Physiologia medicinalis

151쪽

HISTORIA PHYSIOLOGIAE. 133 iste et plantis vitalem energiam, et docuit Primitivam animalibus inesse vim , quae Stimulis obediat, quae distincta sit ab anima et ab ipsis vitalibus nervorum spiritibus. - Talis quoque erat Hier. Dav. GAUBII pros. Leid. i 178ο. de vi vitali doctrina: Anima non habet influxum

in functiones vitales , si instinctus conamina et respirationem excipiamus ; existit Vitalis vis non Solum in nervis et musculis, verum in textu quoque celluloso , atque in humoribus nefors iis, e quibus solidae formantur partes. Sunt autem duo in ea vi distinguendi factores : recepti Vit a s et energia. Non potest ea vis in elementis et organisatione Partium quaeri, siquidem haec tum adhuc supersint, ubi vitalis vis jam evanUit; est autem ea Vis principium sui generis , quod cum nulla mortua vi, nec cum electrica idem esse potest. Μutuavit tamen is auctor multa a mechanicis et jatrochemicis Prin- , cipia. Altero landam sec. XVIII. dimidio doctrina mechanico- dynamica a Viris Plurimis Varia ratione modificata et exculta fuerat. Maximam autem colebritatem consecutus est Praecipuus Η.B o o r h a a v i i discipulus et commentator, Ser. v an SwIETEN pros. Leid. dein archiat. Imp. M. T. i 177eto, qui humorum theoriam cum systemate mechani CO-dynamico et experientia rationali feliciter conjunxit.

g. 33.

Aotas Halteri. Perspectum jam magis erat Sec. XVIII. physiologis, vim aliquam inesse organicis COPPO-

152쪽

INGRESSUS.ribus cou primariam Vitae causam , quae me Ch&nicis ot chemicis Virib Us sit superior ; natUratamon , disserentia et leges ejus vis determinatae nodum fuerunt; unde Pro occulta qualitate , Varia ratione a variis intellecta auctoribus , habe-hatur.

1) Immortali igitur viro , Alborto ab I ALLER pros. Gotting. dein praefeci. Bernens. ' 1777.

relictum erat, experimentis ac observationibuSinnumeris Virium vitalium eruere et illustrure

proprietates. Coluit autem hanc physiologiae Par tem inde ab a. 1739 ; a. vero 1747. disserentias, quae sensibilitatem et irritati ilitatem intercedunt, indagavit. Statuit tum , triplicem inesse musculis

Vim '. mortua m, quae idem est cum elasticitate et Post mortem remanet ; ingenitam cirr ita-b i I i t a sJ, quae pauco non nisi tempore a morte Superstes manet , quae mechanicis haud suscitatur mutationibus , solisque irritamentis excitatur quae vivaciores facit motus ac elasticitas, cujusque motus in alternis Consistunt osciIIationibus ; vim ner V eam denique , quae Pernervos in musculos defertur , quae irritabilitalom quidem conservat , ab ea tamen Prorsus

differt. Anno 1752. divulgavit HALLE RUS pericul&19o, quibus dessinire conabatur, quibusne Corporis partibus irritabilitas insit et nervo a vis tapparuit autem ex his , sensibilitate penitus carere serioSteum , Peritonaeum , pleuram , liga

Chyma Viscerum, meninges et tendines ; irritabilitatem sine sensibilitate possident separatia corpore musculi et intestini portiones ; sensi-hiles, non tamen irritabiles sunt nervit nam stimulatus nervus musculum suum concitat qui-

153쪽

HISTORIA PHYSIOLOGIAE. 13 Idem, non tamen ipso minimum movetur. Conclusit Η., irritabilitatem a nervis haud pro Venire, siquidem id, quod ipsi non possident, dare haud possunt, et observatione constet, irrita-hil italom diu adhuc vigere in musculis Post ner VOS rescissos. De est irritabilitas celluloso textui , cuti , tendinibus , ligamenti S , Par enchymα-ti Viscerum, venis et arteriis : incolit vero ea ViSOmnes Partes, quae fibris instruuntur muscularibus, adeoque ipsum etiam uterum. Dissori ea vis in variis quoque partibus , ut HALLE RUs compserit, intensione et perseverantia: intensissima est et plurimum tenax in corde ἰVentriculus sinister magis est irritabilis ac de- Ater , estque Sanguis stimulus unicus , quo cordisponitur motus ; sequuntur cor, si irritabilitatis Epectetur gradus , intestina, di aphragma et mu- ficuli. Partes magis irritabiles solo humorum stimulo concitantur, suntque in actione continua , dum minus irritabiles potentiore voluntatis egent incitamento , et interposita opus hahent quiete. - Insopita Ιatet irritabilis vis in matris OVO, Per stimulum seminis virilis excitanda; increscit dein Per nutritionem , et augetur cum vitae intensione; minuitur a relaXantibus et nimia extensione , et deletur Per Osium. Possident partes certae irritabilitatem specificam, quae certis tantum obedit Stimulis. -Varius irritabilitatis gradus cum certa fibrarum physica conditione tempexamenta constituit hominum.

