장음표시 사용
21쪽
quoque forma omnino respondet. Propter duplicem causam hoc
fragmentum memoratu digni Ssimum liabemus: primum propter magnam copiam VerSuum, quos tradit, ignotorum deinde propter manifestam, quam praebet, resectionem antiqui carminis Salernitani. Quod ad illud attinet, magnam copiam Versuum de oleribus et plantis medicis laudamus, de quorum natura, virtutibus et usu di-aoletico hic agitur qui Versus in traditione Arnaldi plane desunt. Huc pertinent versus de Silere montano, Scabiosa CarVO, Lique ricia, alia muscata, Cimino, niS0, neto, 3Stinaca, pinacia, Apio, Levistico, Lactuca, Capillo Veneris, ortulaca, Sambuco, Acedula Buglossa, Centaurea, perago, Sol Sequi etc. etc. Quacum traditione si 1 naidi contuleris, commentationem de hoc e nere remediorum vegetabilium diaeteticorum apud Ackermannum a versu 170, qui de caule agit, incipientem et in versu 230, opipsi re, consistentem invenies. uum igitur in traditione Arnaldi tantummodo 27, quae vocant illinaria in medium proserantur, qui numerUS nequaqu3m uniVerSam copiam remediorum hujus generis iunc temporis usitatorum complectitur, illam traditionem omnino n0n persectam habere possumus, praesertim quum commentalioni de hisco rebus inde a versu 230 res plane diversae vitia auditus et visus proximae adjunctae sint. Itaque quum Versus infra communicandi totam indolem ac sormam genuinorum Versuum Saler nitanorum prae e serant, opinio Saltem non inepta videtur, has nostras traditiones olim partem carminis Salernitani suisse, quae sortuito tantum in notitiam Arnaldi non Venerit. Continet porro hoc fragmentum inde a versu Temporis aetatis regi0nis etc. usque ad hunc , Nulla debet penitus purgans dari medicina com
mentationem de principis ad herapiam generalem pertinentibus, praecipue de digestione, remediis emetici et purgantibus, quae Drsan versibus regiminis Salerni lani de phlebotomia, igitur versui345 adnexa sui vel potius inde a versu 296 illis introductioni suisse potest mirum saltem est, quod traditio Arnaldi tam accurale de phlebotomia agit nec quidquam tamen de reliqua methodo
evacuante tunc temporis usitata continet. Itaque si hi nostri ver sus re vera ad carmen Salernitanum pertinebant, id quod tamen non certo affirmare volumus, haec carminis resecti digna est, quae ab omnibus respiciatur. Hoc tamen sere prorsus contendere Velimus, versus infra tradendos inde a Plures et Synochus us que ad , Huic pars nigrans partem genuini carminis fuisse. In cipit enim haec commentati apud Achermannum capite si versu 287, enumeratis quatuor humoribus, ab enumeratione ignorUm et sequelarum humorum in morbis abundantiae. Ἀst Vero non
nisi de sanguine agit, versu 290 eq. Si peccet sangui S etc., Sign0rum abundantiae reliquorum principalium humorum nullam mentionem facions. Cui commentationi igitur quum in nostro
fragmento' explicatio signorum ex colera, slegmate et atra bile
inde a versu Et ver subtilis regio μ etc.
22쪽
redinidati initia adjecta sit, hiae hanc rem accurate perlustrat, dii bitari nequit, quin hi nostri Versus loco memorat genuini carini ni Salernitani adjungi debeant idque re vera reficiant. Nimirum otiam Moreau in codicibus, quibus utebatur, nonnullos ex his ver sibus invenit, qu0rum etiam mentionem facit, nec tamen accura
Incipit versu 1-2l eLerna. sequit hirci Si lare vis sanus, Sit tibi parea manu S.
Ut medicus satur, parcus a torte leVatur.
Pone gulae metas, ut sit tibi longior aetas. Se q. v 22-24. 26-28. Interea latur
Frixa nocent, elixa s0Vent, as Sata coercent.
Est cortex per se sicut sursura mixta sarinis. Grossior est simila subtili 0 ipsa farina. seq. 71-74 8. Interponitur Cessat laus patis, nisi gallinae Vel natis. Dissuadentur edi renes nisi solius hostili. Sple capre planeticis saepe est mansus salubris ). Desidiunt x. 290-29l Si pede et unguis etc. tune additur: Est pulsus m0llis, requenS, plenu S, dolor ingens 'Maxime sit frontis et constipatio Ventris, Siccaque lingua, sitis et somnia plena rubore Dulco adest puti, sunt dulcia alia η quoque.
