Opera ex recensione J. Conington

51쪽

GEORGICON LIB. . IΗmo movo Euphrates, illinc Germania bossum; Vicina ruptis inter o legibus urbes IsArma forunt saevit toto ars impius orbe; Ut cum carceribus sese effudero quadrigae, Addunt in spatia, et frustra retinacula tende Fertur quis auriga noque nudi curru habenasi

52쪽

P. VERGILI MARONIA

LIBER SECUNDUS.

ΗA ENU arvom cultus et sidera caeli, Νunc te, Baccho, canam, o non silvestria tecum virgulta ot proloni tardo rosccntis olivao. Huc pator o Lenaco tui hic omnia plena Munoribus, it i pampino gravidus autumno Floro agor, spumat pionis vindemia labris; Huc, ator o Lonaco Voni, nudataquo musto Tinguo novo mccum doremis crura cothumis. Principio arboribus varia si natura creandis. Namque aliac nullis hominum cogentibus, ipsae Io Sponto sua Voniunt campos tuo tralumina lato Curva tonent, ut mollo siler lentaoque genestae. Populus ot glauca canentia rondo salicta; Pars autem posito surgunt do omino, ut altuo Castaneae, nemorumque Iovi qua maxuma frondo 15 Aesculus, atquc habita Graiis oracula quercus. Pullulat ab radico aliis densissima silVa, Ut cerasis ulmisquo etiam amasia laurus Parva sub iugonti matri se subiicit umbra. Hos natura modos primum odit his genus omne ro Silvarum si alicumquo viro nomorumquo Sucrorum. Sunt alii, quos ipso via sibi repperit usus. Hic tantas tenor abscindens do corpore Rirum Deposuit sulcis lito tirpes obruit arvo, Quadrifidamu sudes, et acuto robore vallos: MSilvarumque alia pressos propaginis urcus

53쪽

GEORGICON LIB. ΙΙ.

Exspoctant et viva sua plantaria terra; Nil adicis egent Mino, summumque putat Haud dubitat terrae reserens mandare cacumen; Quin et caudicibus sectis mirabilo dctu mTruditur o sicco radix oleagina ligno; Et inop altorius ramos inpune idem Vertere in alterius, mutatamque insita mici Ferro pirum, et prunis lapidosa rubescero corna. Quar agito , proprios generatim discite cultus, ras Agricolao, frucinaquo seros mollite colendo, Nou segnes iaceant terrae. Iuvat Ismara Baccho

Conserem, utquo Olea magnum Vestire Tabureum. Tuque ades, inceptumque una decurre laborem, docus is fama merito pars maxuma Ostrae, blaoconas, pelagoquo volans da vela Monti. Non ogo cuncta meis amplecti versibus Opto, Non, mihi si lingua contum sint, Oraque centum, Forrea vox ades, ct rimi lego litoris oram In Dianibus torrao; non it to carmino ficto QΛtque per ambagos et longa XOrga tenebo.

Sponto sua qua se tollunt in luminis oras, Insccunda quidom, o laeta ot fortia surgunt; Quippo sol natura subest. Iamonit eo quoque, si quis Inserat, an scrobibus mandet mutata subactis, o Exucrint silvcstrom animum, cultuque frequenti In quascumque voces artis haud tarda sequentur. Nec non o sterilis, quae stirpibus exit ab imis, IIo faciot vacuos si si digesta per agros; Nunc ita frondes t rami matris pacant, MCioscentiquo adimunt latus, uruntque forentem. Iam, qua Sominibus iactis se sustulit arbos, Tarda venit, oris factura nepotibus umbram, Pomaque degenerant sum oblita mores, Et turpis avibus praedam sor uva racemos. 63 Scilicet omnibus est labor inpendendus, et omnes Cogondae in sulcum ac multa mercede domandae. Sed truncis oleas melius, propagine vites Respondent, solido Paphiae do robore myrtus; Plantis et dura coryli nascuntur, et ingens MFraxinus, Herculo quo arbos vinbrosa coronae,

54쪽

40 P. VERGIL MARONIS Chaoniique patris glandes etiam ardua palla

Nascitur, et casus me visum marinos.

