Physiologia medicinalis

241쪽

SΕc T. I. DE ORGANI SATIONE. 22 3Gormina autem haec organica, quae singulae speciei in se continent naturam, per diuturnam naturae Operationem cam consequebantUr Perfectionem, qua modo gaudent, estque Orga-

dare modo Videmus , per singularem adminiculorum divorsorum concentum producta C . Sic Provehitur vitae Universalis quae eadem quidem omni permanet tempore ea . Potentia, qua organismos individuos condore novit ; perennant species , cum indi Vidula singula germina Proferunt succedentis generationis ; multiplicatur regni organici varietas, C Um germina , Per

Iongam seriem generationum Producta, ut e Srternae determinant circumstantiae , Vel Perfectiorem accipiunt natUram, vel vero in minus Perfecta degenerant corpora. Varietas igitur rerum nulli alligatur numero , ne C Sse Cies nec genera ita sunt stabilia, ut aliqua interire et no-Va subnasci non possint; imo nec supremus illo gradus , quem natura in Condendis Organismis individuis conso qui Valet, determinatus esse Videtur, adeo, ut credi Bile sit, perfectiores olim Proferendos adhuc fore organismos d)Etsi organismos perfectiores Sine germinoorganico produci non Videamus, gradatim ta-onec perfectum sistat corpus : hominis Primordia infusoriis animal cu-1is similia sunt; polypi tardius , a C dein amphi-hii consequitur naturam; denique a nativitate primo mammatium Vivit more, et explicatu tardius intellectualis facuItas , qua omnibus

Praestat g. 45.) animatis e .

242쪽

uM LIB. I. CAP. II. DE VITAE CONDITIONIBUS.

Germinum organicorum natura per proceSSum Vitalem cujuslibet individui organici determinatur: inde exponi potest prolium cum parentibus Similitudo et morborum haereditariorum ortus. Qualiter cirPumstantiae externao formativam mutent Vim, variae ostendunt infusiones, in quibus varii generis nascuntur animalcula. Vid. T r e v i r a n u S I. c. II. p. 264. sq. et p. 353. 'Gruit huis en organogoonomi e g. 225. Sq.

DE VI VITALI. g. 61. Vis vitalis historia. Maximi mom senti ola ha batur omni temporeqonestio, quae ultimam Vitae caUsam dis quirendam proponit. Inde tot a Pythagoras temporibus usque diem hodiernum accepimus' hypotheses 3. 27 34. J , multum saepe ingeniosas, minime tum fructUΟsas, cUm Vel principium aliquod elementare, Vel materiam quamdam ponderabilem pro vitae constituunt principio, aut ubi qualitatem occUltam ut supremam do clarant ossicientiam. Sic PYTHAGOR A s

igni aut calori vitae adscrip Sit vim; ΗΙΡ-

243쪽

ctuXPrunt, Vel unicam constituunt, VeI plures VI tales V1res , aut vero vitam Q UiribUs naturao communibus EXPonendam Contendunt. Praeci Duas istorum ordinum theorias memorare Opor

vitalitatis ratione vim statuit Vitalem , quae Per Omne Tegnum organicum PTOPagata existat, quae a VIPIDUS Physicis et chemicis Pariter ac

ab ipsa cogitante vi anima θ disserat, et quas

eadem ub1que sit. Varium haec vis Pro organisatione Varia eXhibet characterem; Praecipuαο tamen modificationes ejus sunt energia reΡroduct1Va, St1mUIorum receΡtivitas sensibilitas , et reactionis potentia irritabilitas) - Frid. Lud. KREYSIS Vim Vitalem , quae in nervoso resideat systemate, etaistere statuit b. - Christ. G1RTANNER irritabilitatem a , et J. V. G. ScHAEFFER sensibilitatem bo Pro Vitae habuerunt princip1O. - Unicam etiam vitalem vim I. BRO N - 34- n. 3.b e istore docuit c , et suorunt ala plures, qui Vim Vitae unam, mortuis ut dicunt viribus GPPositam , eXistere PraecePerVnt. LENA OssET Physiol. med. Vol. I. P

244쪽

L1B. 1. CAP. II. DE VITAE CONDITIONIBUS.

