장음표시 사용
231쪽
Quod vero aliis a tali potu oriatiar somnus profundus, ac diuturnuS, Contingere puto, quia aliquae particulae sulphureae, quibus ejusmodi potus abundat, una cum spiritibus a sanguine separantur. qur nervorum cavitates subingressae,in iis ob suam ramositatem subsistunt, adeoque spiritus excludunt: unde talis somnuS non apparet plane naturali S.
obsim Tertio facilius dormimus quieti in loco obscuro, atque ab omni strepitu libero, ritas. quam ubi sensus suis respective objectis afficiuntur; ex eo nimirum , quod objecta illa irritando nervos sensorios, spiritus abundantius determinent in organa
Avimi Pari ratione animi quies plurim Lim contribuit ad somnum .' squidem licet in-st . fluxus spirituiam in organa sensoria non dependeat directe ab imperio animae, si tamen illi per intensas cogitationes, curas,& sollicitudines multom agitentur iri . . , sensorio communi, inde facilius copiosiusaue ruent in organa sensuum externorum, adeoque difficilius parciusque si animus at, ejusmodi curis, & cogitationibus suerit
Insii r quamvis magnum corporis exercitium maxime conducat ad imirum, quatenus spirhus multum dissipat ; non facild tamen aliquis incidet in somnum in ipso exercitio: etenim praeterquam quod tale exercitium fere necessario dirigatur per sensus externos, spiritus vix copiose deducuntur ad organa motus, quin etiam ulterius ex patientur in nervos sensorios; cum propter nervorum vicinitatem , &communicationem facile inter spiritus utriusque sunctionis intercedat commercium. Quae vero in somnambulis hisce contraria observantur, a constitutione praeter naturali procedere existimo. Cessante propter dictas causas spirituum exciarsu in organa sensoria, latera mea tuum , quia sam 1 spiritibus non expanduntur, subsidunt, subsiditque magna pars substantiae medullaris ex fila mentis dictos meatus constituentibus composita I ad quam rursus restituendam, atque expandendam requiritur major spirituum eopia, ac sortior illorum influxus, quim ante requirebatur ad continuandas vigilias. Proinde facile intelligitur quomodo somnus inductus propter defectum spirituum in sanguine, aut arctiorem illorum cum aliis partibus unionem, S intricationem , pernotabile tempus continuetur etiamsi deficientes spiritus per novam materiam ad venientem, , iugem sanguinis motum aliquatenus restituti sunt, aliique 1 vinculis
m. -ηeda Petes ubi remaneant spiritus illi,qui tempore somni transcribrantur per exteri spirit aes stem rem cerebri sub llantiam λ , . illos. qui secernuntur in cerebello adhuc continuo perasomm. transmitti per nervos pro suractionibus naturalibus : qui vero transcribrantur per substantiam exteriorem cerebri stricte dicti, prout nimirum contra cerebellum distinguitur, in eadem aliquatenus accumulari, donec tandem rursus apertis nervis, ruant ad organa sensoria, vel ad motum animalem ab anima determinentur. visitus ιν- Hie interim observandum . quod tempore somni spiritus minus copiose seque pora somni strentur e massa fanguinea, sed in ea magis accumulentur: quia dum privexistentes accumulam non cedunt in organa sensus, & motus animalis, subsequentes etiam parcius succe-
Existimo autem spiritus substantiam corticalem perfluentes nullo modo deter- - με εν minare animam ad alicujus rei perceptionem , sed dictam substantiam esse quasis 'si' commune spirituum promptuarium, ex quo deinde pro data Occasione excurrant q/εrad organa sensus, & motus. - Contingit frequenter, ut spiritus tempore somni in substantia eorticali cerebri eMrceri nequeant; sed ad substantiam medullarem , quam commune sensorium
diximus, excurrant, atque eatenus praebeant occasionem operationis sensuum in
232쪽
objectum repraesentant. Dicta autem sensatio vocari solet Somnium, item Insm- Somniumnium: quod multi in naturale, divιnum , dc diabolicum distinguunt: ego hic laim quiritum agam de priori . . .. Tria potissimum reperto,quorum oecasione excitatur insomnium ilicet ibi te alii inde. alia observarunt Somnum lingum, intensa cogitationes praevias, & operationem objecti externi. Ob primum oritur somnium quatenus spiritus tam copiose congregantur in substantia corticali, ut ibidem ampli iis retineri nequeant; sed ad substantiam interiorem, seu commune sensbrium excurrunt: atque ob hanc causam homines passim somniare solent quoties somno longiori indui Pent. - Somniamus propior rationem secundum in quantumspiritus per intensas cogitationes multii magitati, facit 3 fluunt per vias Ob eandem illam agitationem multum
apertas, ac patentia vestigia repetunt -
Οperatio obiecti externi iomnium inducit, quando objectum in organo sensorio agens spiritus quidem excitat, sed non lassicienter ad vigilias. Hinc quandoque contingit, ut aliquis a socio leniter vellicatus, aut acicula punctus, somniet se gladio, aut alio acuto,& magno instrumento perfodi: quia cum anima gerat magnam curam sui corporis, idcirco si quid mali illi accidere sentiat sine plena cognitione, illud ordinarie apprehendit maximum. Unde similes hyperbolicae sensiationes illis potissimum contingunt, qui nimium solliciti sunt de sua valetudine. Hisce adjungi potest quartum: nimirum perturbatio spirituum a materia aliena ipsis commixta : sic qui vigilantes delirant ad minus somniant, quando dormiunt. Sed hujusmodi insomnia vix sunt hujus loci, sed magis
pertinent ad praxim tanquam res praeter naturam.