Disquisivit HALLE RUS et id discrimen, quod

inter musculares et nervorum intor cedit vires , comperit quo sequentia: irritabilitas pessetve o Perretur, Cum nerVea Vis tum solum in actionem

Ponitur, ubi voluntatis accedit potentia; stimu-

154쪽

ΙNGRESSUS.

1atus nervus fortiores potissimum et velociores ponit motus, quam musculus immediate irritatus. Ostendit dein experimentis plurimis, duram men ingem nec irritabilem, nec sensibilem osse, quo Pacchionii, Bagliviot Frid. Hos manni theoriam csi. 29. n. 5. . 32. n. 80 penitus refutavit. Cum iris nullam, ut H. Comperit, e X-hiboat irritabilitatem, pupillae contractionem ab ipsa repetiit retina. - Comperit tardius , Rrtorias muscularibus instrui fibris , quae tumen exiguam tantum possident irritabilem Vim. Tuebatur HALLE RUs fluidi nervo i sexistentiam , tubulosa praecipue nervorum fabrica, α Lee uwonhoe kio et aliis Visa, eo pro Voca tus , et refutavit opinionem , eo tUm adhuc Vigentem , de nervorum tensione set motu tremulo . 32. n. 3J. - Insensilem tendinum et aliarum Prertium naturam III. Vir Contra suos ultima adhuc vitas periodo, defendit adversarios, ostendenS, partes eas in morboso statu ea saltem ratione dolore adfici, quatenus nervi patiuntur vi Dini, DUIIamque partem , quae sensu Curet in normali statu, per mortium sensibilem reddi.

Docuit praeterea, textui celluloso Vim inesse contractilem, alienam tamen ab irritabilitate.

et) Eodem ferme temporc 1746.9 Frid. WINTER pro f. Leidens. irritabilitatem Glis s o ni

g. 32. n. 7. restabilire conabatur, docens , vim

eam ut Primariam motuum CauSam per nervorum influxum suscitari , omnesque fibras animalis corporis irritabiles esse. - Jo. LUΡSS , prioris

discipulus, primus ferme erat, qui Polypis et plantis irritabilem tribuit vim. - Lamb. BIc-ΚΕR advertit, irritabilitatem vaporibus sulphureis tolli, persistente nervorum vi, SenSumqUeperire partium et irritabilitatem remanere, ubi

155쪽

HISTORIA PHYSIOLOGIAE. 137 nervi deligantur. - Defondit contra Hali erum I m. Jac. U an den BoScΗ , irritabilitatem ommnibus convenire partibus, praecipue autem ur teriis , et voluit membranis ac tondinibns aliquem ineSβe sensum. Ex eadem Winterianas hola prodivit I. Wolfg. MANIΤIUs , qui doctrinam do irritabilitato porro disquisivit. 3 Reit oravit Ha lier i Oxperimenta circa irritabilitat om Jo. Goorg ZIΜΜΕΗΜANN carchiat. Hanno V- ' 1795o, confirmavit 1751. magni

Praeceptoris observationes; ostendit praeterea, arterias, Venas et lymphaticorum Vasorum Commmunem truncum irritabiles quoque esse ; major ea est vis, ut iste comperit, in animalibus frigidi sanguinis , atque maxima in corde et tenui intestino. - Disquisita dein fuit HaΙlori thooria , jamque confirmata penitus aut aliqua Parte reformata per Georg. Christ. OEDER ; Pet. CASTELL ; Georg. HEUER MANN ; Guil. d o ΜAGNY ;Claud. Nic. Ie CAT ; Georg. And. ΜULLER ; Μαrc.

