장음표시 사용
211쪽
4) Corpore quidem nudo et inermi corni
bus, proboscide , dentibus laniariis, Unguibus acuminatis, Ungulis ot cauda destitutus) homo, injuriis externis et persecutionis Periculo e XPO Situs magis videtur ac bruta animalia: agilibus lata stri membris, manibus do viserrimis , digitis Iongis cum sollice opposito , et maximo Voluntatis ac rationis gaudet usU , quibUS ea a Secimoliri pericula, omniaque in USUS SUOS COHVertere no it, et Potestatem ac dominatum omnium tenet rerum.
5J Fabrica partium ti Umani corporis tenerior quidem est ac in mammctlibus plerisque, multoque minore gaudet quam organismi inferioris ordinis reproductiva Vi ; iis tamen non obstantibus tantis pollet humana natura Viribus , ut laesiones graViSSim IS Sustineat et mor- Dos , hostiis facile lethaleS Oai Perversa curandi ratio salutare Perturbet nctturae conamen), SH nare optime Sciat, eStque humana vita diuturnior ac bestiarum Pene Omnium.
ni corporis et tardius S Uam a C in Brutis consequuntur perfectionem; longior tamen est vita operfectae periodus , et ConSPquuntur Partes majorem Perfectionem, estque maior functionum varietas, oppoSitio et in finem unum conspiratio. Nisus sexuuiis , qui in omni animalium classe ad Certas restringitur Periodos, apud hominem nulli alligatur tempori, unde instinctus brutatis rationi subjicitur et amoris adfectu jungitur. ) Summa hominis praerogativa in montis facuItate ponitur, qua, recCedente debita educatione et eruditione, animus optime ex doli, at-LEN HOS SEE Physio I. med. VOl. I. Ni
212쪽
194 LIB. I. DE VITA GENERATIM.quo ratio et inteIlectus admirandam Persectio nem Consequi POSSunt. Hreeo autem hominis praestantia, dum Somatizα SPeetatur causa, in maximα enCePliali Perfectione Ponitur. Nullam enim est animal, quod trem grande habeat re-Ιrete ad nervo S cerebrum, AEC ipse homo; gyri adsunt Plurimi, estque maXimae medullarLs Substantiae ad mressam corticalem Proportio ; figu-rx corobri totius in latum magis expansa , hemisphaeria curatius ab inVicem separata, et singulae eius partes Perfectius evolut e cernuntur. Omnes igitur facultates et animi dotes , quae in singillativis animalium Speciebus eminere Videntur, αPud hominem simul adsunt, Iongeque m rejorem consequuntur Perfectionis gradum, et accedit rretio, quae humanum genus a brutorum Di αSSibus Penibus sejungit, reo divina imbuit natura. 8 organa sensuum, si totali S eorum Spe chetur energia, maiorem in homine haboni ac in animalibus ceteris , ubi unuS reliquando eminet SODSUS , Perfectionem , QStque homo Solus et unicus , qui tum Perfecto , reliquOS SeDSUS Perficiento, gaudet tactu.
9J Animae facultates, quibuS homo Ceterre
longe praestat animantia, formoSa ejus exprimit facies : omnes enim vultus Partes evolutae
magis cernuntur; Prominet frons estque latior; oculi magis a se distant , in anteriore tamen capitis parte locantur; nares et os magis retracta ; mandibulae breVioreS ; deest intermaxillaroos quod prominentem reddit brutorum UuI-tum. Lineae dein faciales , a Petro C PER
213쪽
CAP. I. INFORΜATIO GENERALIS. 19shomo Vultu suo, tanquam animi indice, Voluntatem significare et pathemata sua manifestarct optime Valeat. Solus dein homo voce articulata, qua ideas suas communicare aliis possit, gaudet, nec Verum habent risum aut fletum, Praeter hominem alia animantia. Denique nu-XUS menstruus periodicus et hymen, ut invio- Ιatae virginitatis signum, mulieri solum Propria Sunt
et sitiistro. Lugd. Bat. 178o. - F. H. LOSCHGE: de sceleto homInis symmetrico. Praemittuntur quaedam de totius humani corporis symmetria. Erlang. 1795. 8.