Inseritur vero et latu nucis arbutus horrida, Et steriles platani malos gessero valentis; me taneae sagus, ora que incanuit albo Flore iri glandemque sues Degero sub ulmis. Nec modus ingerere atquo ociuos inponere simplex. Nam qua so medio trudunt de cortice gemmae Et tonuis rumpunt tunicas, angustus in ipso raFit nudo sinus huc aliena ex arbore germen Includunt, udoque docent inolescere libro. Aut rursum enodes trunci resecantur, et alto Finditur in solidum cuneis a deinde feraces Planta inmittuntur nec longum tempus, et ingens so Exiit ad caelum ramis elicibus arbos, Miraturque novas frondes et non sua poma. aeterea genus in unum, nec sortibus ulmis,

Nec salici lotoque, neque Idaeis cyparissis; Nec pingue unam in faciem nascuntur olivae, Orchades, et radii, et amara pausia baca, Pomaque et Alcinoi silvae nec surculus idem Crustumiis Syriisque iris gravibusque volemis. Non adem arboribus pondo vindemia nostris, Quam othymnaeo carpi de palinito Lesbos; MSunt hasta vitos, sunt etiareotide albae, Pinguibus Mo torris habitos, levioribus illae; Et passo Psithia utilior, tenuisque Lageos, Temptatura pedes olim vincturaque linguam; Pur reae, recinoquo et quo te carmino dicam, in Rhaotica ne collis ideo contendo Falamis. Sunt et Aminain vitea firmissima vina, Tmolius adsurgit quibus o rex ipse Phanaeus;

Λrgitisquo minor cui non certaveri ulla Aut tantum fuero aut totidem duraro per annos. adsNon ego te, Dia et monias accepta secundis, Transierim, Rhodia, o tumidis, Bumaste, racemis. Sed neque, quam multae specios, nec nomina quae sint, Est numerus nequo enim numero conprendere refert;

Quem qui scire velit, Libyci volit aequoris idem IMDiscere quam multaB Zephyro turbentur arenae,

55쪽

GEOMMON LIB. I. 41 Aut, ubi navigiis violentior incidit Eurus, Nosso, quot Ionii veniant ad litora fluctus.

Nec vero terra sorro omnes omnia possunt. Fluminibus salices crassisque paludibus alni in Nascuntur, steriles saxosis montibu omi:

. Litora myrtetis laetissima denique apertos Bacchus amat collis, aquilonem et frigora taxi. Avico et extremis domitum cultoribus orbem, Eoasque domos Arabum ictosque Gelonos: Divisa arboribus patriae. Sola India nigrum Fert obenum, solis est turea virga Sabaeis.

Quid tibi odorato reseram sudantia ligno Balsamaque et bacas semper frondentis acanthia Quid nemora ethiopum, molli canentia lana imVolioraque ut Hiis depectant tenuia Serest Aut quos oceano propior gerit India lucos,

Extremi sitius orbis, ubi aera vincero summum

Arboris haud ulla iactu potuere sagittao ΤEt gens illa quidom sumptis non tarda pharetris. IMModia sori tristis sucos tardumque a rem Folica mali, quo non praesentius ullum,

Pocula si quando inova insocero novorino Miscuoruntquo horbas ct non innoxia orba, Auxilium venit, ac membris agit atra Vonona. IsoIpsa ingon arbos lacioinquo simillima lauro, Et si non alium lato iactaret odorem, Laurus orat folia haud ullis labentia ventis; Flos ad prima tenax animas et olontia odiora fovent illo et senibus modicantur anhelis. 136Sod neque odorum silino, ditissima terra, Nec pulcher Ganges atquo auro turbidus Hormus Laadibus Italia cortent, non Bactra ncque Indi, Totmus inrisoris anchaia pinguis arenis. Haec loca non tauri spirante naribus ignem do Invertero satis inmanis dentibus hydri, Nec galeis densisque virum seges horruit hastis; 8s gravida fruges o Bacchi Massicus humor Inplevere tonent olea armentaquo laeta. Hinc bellator equus campo sese arduus insori IMHinc albi, Clitumne, grege et maxum taurus

56쪽

Victima, inops tu perfusi flumino sacro, Romanos ad tompla deum duxere triumphos. Hic ver adsiduum atque alienis mensibus Maisa; Bisci vita pocudes, bis omis utilis arbos. ωAt rabida tigres absunt, inoa leonum Semina, nec migeros fallunt aconita legontis, Nec rapit inmensos orbis o humum, noquo tanto Squameus in spiram tractu so colligit anguis. Addo tot egregias urbo operumque laborem, MTοι congesta manu praeruptis oppida saxis, Fluminaquo antiquos subterlabentia muros. An mare, quod supra memorem, quodque adluit infra Anne lacus tantos, te, Lai maxumo, teque, Frictibus o fremitu adsurgens Bonace marino IMAn memorem portus Lucrinoquo addita claustra Atque indignatum uia is stridoribus noquor, Iulia qua ponto longo sonat unda refuso Tyrrhenusquo fretis inmittitiae ostus vornis' Haec eadem argenti rivos aerisque metalla tu Ostendi venis, atque auro plurima fluxit. IIaec genus acro virum, arsos, pubemquo Sabellam, Λdsuctumquo malo Ligurem Volscosque verutos Extulit, haec Decios, arius, magnosque Camillos, Scipiadas duros bello e te, maxume Caesar, ID Qui tiunc xtremis Asiae iam victor in oris Inhellom avertis Romanis arcibus Indum. Salvo, magna arcus frugum, Satureia tellus,

