장음표시 사용
271쪽
Iἰlor honas Deus eoiae urrit, ad malas vero nequit concurrere 6. 93. res. l. i. Itaque indifferens ad actiones morales diei nequit Dei continisus.796. Ultimo loco de Dei providentia agendum est s. 782. . Proridentia a prociat oidendo dieta, est libera Omnium rerum dist ositio, et gubernalio, qua res ipsae ad praestitulos sues vel necessario, si necessnriae, vΡl libere, si liberae sunt, diriguntur. Sie definita promidentia a fato quocumque S 596.ὶ, et a casu S. 589. in distinguitur, eum satum saltem libertatem. casus saltem fines destruat. Breviter prosidentia ab Angelico si .s . g. 22. a. i in definitur, ratio ordinis rerum in mem in Deo existens; et a Seneca ep. 7 l. ), aeterna σε
cuncta temperantis Dei. 795. Providentia est generalis, quae porrigitur aeque ad res omnes; et vecialis qua quihusdam rerum generibus singulari modo eonsuli inr. GEneratim sumpta provideritia supponit s. cauetae providentis libertatem, ipsius causae Praescientiam omnium finium, et rerum virium; 2. Prudentiam media ad stips apta adhibendi, et dirigendi 3. Ordinem rerum; 4. gube tum, seu directionem entium ad finem communem. Porro in Deo est rerum selenita S. 76l-), et libertas sq. 770. . Estne et prudentia et gubernium Z Negant Athei, negant Pantheistae, negant Fatalis lac, nega ut Mantehaei, licet et vires rebus creatis liibuant, Ordine itaque in ipsis confiteantur. Stoici majoium rerum curam Deo de ma ad arunt, uou vero minimarum, quasi haec esset illo in
digna. Idem sentit Cud.ortitus , Bousseau, sol in glibro Lius, aliique. Providentiam Dei propugnarunt Srnelius Episco Pus Curenes. qui de hoc argumento duos sciis sit libros, Salvianus Massiliensis Episcopus in libris ocio de oero judicio et prooidentia Dei, Theodoretus in il cem de Prooidentia Dei orationibus, Lessitis in opti seu lo de Prooiden ta minis, Le Mais ire in sti is soB ees de Mint-PeterisOurs, Bos- inini in primo opusculorum volumine Delia Dioina Prooidenta. mullique alii. 796. Deus itaque omnibus Omnino creatis Vehus ρ pidet. Nam l. Deus est sapiμntissimus, omnipotens, omni u n-que reru in causa SS. 763. 780. 782. in. Ergo Omnia se ivit. et ili, tuit ad fines a se praestitulos dirigere, imo direxit. Haec Pro est providentia i S. 795.). 2. Deus reapse in mundi creatione sibi finem praestituit s. 650. ), omnia ipse conservat s 783. , imo ad omnes rerum actiones concurril i. 790. 3. Igitur Providet. 3. Deus ouinia creati l . Velum dedecet Dei
272쪽
sapientiam, et bonitatem mundum deserere, eaeeoque eas u ἐcommittere. Neque enim homines opera manuum suarum
negligunt, aut spernunt, aut deserunt, imo neque bruta Partus suos derelinquunt. 4. Ipse ordo, dispositio, harmonia ,
eoncentus rerum liuius uuiversi demoustrant, Deum sua pro