Plures et synoehu - hic generantur
Post longum tempus Ichites exitia Iis. Et ver subtilis regio, subtilisque diaeta Λccusat colemin, extre dol0r, Spera lingua, Tinnitus omitusque requenS, Vigilia Sitis Multa sitis, sellis egestio torsi Ventris.
Nausea sit, morsus cordi languescit orexis. Pulsus adest gracilis, duruS, Veloxque cale Scit, Λret, amare Scit, incendia, S0mnia signat. Pruritus coleram jec0riSque calor comitantur. Flegina superVenien propria in corpore vires O facit insipidum, fastidia, crebra Saliva, Costarum, Stomaehi, Rimul ecipitis dolorem. Pulsus est rarus et tardus orbusque inanis Praecedit allax antasma, OmnUS, quo SaTalisma in risi ' praecedit medicina.
Excubet in soribus passio ner i lateris. Longa quies tali damnatur u Spicione. Mollis hiems, senium regio consorinis et escane Din dat plenem, ructum crudum, Scotomiam. Auris laeva sonat, corpus aetatur chorestm. Mania, cancer, Jdr0pS, emor0J hic generatur,
Sync0pis atque ames, elephancia phaeda creatur. Huic pars nigrans huic Si iudicatio pestis. Temporis, aetatiS, regioni S moris, e Sce ). Consule naturam, poteri prudentior Sse. Est medicus, qui scit morbi cogn0Scere auSam, Cessat salubris, oreau. eL. acria. δ PtIalismus.' risus. st Scit nutrimenti.
23쪽
Uzando qualis est nomen et me habebit. Sunt medie plura super aegroto respieienda: In meantu eris, atque Sit . plaSmatio Virtus. Morbi naturam patiente conditiones: Digere materiem crudamque repelles OeiVam Mollinea duram compactam ore suentem. Edere dum laxat vitandum somnus et alit Aurae temperie motus' vomitus reprimatur. Laxativa vomit venter dum an et cruore. Potio sedanda sit herbis quandoque notanda Ara aetas regio Viri . complexio. Orma. Mo et symptomata repletio tempus et aer. Si potus optimus usus te ita medicinae.
Oppositis euris vomitum laxat videbis. Si alor est nimius vetus vehemensque pri una Nulla debet penitus uretans dari mediet . Sequitur de rapa Iέ2 IM. - Urbanus de se iosa
siler montanum non sit ad sumere Vanum. Dat lumen clarum, quam is ustu sit amarum , Semen eum in sumtum Veneri mo et eius Atque senes ejus gustu menescere facit Si quoque pulmonis obstat jecorisque querelis. Semen sceniculi curat Spiraeula uti. Urinare saeit arvi ventumque repellit Lumbrieosque nee a digestionemque reparat. Dum eam ear i. non sine peste fui. Si tibi comesta Liqueriei pulverisata Pellit namque sitim stomaehi noei a repellit. Spirituum eunetis sic ipsum subvenit instrumentis. Balia nauseata 3 eonfortat debilitata Corda juvat stomachum se Othonaiam tonit ora lorum. Consortat stomachum coitum quoque mingere ogit. Emphraxes hepati reserat et menstrua Stringit Ventosum stomaehum tibi tranquilla Ciminum Et dat praemissum pallentem fere colorem. Algores stomaehi tenace rennu auferti Postquam datum mollit ventrem fastidia tollit. Sisar ante datum morbum curat in eleratum Post cibum sumtum Tu me semper ama. quem tibi do. Emendat visum. Stomachum eo fortat artium '
Copia dulcoris nisi stat meliori Sm. IN IM de spodio et sale. J 6 de Saporibus.
Humeetat lenit bene nutrit mundificat. Dicunt insestat nervos subtilia Siceat Comprimit in ossat post cito laxat Sapor acetos Lierat evellit repletque Supernata eruore metuo SIne dit Ssat penetrat proxima exit Valde deopuat confortat peetora Strangit ama SSubtiliat, mordet eallet urit gro a reSol it duleis.
q. 16 IM de vippa additur: Quod minus est, implet, quod magis est digerit ossa.
temperie motu laxare ruina Morea sub silere montano Ligusticum intelligendum esse eontendit Haetenus etiam Moreau meimum Basilieum L. Cuminum Ciminum L. Morem et Zach. Sunius.
