장음표시 사용
261쪽
quorum aliqua recens mus. Qui plura cupit, adeat theologos, apud quos plura inveniet, quae cuin istis cohaerent, aut ista
782. Oiunes Dei operationes externae, quas rationis lumine noscere, et expendere possumus, sunt creatio, eo n- servatio, mucursus, providentia. De hisce proinde hoe articulo est agendum. Verum de creatione satis superque loquuti sumus in metaphysica S. 354.), tu Ps1chologia i. 658 ὶ, in Cosmologia s. 6l7. γ, et etiam in primo hujus nostrae
Theologiae 1aluralis capite. Definitis enim vocabulis in Metaphysica, vidimus in Psychologia, animas esse creatas; et in
Cosmologia mundum universum ex nihilo etiam conditum suisse. In Theologia autem, mundi totius creatorem esse ei Suecessarium, im Productum , aeternum, reperivimus, nempe
Deum, qui unus est, et quidem a mundo distinctus, aliisque praeditus infinitis attribulis. Creatio itaque est Dei operatio, et ita Dei propria, ut nulli mode creaturis e reandi vis possit convenire. Ex his tamen non licet inferre, iactionem creatricem esse insinitam. Haec eni in actio si subjectioe accipiatur, quatenus nempe est immanens, est eerte infinita, quia est Deus, sed est finita , si terminatioe , seu quatenus est tran-riens, accipiatur, tum quia finitus est ejus terminus, tum quia finita est mutatio status rei possibilis in statum existeu-tiae ejusdem rei, quae mutatio nequit ostendi superior omnibus possibilibus mutationibus. Neque recte dicitur, inter non esse, et esse intercedere insinuam distantiam. Nam haec distantia nihil aliud esset, quam contradictio inter esse et non esse; sed nulla datur contradictio infinita, quia contradictioni non compelit infinitudo, et quia daretur contradictio maior, minorque. Non autem ex bis in seras, creaturam posse creare. Siquidem s. inter possibilia nullum est ens, in cujus natura includitur vis creandi aliud possibile et 2. possibilitas uuius euiis non praecedit, nec sequitur possibilitatem alterius, unumque est ab alio independens; ideoque unum nequit aliud creare; 3. quodvis possibile non habet aliam facultatem, quam eam, quae habetur post possibilitatem; ideoque ex se non habet creandi potentiam. Igitur vis creatrix est uaturae crea - Diuitigeo by Cooste
262쪽
tae imWrvortionata, haererogenea, disconoeniens: ideo inenWque communicari liaec potest vis creaturis Fragm. Cosm. Dissert. l. n. 23. et seqq. cum not.et S. 355. n. it. 32.). De Creatione itaque nil superest tractandum in hac philosophia
rationali. 783. Conseroatio definiri solet actio divina, qua res erea tae eum omnibus suis realitatibus in recepta existentia perseverant. Sic accepta conservatio dicitur virecta; appellatur vero indirecta, si actione Dei tantum obstacula, quae resereatas possint destruere, removeaiatur atque negati α, Si nullam ponat Deus actionem , qua destini, aut anni bitari Possint res creatae. omnes, qui Deum non in fietantur, facile conservationem in directam, et riegativam confitentur. De directa conservatione proinde disputatur. De istae sere omnes eam quoque negant, rati, Deu in nullam amplius curam de rebus creatis habere, quibus vis inest, cujus ope sine alia Dei positiva actione in existentia semel accepta perseverare
8ά. Veriam Detis directe, et positioe Omnes creaturas
consereat. Et re quidem ipsa l. res creatae existunt, quia productae sunt: et adeo existunt , ut ipsis non repugnet nota existere. Haec earum natura est. Porro haec natura ipsis inest in quovis existentiae momento; aliter ex contingentibus sie rent necessariae. Quare in secundo, in tertio, in sequentibus P xistentiae momentis possunt non existere, uti pol erant non existere in primo momento, quod eum sequentilius nullam ha het necessariam connexionem. Ratio itaque quaerenda est, cur in exis leutia perseverent. Haec ratio certe in ipsis esse nequit,