Attentionem majorem merentur, quae ROB. WΗYTT g. 32. n. 2. Hallerianae objecit thooriae : Incerta esse Halleri experimenta e X eo , quod in animalibus , Vario cruciatu adfectis a discerni haud possit, quaene Partes Sen Subgctu deant vel eo dostituantur; renes sensibile S QSSeut calculosi se vincunt, licet pericula II. contra rium ostendant ; arteriaS Sen Su non Carere , quod inflammationes testantur ; PeriοSteum , membranas cas SulareS, Pleuram et alias partes, quae in normali statu sensu destitui vi don-tur, per morbos ita Saepe mutari, ut atrocissimos suscitent dolores. Ostendit porro, tunicam darios scroti et culim universam irritabiles quoque esse, et vim irritabilem a ner-VOrum influxu certo dependere et c. - Onjecit

156쪽

Praecipue ad VertenS, Vivicidia minime sufficer spro desidendis his quaestionibus , verum ad Phaenomena morbosa ad Vertendum potiUS esse: haec autem o Stendere senitus , Omnes corporis Partes , ne Ossibus quidem et celluloso textu exceptis , SenSibiles esse.

perit iste, fabricam nevrilematis mere Cellulosam es Se, unde Soli medullae nerveae sensibilitatom tribuit ; denegavit membranis cunctis contractilitatem et Sensum. - Consfirmarunt Halleri experimenta de sensu ot irritabilitate certarum partium Cass. PoZZI pros. Florent. ἔ

Circa a. 1757. doctrinam do irritabilitato di-1igentiori subjecit examini Fe1. FONΤANA : Ο-stondit admoto ferro cadente, meningem duram, in homine quoque , Sensu destitui ; motus cordis per irritatos nervos nullo modo concitari; per Opium nerveam Vim, ut R. WHYTT Rdstruxit , haud deprimi, quod ipsum tamen spiritus vini essinis. Disquisivit FONTANA tardius irritabilitatis leges et comperit: eam vim ab Elasticitato hactenUs differre, quod haec, remotu jam causa.xtendente , oscillationes continuet, cum illa pro

157쪽

HISTORIA ΡHYSIOLOGIAE

Omni noVa Contractione novum requirat Ati-m UlUm ; stimulus omnis vim irritabilem minuit, unde quiete opus habot, qua restitui sibi Possit; Vis norvsa irritabilitati nocessaria ita

Solum CSt, quatenus eam ut stim Ulus concitet. Venenorum animalium cum F. per vestigasset effectum , comperit ea lethalia esse ex eo , quod irritabilitatem exhauriant.

primitivam tribuit vim, et habuit vires mus Cu- Iares ac nervorum pro modificatis illius energi-cte viribUs. - Eodem tempore Geor. GUI. BENE FELD et Jo. DaV. GRAU med. Gotting.J ostenderunt, telam cellulosam Per universum Pros rigari corPus, Omne Sque Partes e X ea oriri.

cum tardius inventorum agnovisset veritate S.

Propugnavit irritabilitatis doctrinam Henr. Nep. CRANT Z pros. Vindob.J. - Jos. Lud. ROGER Gott. 176o.9 Primus Pronunciasse videtur, irritabilitat om possibilitatem solum constituere motus , non Vero ab Solutam ejus causam efficere ;putabat dein compertum sibi fuisse, quod muscuΙares totius corporis fibrae in perpetua existant palpitations. - Circa a. 1764. comes JΟ. B, cla I Covo Lo et Jo. Gotti. KoLREUΤER pros. Caro lsruti. i 18o6. irritabilem vim in staminibus et pistillis plantarum detexerunt. Inter propugnatores theorias Halleriana oeel. quoque refertiar S. A. D. TISSΟΤ pro f. Ti- Cinens.J. - Walth. VFRSCUUIR a. 1766. celebrem odidit dissertationem, qua ipsum etiam H a 11 erum convicit, arterias irritabiles omnino esse; Ostendit experimentis et observationibus, Vimeam Post excisum cor, in frigidis etiam anima-

158쪽

INGRESSUS.14οlibus , adhuc Superesse, adeoque in sanguinis circuitum magnum habere influxum, inque febribus maximi esse momenti. - Uberius declaravit irritabilitatem vasorum Pet. Ant. FABRE pros. Paris. , qui sanguinis motum , micro SCO- pii adjutorio, in vasis capillaribus observaVit, simulque advertit, humorem in omnem directionem, et Sine cordis impulsu moveri. Evicit irritabilitatem arteriarum experimentis plurimi S

i i 807. , qui advertit, Vim eam cum decreSCente vasorum diametro increscere ; advertit Prαeterea , arteriarum pulsum in membro Paralytico deficere, et vim irritabilem vasorum Peropium debilitari. - Tribuerunt vasculis minoribus eandem vim Christ. ΚΗΑΜΡ et Heid. V andon BOScH etc.

