De Franciae commercio regnantibus Karolinis ...

11쪽

CAPUT I

D. i. got rator lavae ImaI-isIta Leges eccisaiasticae de commercis. Si quis, duobus aut tribus abhinc post saeculis, in animo habeat exponere quales homines nostra tempestate, commercio in Francia indulserent, rem prorsus haud arduam aggredietur Νon deerunt enim documenta, quae leges de negotiatoribus, dies nundinarum, itinera, mensuraS, Oneta ueindicent, ita ut nil relinquatur incertum. Mihi vero de Karolinorum temporibus scribenti haud ita se res habet libri mim aut desiderantur, aut rara obscuraque suppeditant documenta. Duo tamen, tunc temporis, exstitisse videbantur negotiatorum genera, alterum scilicet indigenarum, alterum vero Judaeorum. Quod attinet ad indigenas negotiatores, monasticae regulae et episcoporum decreta non modo interdicebant commercio

omnibus rei divinae inservientibus 1), imo poenitentibus 2), sed etiam omnes alios, quibus relicta erat negotiandi facultas, quasi sub tutela capiebant : quippe qui caerimoniis

ecclesiarum adesse juberentur, Vetarentur autem mercaturae

operam dare diebus dominicis 3). Absit tamen ut Ecclesiam,

l)BAM1χE. Capitularia regum Francorum. t. I. p. 287. canon Herardi archiepiscopi uronensis 1 laee, 03t, cap. Ans6g. IV. 46. VII. 3. I. 266 capit Francos. 9. 2 BAL. I l040. 202 l292. 3 Haud equidem dissiteor sacerdotes aut monachos interdum, imo epiScOPOS. Secularia negotia non fuisse dedignatos: BAL.M. 466, 47l. , . ιδ, 720, 8δ4 974 128b. 287 neque me latuit Pippini decretum. BAL. I. 73, 4 , publicae utilitati accommodatum quo dat licentiam operibus vacanssi, et diebus dominicisci quod autem moribus et legibus

contrarium.

12쪽

sic interveniendo commercio depe promisae infinias eamus ad nos enim ecclesiastica capitularia pervenerunt, quae nunc justum ac injusto lucro discernunt 1), negotiatoribusque quasi normam vitae et morum regulam praebent, nunc in malam idem vehementer 2 invehuntur, aut de Sura prohibenda sententiam asserunt 3 . Usque adeo religio in O ai-bu Vitae rebus praepotens ac utilis interveniebat

De velitis commerciiS.

Reges quoque ac regum miniStri dabant operam ne negotiatores male agerent. eque injuSta prorSu neque inani . lux illa aroli agni anno cccIII de commercio Dram Omnibus exercendo 4) De negotii8 super Omnia praecipiendum est ut nullus audeat in nocte negotiare n Vasa aurea et argentea, mancipia, gemmaS caballOS, animalia, excepto vivanda et Odro, quod iter agentibus necessaria sunt sed in die coram omnibus et coram testibus unusquisque Suum negotium exerceat. Gustae quoque et temporum necessit tibus accommodatae leges ejusdem imperatoriS, an lais DCCXCIvet cccv latae, quibus pretium maximum SSignabat mercaturis, frumento Scilicet, avenae, hordeo etc. st Statuit 5 piis-Simu reX. . . ut nullu homo, SiVe eccleSiasticus, sive laicus Sit, nunquam carius Vendat annonam, SiVe tempore abundantiae, sive tempore caritatis, quam modium publicum et noviter inStitutum ... Sequunturaei etia. α Consideravimus 6)itaque ut praeSenti anno, quia per plurima loca ames valida esse videtur, ubi aliquis super se et super familiam suam aut in beneficio aut in alode annonam habuerit, et venumdare voluerit, non carni vendat nisi Sectuuntur Iretia. Immerito prorsus leges illa comparare samoso et recenti

malam mercatorum Idem.