α) Facile videbatur olim jam opus , vitae

functionibus diVersiS totidem adsignare vires, quibus munera ea occulto Peragantur modo cs.c27. n. 1Ο.θὴ Plures etiam Ill. HALLE RUs et ipsis 1fibris muscularibus tribuit vires , erantque atri , qui singuIo organo Peculiarem ine se Vim crediderunt g. 33.J. Cum autem recentiore tempore porspectum Physiologis optime fuisset, omnia vitae corporis animalis munera ad tres genera-10s vitae manifestationes reducenda esse, totidem adesse crediderunt distinctas vires'. vim re produc tivam , s e ns i h i I it a t o m ot 1 r-ritabilitem. Qui disserentes esse volunt has Vires , Sequentibu S utuntur argumentis :a Systemata esse Varia, quae viribus 1 is inserviunt: reproductivam vim textum cel- Iulosum , VRS a Sanguifera et Ιymphalica, glandulas et viscera incolere ; sensibilitatem soli nervoso Systemati inesse; atque irrita-hilitatem in 1fibra musculari sola dominari. - Isto tamen argumento virium vitalium positiva difforentia nequaquam demonStratur, siquidem tria generalia Systemata ad functionem quamvis concurrere debeant, nullumque inveniatur organon majoris dignitatis , quod nervis et Vasis sanguiferis ponitus

Careret.

b Dicunt viros ores diversis subjici legi

Bus , atque Variis etiam Obedire stimulis 2Υeproductiva enim Vis cum irra tab111tate et sonsibilitate inversa potissimum liubet ra

tione g. 48o , ita: ut his exaltatis illa do-

primatur et vicissim; ipsam dein sensiti 1l1latem auctam Saese eSSe aut deprossam, cum irritabilitas in contraria existit ratione: infantes enim, feminae tib stericae, V1r1 hy-

245쪽

SEcΤ. II. DE VI VITALI. 227 pochondriaci aut aliis morbis vexati, sensi-hiles saepe admodum sunt, cum VireS mu-- sculareS dejectae adparent do; paralytica dei

membra non raro summam manifeStant sensibilitatem, cum e ConverSo omni S nonnunquam deest. Sens Us , PraeSente tetano aut aliis convulsivis adfectionibUs. - Omnia tamen haec , una cum stimulorum potentia

Specifica, ut Suo videbimus loco, ex difforente Partium organisatione cf. 58.J eAponi optime POSSunt. c) Denique aiunt, vires istas divorsis somanifestare Phaenomenis , et finem earum diversum esse. - At Vires Primitivae naturae UniverSae quam innumera Produnt Phaenomena ' An Vel ipsa Phaenomen a GaIVanismi ab electricis non differunt phaenomenis , licet eandem agnoscant efficientiam 'Diximus praeterea toties, omnia in organico Corpore eundem habere sinem, cum 1 Unctiones quaeVis ad conserVandum tendant indi. Viduum.

Rationis quidem iam Suadet Praeceptum,

varietatem rerum ad unitalem esse reducendam i g. I. 2OH, Phaenomena EXPOnere rite valeamus , simulque no S iubet Veterum c g. 27-29. caute evitare erroreS , De Organo cuilibet singu- Iarem tribuamus Vim, neVe Phaenomenon quodvis a poeuliari deriVemus faCultate : eandem autem virium simplicitatem ea, quae superius β. 5 . praecepimus, ostendunt, et evincit penitus observatio quotidiana, qua Videmus, stimulorum , parti alicui applicitorum , efficaciam Per corpus uni Versum Trepidis Sime propagari.

o Erant qui nostro aevo jatrochemicorum et mathematicorum g3. 30. 3I. repetebant prin-