Tab. 3. V g. 46. Variotates hominis. Cum organismi inferioris ordinis ot ipsΚotiam mammati α g. 4ο 44.) Varios exhibent ordines, qui in SP ecies iterum recedunt, a sainvicem prorsus differentes , humanum genus Unicam constituit speciem. Quid quid igitur indocti, creduli et impii scriptores olim do homine caudato, deque monstrosis gentibus protulerunt θ, id totum ortum habet ab errore,
214쪽
196 LIB. I. DE VITA GENERA I Μ. quo simiarum SpecieS ad humanum pertiner genus crediderunt. Generales hominis charac toros omnes , in Culicte et ictm nationes , Praese-forunt adeo , Ut vel ipsa capitis formatio a formatione Troglodytis, Satyri et Simiae Lar penitus diis orat b. Facultates Rutem mentaleS, quas apud incultas nationes insopitae haerent, accedentibus adminiculiS necessariis, suscitari optime Possunt, adeo, ut Orontandiae et Americae Borealis incolae, qui humani cultus inca preces credebantur, SMutari missionum conatuox culti egregie fuerint. Videtur itaque, ut Cel. SPRENGEL advertit Inst. Phys. I. p. 279J, ratio
hominis per Se impoten S e S Se, et humanus Sensus lutere posse, donec informatione excitetur ;cum hestiae contra, ab Sque ratione aeque et instructione, Per Se adoleSCant ad eum perfectionis gradum, cui natura eas destinavit. Etsi homo a causis cosmicis minus, quam ceterase orbis creaturae determinetur g. 45. n. 3.J, climatis tamen, alimenti et vitae rationis tantus est influxus , ut differentiae aliquas inhumani corporis forma, in colore cutis et pilorum , in lineamentis faciei etc. oboriantur , quae simul characterem efficiunt seculiarem, Per ge-
norationes Propagandiim , et tum non nisi mulandum, Iahi Cctu Scte e Sternae qUaevis mutantur , atque Varia accidit Stemmatum commistio. Infinitus Rutem est humani generis is character et generale S tamen hominis vari statos
post Col. Blumen bachium quinque statuuntur :1J Caucasica StirpS : corpus VenUStum; aequissima partium Singularum ad se invicem proportio, quae Pulchritudinis exprimit ideam; candidus cutis cOIOr; Senue rubrao; lineae fa-
215쪽
CAP. I. INFORMATIO GENERALIS. 197ciei angulo se decussant 80 gr.; capilli longi, badii coloris ; facultates mentis excellentes. Pleraeque nationes Europaeae abi ista descendunt sti i se exceptis Lapponibus et reliqua Finnica Progenie ; incolit temperatum Europae, Asicto occidentalis ot Africae horealis captum, illas Proindei mundi partes , quas Graeci olim et Romani inhabitarunt , scientiarum et bonarum
2 Mongolica variolas : Asiam habitat Orientalem et mediam; pertinent igitur huc reliqui populi Asiatici cox copiis Μalais extremae
seni nSulae Trans gangotanae), tum etium Euro pae frigi das habitatores, Lappones, Finni etc., atqUe Americae maxime Borealis gens , quae sub nomine Eskimos Iatissimo dissus a est. Parvo hi populi sunt ol obeso corpore ; facie plana et ossibus Zygomaticis prominentibus ; capillis Paucis, nigris rectisque; oculis Parvis, Parum reper-t1s fermeque linearibus ; naso simo et colore cutis gi IVO.3 Aethiopica: complectitur incolas Africae, boreali excepta; capillis atris, brevibus, rigidis et rispis ; ossibus jugularibus prominu- Iis ; mandibulis porroctis; labiis tumidis ; naso
obtuso ; lanea faciali 7o gr.; colore totius CorΡΟ-ris fiasCO-nigri cante, et Perspiratione multum
49 Americana: cupreo ac ferrUgineo quasi corporis colore; capillis nigris et rectis; naso submisso , prominente tamen ; facie lata , haud tamen complanata, lineamentis perfectioribus e XPressa. Pertinent huc, praeter Eshimotas, reliqui Amoricae habitatores.