Vigiliae sunt operationes sensuum externorum. Intellige plurimorum,& quan- Vigili tum es ex parte sui, ut ante. Succedunt somno vigiliae, quia spiritus rursus copiose influunt in nervos sens inde. rios, adeoque motum ab objectis acceptum ad animae sedem deserunt. Influunt spiritus post somnum rursus in nervos. primo, quia dum tempore somni iugiter novi generantur in massa sanguinea, pluresque sequestrantur in substantia corticali cerebri, tandem propter abundantiam, praecedentes 1 subsequentibus, ita sortiter protruduntur, ut substantiam cerebri collapsiam denuo expandant, meatusique occlusos reserent.
Deinde quando objecta externa, tam sortiter agunt in aliqua ser uas Organa, ut spiritus ista actione determinentur in dicta organa, illiusque occasione anima incitetur ad majorem attentionem: eademque attentione etiam spiritus in alia organa senibria amandet: & sic dormientes excitantur per clamorem, aut vellicationem.
Denique sicut propter praegressa studia valde intensia, atque attenta, somnus iub2- ruens saepe perturbatur in somniis; ita etiam haud raro interrumpitur vigiliis: quia cui spiritus ita agitati facile percurrunt sensorium commune, ita etiam non adeo dissiculter ulterius in nervin sensorios ex patiantur.
233쪽
De Actionibus Naturalibus , prout distinguuntur contra genitales.
Materiam hujus Tractatus desinans .
Aoite ΙΙΙ. seeundi tractatus dixi actiones naturales esse illas, quae fiunt mere secundum naturalem constitutionem corporis, sine directo animae concursu . Sub hac comprehenditur quidem generatio, seu productio hominis ab homine tanquam principio agente: sed haec adeo sublimis est, tantaque, ac tam multa includit mystica , ut singularem mereatur tractatum . Unde hie solum agam desunctionibus naturalibus, quae quotidie peraguntur in quolibet homine liberum suorum membrorum usum habente. D;ι o Tales autem functiones admodum multae sunt, quarum aliquas particulares fian tionum allegavi eapite III. secundi tractatils non longd a principio. Hic autem mihi vi- harum. dentur commode referri posse ad tres classes: Concoctionem, Translationem,
sisu ιια. Per concoctionem passim intelligitur transmutatio substantiae in aliam perfe- coriis. Eiorem. Et vispo. Dividi solent in primaνiam, Θ fecundariam . H. Concoctio primaria dicitur illa, qua toti corpori in quo fit ,prospicituν de idoneo alimentor sive proximd, sive remote. Talis est CGlificatio, Sanguificatio, &su stantiae solidae, Conservatio, vel Augmentatio: quae passim significantur hisce terminis praecis, C usis . Haemat ε , dc mmon s . Concoctio secundaria est concoctio, qua non prospicitur toti corpori, in quo fit, de idoneo alimento: ut productio lactis, seminis, &c. Veram moderno tempore sere negligitur primaria illa divisio concoctionum rraroque accretio, & nutritio concoctionis nomine indigitantur, quia scilicet non ita consistunt in concoctione, quam bene in propulsione, & separatione. Concoctio autem potius praerequiritur, ut materia nutriti va dictis functionibus adaptetur. Neque ego in hoc tractatu rigorose observabo ordinem, quem tenui in divisione actionum naturalium, quia tres illae functionum classes magis dependent ab invicem , quam, ut singulas seorsim, sine alterius admixtione explanare liceat. Unde primo agam de chylificatione, deinde de motu chyli, ac separatione partis illius purae ab impura: & sic ulterius, prout Lectoris commoditati videbitur magis consultum . CΛ Diqitiroo by GOoste
234쪽
Tract. IV. Cap. II. de Goli editiove. I99
Hominem primo prodire in lucem corpore exiguo, membrisque debilibus f
teque ipsa siti tentare ineptis, tam notum est, quam quod notissimum : ut m inde h cc confirmentur, ac solidentur , corpusque ad debitam excrescat staturam , opus habet jugi alimentorum distributione, in ventriculo, tanqam communi cor poris culina, eum in finem ex a Sumptis consectorum . Neque parvis solis; sed etiam adultis quibuscumque propter continuum substantiae emuvium, frequentissima, si non perpetua, necessiaria est restauratio. CUἰ ad Cibi autem non tantum, ut gratiores sint, sed etiam, ut seli eius digerantur in s ι, Misi ἐ.. ventriculo, variis modis adaptantur, ac praeparantur. Frumentum Primo frangi- - a.