246쪽

u28 LIB. I. CAP. II. DE VITAE cONDITIONIBUS.cipia , vitalem Broce S sum e legibus chemicis et physicis e XPonentes g. 34.I Sic Steph. GALLINI phaenomena Vitalia a Proprietatibus partium

constitutivarum organici corporis repotenda do-cch ob. - REI L formam et mixtionem materiae organicae Pro Vitae declaravit causa f). - Er. DAR IN Vim sensorialem vitalem compellat spiritum , cui materiales tribuit proprietates g). G1RTANNER alibi ti) oxygenium pro vitali declarat principio. - MemoraVimVS praeterea, vitae theorias , chemicis principiis superstru Ctas, a J. B. T. BAUME, G. C. REIcΗ, J. F. Ac KFRNANN i) g. 34. n. 2. etc. ProlataS, ubi Vctricte Suhstantiae cliemicae pro Vitali habontur principio; denique fuerunt plures, qui cUm A. GAL VANI Vitalom vim pro eadem declararunt cum electrico fluido efficientia.') Chrigi. Wilh. UUFEL AND : Ideon uber Pathogonio.

d) Distinguenda probe est Virium mobilitas a robore vires exten Sivae et intensivae): irritabilitas enim aucta plurimum eSt in sensilibus debilibus ho minibus, deest tamen virium intensio.

247쪽

Vis vitalis ut vitas conditio. Diximus jam, tres esse Vitae Conditiones, quae adesse simUI debent, Ut Vitae sit Iocus g. 5ao; etenim organisatio sola sine viribus Vita

libus existens nequit I. 57. , Pro ut utrumque

Internae igitur vitae conditiones, quae latero ad sensum possunt g. 47.9, Vitam Per Se manifestare minime Valent , nec absolutam in se continent Vitalem energiam , Verum s o S s i bi-1i tatem tantum ponunt Vitae. Quid cunquo orgo sub vis vitalis intelligatiar nomine, vita-

Iitas compellari potius dehet. g. 63. In quo Vita Iitas Pro Ρrie consistat.

Ea Corporum organicorum energia, qua mutatione S, a rebus eXternis sibi inferendas, Proprio modo recipere, et qua re agere singulari ratione in eas Valent , redeo, ut Peculiaria edere sciant Phaenomena, Vitalitas seu vis vitae dicitur. Quid autem Proprie eam constituit vitae efficientiam ' Estne substantia aliqua aut VIS sui generis ' Quibus inest materiis ' Estnomate dicto organicae Productum, vel ha boni se haec mutuo ut causa simul et offoctus Z Haε quaestiones vonti IandRe modo Sunt, ut aliquam saltem obtinsamus do vitalitate ideam; procul tamen a nobis abesse confitemur informationem

248쪽

ρ3o LIB. I. CAP. II. DE VITAE eONDITIONIBUS. eam, quae incognitum adusque, et nianquam forte penitus cognoscendum, eruat naturae mysterium.

Ante omnia repetere debemUs, unicam nos agnoscere Vitalem vim vitalitatem) , quae Per organisationem Variam diversarum ejusdem individui partium variam 'accipit receptivitatem et reagendi potestatem. Provocamur autem ad hanc arrimendam opinionem per ipsam Pa tionis legem, Perque observationem PRUlo ante g. 6 I. n. 2.) adductam, ob patebit ad sortionis hujus dignitus paulo inferius. Si autem uni Catantum existit vitalis vis, tum eadem Semper esse debet cum vi organica g. m. , qualecunqque ea incolat corpus , et quaecunque edat Phaenomena. Qui re vero organicam vim modii Catam duntaxat natuPae universae declarav1mus

hibeat ordines, et varia in divers1s systemat I-bus organici corporis edat Phaenomena, P r Omodificata repulsiva et attract1 V aagnoscere debemus Vi .