24쪽
seq. Isso I si de diaeta. 69 170 de administratione diaetae, TI
de caule . Λnelum' ventrem prohibet stringitque tum0rem, Ventre repletos prius lacit esse minores h). Pastinaca modicum ingerit, quia non Subacuta, Confortat coitum, non est menstri us juncta δὶ Quod pastiani tribuat, est pastinae Vocata, Namque cibum melle dant radice meli0res. De colera laeso pinacia convenit ori
Λ stomachis calidis est illius esus amari'J. Humores pium' subito tutius adjuvat. Corporis et capitis pueris epilationem dat. Bepar pilatum frigore existici querunt
Τorsi Ventosa medicinae menstrua IauSa.
I ac Lactucae saei scothesin, perma minorat. Semen rillotos mundat . . . convenit igni curat moroydas semine cortice demtis. Gignit colicam, capitis curat ipsa d0lentis Praecisio nervis cum melle combustaque membrRVultus deducit rugas macula fugit omneS.Ciparis os anat hepar comparat plenum Cogit et astrictos laxat amictu SHepar cum aperit Plantago stillat cum sit. Prosit in opto Tmque Sacrumque coarceat ignem.
Esse Capillatos Veneris' facit esse capillos Veterique pleni Scrophiilis apidique medetur.
Consortat stomachum, tollit nocument 3 tene Sinum, Anxios exhilarat, membra Sapore juVat. Portulaca caput juvat dente Sque, 090rem Curat et ardorem matricis, Vulnera renum.
Lumbras scarides Sambuci sunt pr0 ponentes' )Et stomachum mollem reddunt vomitum iacientes. Omne genus fluxus cedulam' stringere dicunt. Pellit abortivum partum vel subdita tantum Trita Super stomachum, viridis si ponitur herba Conlartat causa et pectori omne SSerpentes fugat libitumque Venenum. Λuris depellit sonitum. Cum selle bovino Noxius et crudus tomachi purgabitur humor. Obstat pestiferae cum in Sumta tyrace ), Nausea non poterit quemque exare, mania. Se q. 78-184 de Salvia. Salvia dat sanum ut facit hoc adrianum aegris dat sanum V vomitumque tollit adustum, Compescit iussim veterem tollitque medetur, Pellit pulmonis rigus ventrisque tumorem. Omnibus ac morbis subvenit articulorum
Plenus ac formae macris cum carne OVina.
Quilibet infixus superaddita trita repellit. Demonius sumus dicitur depellere hujus. Λnethum grave olen L. β Moreau Ventos repletos pravis facit etc.' Morestu: Illa parum nutrit, quia n0 Subacuta conlarta coitum, non
Idem se remore aia de Spinacia tradit. V Λpium graveolens L. ' Adiantum Capillus Veneris . protinentes Τη num ex acetosa L. aut Oxati aceto sella L. )Ityrace pro theriaea. λ' somnum
25쪽
Pectoris hos vari0 eompescit potio morbo S. Accelerat partus pellitque Secundo S, Dicitur h0 eodem lateris sedari dolorem.
Seq. de hyssopo 204-200, de cepi 194-195.
Cum tria grana voret oriandri Seminis aeger Erodet febrem, cui lux dat tertia nomen. Xenocrates ait totidem cessare diebus, Menstrua qu0 mulier oriandri orabit. Consortat tu machum, Ventum removet 0riandrum
Et quia stringit humores' nuxu amandum amandis. Se q. de nuta camp. 210-217. Vim memorem cerebri dicunt servare periti Vinum potatum, quo sit macerata Buglo SSay . Qui 0rtat secum, non pungit Scorpiu i9Sum. Seq. 05-109 de ruta.