tur molendini in sarinam, indeque cum liquido si massa , furni beneficio in panem ratio. excoquenda. Carnem ignis emollit elixando, assando, & sic de pluribus aliis. Nerue hoc satis sed insuper cibus ante deglutitionem,ut plurimum in ore insigniter prς-imonitur.
Cibus igitur ore a Gmptust nisi sat fluidus siti primo masticatur,seu dentibus,&potissimum molaribus confringitur: mallicatus linguae, & buccarum ope offertur orificio oesophagi, quod eodem tempore aperitur per musculos pharingaeos posteriorem oesophagi partem attollentes . celophago injectus ministerio musculi ce phagaei, & hbrarum orbiculatarum oesophagi , protruditur ad ventriculum , ubi una cum liquid loribus , quae ordinarie intermiscentur solidis, con Vertitur in substan ctiari ustiam pultaceam, quasi cremorem, qui dicitur Chrius, de quo vide caput VII. primi
Ipsa autem actio, qu1 Chylus conscitur, vocatur C Iificatio, Graecis CHusis: estque proinde CGII ex cibo, potuque confectio : aut si mavis, cibi, pol que in cHIum conversis. Qu1 vero virtute cibus in stomacho digeratur , convertaturque Indictum cre--τ' πω morem . necdum suificiente ratione, aut experientia stabilitum est. Veteres pleri- que sustinuere id fieri mere per calorem naturalem , eo modo, quo cibi in cacabo igne artificia li coquuntur, atque ad mollitiem deducuntur: Recentiores vero reflectentes cibos duriores nullo caloris gradu in vasis artificialibus,tam exacte poti concoqui, quam in stomacho etenim in stomacho canis digeruntur ossa integra devorata, vel praevie tantum leniter confracta existimant a solo calore naturali hujusmodi cibi dissolutionem procedere non possie; cum non videatur alio modo agere quam calor ille, quem ad nostrum usum arte eκcitamus. Cumque insuper nihil rea AE εω periant, quDd corpora, etiam durissima, aeque di Molvit , ac liquores acidos chymi ucales ; uti sunt spiritus nitri, vitrioli, Sc. opinantur in corpore nostro quasi naturali distillatione praeparari aliqnem liquorem p edictis aliquatenus analogum , sed longe mitiorem, qui ad ventriculum delatus, ac calore naturali in cibos impulsus, sua acutie eorum particu Ias separet, ac perscindat. . Hanc autem opinionem ulterius confirmariajunt primo ex eo, quod acida ore in t nassiumpta appetentiam, ac dissolutionem cibi in ventriculo promoveant; quam 'CoΠtrario oculi cancri, corat Ia creta, & similia quae acidum infringere observantur in aut omnino tollunt, aut saltem notabiliter diminuunt. Secundo ex Aphori simo I. Sec . 6. Diuturnis intesinorum Levitatibus ructus acidus accedens qui prius πον erat,bonum Agnum. Quippe cujus ratio apparet, quod partes concoctioni dica
235쪽
a oo Tract. IV. Cap. II. de Gylificatione.
tete, roborarI, & humor acidus sequestrari incipiunt. Tertio,quia in stomaeho cania vivi aperto, contenta acidum redolere, &s si eis, qui sese expertos dicunt fidendum est in etiam sapere observantur: neque ab ulla re melius dissol vuntur ossa quim ab
Haec opinio quamquam magna sulcitur vero similitudine , ae passim, tam 1 Μedicis , quam a Philosophis hujus temporis recipitur, non omni tamen Issicultate
eatet: etenim sicuti saepJacida, ita non raro sinapi, piper, gingiber, aliaque aromata , quae acidis contraria sunt, cibi dissolutionem reddunt persectiorem . Deinde eum nimia aciditate in ventriculo consistit in appetentia,acchylificationis abolitio, imoqitandoque videtur horum causa: narratur enim in observationibus Riverio communicatis de quodam Consiliario Regio, qui per longum tempus laborans ructu acido, nihil appetendo ad extremam maciem erat redactus: quique se nitati fuit restitutus sumendo per aliquot dies piperis integri grana quinque, vel sex mand jejuno stomacho: quibus uni, Acructus acidus sitit lublatus,& apparentia, ac digestio redintegrata. Denique acida passim sanguinem, lac, plurimosque cibos coagulare observantur ; sed coagulatio corporum est illorum dissolutioni contraria , .
