum Archigene animadvertit Aetius.
Ut sensim sentiam me labi in recentiorum opinionem qui morbos quosdam d dxκι-(F novo exemplo & invento constituerunt. At vereor nodiutius exactiusque de melancholicia comminiscens melancholicus fiam. Circa enim studium , vigilia, vehemens &c pertinaX EXercitatio, commentatio , animique contentio ad eam diathesilia inducendam valet. Sed malo commentandi finem facere , ut ne ego mihi pro subjecto & materia fiam. Ego autem misertus dolensque vicem melancholicorum , hanc adscribendum materiam praesumsi. MaXime vero impulerunt tria , Medicorum non satis considerata in morbis melancholicis curandis ratio , eorumdem pudor, & calamitosorum aegrorum taedium. De Medicis hoc dicam: omnes in melancholicorum cura semper accusant lienem,
quum splen viscus fit frigidius, foris & intus calefaciunt impense : omnes enim herbae splenicae fere sunt calidae pumisidii (g : Sic laedunt et ut concedam spleni consulere, reliquo corpori officiunt. Ceterum in his morbis Medicos & pudet tantae diuturnitatis & querelarum & aegros taedet: sic ut taedio & pudori consulatur, videndum est: alioquin pro remedio aegris desperatio , & arti infamia pro laude continget
I. Have quaestionem agitat Arbeoteles prob. 38. lib. II. Cur lingua haesi.tantes sint melaneholico habitu an quia propere sequi imaginationem non nisi melancholicum est 3 haesitantes autem tales sunt. Nam impetus dicendi praeruit & antecedit facultatem eorum, quum animus Visa sequatur. Balbos constat habere instrumenta vocalia tardiora: & tales vinolenti redduntur, quum suam imaginationem non rationem sequantur. Tamen erodibilius est , balbos , gracili voce praeditos es lingua haesitavies vere melaneholicos esse, non pituitosos , nam idem Hippocrates I. Epid. vocis gracilitatem es haesitationem oborto varice elidi soletique scribit. Id quod inquisitione dignum est. a. Omnis enim sanguis vitiosus se ipso integro tenuior sit, in serum enim se re degenerat. Hippocrates hoc loco id videtur significare. Sed hase semen tia de sanguine vitioso qui attenuatur est Ar iotelis prob. I. lib. IO. SPd si sanguis putrens per putredinem sit seipso tenuior , qui sabis illud Hippocratis lib. de carnibus , quod aqua putrefactast a sit crassior ut es cetera omnia An tillud serum 3 Mirum quod hoc tempore tavium fit seri in sanguine et Sexcentis ( ait Galenus ) quotidie venam scamus , paucissimam aquam superat Natare reperimus , sanguine concreto , quamquam omnibus quibus vena secara
es, eo us male est affectum , O laesa omnium naturalis administratio tum ne his quidem aqua supernatat, nisi pauca naturaliter habente corpore ,
334쪽
renes ferum perpurgant: cap. 6. lib. s. De usu partium. Et quaesio , id quod abscesius es in partibus extra vasa , id ipsum est febris in venis, unde quod pus est iu abscessu, id es horum a s in venis ;iin morbis venarum per putredinem tenditur ad attonuationem , nam sanguis serosior si es tenuior id quod in febribus quartanis st) in abscessibus tenditur ad crasse actionem. Sanguis aqua multa dilutus non probatur , vulgo a Meiucis. Tamen ex Hippocrare q. de morb. non videtur ea aqua inutilis: nam febri aqua es inimicis ma: bilis es humor biliosus nutrimentum est febris. Ex eo loco probares sudores esse inutiles , quia exhalat aqua , quae bilem es calorem temperaret, remanetque humoris pars crassior es Delut Frigmentum. S. Ceterum animauertere oportet fanum dici bifariam , absolute, O late. Melancholici qui perpetuo parte aliqua laborant, etiam sani dicuntur , sed late : es tamen dolent, dolor autem contra naturam est. Illi non abundant maxima ex parte ichore, sed Fam. Ictore non ita abundant nec febriculose sunt: flatu non abundant qui uri are quoddam amicum est, sed qui * ra, de quo Hippocrates librum scripsit. Sic surditates quae in febribus contingunt , item es parotides , utraeque quum per raptum mixtionemque bilis eveniunt , cruditatem etiamnum morbi indicant. Et inter locos Galeni commemorabilis o Die, quum dicit, crudum tamdiu morbi dici, quum bilis cum sanguine pe