videntia omnia complecti. Quis enim exercitum sine duco dirigente, navem siue nauta per maris fluctus gubernante, urbem summa fruentem pace sine capite prospiciente Supponei 3 Otiis hune hominem dixerit, qui cum tam certos caeli motus, tam ratos astrorum Ordines, tamque Omnia inter se connexa, et via Miderit, neget in his tiliam inesse rationem, eaque casu fieri dicat, qtiae quan o consilio gerantur, ritillo consilio assequi possumus ait Tullius IG. 2. de nat. deor. c. 38. , 5. Omnes homi ues aliquam probavere religionem, et ideo templa, altaria, saerificia, ritus, vola, preees ubique terrarum reperitantur. Haec vero sine
Dei providentia nequeunt intelligi: quia, sublata providen tia, simiai et sanctitatem, et reIstionem tolli necesse est, ait Tullius Aid. I. s. c. 2. i. 6. Demum quisque seipsum 1 Tu
talus, variosque suae vitae status attente respicietis, sedatis
mnino assectibus. Deum omnia providere cogitur consileri. Hicio in aerumnis ad Deum quisque confugit, iram Dei lenire studet, Deumque propiti in sibi reddere conatur. 797. Quare l. illi Dei providentiam negare possunt, qui directe, aut in directe sunt Athei; 2. aliqua quidem suut iuliae rerum universitate, quae Dei providentia minime regi videntur; sed Do tra ignorantia non est ratio eam, quam mirabilem in mullis suspicimus, negandi; 3. in quovis Dei opere iudicando ad finem a Deo praestitutum de suarum persectionum manifestalione respiciendum est, ut reclum formemus judicium; si . omnia omnino, facta politica, eventus belli, foedera paeis, felicitas ac calamitas nationum, variae circumstantiae, in quibus singuli constituuntur homines, ac minima quaeque jugi providentiae divinae imperio, modo humanae liberiali accommodato, subjiciuntur; s. neque Dei pro ridetitiam saliunt, qui libertate abutuntur, quia Deus semper, et insallibiliter finem consequetur, libertate humana prorsus illaesa. 798. Multa sunt, quae opponunt providentiae divinae hostes cujus in dies experiuntur argumenta. Aliqua alibiis. 66l. 728. 731. ) praeoccupavimus. Alia haec sunt l. Si
Deus providentia sua nostra respiceret, Omnes homines so-rent seliees, aut saltem qui sunt probi, praesertim ii, qui-
273쪽
bris nil luendum superest: neque ii omines aliqui praecellentis ingenii, alii vero imbetes existerent; experientia autem contrarium docet. 2. Si iustorum in licitas ex virtutis probatione oriretur, uti dicitur: probi semper in seliees forent, selieissimi vero homines perditissimi. 3. Plura in hoc mundo sunt nox in, et inutilia, quae minime divina permitteret providentia. 1. Vilissimorum, ac minimorum cura Deum Irrequietum redderet, atque summa ejus majestate foret omnino
indigna. 799. Ad s. Omnes profecto homines forent felices, si sua usi libertate in Dei legem numquam peccassent. Deus certe bene sieentissimus est f. 776. γ. neque hominem ereavit, nisi reclum. Quoniam aulem homo liberiat ahusus est ideo ita ordinem incidit a Dei justitia praestitutum. Adde, quod aliue possint esse causae, cur liomines sint infelices S. 729. J.