set quia jus ad eo tilinuatam existentia tu non habent, et quia
forent causae suae existentiae in momentis, in quibus nullum jus habent ad existendum. igitur baee ratio in Deo
reponenda est, qui omnia creavit, ne progressum infinitum, qui repugnat, statuamus. Quoniam vero Secundum existera irae momentum primo aequiparatur, quia est utrumque con
tingens; atque primum habetur actione Dei positiva, quae creatio dicitur 9. 782.); patet, et actione Dei positiva poni
momenta, quae primum sectantur; ideoque Deum directe et positive res omnes conservare. 2. Deinde res creatae aut in existentia Perseverant, quia Deus vult, ut existanti aut in existentia perseverant, licet Deus non velit, ut existant. Boecerte esse nequit, alioquin aliquid existere posset contra infinitam, et omnipotentem Dei voluntatem; quod certe repugnat. Ergo in exis leutia perseverant, quia Deus vult, ut exi-
263쪽
stant. Hoc vero est conservare directe 6. 783.3. 3. lusu per finge paulisper absurdum, Deum nempe descere, postquam
res creavit. Si eas Deus non conservet, profecto ipsae in accepta existentia, alque in omnibus viribus suis perseverarent. Hoc vero repugnat, quia omne Dei dominium in resereat a S, atque ipsarum a Deo quaeris dependentia auferretur, cum creaturae, Deo existente, possent existere sine Deo. 4. Deus in decreto creationis tria complecti debuit, scilicet rerum existentiam, modum existendi, durationem existentiae. igitur si res ta existentia perseverant, vi illius decreti, quod certe est aetus positivus divinae voluntatis fg. 773.), perseverant in existentia. Ipsa scit plura hane veritatem declarat, dicetis Sap. ll. 26. : quomodo posset aliquid Permanere, nisi tu Moluisses3 Permaueut nempe res creatae vi actus VO luntatis Desi essieacissimi. 785. Ex quihus plura eruuntur. s. Ad annihilationem non requiritur nova Dei actio positiva, sed sufficit divinae
actionis, qua res conservantur, cessatio. seu subtr3ctio,
quod pulchre exprimit Augustinus De Gen. ad liti. I. 4.):
eatoris polentia et omniPotentis Oirtus causa subsisten di est omni creaturae, quae Artus ab eis. quae creata sunt, regendis si aliquando cessaret, simi et illorum cessaret vectes, Omnisque natura concideret. 2. necte dicitur conservatio continuata creatio, quia actione Dei positiva et creantur res et confersantur; crratione existe aliam recipiunt, cou servatione in existentia jam accepta Derseverant. 3. Quare me
Crou saetium, et alios, qui negarunt, couservationem Pssu Continuatam e realionem; atque merito Dinowski Theol. Fat.
q. 8 l. ) redarguit Bartium, qui hac doctrina abutitur, quasi
es creatae singulis momentis in nihilum redirent, et iterum Per novam croationem ad existentiam reverterent. 11. Ex eo Butem, quod Deus omnes conservet res, haud sequitur, Deum et conservare sua actione positiva creaturarum limitationes, Privationes. negationses, actionesque moraliter malas; haec enim omnia reali latum negationem exprimunt, Deus vero actione sua realitatem largitur. Quemadmodum, ut nihil habeas ira marsuPio, arat ut nulla accedant ad ea, qtiae sorte habeas, nou Uus est tua cura. et parsimonia, sed ut ali
quιd in eo sit et maneat, uti lianc rem declarat Boelimius I. Val. e. 2. c. i. 229. Notain. 786. Gutra Dei eonservationem haec militare videntur. s. Res creatae possu ut viribus suis relinere, quod acceperunt, Diuiti eo by Corale
264쪽
titi humana artefacta: alias sapientissimus Deus non suisset. 2. Nulla res seipsam destruit, imo ad existentiam perenni ter tendit; ergo ex seipsa tu existentia potest perseverare.