13쪽

tecr 'D, quo mors indicu erat Omnibus quicumque merces plus minus e certo quodam pretio venditisent, sed potius Denstrualibus de pretio panis edictis, quae, nullo abnuente, Ibillo reclamante, fere hactenu Valuerunt. Lex vita non pariter necωsaria fuisse videtur de emptionibus et venditionibus, α ut nullus praesumat aliter Vendere et emere Sagellum meliorem duplaim viginti solidis, et simplum decem solidis, reliquo vero minus; occum martrinum et lutrinum meliorem triginta subdis etc. η 1 Haud secus, Quod attinet ad legem qua arolus agnus suis negotiatoribus commercio interdicit nunc cum VenetiS, nunc cum Saxonibus 2). ulli vero improbare licet Severa ejuSdem deerela in servorum commercium. on enim modo 3ὶ rudm. paganique mancipia possidere et vendere vetiti erant, sed ipsi Christiani ea publico, et coram testibus emere aut enumdare debebant. Quinetiam, servus, non jam habeturres nullius pretii intenimo si servus et ancilla per venditionis causam separati fuerint, pretaedicandi sunt ut Sic maneant, Si eos rejungere non possumuS 4) ndigenas igitur negotiatores sere in omnibus rebus quasi sub tutela sacerdotum et regum suisse dici potest restat ut

lege enumeremti quae talem tutelam confirmarent. Hospitalitas. Νem quidem nescit Gallos non modo προξευία, aut hoUitalitatem inte civitates mutuam, et ἐδιουΜία aut hospitalitatem inter cives largiter exercuisse, sed praecipue advenaS

benigne excepisse. 5 Quod Κarolini non jam spontaneum sed legale secerunt.

sint aut archidiaconi aut contenarii aut vicedoinini aut judicis comitiS, aut ante bene nota testimonia. Quod si aliquis legem ruperit, annum SolVat, et, Si solvere nequeat tu vadi Semetipsum donet Comiti. - Ut nemo audeat in furto mancipia emere, ut in aliam regionem Occulte

ducere n

14쪽

- 10 Hoc nobis competens, ait arolus Magnus l), et Veneris bile videtur ut hos-tes peregrini et pauperes Susceptiones regulares et canonicas per loca diversa habeant. Ἀο autem modo hospitalitatem exerceri jusserat, sed etiam curaverat ut quaedam loca huc illuc disponerentur quemadmodum publicae Orientis cauponae, propter itinera Sitae. Rus ad exemplum nonnulli proceres, seu per religionem, Seu ad conciliandam sibi principis gratiam, atque etiam qdvenae pro ui Scivibus talia construxerunt 'dificia. Haec prorSuS Optima per Se mox autem incuria vel potiu cupiditate, aedilicia hospitalitati dicata aut diruta aut in aliosu Su converSa fuerunt, si credendum est epistolae ad Karο- tum Calvum anno cccLvui directae 2 atque alia parie vospites patientia hospitum adeo abusi sunt, ut necesse evaSerit desinire certis legibus potum et victum viatoribus pro Sua dignitate assignatum 3 De dispensa miSSOrum nOStrorum, videlicet episcopo panes quadraginta, si iskingas tres, de potu modii tres, Orcer u unuS, pulli tres. OV quindecim annona ad caballos modii quatuor abbati comiti atque inicieriali nostro, unicuique dentur quotidie panes trigintas, laiS-

Hospitalitas igitur Olim pontanea, aliquando legalis, mox in pejus ruit, neque jam extitit. De mensuris e monetis. 4 Νil autem commercium, etsi larga negotiatoribus praebeatur hospitalitas sine justis mensuris justaque moneta valet.

