장음표시 사용
241쪽
CDe σῖ- Μotus sanguinis circulatorius, si ve sanguinis cireulatio est motus unus; quo ex με os L trunco venae cavae, ω quibusdam ejus ramulis transit in dextrum cordis ventricu strio. Ium spartim immediate sartim mediante auricula) ex eoque per cordis constrisIonem in arteriam piamonalem ἰ ex cujus ra-utis peν pulmones dispersis fertur iuramuloy venae pulmonariae, oe inde per ejus truncum adfinisrum cordis antrum polim immeisiate , partim mediante auricula0 ex quo per cordis confrictionem evellitur in Aortam, ae mediantibur hujus ramiais per totum edimus disribu turrilis autem, qui neque cedit in f Uantiam svidam, neque in anam materiam extra. Niam circidi, transmeat ex ramulis Aoνtae in ramulos venarum, o sandem per
truncum venae cavae rursus ad dextrum cordis ventrIculum, ut ante.
Vocatur autem ejusmodi sanguinis motus, Circuiatio, non quod sanguis per illum proprie describat circulum ; sed quia iterum redit ad locum unde digressus est, per vias a prioribus distinctas, sicuti hi in delineatione veri circuli.
νωι ρων Dari autem eiusmodi motum sanguinis, probat imprimis constitutio valommisia i eae su in sanguiferorum , quae magno trunco adjacent Cordis cavitatibus, seu ventriculis , ac forum ἀοι- paulatim recedendo 1 corde in varios ramulos di viduntur: hoc enim nulla alia ra- -- tione factum apparet, quam, ut sanguis eκ iis, quae venae vocantur, copiose insu Et valvulis datur cordis cavitatibus, indeque rursus in illa, quae dicuntur arteriae, expellatur: i attento, quod valvulae ante venarum ostia admittant quidem sanguinis introitum in ventriculos cordis, sed illius regressum in venas impediant ', valvulae autem in arteriis contrarium situm,ac munus obtineant. Inde si quidem niani sest uni est stan guinem per arteriam pulmonariam moveri a deκtro cordis ventriculo. & per venam ad sinistrum; similiter o sinistro ventriculo in truncum aortae, indeque in illius ramos, donec tandem ad horum extremitates perveniat. Patet quoque eu dem sanguinem in vena cava transire e ramulis angustioribus in latiores indeque ad truncum, adeoque a partibus remotioribus ad dextrum cordis ventriculum. In veris. Hunc transitum magis confirmant tenues istae valvulae, quae in venis; maxime circa ramorum insertiones saepe reperiunturi, quippe ita sitae sunt, ut perpetuo im spediant regressum sanguinis ad extremitates; nunquam illius transiitum ab extremitatibus ad cordis cavitates retardent. Cum igitur sanguis regrediatur per venas
ad cavitates cordis, unde egressus est, sequitur eum sensu superius iudicato moveri circulariter: Ualvulae autem in venis exhibentur Figurae 3. ΤΑB. IV. quae reser tur in fine bustus Tractat sis. Erpaloaν Probatur secundo hic sanguinis circuitus , ex pulsu arteriarum , quo sanguis eriamin. manifeste majori copia propellitur e corde in arterias, quam requiritur ad partium nutritionem, dce aut quam per chylum de novo ad Uenientem possit restaurari .ergo necesse est, ut ad cor redeat, ac proinde, circuletur . Sed de hisce plura, ubi respondebitur ad quaestionem, quanto tempore rota massa fanguinis suum circulum
r. -- ω Tertio Probatur san linis circulatio evident i ssime per sequens experimentum .,..His 'ita anat micum ἰ in cane vivo denudentur vena ,& arteria notabiles squod commode . ,-- set in crure posteriori circa inguina Fu. I. TABIV. deinde vinculo arcte constri
6 I. a. pantur, quo facto Videbitur pars arteriae versus cor extemplo initimescere, pars v
istin in A ro ultra ligaturam, quae a corde remotior est, detumescere; sed in vena videbitur, is aparia. Contingere plane contrarium. od si deinde arteria tumens subtili cultello ante ligaturam pertundatur, sanguis saltem si canis sit vegetus ad modom impetuosderum in , atque ad aliquot cubitorum altitudinem exiliet d. & si notabili tempore manserit arteria ita aperta, canis una cum sanguine. vitam brevi effundet. Si vero ab altera parte ligaturae fiat apertio, nihil, aut admodum parum cruoris effluet. Perluia autem vena contrarium fiet: quippe haec e parte,quae correspicit nullum;
ex altera vero sat largiter emittet si Suinem; quam vis non tanto impetu, sicuti
242쪽
arteriis erumpentem. Unde rursus constat sanguinem, qui a cordis cavltate exivit per arterias, ad eandem redire per venas, ac proinde moveri circulariter Sanguis non omnis, ne semper aequalem describit circulum; sed nunc brevi Cluvias rem, nunc longiorem; conλrmiter ad litum partium ψ ac longitudinem Uasorum ,
illas perreptantium . Unde longissimum circulum describit languis ille, qui per ι-iori
extremitates artuum, digit sicilicet manuum, ac pedum, circulatur : brupi ssimum
1lle, qui per cordis subitantiam, auriculas, aliasique partes e di propinqud adja
Nec omnIs sanguis singulis circulationibus aeque multa Pala percurrit xim ma- faior ejus pars per utrumque cordis ventriculum, per arteriam, venamque pulmona- ω AE ,
prehendo suum circulum absolvit. Uerum ille, qui ad cerebrum sicandit, praeterdicta vasa, etiam sinus durae meningis y eiusque ramulos permeat dc qui circulatur per ventri Ium , lienem, pancreas, &c. transit ex ramulis arteriae magnae in ramulm venae portae, indeque mediantibus ejus trunco, & ramis illis , qui hepar Perreptant, in ramulus venae cavae; prout dictorum vasorum compositio abunde
In definitione eIreulationis sanguinis non dixi positi ve hune transire d vena ea- rivola ad va in dextram cordix a leuiam, aut e vena pulmnnali in auriculam sinistram si- ιμινἐeia
cuti hactenlis Reeeratio Gomnes: putantes omnem sanguinem intrare hanc ,illam eouis ποπve auraeutam priusquam iritim venam Corret pondentem . H-siquidem erroneum vomit amnis
est; quia nulla est apparentia, quod omnis sanguis veniat ad verit Iculos cordis di- ex auriculis recte ex auriculis , sed magna ejus poetio eos ingreditur immediate ex venis, quod ita pro . - Imprimis via longd rectiorest e vena directa ad cordis cavitatem, qQm ad au- Tabaia n.