Patot igitur hinc, quantopero illi fallantur, qui principio alicui chemico , efficientiae imponderabili aut qualitati cuidam physicae vim tribuere audent vitalem. Est autem vitalitas nihil aliud, quam Pro Pridi Orgα-nici corporis qualitas, quae vitae internam officit causam cI. 57. , e tuitae est productum. ). - Etenim Summa virium, quae corpora incolit singillativa, atque elementorum chemicorum indoles et pro- sorti O , naturam determinant individuam otqualitates corporum proprias g. 5. 7. haec

autem individua corporum natura singularem euique tribuit existentiae modum et peculiarem

249쪽

erga res qUasVis relationem , et constituit simul vitam individuam 3. 36.J. Quia Vero an or ganicorum corporum vita grcida tantum differt et minore perfectione a Vita corporum organi' Corum stricto talium g. 37. J, ipsa qUoque interna vitae efficientia modo simili dissorons redditur et altiorem hic consequitur dignitatem. Majus quippe Viget attractivarum et repulsivarum Virium in corporibus crypto biotis aequilibrium, unde major partium indifferentia, et minor interna mobilitas. In Phaenero biotis autem Corporibus , ubi disserens adest mistio et forma 38. , ubi partes fluidae et solidae, atque organa et systemata, varia ratione fabricata g. . 8.

Teperiuntur, virium internarum adsidua viget

contentio ; diversa organorum et systematum Structura , quae officiis Vitalibus et conservandae vitae individuae o Ptime respondet, variam

ponit partium relationem, unde vires ingenita odiversam accipiunt modificationem; agunt hactvires in se mutuo et tendunt ad sui aequilibnium, quod quidem adsequi tanto minus Dos insunt, siquidem Causarum et effectuum numerosa sit series, quae motum Suscitat Perennem,ot hipolarem , efficientiam in variis Pro licit organismi partibus.

His praemissis statuimus : Vitalitatem omnium regni organici corsorum eandem esse , eamque ea Saltem disserre ratione , qua ipSa organismorum et Partium singillativarUm vari re est organisatio ; eam Praeterea Vitalem vim pQ culiarem esse modum primitivarum illarum virium, quae Vitam Constituunt universam; denique energiam Vitalem attributum osse organi ae viventis materiae, Vitae Ponere causam internam, Perque Vitam iPsam Vitalitatem ponisi conservari.

250쪽

νγ Eandem nobiscum tenent de vi vitali opinionem complures auctoreS. - Vid. J. J. BERZELIUS Uebur. aielit d. thierisclien chemio. p. b.

g. 64. Vis vitalis porro indagata.

Dum vitalem vim singularem pronunciamus virium universae naturae modum 54. 63. , Pro Positionem nostram minime absolvimuS ; Verum aliae atque aliae nobis oriuntur quaestio De S , quae cum solvi penitus haud possunt , dilucidandae saltem veniunt. Si eaedem sunt Vires , quais corpora incolunt mortua et Vi Va , cur Phaeno mena istorum tantopere differunt a naturae an- Organicae phaenomenis ' Si certa materia o organicae forma et mistio ad id requiritur , ut vitales serventur Vir es ; si istae causam simul efficiunt et offectum formae et mistionis : quid praecedere debet, an Vis vitalis, vel organica materies, ut organismus formetur vivus ' Si cor-larum circumstantiarum neceSSarius est Concursus et Virium seculiaris concentus , ut Corpora coalescant Viva, quae est causa haec ipsa doterminans et efficiens Z Si denique organica corpora energia informantur pro Pria, quae nihil sit aliud, quam modificata naturae universae vis, et quae efficiat, ut Suam existentiam adversus exteΡnos influXUA tueantur, quae est efficiens peculiaris ejus modificationis causa' Hae et plures aliae quaeStionΘs , quae magnis corio obnoxias sunt difficultatibus, eo inviare videntur, ut vim aliquam statuamus se Culiarem, quae regnum corporum Phaenerobiotorum a Crypto biotis segreget corporibus, et efficientiam constitu rei sui generis , a Viribus naturae primitivis prorsus alienam ' . His tamen non ob-