I B L. I. 218 789 73. - s. I. 370 802 27 u Praecipimus ut in omni

reglio OStro neque dives ne lue pauper peregrinis hospitia denegare nudeant, i. e. SiVe peregrinis propter Deum ambulantibus per terram. sive cuilibet itineraliti propter amorem Dei. . . tectum et lacum, quam nemo illi deneget. Si autem eis amplius aliquis sacere voluerit, a Deo sibi sciant utrihutionem Optimam n 2 BAL. II. it. 10. mospitalia peregrinorum. Sicut Scottorum Sunt,

et Iiam tempore anteceSsolum vestrorum regum conStructa et conStituta suerunt ut ad laoc ad tuos deputata sunt, teneantur, et a rectoribus Deum timentibus si diuuiitur et custodiantur ut dissipentur, obtinete n

15쪽

- is Quod optime intellexerunt Κarolini reges, qui quidem multas, at plerumque fruStra edidere legeS, ut nunc aequaSmenSuraS, nunc unam et legitimam monetam per totum regnum inStituerent.

Quod enim attinet ad mensuras, quamvis Pippinu decreverit uti l e per omnes civitates legitimus larus et mensurassieret, quamvis arolus Magnus 2 iterum et saepius talia

ediderit, mox quaeque provincia aut urbs, imo omnes vici et caStella quoque proprio ponderandi aut mensurandi habuere modos. In cartulariis monasteriorum nuper editis reperire est miram et importunam mensurarum varietatem 3 . In una provincia Normannia scilicet, diplomata enumerant nunc pro agi communem mensuram patriae id est mensuram Sextarii de Bernardo, nunc pro laudi menSuram ad quam dominus Sancti Salvatoris consuevit terra menSurctre, nunc pro molendinis mensuram molendini de monte, nunc demum pro horrei mensuram granarii abbatiae iscanni. Jure quidem arolus Catinas antiqua renovare voluit decreta Lex autem ejus, licet optima per se, nil aliud significat quam leges in eo tempore impotentes effvxiSS quippe quae nunquam aliterit 4 4 ut comes, aiebat, et reipublicae ministri ac ceteri fideles nostri provideant quatenus justus

modu aequuSque extarius Secundum sacram scripturam et

capitula predecessorum nostrorum in civitatibus et in vicis et in villis ad emendum et vendendum fiat, et menSuram, secundum antiquam consuetudinem, de palati nostro accipiant. Ore autem plus quam leges valuisse, et id consu-sionis genus usque ad nostra sere tempora quis est qui nesciat Haud secus pro monetis, quas 5 aut salsas aut per uirum

3 LEOPOL DELIsLE. Classes agricoles en ormandi Bu OyeΠ-nge, p. 29.

16쪽

De Iudaeorum diuitiis regnantibus Larolimgno e Ludo uico Pio. Quomodo Judiei l), nunc sine legibus et patronis Occisi aut in exilium missi fuerint, nunc favore principum freti et honoribus cumulati, at semper divitiis et commerci praepotentes 1loruerint, neminem fugit. Quod autem in Francia praecipue cernere St. Judaeorum enim, quo primo ante Christum saeculo Provinciam 2 Romanam jam habitaute videmus, mox numerus adeo crevit, ut assiliam Gregorius uronensis appellaverit Hebraeorum urbem 3), eosque in Aurelianensi

civitate monstraverit Obviam euntes regi Gunichramno anno DLXXXVII), cum Signi et vexillis Una creverunt divitiae potentiaque : non enim modo de Sua Ortuna nunquam desperaverunt, Sed etiam inter Sese Societatibus quasi perpetuis juncti, et aemulorum in commercio conatu Superabant, et sibi parabant coniugium. Im Sese neceSSario praeStiterunt,

ideoque, quamvis ab episcopis interdum expulsi et ab ipso Dagoberto exturbati 4), semper floruerunt, eo potentioreSquo utiliore evadebant. Νil igitur mirum si arolus agnus modicum habuerit Feiragulum Judaeum, et ad regem Persarum utpote legatOS 5 comites Sansfridum et Sigismundum Christianos una cum Judaeo Isaac, hos quidem honoris gratia, illum autem Verae legationis secretorum conscium miserit Imperatori inStar,

17쪽

- 15 palatini ministri ipsique episcopi non modo Judaeos benigne,

habebant, sed etiam eorum industria et Opere utebantur.