Μagna 'irum tibi res antiqua laudis et artis

Ingredior, sanctos ausus recludem sontis, Ira Ascraeumquo cano Romana or Oppida carmen. Νunc locus arvorun ingeniis qua rob T cuique,

Quis color, et qua sit rebus natura ferendis. Dissicitos primum torra coli quo maligni, Tenuis ubi argilla o dumosis calculus arvis, Iso Palladia gaudin silva vivacis Olivae. Indicio est tractu surgens oleaster eodem

Plurimus o strati bacis silvestribus agri. A qua pinguis humus dulciquo uligine laeta, Quique frequens horbis ut sortilis uber campus IMQualem saepe ino montis convallo solemus

57쪽

GEORGICON LIL. ΙΙ. 43 Despicero huc summis liquuntur rupibus amnes, Folicemquo trahunt limum-quiquo editus austro, Et filico curvis invisam ascit aratris: Hic tibi pinovalidas olim multoquo fluontis so moto Baccho vitis, hic sertilis uvao, Hic laticis qualom pateris libamus et auro, Inflavit cum inguis ebur Tyrrhenus ad aras Lancibus et pandis fumantia reddimus exta. Sin armonis algis studium vitulosque tueri, ita Aut latus ovium, aut urentis culta capollas, Saltus et saturi potito longinqua Tarenti, Et qualem insolix amicitiantua cammm, Pascentem niveos herboso flumine cycnos: Non liquidi gregibus fontes, non gramina doerunt, ΛΜ Et, quantum longis carpent armenta diebus,

Exigua tantum gelidus ros nocto reponet. Nigra fere o prosa pinguis sub vomer terra, Et cui putre sollam namque hoc imitamur arando optuma frumentis; non ullo ex aequom cernes in

Plura domum tardis decedere plaustra iuvencis; Aut unde iratus silvam devexit arator Et nemora evertit multos ignava per annos, 4ntis fauo domos avium cum stirpibus imis' ' . ruit illa altum nidis potiere relictis Nos serta rudis enituit inpulso vomere eamΡus. Nam ieiuna quido clivosi glarea ruris Vix humilia apibus casias roremque ministrat: Et tofus scaber, o nigris exesa chelydris Crota omni alios aeque serpentibus agros et

Dulcem erro cibum et curvas praebere latebras. Quae tonuom exhalat nebulam uniosque oliueris, Et bibit humorom, et, cum volt, ex se ipsa romittit, Quaeque in semper viridis se griimino Vestit, Nec scabio et salsa laodit robigino serrum, amIlla tibi laetis intexet vitibus ulmos,

Illa sera olea est, illam experiere colondo Et sacilem pocor o patientem vomeris unctTalem dives rat Capua et vitana eaovo Ora iugo ot vacuis Clanius non acquus Acerris mNunc, quo quamque modo pomis cognoscere dicam.

58쪽

41 P. VERGILI MARONIS

Rara ait an supra morem si densa require Altera frumentia quoniam favet, altera Baeciae, Densa magis Cereri, rarissima quaeque Lyaeo: Ante locum capies oculis, altequo iubebis aso In solido puteum demitti, omnemque repones Rursus humum, et pedibus summa aequabis arena Si deerunt rarum, pecorique et vitibus almis Aptius bor orit; in in sua poEse negabunt Ιro loca o scrobibus superabit terra repletis, ε iam agor; glaeba cunctantis crassaque terga Exspecta, et validis torram proscindo iuvencis. Salsa autem tollua o quae porhibetur ama Frugibus infelix ea nec mansuescit arando,

Nec Baccho genua, aut pomis sua nomina servat MoTalo dabit apocimon: Tu spisso vimine quia , Colaque prolorum fumosia deripo oetis; Huc ager illo malus dulcesque a sontibus undao Ad plenum calcentur aqua eluctabitur omnia Scilicet, o grandea ibunt per vimina guttae; At sapor indicium laciet manifestus, o ora Tristia temptantum sensu torquebit amaro. Pinguis itoin qua sit tellus, hoc deniquo pacto Discimus haud umquam manibus iactata satiata Sod picis in morem ad digitos lentoses habendo. in Humida maiores herbas alit, ipsaquo iusto Laetior Ah nimium no sit mihi seruli illa, Neu a praevalidam primis ostendat aristis lQuae gravis est, ipso tacitam se pondere prodit, Quaeque levis Promptum est culis praediscem L

Et quis eui color At Moloratum exquirere frigus Diaeesto ost piosae tantum taxique nocentes Interdum aut holerae pandunt vestigia nigrae.