216쪽
198 LIB. I. DE VITA GENER ΑΤΙΜ. Donique est varietas Malaica, pro Xim 'Aothiopicae; differt tamen ab Oa colore cutia Ladio; capillis mollibus, crispis tamen; naso et ore latis; mandibulis minus prominentibus. Adnumerantur huic varietati maris pacifici insulani et ii, qui insulas Philippinas , Sundat casetc. atque Μalaccae peninsulam incolunt. Su- versunt tamen in his insulis , in nova Praesertim Guinoa , ab origines aethiopici anthropo-
Vita occulta et manifesta. Varius est corporum Phaenero biolorum energiae internae gradus, qui formatione varia et Phaenomenis disserentibus semot manifestat 45.); eadem tamen disserentia in oculos quoque incidit, ubi ad singillativa advertimus Cor-POra organica, quo Phaenomen a Vitalia in eo-
217쪽
CAP. 1. INFORΜATIO GENERALIS. 199
dom individuo , diversa vitae periodo , tum
energia tum etiam modo differre observamus. Maximum autem discrimen in organicis o CCurrit Corporibus , cum vitam suam vel cunctis manifestant, individuo et certis periodis con-Venientibus phaenomenis, vel ubi vitalis enorgia ita latet, ut praeter incorruptibilitatem vix aliqua edant vitalia Phaenomena, accedentibus tamen adminiculis congruis energia evolvatur, vel rosuscitetur manifesta. Sic Iatot vita in sominibus , radicibus et frondibus vegetabilium , in animalium ovulis
tanda. Ita latest vita in animalibus ot hominibus asphycticis , quibus SenSus omnis et motus aboletur, qui nulla, per Iongius saepe tempus, o dunt vitae manifesta indicta , donec sublatis impedimentis , Vel βtimulorum applicatione,pDistina revocetur Vita. Latet ferme vita in animalibus , qUae somnum dormiunt hyemalem,
licet aliqua, ut Μ angili observavit ), edant circuitus sanguinis et respirationis indicia.
Quam longo autem tempore latere possit vita, reptilia, bufones Praecipue, in quercubus et marmoribus saepe inventi, docent. Repertus fuit bufo in quercu centum ferme annorum , et invenit IIUBERT alium in medio ulmi, viri crassitudinem habentis GPαber g aJ, T. WΗIs ΤοN et J. MALPAS bufones Vivos , durissimis lapidibus impactos, deprehenderunt h). Invenerunt alii vermes, cancrum et alia corpora viva in mediis lapidibus, ab aeris commercio sejuncta Co. Latet otiam vita per tempus in quibusdam humani corporis Partibus et sic uterus infantis Hulla ferme gaudet irritabilitate et sensibilitate,
218쪽
LIB. I. DE VITA GENERATI Μ. nec aliter, quam roProductione sola, vitam manifestat , donec pubertas effloruerit, et redit pristina organi ejus cum anili actato insertia simile quid est in tostibus virilibus. Alia do in Sunt organa , quae apud embryonem insignia ferre videntur munera, ad vitam Iatentem post nativitatem reducta; glandula thymus , et facile etiam Iien , huc spectant. Denique plurimae sunt partes organici corporis, quae ultra justam rationem irritatas, non vero secus, sensibilitatis et irritabilitatis produnt indicia. -) REILIS Archiv. VIII. p. 427 443.