3. Existentia, quia est quid positivum, nequit destrui, nisi
positiva Dei actione; ergo a nulla aetione subtrahenda res est, ideoque actione positiva non conservatur. 6. Si Deus conservaret omnes res, et etiam hominum voluntates. libertatem destrueret: ergo repudianda est directa conservatio. 787. Ad l. Bes creatae sunt contingentes in primo existentiae momento, et cout ingentes quoque sunt proprieta
tes, qualitates, modificationes, quas habent. Quare ex se haud
valent ad secundum transire existentiae momentum, quod eum primo nulla in habet necessariam connexionem. Igitur rerum creatarum natura requirit, ut eas Deus conservet,
qui proinde nequit efficere, ut ex se in existentia sine ipsius positiva actione perseverent. Non ita autem de artesaetis est dicendum, quae materiam praeexistentem supponunt, cirraquam homo modificationem affert, ac conficit arte facta. Dum modo artifex actione positiva non destruat superinduciam
modificationem, aut alia causa in ipsam non agat, illa superinducta modificatio perseverabit; et ratio est, quia et ipse Deus eam conservat, cum sine Dei actione, utpote quae est contingens, haud perseverare possit in existentia. Non artifex itaque modificationem in materia superinductam servas, sed Deus, qui et materiam quoque conservat. Quare igitur Deus non foret sapi utissimus' Creatura, quaecumque sit, a Deo pendere debet in existendo, neque Deus ab hac eam valet depWndentia liberare. Ad 2. Quaevis res creata nequit seipsam destruere,
Juia neseit, quomodo ipsa met existat, et quia vis deficeret seestruendo. et ideo terminum destructionis nequiret pertingere. Tendit vero quaevis res perenniter ad existentiam eo in sensu, quod nequeat se ipsam destruere, non vero quod
propriis viribus in existentia perseveret. Hoc Dei opus est, et sine Deo agente nulla res, nulla proinde modifieatio in existentia, ad quam nullum ius habet, potest manere.
Ad 3. Licet existentia sit quid positivum , non inde
lamen sequitur, positivam Dei actionem requiri, ut destruaturi certe, ut cesset sonus, sufficit ut actio, qua sonus Producitur, desinat, neque alia aetio positiva requiritur. Quare salis est, ut Deus cesset ab actione positiva. qua res in existentia conservatur, ut res in nihilum redigatur. Neque te
265쪽
pe Deum non posse animam in nihilum redigere. Ibi enim
de Deo, ut auctore naturae, loquuti sumus, ac suis praedito attributis: eontra leges a se talas, ac contra sua attributa ageret, si animas in nihilum redigeret. Eas igitur servat positiva actio , a qua numquam cessabit. Ad l. Libertatem non destruit Deu hominum animas, ista ruinque conservans iacultates; quia Deus omnia conseravat nil mutans circa rerum proprietates, quas ipse donavit. Liberas animas fecit, liberas quoque conservat, uti conservat in motibus suis necessarias causas, quas necessitatis legibus
788. Ad Dei eoncursum gradum facimus. Concursus habetur cum duae, pluresve causae unum, eumdemque es e tum produeunt. Relate ad Deum duplex recensetur concursus, generalis nempe, qui omnes om uino res respicit, et specialis, qui ad actiones moralis bonitatis capaces tantum resertur. Generalιs vocatur Pissicus, quatenus complectitur actiones rerum physicus: vectetias dicitur moralis. quatenus ita esseeium influit legum sanctione, suasione, hortalu , praecepto, Praemio, ac Poena. Concursus physicus est immediatus, si Deus sua actione immediata quidquam cum creatura efficiat; mediatus vero, si ope causae secundae effectum gignat. immediatus dicitur etiam simiatianeus, quia simul cum creaturis illo Deus agit. Hinc docent pullosophi, Deum immediate concurrere, si causae existentiam largiatur, et eum ipsa concurrat ad effectus existentiam; mediate vero, si causae lantum existentiam, viresqne agendi praebeat.
789. Omnem Dei concursum negant cum Allieis ii, qui materiam increatam commenti sunt S. 599. 2. in. Cone ursum immediatum negant Deislae, qui Deum creantem dicunt, sed
nulla cura detentum erga creaturas, quas viribus suis agere sine Dei concursu die litant. Malebranchius e regione his opponitur, cum creaturas reddat causas occasionales, Deumque Praedicet omnium esse tuum opera lorem. Nee desunt alii, qui Dei concursum si inultaneum inficiantur.