Ego vero, consideratis utrimque dictis rationibus adhuc haerens animo ad experientiam, tanquam ad optimam magistram, me converti, ab eo doceri desiderans, an quidam liquores, secundum artem cum alimentis digesti, in iis aliquam chyli fi-Evn--- cationis similitud nem producerent. Sumpsi igitur panem cum pauco butyro, &ra. parum pomi acido-dulcis masticati, adjecta aliquali cere visiae, pro more hujus Patriae, quantitate ; quod compositum ad digestionem valde idoneum judicabam . Hanc mixturam secundum diversas partes indidi di versis vesiculis,auarum uni adjeci aliquot guttas spiritus vitrioli, alteri spiritus falis, tertiae nitri, α aliis alium quendam liquorem , unum , aut plures adjunxi: unicam solam partem reliqui puram aliisque non permixtam .
Hasce vesiculas ligaturis, distinctionis gratia, variis, ac disserentibus, constrictas immisi aquae calidae, quam per horas circiter Octo detinui in eo caloris gradu, quem cum nostro stomachali proxime convenire arbitrabar; verum, finita operatione , Suecessus. vix aliud premium laboriS retuli, nisi quod viderem me naturae methodum in cibo dissol vendo hie viI nondum detexisse: si quidem ubi in fano stomacho cibus iste indubiἡ breviori tempore, fuisset perfecte chylificatus, eundem in dictis vel iculis vix notabiliter mutatum reperi: nonnihil tamen magis in illis,quibus acidum liquorem adjunxeram; ast non fatis, ut inde aliquid pro acido, tanquam vero chylificationis
instrumento, concludere auderem.
Neque vicissim ex desectia ulterioris silccessus dicti experimenti seliquid inserendum puto contra doctrinam Recentiorum: quippe sicuti in operationibus chymicis, non quod vis acidum dissolvit quaevis corpora ab acido dissolubilia,& veluti aqua Regia perrumpit aurum, quod vulgaris aqua sortis, licet magis corros va, vix attin-- git; ita quoque dici potest in corpore nostro non quod vis acidum chylificationi esseCo Husio appropria tum, sed tantum speciale aliquod, eo fine a Natura comparatum, idque dubia . vero sim lius non simplex, sed ex pluribus particulis diversae rationis compositum. Observavi etenim in praxi nisi me sesellerit specialis aegrotant Ium naturain fialem chalybis, leniter tantum natura sua acidum, aut poti sis acido-dulcem, multo magis appetentiam promovere,quam spiritus vitrioli,aut alia simplicia, aciditate multom excellentia . Unde Qrtassis sinapi, piper, spiritus vini, dc similia,tunc potissi-Plare , ere. mom conveniunt. Quando acidum stomachale est justo vehementios; quatenus sci- qui Hrsis licet cum illo aliquora is solvens temperamentum', ac diversarum particularum di-mm juvent. gestioni appropria tum constituunt. Eadem tamen saltem in statu no plane naturali etiam juvare possunt in quantum incidunt humores viscidos in ventriculo, ab acidis
236쪽
dict. M. Cap. II. de Chylificatione. sor
dis vi κ dissolubiles; qui Dequenter sunt causae appetentiae abolitae, aut diminutam Insuper dari humorem aliquem digestivum latis probant alandulae stomachales, indubie sicut aliae glandulae, deliinatae ad transcolationem alicujus humoris: non apparet autem quem in finem transmittantur in stomachum, quam ad facilitandam diges ionem. Ne ψero aliquis putet per dictas glandulas aliquid separari d stomacho in venas gastricas. considerandum est, quod glandulae sint inutiles ad sequestrati nem cujuscumque ex magna aliqua cavitate, quodque natura in aliis locis nil quidquam simile moliri observetur; cum ubique materia separanda adferatur per exispua vascula; imo ipsa glandularum essentia consistat in vaseulis , eorumque dispoinsitione: prout probatum Libro I. agendo de glandulis. Et licet non ita constet de aciditate dicti humoris, non video equidem Cur reji-Cerem communem recentiorum opinionem rationibus ante dictis suffultam: quam proinde hic sequar, ut magis probabilem . Desertur itaque humor ille di estivus, aut saltem materia ejus proκima , adstomachum per arterias gastricas juxta legem circulationis sanguinis atq; per glandu das stomachales sequestra lux, in ventriculi ea vitatem, reliquis exclusis, deducitur. Dico, aut fallena. ero. Quia sicut de aliis quibusdam, ita etiam de hoc humore dubitare licet,utrum stirmaster existat in massa sanguinis , an potius generetur iv ipsa sequestratione, vel immediate post illam, diversis particulis, quae ad constitu tionem dicti humoris requiruntur, se invicem amplexantibus; quarum amplexus. Sunio in lannui ne impediretur ab aliis humoribus admixtis. Interim certum est, quod in