q. Melaricholici nec suo sunt corpore , nec animo , licet magnorum sntfvicinorum auctores. Strenue es vehementer agunt O habent in pientiae es sapientiae intervalla. Idem iis contingit, quod amantibus Comici contingere dicunt; horum disputationes sana consita habent aliquando , sed statim rou gentis amoris Ci ac Dυitia devincuntur. s. Didicimus ex Galeno eapud puc h) O sanguineos melancholicos feri :O Galenus ad pari. IO. lib. 3. Epid. sect. S. Quibus multus sanguis & chlidus generatur ii promte in melancholicorum humorum vitium deve niunt. Bilios qui venas amplas habent O sanguinem fervidiorem facile sunt melancholici. Nam calor magnus O materia multa , multam exustione sui ginem excitat, ait Hippocrates , pari. I. sed . 6. lib. 6. Epid. Nescio cur Plinius cap. 38. lib. II. dicat biliosos abundare sanguine es eo pingui: N scio eur dicat sanguinem pinguem : nam soli obes, et qui sanguinem pinguem habent, non fiunt melancholici.6. Faciei pallor es in maxima melanciolicorum parte Unde ait Celsus ,
quibus diu color ( ne iecte, o malus est , ii vel capitis doloribus conflictantur, vel terram edunt. Deinde paullo pos agit de passuta es tumida
. Phlim diximus in melancholicis ( maxime per adusionem O suppres&onem 'suliginosum esse excrementum , quod est multorum malorum causa et Ideo referatio cutis es temperatio prodes. Nam quum biliosi calidi sanguinis oesum in praecordiis habeant, multam excitant subginem. Ita ait Hippocrates 6. Epid. Calidior venula (id es arteria ) sanguinis copia exustum gignit. T t et 8. Herbae:
335쪽
8. Hyrbae splenicae es quae dantur melancholicis s non Gincant calore, ta mon tenuitatem partium habent f Acant. Sic ira earum usu erratur , unde icenna in quodam capite loquens de cura dolorum capitis , de humoribus His melancholicis locutus ait, Si doloris causa sit succus melancholicus de is naturalis Sc phlegmatietus , administrentur calefacientia cum humectantia hus et Si adustus succus melancholicus , remoVe omne exsiccans , ta calefaciens , & sis contentus humectantibus. Id quod notandum es , namae Iivim: (i videmus tenuantia , calefacientia es Acantia melancholicis prinscribi : Et tum maxima pars . melancholicorum sit ab adubio humore. Utiorsum enim audito melancholici nomine satim ad cavaris corticem aut decoctum m ricae seu famarisci confugitur 3 Cortex capparis abisse it, incidit, excalefacit, digerit contrahit, densat me. Ouid opus his viribus in plurima melancholicorum parte, quum ea visceribus calidis es Acis esse Iideatur 3 Immo Di, elis opinione in iis laclium venae ardeant O inclammentur. Timarisci etiam
eret, digerit se Acat, quorsum ad melancholicos qui sui es squalidi a virent g
t. D, E febre, quae Graecis Trepiroc , Latinis ardens febris, barbaris Causon dicitur, pauca commentari mihi consilium est : De ejus causa, signis assidentibus 8c pathognomonicis: De sede humoris : De crisibus: Mde causo proprio loqui animus est, praetermisso & relato in aliud tempus causo illegitimo. De utroque auctor libri q. Acutorum abunde sed confuse scripsit. Causa autem quae nos maxime impulit ut hoc negotii susciperem tur , est varietas opinionum. De pathognomonico signo veri causi video enim Galenum quodammodo varium, maxime dum loquitur de siti, quae seuere (h & signum pathognomonicum febris ardentis esse perhibetur. Et tamen aliis in locis non necessiario adesse sitim apparet, quum tamen facultas naturalis integra satis videatur. Et tamen quum Medici hominem causo correptum sitis expertem vident, exstinctam facultatem esse autumant. Ita enim Hippocrates : In causo sitis .ehora: ( I mali num : Quod si necessario sitis adesse non debet, id in malis non est ponendum. Itaque ea de re Videndum est , ut constet de siti ubi adesse aut abesse debeat Comm. ad Primum audiamus Galenum de distinctione febris tertianae verse & ardentis , quoniam utraque habet aliquid Miso mo ( m . Ardens & tertiana febris materia conveniunt loco ipsius materiae non conveniunt , ut si t
336쪽
febris ardens , in Venis praecipue jecoris Sc ventris , ubi maxime bilis de erisbus rabundat: tertiana fit quum totius corporis carnes nimis assivunt bile. Si - - .. carnes bile assivunt, non est necesse rigorem in tertiana excitari a Vasis in min domori, habitum corporis per propositionem , omnis rigor, aut ab ulcere , aUt a habitum bi- vase et Ideo si cutis stringatur biliosorum , de quantum bilis in carnoso lem ferri ait. congestum genere ante expurgabatur, quia in statu ab Hippocrate descripto, non purgaebatur , ideo febres tertianae natae fuerunt. Hinc patet invenis ventris Sc jecoris bile putrefacta de accensa causon gigni: tertianam
bile in universo corporis genere carnoso congesta dc accensa.