Centaurea juvat nervos partusque secundat Sicut et vulnus solidat, Visu meliorat, Incisas carnes radix contacta re Sareit. Augmentat perma peragus' c0licoque d0lori Subvenit, in motu seu denti convenit ori. Incubat Sol sequium in cicore SponSaque Solis. Ambrosiam' sugiunt mala morphea stula cancrum. Allia qui mane jejune sum Serit Ore, Hunc ignotarum non laedit potu aquarum Nec diversorum causa mutatio Oeorum. Allia laetorem pellunt Variantque colorem, Clarificat raucam crudum coctum quoqU Vocem.
q. 100 193 de cepis, 196-197 de sinapi. Esca mihi Napi sunt bona suntque Sinapi ),
Urinas potata curat lapidem tollit. Laetos con ivos decoctio reddere sertur. Cancros nidat'), pascentia Vulnera curat. Cum Raphan modicoque salis superaddita trita Torras et lepra cura compescit, eadem Splen jecor et lepra renes cum mula Sumta. Ipsam Dias corides cunctis erit esse caducas
Λptam si bibitur ve suspenditur 9Sa. Esula radices praebet catapueia Semen Sed lac et pisces medicis nabula' ministrat. In quibus est quilla lupus devitat illa. Squilla vitat nuxum, valet ictericis et hydropicis, Flexurasque pedum salsa reperta juVat. Pectus negmaticum pellit solvitque Venenum, Prodest pulmentum splenisque solvit tumorem. Febribus occurrit, sic prodest supra VeneniS.' Solum hunc versum Morea de oriandro tradit. humorum Hactenus etiam More ait, qui tamen versum antecedentem sic exhibet: Maerorem cerebri dicunt auferre etc. iuglossa, Borago ossicinalis L. M Asparago ossicinali vix sedativa virtus adscribi potest igitur potius de Asparago amaro De Cand Sermonem SSe cred0.
26쪽
Detectum est in codice I. F. 334. regiae bibliothecae ratis laviensis, qui diversissimas commentationes a totidem manibus et diversis temporibus scriptas in unum Volumen conjuncta continet. Quarum commentationum nonnulla annum 1372, aliae 1428, ut tim 1469 exhibet. Illustrissimus enschel hoc fragmentum sub medium saeculi XV scriptum esse censet. Nos id magis quia ab aliis valde dissert, quam propter versuum c0piam atque gravitalem
Si vis incolumen, si is te reddere Sanum Curas linque graves, irasci crede prolanum. TriSte cor, ira requpiis, mens raro gaudia Volens Vitam consumunt, haec tria sine brevi. Surge mane cito, pactatum perge Ser0yJ, Mane petas montes, medio nemus, veSpere sontes J. Parce mero, coenare parum n0n Sit tibi anum, Surgere post epulas, suge Somnum meridianum. Coena completa c0mpletur tota diaeta. Nocturna coena sit stomacho magna P0ena. Coena levis vel coena lenis sit raro moleSta. Magna nocet, medicina docet, res est maica
Passio γ' nimis edo me paralitica tangit,
Et si sorte jus ibo me sortius anxit. Est sitis atque ames moderata bonum medicamen εὶ Cumque superfluitant, important Saepe gra amen j. Si sitis est, bibe quod satis est, ne te Siti urat, Quod satis est, non quod nimis St, sapientia curat. Potum quando bibis hausto numquam satieris Saepe parum bibas, sanus post talia ivas. Non disse mictum, ne cogas sortiter anum, Non ventrem stringas, retiuens bombum Veteratum.