Insuper nemo tam bonus est, qui interdum non delinquat, nec tam malus, qui bonum aliquod non operetur. Cum
vero Deus nullam ho nam actionem sine rem uiae ratione, vel
malam absque punitione deserat; ideo justorum peccata hielemporali poena castigat, et bona impiorum opera temporali prosperitate remunerat ; reservans in altera vita vel pra mium, vel poenam eorum operibus pro meritis rependendam. Neque credimus, aliquem adeo iustum esse, ut nil eulpae, nihilque luendum suuersit. Homines enim sutuus , et humanum nihil a nobis alienum putamus. Verum quariam tandem felicitate improbi homines fruuntur 3 An selices tu dires, qui honoribus, divitiis, voluptatibus potiuntur3 descisne hujusmodi homines conscientiae latratibus, supplicii timore , vilii turpitudine , ac saepe ipsa nurnqua in explenda cupiditate torqueri 3 Quanam vero infelicitate premuntur probi y Licet bonis terrenis expoliati, feliciores sunt
certe illis improbissimis, quos mundus colit: nam pacata conscientia Deum, proxiinumque diligunt, virtute delectantur, in ipsisque aerumnis in axi ina perfunduntur laetilia, gaudioque superabundant. Vide Boetium in consolatione
philosoWhiae , et Iosep lium Capocasale in dialogo ita licescripto ruper dioina Arouidentia. Sunt equidem diverso distributa hominum iugenia; ast ecquis potest regulas figere divinae largitati Z An conqueri possunt mineralia, quod non si ut saeta vegetabilibus similia 3 An vegetabilia cuperent esse animalia Z donne potest Deus uni homini possibili aliquos, alios alii tribuere persectionis gradus3 In quonam Deus Peccavit, si Tersites non fuerit Achilles 3 Si Newtouus uou
274쪽
suerit homo erassae minervae 3 Nonne aliquam potuit Deus statuere in rebus ejusdem classis progressionem 3 Et nonne pulchrior foetetas, atque commodior fit ex diversi late inge Diorum, et inclinationum 728. )Z Verum haec resutare est
tempus Lustra terere. Ad 2. Plures esse possent rationes , eur non Semper
infelices hae in vita sint probi, felices vero scelesti. Et l. potest seri, ne virtus aspera nimium, atque oppreSsa videatur, ideoque, uti ies noxia, fugiatur; impietas item ne nimium se extollat, duleis appareat, ae homines alliciat; 2. ne temporalis haec hona cupidius appetantur, eum mali quoque possideant; et ne mala turpiter vitentur, cum plerum. ue iis probi assiciantur; 3, ne pro his aliquando medium esit pauperes adjuvandi, utque improbis malis vexatis via osse ratur redeundi ab iniquitate sua, s. demum non sem per Deus miracula patrare lenetur; cum saepe lales dentur circumstantiae, ut sine Dei miraeulo a soli ei tale probi, ab infelicitate improbi erui nequeant. Qui vero de totali, ut ita dicamus, Dei providentia recte judicare optat, hane cum allera vita connectat oportet, et proeul dubio inveniet, Deum esse providentissimum. Ad 3. Quaenam vero sunt illa noxia, illaque inutilia, quae huccis crepantibus contra providentiam Dei opponunt
gemebundi veritatis hostes3 Sunine noxia serae voraces, v nena, grandines 3 Suntne inutilia muscae, vermiculi, monstra, montesque praerupti Z Ecquis tamquam omnes mundi partes, fines omnes, ordinem, singulorumque eulium concentum ad communem finem detexit Z Alta mea haec omnia s rent cognoseenda, ut aliquid inutile aut noxium diceretur. Nonne dementem tu diceres aliquem, qui Osfiei nam serraria in ingressus inutilia aestimaret ea instrumenta, quorum ignorat usum Z Neque noxia die enda sunt venena, serae, grandines, si cum aliis entibus, aliisque mundi partibus, quibus connectuntur, accipiantur, uti procul dubio sunt acci pienda, ut recte de ipsis judicemus. Bevera olim cordis ignOrabatur usus, et modo ad sanguinis circulationem necessarium est inventum ; oculorum aliquarum partium suis nesciebatur, et hodie ad visionem illas inservire deerelum est inultae herbae hominibus forsan noxiae, aliis sunt utiles viventibus. Quare credendum est, nil inutile, nil noxium in hoc orbe terrarum reperiri, ac tempus forsan esse futurum, in quo usus et finis omnium illorum, quae modo ignoran tur, retegentur.
275쪽
Ad 4. Deus non est, uti homo, qui minima curans molestis, et operosis negotiis implicatur, defatigatur, agitatur. Nam Deus est Omnipotens, et Omni scius. i deoque Pol est uti ico actu omnibus providere, quin longo labore ad plura dividatur. Imo hoc ipso, quod Deus omnibus prospiciat, beatu
omnino est, quia suis utitur persectionibus. Holuo vero sinitus est, ideoque nequit ad minima descendere, quin omittat majora. Hoc idem probat, Dei majestale indignam haud
esse minimarum, et vilissimarum rerum curani. Si enim
Deo non fuit in lignum res minimas condidisse; eceur ia- dignum erit easdem sua providentia moderari Z Sed quae minima ot vilissima videntur, talia haud sunt, quia nexu inviolabili eum celeris rebus connectuntur, atque, uti vermiculi, ita inire sunt fabricata, ut persectiora hominum Opificia longe antecellant. Omnia itaque mundi entis Deus providet majora, et minora, et quae ab hominibus minima, aut vilissima dicuntur.