Nunc est differentia de loco. Sed est locus alius qui praedicto quodammodo adversatur. Eo loci inquirit Galenus de sede ardentis febris Sc de pathognomonicis signis, pr extim de siti, quae alias pathognomonicum ardentis febris putatur. Galenus ita scripsit: In una corporis parte, quocumque illa fit, interdum causus gignitur , interdum in toto corpore. Si in toto fit corpore , si is adesi necessario , quum dero in una parte, non de necessiate stim infert, nisi pari ipsa stim pariat. Omnium primum id facit os Contriculi, deinde Dentriculus , pos stomachus, post pulmo , O subinde jejunum intemnum. Ex hoc Galeni loco duo commemoratione digna venari oportet. Prius est quod non videatur flare differentia inter causon Sc tertianam simpli Ex eo Gai, cem. Prius enim dixit tertianam gigni quum totius corporis carnes bile abundant: hic causi sedem unam statuit totum corpUS, alteram, partem Tota tari unam : hic Sc causi de tertianae febris focum statiali in totius corporis car- in 'bre io=nibus. Quae ergo differentia est y Et paullo ante in eodem commento tiana corpus
apertius explicat quid universi corporis nomine intelligat. Si in sola par- t Mers. ιμ- te materia redundet, aut ab ea attrahatur, erysipelas exsistet ; verum si pq Ad D venae totius corporis rasiccatae carnosis e partibus humiditates attraxerint, in toto corpore affectio excitabitur, quae causon referet: Id quod majorem quamdam sollertiam requirit ut intelligatur. AEgre enim intelligi potest qui de causus, de tertiana febris in toto corpore excitetur Sc f veatur : unde movens eam quaestionem Galenus dubitando ait : An solum causus fit quum venae arefactae biliosos ichores allexerint 8 Annon Sc carne patiente causus erit, seu in parte Una , seu in toto corpore pati eam contigerit gPosterius quod ex contextu Galeni colligitur , est, quod sitis non est causi pathognomonicum et Inseparabile enim foret, qUum de essentia ipsius Siliis quando febris ardentis dicatur. Ait enim Galenus alias in causo sitim adesse , est. Tamen in
alias non: Adesse, si in toto corpore focus sit febris , aut si pars quaedam EF - x- focus sit quae necessario sitim accersat et non adesse, si pars aliqua labotet 'is M' focus sit qui sitim necessario non afferat. Sic in causo omnino deine. EF det incessario sitim adesse non oportet. Ideo Medicus de causo praesagiens si es 'bris uae quempiam causo implicitum viderit de expertem sitis ( quae alioqui magna rustis (' esse debet) non statim male ominari debet, de vacuitatem absentiam sessu com sid
337쪽
fit humorib. putrentibus. Putrescunt veI sepe toto corpore , sepius in vasssolis. Comm. inpara. 33. feci.3. Iib. 3. Epi-
dentem febrect phren. a feci. esse os
num causpathognomonicum. Comm. ad
me facii ad dignoscenducur quidam in febre ardente non jeiani , O ieibi inanem
quae adesse d hei in ca non ad h.