Documento sit lepida i monachi Sangallensis historiuncula

de quodam episcopo, qui a Judae murem consitum aromatibus pro raro animali emerat, ridente arolo. Ιmo sacerdotes interdum ad id familiaritatis descendebant, ut Sacra VaSaJudaeis vendere non dubitarent 2), adeo ut Earolus, anno DCCCvI, SeVerum contra eos ediderit capitularium, e quia

dictum nobis quod negotiatores Judaei necnon et alii gloriantur quod quidquid eis placeat, possint ab eis emere. Νullus autem unquam Judaeis magis savit quam imperator Ludovicus ius. Eo enim quasi publicanos et tributorum perceptores instituerat 3 u ita ut deinceps, annis singulis,

aut post duorum annorum curriculum, ni dante mimionum ministro, ad Ostrum veniant palatium, atque ad OStram

cameram fideliter. η onnullis quoque maxima privilegia contulerat nominatim nunc Donato Rabbi, Samuelque ejus

nepoti 4), nunc Judaris Septimana Gaudico ejusque silio Jacob et Vivacio, nunc demum 5 Davidem et Josephum

atque Ammonicum Lugdunenses sub defensione ac uitione suscipit et retinet. Quid plura non modo Judaeos haud secus ac Christianos ducebat imperator, sed etiam quando Christianum quemdam peculiari gratia volebat onerare, α 6 liceat ei, aiebat, tanquam Judaeo, partibus palatii nostri fideliter deservire, et si Vehicula infra nostra regna, pro nostris suorumque utilitatibus negotiandi causa, augere Onierit, licentiam habeat, nullamque dationem neque in nullo loco ei faciatis teloneum reddere a i igitur mirum si Lugdunensis episcopus AgO- bardus scripserit iratus, ThJudaeos sese ab imperatore meliusquam essent Christiani habitos venditare, et ostendere vestes

18쪽

- 16 -

muliebres a consanguineis vel uxoribus Palatinoriam sibi datas, parentumque suorum jactare. gloriam. De gobardo archiepisicopo Non deerant tamen, quos insolentia dudiaeorum vehementer excitabat. Quos inter principem obtinebat locum Agobardus Lugdunensis, cujus in urbe episcopali mirum in modum creverant et numerus et privilegia Judaeorum. Im ex aSSidua cohabitatione et quotidiana familiaritate, non modo Christiani ne sabbatismus impediretur, mercata tranSmuta-Verunt, quae in sabbatis fieri solebant, sed et diem dominicam illicito labore violaverunt, jejuniisque statuti non jam Servatis adsuerunt in synagogis rabbinorum orationibus l), neque sine ructu. onnulli enim Judaeos melius praedicare quam Christianos et credebant et profitebantur. Quod aegre serens Agobardus, utpote fidei defensor, et orator Sui conScius, antiqua in Judaeos renovare decreta tentavit : sed frustra Judaei enim miserunt legatos ad imperatorem qui, precibus eorum inserviens, Evi ardum comitem et dein Genicum et ridericum misit ad rem inquireudam. Ceu in Judaeos nimium severe invectus fuerit Agobardus, ceu Judaei sibi conciliaverint Evrardum, missus dominicuS, creatu magister Judaeorum, eis mitis, uti scripsit episcopus, Christianis autem durus exstitit. Agobardus autem, qui causam non desperatam ducebat, una cum collegis 2 Bernardo et Eaoro epistolam acerbiorem imperatori misit de udaica superstitione, conciliorumque antiquam Severitatem renovandam magitavit, atque simul Omnes Franciae episcopos, enarrata Judaica insolentia Evrardique molesta tolerantia, hortatus est, ut missi non

l Bouovgrr. VI. 363. Biblioth. Patr. XXIV p. 255 epistola Ambarili

ad ebridium archiepiscopum Narbonensem de cavendo convictu et societate Judaeorum.