800. Ad finem tandem, Deo opitulante, perduximus, Iuvenes Minori lae , tria magna illa objecta, quae in Philosophia rationali tractanda, et explicanda suscepimus S. 359.ὶ.
Expositis siquidem animae facultatibus, natura. et ortu, viribus, et nexu cum corpore, proprietatibus, vitaque Perenni, primum explevimus objectum. Deinde, huc, illucque cir- ea varias Cosmologiae veri lates, relatalis Idealistis, Fatalistis, Aristotelicis, Stoicis, Demoeriti eis, Lethia ilia uis, Manichaeis, aliisque errantibus philosophis, secundum objectum absolvimus. IIaec duo objecta stiluta, quantum institutionum elementa ferre Poterant, ad sumiui I uini uis, quod lettium obieelum constituit, constabiliendam existentia in rΡclo veluti itinere nos perduxerunt. Hinc ipsum supremum Numen. quod Deus est, coutra Pantile istas a mundi rebus distinximus, ei pales reiecimus, i Psumque unicum. Manichaeismo oppugnato, defendimus. Ejus deinde infinitas persectiones demirati, docuimus, Deum esse ex se existentem, independentem, infinitum, immutabilem, immensum, simplicem, aeternum, exsufflatis ei rea haec attributa divina hominum iuventis. Altius praeterea veluti ascendentes, De uiuipsum omniscium praedicavimus, liberrimum, beneficentissimum, sanctissimum, veracissimum, fidelissimum, beatissimum, omnipote utem. Et hoc non fuit satis. Nam ad priora illa duo obieeta nostra redeuntes cogitatione, Deum mundi
totius creatorem, creata cori servantem, eum crealis causis
concurrentum, et creatis omnibus, speciali modo homilii-
276쪽
hus, maxime prospicientem, sumus contemplati. IIuie itaque Numini, quod infinitis Persectionibus Potitur, quodque speetali cura homines regit, ac providet, ait decus, et honor, gloria, et obsequium, et gratiarum actio in saecula saecul Tum ; nobis vero omnibus pax et charitas in Christo Iesu
277쪽
De Primariis cognoscendi iacultatibus . . . .
De Secundarias cognoscendi cultatibus . . .
De Somnio, Somnamhialamo, Dementia, Meme
278쪽
De Inimae hiamanae natura . . .
De animae ctim corPOre commercio . .
De Idearum Orione . . . . . in
De animae humane libertate . . .
e fim LOGIA CAPUT PRIMUM De mundi existentia se 162
De Existentia rerum, quae in mundo experi mur . ibid.
De Primis comoriam elementis is sig
279쪽
m Mundi creatione in te ore, ee de possibili. eate ejiar creationis ab aeterno 17l
De Te Ore, quo ereatus est miandus ....isim
De Fine, et perfectione mundi is 80
De Fine, quem sibi praestistite Deus in hujus mαndi creatione se 18
De Mundi perfectione in genere suo D 81
De meetibus, qui in mundo res iciuntur . . . ,, 89
280쪽
De Dei discrimine a mundo . . . . . . . . . D 2s
De Divinis attributis negatiola oocabulis eoncmtis is 23ά
De Dei Independentia, I assibilitate, et In nitate ibid.
De Dei immensitate . . . D 23s
De Dioinis attributis ot significationis negatiris. D 262
CAPUT TERTIUM De attribulis Dei positiois is 245
De Dei ooluntate in genere is 2άs