massa languinea, vel generetur, vel fallem , & ejus materia cibi dissolutioni ad aptetur, & eius particulae ad mutuam unionem praedisponantur. De hoc humore aetendi videtur quidem fuisse locus in primo tractatu, ubi actum est de humoribus; sed cum ejus exilientia non sit adeo clara, adque ad eam probandam multa, quae spectant ad chylificationem, allegari debuissent, existimavi de illo hic tractari poste convenientius. Nec solus iite; sed etiam humor sistatis ad chylificat lonem concurrere non absque ratione judicatur: si quidem cibus ore aliquandia retentus colorem magis at bicantem acquirit, quod saltem imperfectae, leti incipientis chylificationis indicium est. Insuper illi, qui hus os admod sim siccum est, quam vis aliquo humore existraneo humectetur, non tamen ordinarium ciborum Eustum percipiunt: argumen.
tum , quod illorum particulae non ita. ae si faliva iret admixta dissolvantur, minusque proinde nervos gustatorios assiciant. Denique sali vana habere vim fermenistandi ,& incidendi, adeoque coquendi, & attenuandi, patet per experimenta descripta e ite XXIV. primi tractatsis. Praeter hoc, quod frequenter in die salivam deglutiamus litariam, etiam illa continuo admiscetur cibo, quem masticamus: dc quidem eo abundanti .s intimiusque quo cibus diutius in ore volvitur, & dentibus conteritur: cum ergo cibus durior, tenaciorque egeat maiori masticatione, majoriqne di Glutione in ventriculo: hinc a natura provisumest, ut per priorem actionem magis imbuatur sali ust, atque ita ad secundam magis praedisponatur .
Neque mihi apparent a cibi dissolutione omnino rejiciendae e li reliquiae a praecedentibus assiimptis intra ventriculi rugas. & plicas relictae; quippe in quibus particulae acti vae aliquatenus sejunctae sint, & factae sui juris,' ut proinde in particulas
cibi advenientes melius impingere queant. spiritibus quoque per nervos paris vagi ad ventriculum deductis suus honus res dendus est, atque in munere chylificationis pars tribuenda; utpote, qui nousbium Odo ventriculum undique constringendo humorem digestivum exprimant; sed
etiam ex fibris motricibus in ejus cavltatem effusi , alia chylificationis instrumenta in actum deducant, atque in materiam chylificandam impellant.
237쪽
Insuper verisimi Ie est cibum in ventriculo etiam aliquatenus commimi,&quasi alteri per ejus latera motu perii altico, dc agitatione partium adjacel lium, in eun-m motus dem ei bum rugiter impulsa. Nec refert, quod impulsus ille non sit adeo validus,
turis,li . neque ventriculi latera dura, atque scindentia, cum etiam corpus atterendum
non sit adeo firmum; & quia hoc in stomacho diu haeret, latera illa saepissi me impellantur in eandem ejus partem. Proinde sicuti videmus grana admodum dura in momento comminui, di alteri a lapide molari duro, & acuto; ita suspicari possumus eibum mollem, & praevie, vel minicatione, vel artificiali praeparatione mutatum diminutum, decursu temporis ulterius diminui per dictum in Pulsum: nam ,
ut est in proverbior Gutta cavat i Idem non vI , se saepe carino Histe omn ibus addendus est Calor ream Iis reliqua Plexaq. ina n deducennItem materia aerea, de qua panto infeFids- . Haec tamen omnia ad chylificationem non sumere sine concuti humoris digestivi constat persequentem observatiommia
Quadam diritam in meridie sat cito abiblumem resectionem, ni I sumpsi ve* - rinili hatistum tenuiseerevisi quae scincet restantem chyli reliquias di bueret,un . que kcum duceret ad intestina: multem quoque cavi mane desurire lativam: αtamen me citias, magisque vexavit semes, quam abias, dum vel peri sueram mode-llaid coenat . Non potuit autem illo casu sames excitata eiis per chyli reliquias: indubie cum potu tenui e ventriculo expulsas; neque 1 aliva, Prae nonmsi admo- atis, dum parce, cc mdi sorte iniciente pervenerat ad ventriculum. Spiritus autem nimis mites sunt, Zestbtiles, ut per se reti icent stomach, membranam, prout requiritur ad evcitatatam samem: neque ad hoc capax est motus peri stallicus, adi pressso ventriculi; quia cum, & haec, & ille non minor sit, sed potius majorin ventr Culo repleto, qiarta in vacuo, fiatque semper in eadem ventriculi substantia; hine nunquam non soret ratio famendi, si , ta si motu excitaretur appetentia. Eadem quoque ratio est de calore uatum Ii ῖα de materia aureae, nisi quatenux foret pars
ipsin humoris dimitivi. Debet igitur illud, quod vellicat membranas stomachn quo emitetur fames, esse aliquid a praedictis diverium, & quidem satis activum: debet, inqNam, id ipsum