iii verum nulla esset in homine libertas, at eonservatio esset eo in sensu minuata creatio, quod creaturae eontinuo in nihilum redigantur, et tontinuo ereentur i S. 285. S. I tune enim anima esset passiva in quovis moment uti fuit in primo creationis momento. Salva e contra remanet animae activi tas, si eo in sensu conservatio dieitur continuata creatio, quod eodem aeta implicissimo. et omni polenti Deus creet, servetque creaturas. Vide Galluppi
266쪽
790. Iam oero Deus ad omnes creaturarum ac Mnes media e concurrit. Siquidem Deus conservat res omnes S. 78s i. Conservatio vero est aetio, qua res in accepta existentia perseverant θ. 783. . Ergo conservatio resertur etiam in modum existendi , quia nihil potest in existentia Perseverare, nisi simul in aliquo existendi modo servetur. Quare Deus conservando facit, ut res existant, existant viribus suis, altributis, asseetionibus. Igitur si res agant, ratio existentiae esse tuum est eliam in Deo. Hoc vero est concurrere S. 788. i. 2. Si Deus ad ereaturarum actiones omnes Hon concurreret, aliquid existeret. quod a Deo non penderet, quia existerent actiones creaturarum sine actione Dei. Hoe re nugnat cum su-Premo dominio, quo Deus fruitur in omnia. 3. Si Deus nouconcurreret in omnes physicas, ac materiales rerum actiones, posset aliqua causa non lihera effectum producere, Deo no-leu te quod pugnat cum Dei omnipotentia. 79l. Ex quibus haec inserimus. s. Deus. in miraculis
patrandis, suspexi dii actionem cone ursus sui in aliqua creatura, quae proinde suu in effectum naturalem non gignit, licet eudem remaneat, uti in miraculis contra naturam; adiungit vire viribus in miraculis praeter naturam sola virtute sua divina agendo in miraculis supra naturam. 2. Deus concurrit speciali , et morali cone ursu ad aetio neq moraliter bonas, quia eas Deus suadet et praecipit, alque alia praebet adiumenta ad eas perficiendas. 3. Quare rejicimus systema illud, in quo probatur Dei praevius, positivus, physicus, i utriu- see usque influxus in animas hominum, quasi nempe Deus actualem efficacitatem inspiret . easque physice et active
moveat. Vide Del Giudice Theol: Fat. q. l0.). In Theologia revelata dicetur de gratiae efficacia; hic enim de actibus naturalibus loquimur lj,
si Non abs re putamus aliqua hie exseribere ex Auetore Frag. Cosmol. dissematione de phusico. et praevio inssuxu Dei, quem praemolio nem Phy3iaram voeant Tliomistae. voeat iste acutissimus mela physicus praemotionem physicam sempiternam Dei aelionem, qua causae saetae ad produeendas in seipsis, vel allia entibus aliquas mutationes phrsice praedeterminantur. Suma exemplum a eorpore in molum ab alio percilo. Ipse considerari potest respeetu rubstantiarum vi praeditarum motriei. sive huius mundi materialis, et re . speelu auhstantiarum intelligentium, et spiritualium. uine Praemotio est Physica, et moralis; yhrasea ens praemi, tum ex eis cientia causae liberae
adducitur in statum, ex quo potest immediate, et proxime progredi ad ageni dum; morali ens praemolum liberum inclinatur ad liberam operationem, aut ab ea retrahitur pereeptionibus, vel asseetibus, quos in ipsa excitat eausa libera. Haemotis tu eo ε concursu aismittaneo s . 788. videtur disserri, quod
267쪽
792. Quae opponunt de istae ad liaee redueuntur, 1. Si
Deus cou eurreret ad omnes e reaturarum ae liones, foret causa
Peccatorum, quod pugnat cum ejus saneli late. 2. Artifex sa-
u . PraemGMens praeparet, et praeordinet entia praemota ad aliquas mu- δ lionea: concurrens vero lotam producat mulationem, quam tamen ipsa simul cum eodem ente produeil. Pro mutatione intelligimus quamcumque aeli
nem, vel passionem; et pro determinations id, ex quo mutatio quaeeumque sequitur. uis positis, sequentes ponimus propositiones. 2. Nulla veraeis Dei ad extra ρraecedere ρotuit ereationem finita-Tum substanιιarum. Si enim praeeessisset. illius operationis Dei ad extra extitissent termini extra Deum, et quidem ante creationem finitarum substan tiarum. Hoc vero repugnat. Nam hi termitii suissent aut substantiae, aut modi; sed substantiae linitae nequeunt extatere ante ereationem is . a is . l. modi
vero nequeunt existere absque substantiis Ergo. . . 2. Quaecumque causae, ut ex ψsis sequantur quaeris mulationes, debent praehabera aeterminationes, per quas ex oris causis sequuntur minationes. Mam. ut aliqua mutatio sequatur ex quavis causa, necesserat, ut
prius Proxime sit Iutura i s. 534. ὶ; sed esse nequit proxime futura. nisi causa, ex qua illa sequitur mutatio, habeat id, per quod ipsa operatur; sed hoc
dieitur determinritis. Ergo. . . S. Solus Deiae est causa e ciens determinationum, Per quas ex entibus finitis sequuntur primaa mutation f, ante quas in rerum uni errita te nutiae aliae sunt ex i sis emibus innitis aeculia . Nam primas mutationes habuerunt enlia extantia sinita, eum ex non ex antibus facta sunt extantia. Ε go ante existentiam habere aliquam determinalionem debuissent i prop. a. 3.