6 Cum ultima Sec. XVIII. periodo physiologi vim nerveam scrutari novitus et Pro Communi vitalium functionum officientia declarare coeperunt, unde transitus ad nervorum theoriam parabatur. Erat autem Primus Io. Aug. UN ZER s. 32. n. 3.), qui animales motu S enervorum immaterialibus exposuit viribus. Condidit circa a. 1784. Guil. CULLEN prof. Edinb. systema proprium so Iidi vivi, conjungendo systema ΗΟffmannianum cum doctrina nova de viribus Vitalibus. - Jac. GREGORY prof. Edinb. ner V eam Vim Pro genere

supremo Virium reliquarum constituit. - Sam. MUS GRAVE in fluxum nervorum in Cor , arterias et venas evincere studuit; repetiit calorem animalem a nervorum actione et rejecit mechanicorum de ad frictu hypothesin ; ipsorum dein

humorum mistionem Per nervos Conservari tradidit. - Similis est theoria de functionibus sy-

159쪽

eandem ESSe cum nervea vi; advertit cum Gregor y ad mobilitatom et intensionem virium vitalium , quae inVersa ratione Sese haberΗ Sem per solent ; fluidum dein aethereum , electrico Simile, in nervis eXistere docUit. - Sequebantur nun C nervorUm theoriam PraeciPui Germanias Scr1PtoreS, SUctque Sy8tem alct Pathologica et the rapeutica iisdem superstruxerunt principiis. Differontes statuerunt, et omni ferme organo PTOPPIRS VireS, 'C Vitrem Propriam tribuerunt

constituit et primar1am Vitalem vim D79A , Quas per Varium partium fabricam diversam accipiat reagendi Potestatem CircR R. I79a. ThOm. SOM-ΜERRINI cacad. Μonach. et Jo. B. I. BEHRENDς differentiam irritabilitatis et nerveae vis ostenuere Iterum conabantur , cum defendorent cor nervis carere , et irritationem nervorum Cardiacorum In motum cordis nullum habere in-

V1gontes Philosophorum fgholao omni tempore, ut huc dum vidimus, maximum ti υ

erunt an diSCIPI Inam medicam influxum, quod ipsum In hodiernum diem BXPerimur. - Sion o b b e s 11 sequebatur materialismum Iul Os

nibus pro sadem habuit anima; ipsum doin ho-m1nem ut machinam Considerabat, quae ab st- Iris corporibus majore tantum differt maturitate

160쪽

INGRESSUS.ot animae officia eum mechanicis corpori S comparabat motibus. Refutarunt doctrinam hanc

Christ. KRAUSE - ProPugnaVit materialem animae naturam et celetier ille scepticus Dav. HUME

Proposuit a. 1777. Jos. PRIE STLEY acad. Bo- ann. ' 1804. Principia de materiae natura , quae

cum ratiociniis Im. KANΤ miram extii boni adfinitatem: Μateria non est iners , Verum e XPlet spatium acti Vis Suis Viribus , attractione nimirum et repulsione ; Vires humani corporis perinde tanquam essectus materialium Virium Considerari debent, siquidem experientia doceat ,

certam organorum Conditionem certum Post sotrahere cogitandi, judicandi et appetendi modum. Dicit porro P. ideas et Sensat1ones sine corporeis Sen Sibus eXistere nullatenus Posse, neque concipi, cur, Si uni σα non Sit Corporea, facultates ejus Cum corporeiS Viribus intendantur ac decrescant, atque Penitu S tolluntur, Imminento

corporis resolutione ; denique e Vinc I Perinde non poSSe , materiam ad Cogitandum incapa comesse, Prout cons es tu i mPOSSibile Videtur, quomodo cogitare issa POSSit. Fundate his opposuit C. SPRENS EL ΟΡ. it. V. P. 247. . Plurimum autem profuit medicae discipl1nae Et omnibus naturalibus scientiis magna illa reformatio scientiarum, qu rem immortalis Franc. BAco VERULAΜIUS archi cancell. m. Britann. t 1626.) suscitavit. Restituit is experientiae dignitatem ; repudiavit scholasticam methodum et sophistarum inanes speculatione S, Simulque docuit, quomodo Praejudici ' Varii generas sint v I-tanda, et commendaVit medicIS anatomiae nu-