que sitis facultatis naturalis intermortuae signum esse existimate et id quod ad honorem dignitatemque Medici apprime pertinebit. Sed est apud Galenum locus alius aliud quam ante edocens : aestigare, ut O perpetuo hibe, es ardenti febri peculiare. Nullum aliud est in gue amgumentum. Di enim sitis assidua es exurens calor, quae duo perpetua sunt Hippocrates ( ait Galenus ) ardentem febrem assiduitate stis cognoscit O ealo ris exurentis, ut phrenitis delirio assiduo. Sit alia febris quae corpus sundat liquefaciat, non prius tamen Vocabitur ardens quam adjunctam habeat perpetuo sitim immensam, & ardentem & fastidiosum calorem. Et tamen Hippocrates narrat de febribus ardentibus in quibus aegri erant soporosi ta non multum sitiebant: nec enim febris valde acuta erat. Sed hoc raro contingit ut non sit Vehemens sitis, praesertim si febris non ita sit acuta, licet ardens eκsistat. Et alio in loco narrat Hippocrates in quadam constitutione ardentes febres & phrenitides vagatas fuisse, deinde subdit: Et alii Dibundi orant, alii nov. Ita Galenus: Potuissent aliqui non sitire vel ob facultatis potum appetentis offensam , vel quia maligna humiditas illis ad ventrem non conclux rat. Omnibus enim putrida quaedam humiditas fuisse collectat, sed non pari portione, nec aeque prava. Alii sitibundi erant, quia cons uxerat humor vitiosus in Centrem. Nam quum bilis, vel pituita salsa ventriculi tunicas imbibit , stis inexplebilis excitatur: tum quia os ventriculi nondum ab humore ita laesum erat, ut facultas corrupta foret. Tamen omnino , saltem ut plurimum , sitis intolerabilis est comes ardentis febris. Ideo auctorem libri quarti Acutorum redarguit, quod non tamquam pathognomonicum sitim annumerarit describens Καυσον (p , sed tantum inter curta moretre, id est, assidentia retulerit. At signa aurae ruaprae possunt & adesse Sc abesse. Ut tandem de siti aliquid constet, ut ne decipiamur frustraque & imprudenter de aegris aliquid non pronuntiemus. In febre ardente sitis adesse debet, ut absolute dicatur aliquid, & e genere et mιθον, κογut v sq)est, non autem e genere T curasse vorettar ( r nam si e genere assidentium foret, abesse posset sitis saepe. Tamen, ut ante declaratum est, est causus in quo non sit necesse adesse sitim, praesertim si focus causi sit particularis, & in ea parte quae inflammata & erysipelatis modo affecta sitim non provocet: quae Galeni sententia est, ut doceat exsistere causon quemdam , cujus pathognomonicum non sit sitis. Et tamen semper audire oportet verum causone nec enim mirum si in caUso non exquisito non ita inexplebilis sitis adsit. Quamquam Hippocrates etiam loquens de secunda speciercausi quem pituita salsa generat, inter signa magnam sitim recenset.
In causo si quae sitis adesse debet, non adsit, his de causis id fieri potest, vel quia, ut dictum est , focus non est in parte quae sitim afferat: vel quia mens laesa est, ut affectionis sensus non sit, , nil repraesentetur so ) Erysipelatodes. cr) Concomitantium.(p) Febrem ardentem (i Recapitulatio.(q) Pathognomonicorum
338쪽
tur animo ipsi , quia mens (in qua est vo upra torum (t labat & aegrotat:
vel quia facultas naturalis potionis appetens in ventriculo residens eXstimeta est. Omitto communem illam vulgaremque causam , nempe descem sum & distilllationem pituitae dulcis qua tonsillae, & fauces irrigantur. Si impedita sit tantum ad tempus aut languidior , sed non exstincta taemortua facultas, potest sitis ad tempus non sentiri, deinde percipitur :Notandum porro est facultate naturali ventriculi emortua, sitim non asesse, quia impressionem causae sitiferae huc referre autumant. Mente Mo-que labante & laesa, non putat se sitire aeger, quia mens speciem istius affectionis non recipit. Id obscurum est, sed si quis intelligat qua ratione is doloris sensum non habeat cujus mens aegrotat, distinctionem istam haud dubio est perceptUrUS. Ceterum quum sitis absentia in causo abolitae facultatis index est, alia signa letalia recenset Hippocrates Comm. ad Item ante ex Hippocrate & Galeno diximus non adesse sitim in causo, ut quum putrens humiditas in ventrem non influxit. Est & ex recentio- 'δ 'p ' ribus quidam, qui unum non negligendum adnotavit, nempe cur sitis sit aliquando major quam febris, ta cur sit minor quam febris. Sitis major iij viis est quam febris, ut quum in inflammatione juXta os Ventriculi arescit ma -jor aui minor gis os ventriculi quam cor eXUratur: Et contra, quum facultas languet, si quam se- aut venter multa natat humiditate sitis febri non est analoga, est enim hin minor quam febris. Ego vero etiam ea de re meum interponam judicium: Vidi plerosque febrientes ardente febre, aut non valde dissimili, & tamen quum calor esset acerrimus, lingua exusta, signaque