constare particulixa lix, aptisq'e vellicare membranam nerveam ventriculi v
mi, eoque pepllato te infirmare in ejus contenta dissolvenda; quod non aliunde deducs potest, quam ex massa languinea, pet glandulas stomachales, ut ante dixi de humore speciali digestivo Cum ve in stomachocadix, tam pro id disBIvancias ossa ellam fine praeviaminicatione, ut observamus, devorata, mimque videamus illa etiam emtra corrux
Et hi vi per acida, mare imisi accedit anxinum 1 calore; hinc judieandum est L morem digestivum in stomacho canino magis acidum esse, quIm tu humano, Da quo, ut reo , trilia ossa haud facilem tuerentur . Itaque quantum en dictis, & rationis dictamindi colligere est, chylificatio sit hoc modo: cibocaebita mallicato, ac sa Ilva impraegnato qui non eget mastication ,
etiam non eget cimthchylificatione in ventrices admiscernChumor digessi vus, in n. de chyli reliquiae, si adsint: quae simulti commi via, ct calore naturali excitata incipiunt blande sermentati, indeque principia activa magis exaltata mallam iam rariorem profundius subeunt;qim clim tum suum secundum linea rectam descri- here conentur, in partes cibi ubiqueobstanres impingunt, easque multifariam separant, ac ch vidunt. Interea, dum haecfiuntab intrinseco, etiarnspiritus per motum contentorum umit culi abi infanti eis determinanitur in hujuς fibras motricex, ejuGque tunicam rugolam jugiter impellunt in cibum, hoc modo atterendum, atqueatam minueniuom: Supervenientibus autem continuo lpiritib aliis , coguntur pr--
238쪽
cedentes, ut iis tedant, irruere in cavitatem ventriculi, ubi illius contentis in te mixti, chylificantium vigorem,&activitatem haud pari mintendunt. Particulae vero e ibi ita dissolutae, A. subtilitatae materiae potulentae optimd intermiscentur. cum eaque constituunt compositum quoddam pullaceum quod appellatur CHIas. Si vero nullum liquidum fuerit assumptum, solidum dissicile sermentabitur, poteratntque illud miniis penetrare instrumentad agestionis, adeoque chyliscatio sue cedet miniis seliciter, nisi, vel assumpta fuerint pauca, Vel ventriculus valde humidus: Chylus quoque tandem consectus semo distrib iuriis. Et D contrario si h- quidum assumatur in copia valde excedente Hunor digesti viis illi intermixtus vim minsis exerere poterit in cibum digerendum,ac cum liquidis intempestive egredietur ventriculo.
Chyli reliquias non esse ad digestionem absoluid necessarias inde colligitur,qunt etiam illa succedat post longiorem mediam, atque in experimento, quod seci inine ipso, ut iupra enarra vi. Puto tamen illas dum adsunt, digestionem passim reddere
Qui ei bis delicatallis ae facilis digestionis assueti sunt, duriores regre digerunt:
quia nimirum pro di versa materia, eκ qua etiam di veris fiunt instrumenta chy li-ncationis. Atque ita ex cibo solidiore modo l)end dIgeratur, sunt latera stomachi firmiora; produciturque humor digestivus,salivatis,cie. majoris activitatis. Qui corpus suum labore beno exercent, cibum passim melitas Concoquunt: cuius rntio apparet, quod permotum; & agitationem tum humor digestivus, qui modo extitit in ventriculo. magis in cibum impellatur; tum novus facilitis, & copiosius in massa sanguinea generetur, atque ad ventriculum deducatur . Contribuit sorte etiam aucta respiratio. prout ostendi Capite VII. seeundi Tractatils. Hinc aliqua exurgit dissicultas, nempe cur tempore aestivo diminuatur digestis; secundAm modernos Philosophos . calor consistat in celeri corpusculorum motu; e contrario, aura existente valde frigida, dum consequenter minor motus est, corroboreturὸ Veteres qui concoctionem in stomacho elixatini ciborum in caca-ho assimilarunt, ad hanc quaestionem respondebant: eo tempore quo circumflans calor m=nor es, intrinsecum esse majorem se vicemersa; iuAta illud Aphori j I s. sese. r. Ventres freme, oe vere ealidissmi sunt. Versim contrarium patet experientia: tinde enim tempore aestivo ita refrigerium
ruserimus nisi ob intensum calorem intemum P Unde ita potum, di cibum humium, nisi ob siccitatem, quae est caloris effemis P Recentiores igitur aliam allegant hujus phaenomenis rationem. videlicet, quod
ob magnum calorem humor digestivus nimis attenuetur, atque ulteriuS, per magnum pororum cutis apertionem evaporetur . Proinde licet per exercitia corporis sanguis etiam magis incalescat, hon solet tamen fieri tanta pororem apertio, nisi sorte in exere tio valde excedente, I quo etiam drgestio non adeo bene procedit.