Sed ante exi fitentiam nullam determinationem habere poterant lum quia nihili nulla sunt altributa, nullique modi l S. a r. l. lam quia deserminatio est a seelio substantiae existenti superveniens s S. 286 n. a. l. tum quia primus status variabilia in entibus possibilibus habetur cum existentia i S. Ia . prop. a l. Ergo determinationes per quas primae sequuntur mutationes ex entibus finitis non sunt esseciae ab ipsis eausia finitis, ideoque solus Deus. s o. S ,....
4. Deus creaseu finita extantia cum determinationibus. yer quas exi ris seculae s vir miataιiones primas omnium, quas ex msis sunt se inlae. Nam primae mulationes omnino ponantur oportet, ex quibus aliae suntaeeutae tum quia in seeie sueeessiva debet poni flatus eontingens ubsolute pri IS. . a T. prop. I. l. tum quia nulla series successiva constare pote tinfinito numero terminorum s ibid. pro p. 4. l. igitur praesupponendae sunt determinaliones, per quas illae primae mutationea sunt seculae thie prop. v. . Sed Deus est eausa esseiens determinalionum, per quas ex entibus sint iis primae sunt seculae mutationes t hic prop. I. i. Ergo Deus ... s. Determinationes, cum quibus Deus crearit finita extantia, s ponunt Dei decrerum. iat nemρε ρer illas determinationes seqiaerenturea entibus itis extantibus Deriae mutationes. Nam creans Deus linita extantia cum delerminationibus t prop. 4 l, eerte voluit, ut ex ex ipsis linitia entibus per illas determinationes eertae sequerentur mutationes: ideoque da. erasit. ut reapse per illas determinationes hae aequerentur mutationes. Is
6 Deus est causa immmediata omnium mutationum. quae sequuntiar ex emitas mundi corporei. Nam, hi Deua decreνit, ut per illas determi. natioues, cum quibus ereavit sinita extantia i pro p. q. l. equerentur certae
268쪽
Piens non concurrit cum suo arte facto; Deus vero e t sapientissimus. 3. Concursus simultaneus explicari nequit, prae
sol tini autem in liypollie si, quod influeret in aetiones morales, quia tunc foret omnino indisserens ad earum bonitatem, vel malitiam.
mulationes; proeul dubio Deus est eausa immediata v moximae fiaturitionis
mulationum, quae sequuntur ex entibus existentilius. Sed series successiva mutationum in entibus mundi eorporei sequitur per easdem determinationes a Deo in ipsis entibus creatas, quia quae eumque series suceessiva est continuas S. Ia . prop. a et quia universita mul aliouum successivarum supponit talum contingentem, quem nullus alii s praecessit libid pro p a. l. Ergo Deus est etiam causa immediata remotae suturitionis mutationum, quae ex entihus mundi eorporei extantibus requuntur. Quapropter Deus est lausa. . . . Deus Pissice 'raem et entia materialia extantia. Nam Deus est eausa immediata Dinnium mutationum, quae ex entihus mundi eorporei se inquuntur lprop. 6. , quaeque Dei deerelum supponunt, ut sequerentur spmp 5. . Sed praemotio physica in hoo Dei decreto eonsistit, quo eausae finitae ad pr dueendas mutationes a Deo reapse praeordinantur Deinde entia materialia sunt inertia. Ergo ex se nequeunt agere posita in existentia. Igitur, ut agan . Principio aliquo extrinseco indigent. quo a motu ad quietem, et a quiete admotum determinentur. Porro, ne infinitum admittamus progressum, hoe prin-eipium debet esse Deus. Ergo. . . 8. Aetiones liberae a 'onunt intellectum Praelucentem, et Molunt tem sese determinantem. Nam qui sine eoanilione objecti. quae per intelle-etum praelueetilem exhibetur, ageret, quid ageret. ne se iret; qui vero sine vi auae voluntatis determinaretur ad aliquid, ex alia causa necessario determina. retur, ideoque non libera ageret Igitur ... lj VI. a. Sos. 5 3. s. Praemolio moralis in causis liberis dicanda est ybrica . Nam ea usa moralis i S. 34b. saeit, ut actione sua, seu sua praemolione . quae h3betur consiliis. suasionibus, preeibus, minis , eausa libere ad dueatur in statum, ex quo potest proxime progredi ad ponendam actionem liberam, ad quam ponendam antea poterat tantum remota progredi. Sed aliquod ens dieitur ρbsice praemolum, quando ex efficientia alterius ea usae ad hune statum