2 Bibliotheca patrum V 260 262.

19쪽

- 17 aediretit Imperaiure autem talem epistolam minimi faciente,

istum archiepiscopus proceribus palatii consultationem et suppindationem 1 de baptismo judaicorum mancipiorum misit;

quae vana quoque et irrita cecidit. Judaei enim, quamdiu vixit Ludovicus ius, maximo in favore Versatos est Videre. De Iudaeorum miseriis post Larolum Calvum. Μortuo autem imperatore, eorum conditio in pejus ruit.

Earolus Calvus profecto patemam tolerantiam imitari in animo habuit, quippe qui medico uteretur Judaeo, Sedecia nomine 2 , Judaeisque legationes tribueret secretas, eisque licentiam daret negotiandi cum levissimo tributo. Q 3hDecappis et aliis negotiatoribus, videlicet ut Judaeis, dent decimam, et negotiatores Christiani undecimam a Sed Hiucmarus in concilio eidensi anno cccxLv severas in eos renovabat leges, et Amolon, Agobardi successor, odiique ejus in Judaeos simul liceres, tamen Voti compos gloriabatur. Ex eo enim tempore, ad id humilitatis descendit gens detestata ut reges, im Sacerdotes eos, tanquam praedam cupiditatibus oblatam, libertate bonisque privarent, et uni alterive dono darent 4 . et erras quoque omnes, scribit arolus simplex, et domos ac vineas quas Judaei in comitatu arbonensipOSSidere Videntur. . ., quocumque modo ipsas adquisierint POSSeSSiones, pro eleemosyna nostra eidem Sancti Laurentii Narbonensis concedimus ecclesiae s haud secus rex idem Sancti Quirini Narbonensis ecclesiae conceditis 5 per nostrae regiae auctoritatis praeceptum, terram et Olendina quae sunt subtus pontem ipsius civitatis, quae pertinere Judaeis

20쪽

Leges in Iudaeos. Ceteroquin severissimae in eo leges, et quando potentissimi florebant, nonnunquam suerant latae, quae precariam ecticerent eorum conditionem Judaeos enim derelinquebant reges, ubi ei opus non jam erat. Inde to decreta, quorum pars ad eorum dignitalem, par ad vitam bonaque pertinet. Judaeos enim viles ac abominandos habuere Christiani.

Agobardus, eorum quasi peculiaris inimicus, postulat i ex Agathensi sexto concilio Dui et Epaonensi concilio Dxvi ,

ut seniores cletici qui convivio Judaico interfuerint excommunicentur per annum, junioresque vapulent, neve Judaei acoena prima usque ad pascham per plateas ambulent. Sed ipsi reges, qui maxime Judaeis laverunt, talibus contumeliis uti non dedignati sunt: arolus agnus enim inter OS, quos ad accusanda publica crimina leges non admittunt, annumerat et Omne etiam infamiae maculis respersos, id est histriones, ac turpitudinibus Subjectas personas, haereticos etiam Sive pagano sive Judaeos. Imo connubio interdicit illis, ut a sundamentis mox eruatur religio Judaica 2), eosque ad id adducit ut sese sacrilegi penurent, Ut connubia non jam ducant, ideoque dispereant. Quod Si, ait, absque benedictione sacerdotis, quisquam Christianorum vel Hebraeorum noviter conjugium duxerit, aut centum principi Solidos exsolvat, aut centum verberatus publice flagella suscipiat s Omnes igitur, quos excitabat in Judaeos aut privatum Odium aut furor sanaticus non dubitaverunt eos contumeliis injuriisque onerare impune. In meridionali regni parte mos invaluerat colaphigandi Judaeum unum in tempore paSchali.

Quod aegre serentes Tolosani Judaei 3 ad regem arolum

Crassum legatos miserunt, ne diutius id tolerarent, sed frustra. In urbe Biterrens lapidibus obruti erant, et solummodo in anno cL Sese tali teloneo eximere potuerunt 4).