forent ar- 6- dentis febris, tamen non aderat sitis, aut ea mediocris. Ratio vero mare renda videbatur ad aliquam causarum suprapositarum, sed ad instrumenti propriam affectionem. Lingua quum sit aut pellucida, aut nigrae exustaque, & totus stomachus, cui illa continua est, eo paene modo affectus sit, arentibus iis partibus ela supra modum siccatis non percipitur fensus indigentiae , quia nervus subjectus linguae non est eo modo affectusta dispositus esse quo debet: itaque vacuitas absentiaque filis non est sistrium emorientis facultatis, sed indicat abesse sitim, non causam quidem aura ejus, sed sensium necessitatis & indigentiae sitiferae deesse ob partes male oacuitatis inaffectas, utpote superficie exusta & torrefacta , in quibus causae sitis erae absemissi sum prima impressio detensio esse debet. Haec nostra est conjectura, quae sicut probabilis videatur , excipiatur, sin minus, verisimiliore probabiliorsque adducta, explodatur. Itaque non quoties in causo sitis abest, quae tamen ured a1 μονικο uiesse creditur , toties male ominari de causi eventu oportet, nec statim de ruina & casu facultatis naturalis in ventriculo & hepate residentis, judia care , quum certis aliis de causis abesse sitis possit. Ad sententiam Hippocratis accessit Fernelius cap. de febrium D tomatis, Iuterdum, ait, compus febri exardescit fine sti: non quod frigida distillatio alvum proluat, sed quod ardoris causa longius si a uentriculo. Quae Hippocratis opinio est.
339쪽
Antequam sinis extremaque manus huic (x) imponatur , duo breviter attingam quae ad hoc de causo institutum pertinebunt: Prius est, cur in causo extimae partes inalgeant: Posterius de causis ipsius Rabiru di)ex Hippocratis mente, maxime vero de procatare icis quas videtur Hippocrates in causi generatione plurimi fecisse.
De priori parte dicemus, incipiendo ab iis quae dicuntur ab Hippocrate de secunda causi specie, in qua dicit, lingua salsa, extrema frigida ecur potius meminit eXtremorum frigidorum in secunda causi specie quam in prima. Primam speciem excitat attractio ichorum biliosorum a venulis arentibus: secundam pituita potius salsa. Galenus tacite redarguit auctorem libri quarti acutorum quod indistincte dixerit in causo secundo denotho frigere extremas partes et nec enim frigent extrema nisi quum malignus est : ( malignum autem morbum dicimus eum qui communem sortem aliorum morborum superat, ta aegre curationem admittit. Si enim non est malignus causus, in extimas partes calor expanditur. Si salsus humor vel in pulmone, Vel ventre, vel in hepate putruerit, fumosa est caliditatis substantia. Si malignus morbus , refrigerantur extrema ob virtutem imbecillam, & ob magnitudinem phlegmones sanguinem universum ad se attrahentis. Duabus enim de causis morbus letalis dicitur. Nota imbecillitatem & phlegmonem duas esse causas. Galenus is aphori duas causas memorat ob quas febris continua eXsistit, nec tendit Cy ἀνυμ- ξίν ν et , inflammationem & malignam humorum putredinem. Inflam matio praesertim re do poc (a) retrahit intro calorem: maligna humorum putredo & hrex euix b hUmorum vires imbecillas affert. Galenus in prorrhetico explicans quae causa sit cur vires ad summum veniant imbecillitatis, nulla praeeunte vacuatione, dilarUm causarum alterutram assignat, vel copiam gravantem, Vel unius principiorum .'s dic tib se . Inflammatio vero partium internarum an morbum facit malignum Z Id Galenus videtur loco suprascripto , item & Hippocrates, ita enim, Te bros ex hypochondriorum doloribus malignae et Quae sententia indistincte pronuntiata et febres , ait Galenus , non omnes febres malignae sunt quae squum tur assectionem partium in ventre contentarum sed si ob septum tran Sersum assectum, aut hepar, aut Gentriculum contingant. Deinde ait, Ouinetiam licet ventriculus inclammetur, aut septum, aut hepar , non satim febris m Iigna es dicenda, acuta forte dicenda, quamquam ne hoc quidem Gerum es, nedum maligna ob phlegmonem harum partium dicenda videatur. Unde idem Galenus non semper afluans febris sequitur ad uteri inclammationem c Id
quod non omnino verum videtur. Nisi forte dicamus eos Galeni locos audiendos de inflammatione aut parva aut magna. Et dum Hippocrates meminit dolorum hypochondrii , tacite inflammationem insinuat civijus comes est dolor. Quamquam ut ingenue fatear, indistincte pronunditiatum
340쪽
tiatum est illud, Febres ex hovochondriorum doloribus malignae : id quod
Galenus reprehendit. Melius enim veriusque diceret, febres ex cerebro, vel membranis affectis, iuel a corde affecto , vel ventriculo affecto, mare lignae. Ergo non abs re quaesivi an febris ex eo maligna dici posset quod phlegmonem etiam satis insignem partium internarum sequeretur : Ita
utramque partem rationes nituntUr.