Io. Causae liberae Phraice a Deo 'ramooentur ad Omnes acti nes libere elicitas tum in genera, tum in indistatio. Nam, ut eausa libera vel necessaria ponat suas actiones, debel habere poleutiam completam, et proximam eas actiones ponendi i S. 1 4. et hie pro p. s. . Sed haee proxima completa physica polentia ad aeliones liberas ponendas immediate. et Phrates producitur a Deo. Nam aut a Deo, aut ab ipsis e ausis liberi, aut ab aliis eausis necessariis externis derivandi est haec polentia ponEndi νctiones liberas, ante quas aliae non fuerunt. Sed Deus dumtaxat est causa immediata mutationum, quae independenter ab usu eausarum liberarum in inundo eoni ineunt i pro p. 6 i. Ergo a Deo prae moventur physice causae liberae ad ponendas actiones liberas, ante quas nullae aliae fuerunt liberae aetiones ab ipsis causis factae. Verum idem est diuendum de celeris aetionibus liberis seeulis. vel secuturis. Nam polentia excurrendi ad alias aetiones liberas post illas primas fluit vel aeausis iactis necessariis: vel a primis aetionibus liberi si vel a causis necessariis
simul, et actionibus primis liberis: vel a Deo. Sed in prima hypothesi aetiones liberae a Deo Physice prae moverentur, uti omnes causae materiale pro p. 7. ;
269쪽
93. Ad l. In quavis humana aetione duo distingvunt morales philosophi, quod nempe in ipsa Phaericum et male.
Hale peccati est, et quod est morati. Et recte quidem. Nam tu aetione e. g. surti, potest considerari a Prehensio rei manu saeta, et malitia suris qui rem alienam caryit. Apprehendere rem aliquam est ρbsicum aetionis, malitia turis est morale. Si actionsem primo inspiciamus sensu, bona est, quia illa aetio est evolutio vis causae secundae, quae dirigi poterat ad bonum aequs ae ad malum. in sensu secundo accepta aelio suris est mala, quia legi morali, quae iubet neminem es e laedendum, opponitur. Deus autem in Phaesico peceati eoucurrit, neque potest non concurrere . si velit, ut causaeseeuudae iuxta vires sibi donatas ae ordinem praestitutum aganti In morali peccati neque eone urrit, neque potest mn eurrere, quia hoc est desectus , privatio, nihil, in quod certe Deus nequit concurrere ,. 785. n. 4. . Neque dicas moralitatem ae lionis eum eius physico connecti; ideoque Deum etiam in illa coue ursurum, si in isto concurreret. Nam qui
usus rationis non est compos, certe nullius eriminis reus censetur, quamvis turpissimam patraret actionem. Quod profecto demonstrat, malitiam actionis a materiali posso seParari. Deus itaque eOucurrens ad Omnes creaturarum actiones,
in re unda a Deo quoque praemoverentur, a quo habent eausae liberae potentiam proximam ponendi primas aetiones liberas; tertia ad has duas redueitue hypotheses. Ergo a Deo. ideoque lausae liberae r i. Praemotio Phrsica. atque Dei decretum l p p. 5. non aufert libertatem in eausis liberis Siquidem Deus sua praemotione, suoque decreisto nihil aliud facit in causis liberis, nisi quod ipxas iubeat, ut libere eligant. vel omittant eligere; utque simul libere eligentes, vel omittentes impleant deereistum. quo ordinantur ad eligendum, aliudque deerelum, quo ipsis permittitue non agere, aliudque decretum, quo ordinantur ad libere eligendum. Sed in
hoe easu libertas illaesa remanet in causis liberis. Ergo.... Quare r. impossibile est, ut eausae secundae eotieurrant simul eum Deo ad aliquos producendos effectus, nisi simul ad hoe sint a Deo Phyrsice praemotae. a. Enlia mundi materialis sunt instrumenta Dei. a quo eonstituta sunt in statu produrendi aliquos datos esse elus. S. Nos necessario assetis amoris, necessarioque avrrsationis assectu prosequeremur bona et mala, si clare, euis mulateque ea eognoseeremus quia a cognitione. et aneelu Physice praemoveremur. 4. A Deo vero esset hie asseelus, haecque cognitio, si reapse vera bona Prosequeremur. veraque mala aversaremur lani i, quanta non repugnat. 5. Sed a Deo non tamquam eausa Physica, verum lanium ρermittente deriva lur, ut non persecta sit cognitio nostra. quae ad essentiam mentis finitae non pertinet: ut minori vi in prosequendis veris bonis ducamur: ut sequamur. quae intelligimus esse mala; ut causae factae intelligentes ad malum nos pellii iant. 6. Noluit vero Deus maiori, validiorique praemolione mentes humanas ad bona movere, atque a malis retrahere, ne libertalem, meritumque auferret.