Ob hane quoque rationem dicunt balnea frigida augere appetentiam, ac digestionem I calida vero θ contrario eam diminuere prout illi, qui ejusmodi balneis usi
Haec solutio sicuti non omnino displicet, ita etiam non planet mihi satisfacit: auibonia etenim in aliquibus deprehendi tempore Digidiori cum magnis corporis exercitiis, mulio sudore, ac ingenti materiae dissipatione, insigniter vigere appetentiam, &digestionem: at viv credibile est humorem digestivum in tali tam, non insigniter dissipari,supposito quod ob eius dissipationem digestio tempore aestivali lancilescat;
ergo videtur allegata rario disparitatis inter calorem aestivum & calorem ab exe citiis corporis non stissicere. Unde suspicor ad chylificationem concurrere male riam quandam beneficio respirationis ex aere desumptam quae copiosior, ac majo
sis activitatis aeri inexistit tempore hyemali. quam aestivo; in locis aquos , quam
239쪽
Cur eb- montanis, dcc. quae meliliis poterunt intelligi ex dictis de uso respIrationis. ines t. Cur vero chylus ordinarie albescat, & quanto tempore absolvatur chylificatio, ins tem - petendum est ex Capite VII. primi Troatias.
De Expulsdve Chyli e ventriculo, ejusque transmad sanguinem.
τυωk ' Huius in ventriculo consectus sertur per dextrum ejus orificium,seu pylorum vidit. ὸ ι... ad intestinum duodenum , idque tam motu peristallico ventriculi , quan arieti pressione partium adjacentium, & maκime di aphragmatis singulis inspirationibus ν oonis, In ventriculum impulsi, resistentibus parietibus abdominis: cedit autem chylus λυ na. poti eis ad intestina, quam ad oesophagum; quia praeter hoc, quod transitus versus pylorum sit facilior,etiam motus peristallicus incipit a sini stro orificio, continua inturque versus dextrum: deinde pressio major est in latere sinistro , ubi magis e tenditur ventriculus, adeoque per illam hujus contenta cedunt deκtrorsum. Nec est, quod dicamus, dextrum vςntriculi orificium magis premi ab incumbente hepate;quia cum viscus illud per propria ligamenta annectatur superius cartilagini ensiformi, in1erius umbilico, atque illa tempore inspirationis tendat sursum, hic deorsum , & utrumque antrorsum . hinc eodem illo tempore, quΩ veutriculi capacitas a partibus adjacentibus maxime premitur, jecur a dictis ligamentis magis tensum, etiam deκtrat ventriculi parti minus incumbit. Oct. -ὰ Ex dictis fatis liquet chylum, qui prius consectus ell,prius quoque exire ventri οπ.mus culo, neque illum, qui adhuc confici debet, ullatenus expectare; quippe cibus dige--- stus, adeoque in minutas particulas concisus, multo fluidior est illo,qui tantum niasti eatus, oc dentibus ruditer confractus est, ceditque proinde facilius motui peri-stallico, ac partium vicinarum pressioni. Unde potus, qui vacuo stomacho copiose in eritur, in eo non trahit moram notabilem. ωπι Expulsus chylus in intestinum duodenum, ibidem rursus novis Iiquoribus pereuretis P . sunditur; bili scilicet, dc succo pancreatico a quibus idem ille chilus redditur flui- crearicus dior, adeoque aptior, ut motum suum ulterius continuet: viae lubricantur, prae miscνtur bentque transitum faciliorem: dc , quod praecipuum existimo, pars chyli purior, C γιε. & laudabilis per modum praecipitationis ieraratur a saeculenta, ut deinde oriscia δ' - A venarum lactearum liberὰ intrare valeat. vide plura de usu dictorum.liquorum ad hane rem pertinentia Capite XVIII. prinii Tractatus. G νβ ν -- Chy Ius simili virtute, qua e ventriculo expulsus est, scilicet motu peristallico, o ' & inressione partium , promovetur ulterius per ductum intestinalem, atque in ipso transitu partem puriorem paulatim deponit in venas lacteas; cui depositionim itum contribuunt valvulae conniventes , seu rugae intestinorum , eorumque tortuos a locatio, & inaequaIitas, ob quae chylus suum transitum versus anum minus libere potest continuare. Ipse quoque motus peristallicus non tantum ad materiae translationem, sed etiam ad orificiorum lactearum apertionem conducere videturi quatenus scilicet fibrae constrictoriae, ita illorum Iateribus annectuntur, ut illis contractis, hare , se invicem dehiscant: etenim nisi rem sic se habere supponamus, non intelligo cur flatus intestinis calidis immissus per orificia venarum la