Τres Sunt causae, quibus commoti hoc fragmentum, qu0 tu Codice IV. Q. 93. bibliothecae hujus turbis regiae traditur, publici juris facimus, primum propter multos, quos asseri, Versu in ira'
ditione Arnaldi 0n communicatos, deinde propter VerSionem ger' manicam, iis adjunctam, quae verisimiliter earum, quae cognitae Sunt, antiquissima est. Ackermannus versionem germanicam in
fol. apud CreWsnerum anno 1474 editam antiquissimam laudat, neque Ver VerSio, quam Choulant' s. l. e. a. ' apud Hainium sub ro. 13 30 traditam esse memorat, multo antiquior SS Fi' detur itaque haec nostra versio, quum anno 1443 aut summum ann 1459 scripta sit, ut pretiosum pristina poeseos patriae m0'nUmentUm palmam Summae vetustatis accipere debet. Denique etiam hoc fragmentum communicamus ob calendarium, qu0 ei
27쪽
adjecitim est phlebotomicum ac diaeteticum memoratu dignissimum. Constat enim, medicos aetatis mediae diae te licen atque usum remediorum regulis quibusdam subjecisse calendariis, quae tam ex astrologicis quam, quod ad primam origine n attinet, ex pseudo hippocraticis principiis ortae erant. Illustrissimus Hens chelmagnam copiam hujus modi regularum calendariarum collegit, quae principia praeceptorum diae telicorum usque ad Saeeulum XVII et XVII in calendariis domesticis traditorum continent. Mirum vero est, quod ista calendaria praeceptis scholae Salerni tanae hic continuo adjuncta apparent. Iam igitur saeculo XV Vel etiam antea hominum opinio suisse videtur, ista calendaria origi
nem suam a Salerno petiisse, neque vero eorum Orma neqUe 3rgumentum huic opinioni repugnat. Dile et issimi praeceptoris mei in manibus est calendarium tale dia et elicum sex anno 1397 cognitorum, ut videtur, antiquissimum quod multo simplicius est quam id quod nos communicaturi sumus sorsan etiam pro hujus exemplari haberi potest. Calendarium illud ense uelianum infra adjectum est L Simul extremae hujus partis calendariae carminis Salerni lani illustrissimus ense hel varias lectiones ex duobus aliis bibliotheca regiae propriis manu scriptis codicibu Saeculi V. sub signo III. . o. ex anno 1443 et II. O. i. ex anno
144 reliquis, adjiciendi nobis potestatem praebuit. In sine hujus libelli haec leguntur ., MCDXLII Quarta seria ante pentecostes
horarum quasi quinta decima actus est motus terre . Verisimi cliter igitur hoc fragmentum inter illas temporum angustias Scriptum est alius quidem libellus hujus codicis annum 1459 in fronte gerit, Verumtamen nostrum fragmen luna nobis ann 14έ scriptum
Grosse Surge saltu Vare lan. Ianuarius Escas per Ianum calidas Si sumere anum. Febr. Hic cave frigorem, de pollice Sume cruorem. Mart. Hic assature cibi sint et balnea curae. Apr. Venter solvendus cruor pedis S minuenduS. Maj. Apsynthii loco edes cocta lacte caprino. Iun. Lactuce rondes de cum pomis, bibe sontes. Iul. Venam non edas, hoc vitandum ore cred3S. Aug. Hic alidos vitare ibo hoc mense nociVos. Sept. Hic Venam pande es, specie cum emine mandeS. Oct. Lac de aprinum cariophilo laeque Iinum. Nov. Hic utaris homo periebus cum synamomo. Dec. Aptae sunt membris 3lidae res menSe Decembris.
28쪽
Triste cor ad mortis te cogit currere metas, Spiritu incit ut oreat etas. Das et rubet herere Wingit osne nil vi IΛn mens chin ii des odi eZFl, Aber de Doliche men schol alter stunt Machi II te das das aliter grunt.
Haec tria mens laeta, requies, moderata dieta. Hostu ebrechen an regi in undis ercZteJe
Vro und rolicher ut Misige age reysse cly sint di gut. In dextro latere somnus tuus incipiatur, Ad latus oppositum sinis tibi perliciatur. Wiltu seyn yn e Sunt man Zo hebe dynen lossis de rectili seytria an Vn o de linken seytin allem olEF ichlicli men schoeyn flos Volibrengen Sal. Post somnum ac vadas tu membra moVendo, Recte caput lavaque manus, donec ipSa tepeScant. Nocti dem si osse bis nichorege Deyn gelidi algo beWege, Zo lange a dii s erWermis garZo tWach beyde hende vii riclite deFn hor. Vestibus indutus bene dentes sque laVabi S. Si vis esse sanus tunc ablue Sepeque manu S. D sali asschen dy gene nil de muni Vn dicti vari antegen χ alli Stunt. Miltu seFn e sunt Zo cicke Das u deFne en vaschi me vii dicLe. Non tecto capite sub frigore non gradieris Nec sub s0le, tibi sunt quia hec inimica.
D dii or an dy genomen h0St. Ex desiderio poteris cognoscere cibum Hec tibi sunt signa subtilis in ore aliva.
29쪽
Tu utaris medio ventre cibo vacuato, Avieetina docet, carnem calet, cibum auget. De spe) Se d messe lich ebraWche
30쪽
Si vitare velis morb0 et iVere SanuS, Non bibe non sicien S, non comede tu SaturatuS. Wiltu siclitum nyen nil orireTben