270쪽
minime ex lilii caum peccatorum st). Non idem aulom de bonis actionibus est dicendum, quia Deus in istis tum generalieoncursu, tum speciali S 788.), ideoquo suasione, praecepto hortatu, aliisque auxiliis, nec non praemii promissione et
poenae minatione concurrit. Neque demum te moveat, quod pectet homo, qui in alterius influit crimen. Siquidem homovi legis moralis tenetur praepedire peccatum alterius, si tamen possit et debeat; non item Deus tuin quia nulla lege tenet hir, tum quia legem sibi praestitutam e vel teret. Ad 2. Neque hie valet comparatio. Insipiens foret artifex, qui macti inam, quae Per leges a Deo statutas circa
vires causarum secundarum, et per Dei cone ursum capax
est ad peragandos suos motus sine artificis actione, ita construeret, ut ejus indigeret eontinua, et immediata actione. Non ita Deus, a quo necessario debent creaturae tum in existentia, tum in viribus dependere. Imperilus foret artifex, quia machinae juxta artis prece Pta non adderet persectionem, cuius illa capax est; non imperitus Deus qui nequit erea luxas a suo subtrahere iussuxu, quin aut evertat, aut ad agendum impares reddat.
Ad 3- Lieet expliealu dissicilis foret Dei cone ursus
non ideo foret negandus, quin satis superque ipse elucescit
g. 790. ). Sed dissicultas nulla est, si eousideretur, Devin
ita una cum creatura a fiere, ut actio inde sequens sit Dei, e reaturaeque essectus. Neque itidisserens est Dei concursus generiee inspectus. quia nullae sine eo forent secundarum causarum, quae contingentes sunt, actiones. Ad actiones mora inli Hane tamen distinetionem Physici, seu materialis, et formalis. quae,
posuimus in peccato, non probat auctor Fragmentorum CosmOl. idissert. 3' P. I. n. it. Et not. sexta. . Notat enim I illum. qui vult ρbsiciam in pe eato, velle et formale, seu malitiam, quae ab illosi iungi nequit; sie e. g. niearius est reus patrali criminis, quia voluit aclum integrum, nempe aetum physicum in seclum malitia. Notat a illum qui legem frangit, ponere procul dubio ρhysicum eum formalo. neque voluntatem humanam esseere posse, ut mala sit lex, quae est bona. Lx quibus inseri, dici non posse Deum eoneu rere in actiones malas quoad ρbricum, quin .icatur conturrere eliam quoad formati. Notat 5 Deum eone ursu suo sacere integram aetionem, quam et i tegram facit causa secunda. cum qua eoncurrit lS. 35ι. 788. 1: ideoque si a-etio creaturae est mala, hanc malitiam quoque poneret Deus, si ad Phraiciam peccati concum eret. Nolat 4. hanc diat inelionem Dhγε i. formalisque peeeati viam latani relinquere eriminibus, eum scelestissimus quisque Posset se exeusa- Te, dicendo, se physicam aetionem. non autem ejus malitiam habuisse in menistri cum aliquod crimen patraverit, ut ut atrocissimum. Quare dicendum est, Deum permissiseo lanium concurrum in malam actionem l S. 797. not. Prop. a1. cor. 5 j.