Persequamur institutum nostrum dira i , etians sc (d), Sc de causis perfrigerationis partium motimarum tum quum omnia intus ardent & conflagrant. Id quod in continuis febribus convenit, in intermittentibus numquam observavit Galenus. Solis ardentibus malignis re lipyriis attribuit idem auctor. Causa haec esse putatur , qutim sortis phlegmone vel radi pelas interno profundoque evenerit tu corpore ; totus sanguis ad locum patientem revocatur, uruntur profunda , cutis refrigeratur, ut sit in principiis accessonum. Sed an ista: phlegmone veli erysipelas malignae febris, qUatenus talis est, escentiam constituit Quod enim stante diximus ex Galeno melius dici febres malignas ex affecto cerebro , vel, jecore, non hoc absolute dicit Galenus, sed quasi disputando &lioppugnando sententiam auctoris Prorrh. de febribus ex hypochondriis, probabilius esse ait pronuntiare febres ex affecto cerebro esset malignas , non autem febres ex hypochon-driorum dolore, quod tamen auctor Prorrhetici explicavit. Ut terminetur disputatio de perfrigeratione partium extimarem in cause , maxime vero in eo quem pituita salsa putrens parit, ita Galenus audiendus : Extrema frigere in causo & febre quae UM ζ e) dicitur, ob magnam viscerum inflammationem contingit, quae phlegmone eg crassis fit succis. Qui prima causi specie tenentur, quem parit ichor & te, nuior bilis , liberantur facilius , quod tenuis de fervens humor sit. Posseriorem causon pituita potius salia gignit quae tantam febrem , quantam bilis, non affert, nec tantam sitim , nec ita in spiritum vertitur , evanescit: immo saepe adest, alvi profluvium non juvans, quia non ita facile coquitur re obsequitur ista pituita putris. Declarant quoque & ipsae crisius : nam quum tenuis est materia , crisis fit per abscessum Hr' iapo i(f) et quum crassior & pituitosior, per dxo-θmp g) : unde causus secundus per parotidem aut haemorrhagiam solvitur, quum focus in pulmone est : si in jejuno intestino vel hepate, coxarum dolor, pudendi livor , testis ipsius contentio, vel quia j in eo ipso teste inflammatio concipitur, vel quia attrahitur ab aliqua parte superiore inflammata, haec, inquam, omnia judicatoria exsistunt. Antequam finio, unqm addam, an acutarum febrium materia, licet pituita sit, frigida esse possit , ut ratione istius frigoris materiei & extimae partes algeant, & frigidi sudores emanent. Galenus vult acutas febres gigni vel in solis o sis putrentibus humoribus, vel in toto corpore. Et quod frigidus sudor sit in acuta febre, hanc causam recensuit. Quum putreant humores in Ballonii Oper. Tom. III. V u vasis, In Caco fri
gnitatis signuesse superius ii dilium iid quod salsum esse ex
eo loco hic eae Ga citam phtet ad particisi . seci. l. s. Epid.
ad praefatis seel. t. lib. 3 Epid. ubi eae professo expendit tune
aptari . an febres ex hympochondriis malignae.
lib. q. acuto An acutarum febrium ma
(f Per excretionem, per effuXum. g separationem, secretionem.