g. 48. Duplox hominis vita. Unicus quid om ost vitas se OPUS, et conSpirant cunctao functionos in conservationem Corporis individui t maximi tamen momenti est discrimen , quod in duplici functionum sorte apud organismos perfectiores g. 44. J, ac in homine Praecipuo occurrit. Advorterunt ad id discrimen ipsi iam votores philosophi, PYTHAGORAS, ARIS ΤΟΤ FLES, PLATO etc. g. 27. , du-PIicem statuentes animam, rationalem et Corpoream. Post eos dein Scriptores , qui gangIiorum nerveorum dignitatem expenderunt s. 32. n. 3.), nostra aetate X. BICHAT vitam duplicem : anima Iom et organicam optimo
219쪽
CAP. I. INFORΜΑΤΙΟ GENERALIS. Si enim vitas humanas perpendimUS functiones , duplicem manifeste advortimus seriona: Unam, qua ipsum servatur corpus, et aliam, qua individuus organismus in ne Xum Vitalem ponitur cum robus externis. Qualiter autem vita animalis ab organica disserat, eXPendere
1 Alia sunt organa, quae vitae animali in-SerViunt, atque alia, qtatb Us organicae Vitae BerctguntUr munera : spectant ad illa corobrum Cum nerviS Suis, atque sarteS eae, quae Cere-hralibus providentur nervis, PUta sensuum OPgana et musculi voluntarii; organicae autem vitae illas inservitant partes, quae CUm Cerebro in noxia immediato haud existunt, nec Voluntatis subsunt imperio: organa Se Cretoria, Systema gangliorum et vasorum Sanguiferorum, viscera abdominalia, musculi involuntarii otc.
et So iungit vita animalis, utpote multo ΠΟ- bilior, animalium Classem SVPeriorem . 44. 9 ab organismis inferioribus g. 4o-43.J. Etenim
Corpora cryptogama, plantae et animalia mi-DUS perfecta Cerebro, ne PVis et musculis dos tituuntur arbitrariis , solamque organicam vivunt Vitam; evolvitur vero Cerebrate systema et eXPlicatur animalis vita ea proportione, qua ipsa corpora animata perfeCtione augentur, et ConsoquitUr maximum in homine gradum g. 45. J. Quemadmodum aUtem ipsa multo nobilior ostanimalis vita quam organica , ita et organa ejus
major om sexhibent Perse Ctionem : namque sVstematis cerebralis, organ OrUm Sens US et musculorum voluntariorum fabri a majorem prae--eri symmetriam , estque constantior ac partium vitae organicae fabrica , ubi symmetri αplurimum desideratur, et multae Occurrunt forin
220쪽
LIB. I. DE VITA GENERATI Μ.inationum aberrationes. Viget praeterea in animali vita organorum et functionum manifesta duplicitas, adeo, ut latus unum alteri perfecte respondeat lateri, totumque vitae istius systema per lineam mediam in duas sejungatur Partes g. 45. n. 1.). Inde igitur est, quod abolitis functionibus animalibus unius lateris, eaedem Continuare possint in altero Iatere , quodque
morbosae adfectiones unius Partis , ut hemicravia, hemiplexia, rheumatismus etc. Saepe OStendunt , in alteram non transeant partem. Aliter vero res habet in systemate Vitae organicae , vhi organorum, veΙ functionum Saltem, abest duplicitas, omniaque sic junguntur, ut laeso munere uno , reliqua mox Iaedantur ossicia: Pulmonibus, corde, Ventriculo, hepate, renIbus etc. adfectis , univer3α mo X laeditur Vita organica.
39 Opposita est vita animalis organi cle vi-
ae hactenus , ut processus organicus ea ratione restringatur, qua systema cerebrate in anima-1ium ovolvitur ordinibUS g. 42.9, estque reproductio minima in homine cf. 45. n. 5. , an I- malis plurimum dominatur vita. Videmus Praeterea unam saepe exaltatam in homine vitam,ciltpra depressa: hemiplectici, paralytici , maniaci ot fatui homines cc re tini) optime saepe
nutriuntur, suntque Voraces, bene pasti et obesi minus potissimum ingeniosi; contra vero febretio tica laborantes et labe emaciatos , SenSu αCU-lissimo et ingenio optimo praeditos frequenter
4 Existit vita organica in organismis inferioribus sino omni vitae altioris indicio; imo in ipso etiam homine illa saepe Viget, absente animalis vitae manifestatione. Eo enim mo-