Parschyli crassior, & exerementosia, quae dicta orificia intrare nequit, tam ab alio ad veniente, di partium vicinarum, quam per fibrarum confrictionem protru
240쪽
ultate, motum sinum Continuare versus p la: necessitas nimis frequenter exonerandae al- μου μi intellina obtinuit valdil ampla, in quibus faeces sensim congregantur, faciam. , donee copia sua excedentes, aut saltem serenti molestae, soras ejiciantur, auctis ordinarie per sortem inspirationem, & egerendi conatum, motu peristallico, & partium preisura. Pars autem purior, & balsamica in venas lacteas resumpta, sensim ex minimis obdin . . harum ramulis movetur in majores, tandemque per trunculos in magnum chyli re misi. ἡ ω ceptaculum , Quernam appellatum, ex quo per ductum thoracicum transiit ad ve- mam. nam subclaviam. atqne inde cum sanguine, cui commiscetur, ad cor transmeat; Ad doctum subitque deinceps varios motus, alterationes, & mutationes, prout, agendo de san- διανα Dum guinis motu, & ejusdem e sectione, Ostendemus. Ejusmodi chyli transitus evidenter patebit in cane vivo, si hora, aut paulo am- ad Coriplius a copiosa lactis assumptione aperiatur ejus abdomen: transit enim lac,quia . Chia ι -- flv dum est, facile: ex ventriculo, ac colore suo candido angustos , quos perfluit μω ρομα meatus, reddit conspicum. Constat inseri ione ductus thoracici chylumi in eanibus sanguini primum admisceri in vena crurali anteriori, ordinarie sinistra: in bove inveni eundem ductum implantatum crurali dextrae: homini vero, qui erectius incedit, crurales anteriores non sunt, sed subclaviae. quae eodem modo se habent ad truncum Uenae cavae, quo crurales anteriores ad dictum truncum se habent in cane. Unde dubitandum non est, quin ductus thoracicus in homine implantetur venae subcla viae, quod etiam confirmatur quorundam autopsia. Verum licet ductus ille visus sit subctaviae finistrae insertus; quia tamen illum viderunt paticus mi , iique rarissime, non ausim g neratim asserere eundem ductum terminari in subclavia finistra . Uide Lιb. I Cap. XIII. feeundi Tractat u l. Porro licet chylo intestinum duodenum permeanti assundatur bilis multom amaricans, non tamen observatur in venis lacteis, aut cysterna insectus amaritu dine : saepius enim chylum ex cysterna canis exceptum, & ipse gustavi, 3c adstantibus gustandum porrexi; suntque hi per mecum testati nullum in eo percipi sensum amaritudinis. ἀRatio autem cur chylus ille non amaricet, peti potest ex Camu XVIII, primιTν actaιus, circa finem. . -
Non deerunt stran, qui hunc procedendi inodnm, quo iam Dum motus saninguinis praemittitur ejusdem e sectioni, inconcinnum rudicabunt; existi manreΦ debere secunddm naturae ordinem 1 chylificatione ad generationem sanguinis, di deinde ad hujus motum progredi, elim sanauis, antequam productiis est, moveri nequeat verum attendenti sanguinem ex chylo potissimum gigni motu cruoris praeeVi stentis, manifestum est, eognitionem huius motus, ad sanguifieatim σευ MisriSintelligentiam potius praerequiri quam vice versi; adeoque hac methodo nulla- σaurinis. tenus perverti docendi ordinem, saltem si ostendatur, qu1 ratione sanguinis primo
In embryone vel Miu generari inceperita Q ς - - , i
Sanguis in nostro corpore cietur dumet more , ιntestino scilicet, oc e reuiari, Dupis o suomm illa in Maera caput reservato, hunc praesentem explicabimus. - motu/.