His animadversis, terram multo ante memento Ex quem et magnos acrobibus concidere montis, raso Ante supinatas aquiloni ostendero glaeba

Quam laetum infodias viti gon Optuma putri Arva solo id venti curantisolidaeque I ruinae Et labefacta movens ob tus iugerari s . At, si quos haud ulla viros vigilantia fugit, ma

59쪽

GEORGICON LIB. II. FAnto loeum similem exquirunt, ubi prima paretur

Arboribus egea, et quo mox digesta seratur, Mutatam ignorent subito ne semina matre Quin etiam caeli regionem in cortico signant, Ut, quo quaequo modo sinisrit, qua parto Hore an Austrinos tulerit, quae terga obverterit axi, stituanι adeo in teneria consuescere tutum eati Cinibus an plano molius sit ponere vitem, Quaero prius. Si anguis agros metabere campi Densa aere in denso non amnio ubere Bacchus rara Sin tumuli adclivo solum ocilisquo supinos, Indulge ordinibus, nec euua omnis in unguem

Arboribus positis octo via limite quadreti Ut inem ingenti bello cum longa cohortes Explicuit legio, et campo stetit agmen aporto, M.

Direcisoque actos, ac lato fluctuat omnis Αero renidenti tellus, necdum horrida iacent Proelia, sed dubiu modii Mars errat in arinis; omnia in paribus umoria dimensa viarum; Νon animum modo uti pascat pros eius inanem, ram Sod quia non aliis viris dabit omnibus aequa Terra, neque in Vacuum Merunt, extendere ramLForsitan et scrobibus quae sint astigia quaeras. Ausim vel tenui vitem committor sulco. Altior ac penitus torrae defigitur arbos, moAesculus in primis, quae, quantum vertie ad auras Aetherias, tantum radice in Tartara tenditi Ergo nou hiemo illam, non flabra, nequo imbres Convellunt inmota manet, multosque ne te Multa virum volvens durando saecula vincit assTum sortis lato ramo o bracchia tendena Huc illuc, modia ipsa ingentem austino umbram. Novo tibi ad solom organt vineta eadentem; Νevo inter vitia corylum oro novo flagella Summa γιο, aut summa detringo ex arbore plantas; MoTantua amor terrae neu sere laede retunso Semina neve oleae situ tria insere truncos:

Nam saeps incautis pastoribus excidi ignia, Qui furtim pingui primum sub eoruo tectus, Robora conprendit, frondesque elapsus in alta ae

60쪽

46 P. VERGILI MARONIS Ingentem caelo sonitum dedit inde secutus

Per ram' victor perque alta cacumina regnat, Et totum involvit flammis nonius, et ruit atram Ad caelum icea crassus caligine nubem, Pra reum si tempestas a vertice silvis Io Incubuit, glomeratque serens incenda Vontus. Hoc ubi non a stirpe valent caesaeque reverti Possunt atque ima similes revirescere terra; Infelix superat soliis oleaster amaris. Noe tibi tam prudens quisquam persuadeat auctor IaTollurem Borea rigidani spirante OVere. Rura golu tunc claudit hiemps, nec omine iacto Coneretam patitur radicem adfigere torrae. Optuma vinetis satio, cum vere rubenti

Caudida venit avis longis invisa colubris, moΡrima vel autumni sub Digora, cum rapidus Ses Nondum hi om contingit equis, iam praeterit aestas. Ver adeo frondi nemorum, ver utilo silvis, Vore tumon terra et genitalia semina poscunt. Tum pater omnipotens secundi imbribus ether amConiugis in gremium laeta descendit, et omnis

Magnus alit, tagno commixtus co ore, latus.

Avia tum resonant avibus virgulta canoris, Et Vonorem certis repetunt armenta diebus; Parturit almus ager Zephyrique tepentibus auris ram Laxant arva sinus superat tenor omnibus humor; IIiquo novos soles audentis gramina tuto Credero ne motuit surgentis an pinus austros Aut actum aes magnis aquilonibus imbrem, Sod trudit gemmas o frondes explicat omnis. 335 Non alios prima madentis origino mundi Inluxim dios aliumve habuisse tenorem Crodiderim ver illii erat, ver magnus agebat Orbis, et hibernis parcebant flatibus Euri: Cum rima lucem pecudes hausere, Virum B MoForrea rogonios duris caput extulit arvis, Inmissaeque ferae silvis ot sidera caelo. Noo res hunc onera possent perferro laborem, Si non tanta quios iret frigusque caloremque Inter et exciperet caeli indulgentia terras. 341