riculam correspondentem: ut patet Fig. . TAB. IV. ubi BC designant venarro , - n e cavam respecti τε superiorem,& inseriorem: D introitum in atri calum cordis de κ-T AMM ω-m: E dextram auriculam: G G sanguinem in utraque vena a perra qui recte tendit ad ventriculum,neque ad astrieulam venire potes nisi recedendo 1 via rectiori, Aqua non receder nisi posito impedimento intransitu νersus ventri Ium noi ponitur autem naturaliter impedimentum, nisi dum Uentriculus. a ut repletus ell, audeonstringitur. Deinde sanguis deflectenx irin Blom relinquere debet viam recti rem, sed insuper iii fitu corporis magis ordinario scandere sursum, quandoquidem auricviae venis, & ventriculis apponuntur I latere superiori,ut in eadem Fig. MVidere est .ascensus autem ille eo est dissicilior, quo minus est conformis naturali sanguinis gravitatIDeniquet ossibile est eo tempore,quo sanguismiit ex auriculis in ventraeulas, allum intrare easdem auriculas , quin prior sanguis impediret transitum posterioris, M vice versa ergo anguis, qui eodem 1l Iotempore advenit pec venas, remi intrat cordis ventriculos: non enim impeditur hujus introitus permotum sanguinis v nlanti veκ auriculis, clim, ut dixi, me apponamur lateraliter.' Quando veri ventricesi replati iunt, vel constrIngantur, ut sanguinem conren- γε ν ου tumeXpellant, tunc liber non est in cor ingressus: unde tunc sanguis, quia sine in- ρο- - termrmissione per venas ad Uenit, e itur m pertere ad auriculas. Inchoatur ordinaridcirculationis descriptio a vena cavaςquia cum inde freque rer cum sangui neadveniar recens chylus , qui proinde jam pricis cum sangirine cim lan meipit, Eine eenserere irculatio ibi potius incipere, quam in reliquis parti bus ..Interim non video illud esse tanti momenti, ut ideo non liceat etiam ab alio Ioeo inchoare dictam circulationis descriptionem. Potest etiam sanguinis eireuIarto deseribi breviter, sine mi usa rura menti one , meri r niuairum : mmuae sanguinti ab Mno e ridis Murricula per araerias, o demas ad alte- ρνψrao rim
243쪽
llog Tract. M. Cap. IV. de Greulatione Sanguinis
rum, di inde rursus per alias arterias, ει venas adstriorem. Sed equidem VIae eloculationis debent Μedico esse cognitae. Et si quis disic pulus in examine petenti de- - derit descriptionem illam brevem: poterit examinatis rursus petere descriptionem ' cum specificatione praecipuarum viarum, quas sanguis circulaudo perfluit: aut alio modo i ii um urgere ad dandam descriptionem cum superiori coincidentem: ut coninstet discipulum illum habere dictarum viarum notitiam. In prima descriptione circulationis, quae magis exacta est, ad illud: eo trunco is nae cavae , addidi: Θ quibusdam ejus ramulis: quod antea nunquam adjeci, neque .. . ab ullo unquam adjelium scivi . Addidi, inquam, quia jam satis constat, non , . . omnem sanguinem, qui intrat dextrum corais ventriculum , advenire per tru - cum venae cavae : vel proximὰ , vel mediante auricula dextra , sed aliquam
ejus portionem adduci per ramos venae coronariae cordis, quorum Oscula patent ire dictum ventriculum I prout habetur analom. eris. III. cas. κω. secumdae edi
sussam Inter vias circulationis merito numerantur fibrarum Carnosarum cavernulae ps uiniι ρ e ligata enim arteria tendente ad hunc, vel illum musiculum , perit illico huius ope K, ratio : quod signum est humorem arteriosum, aeque ac spirit animales requiri act co musculi contractionem : deinde si ventrem musculi secundum ductum fibrarum
carnosiarum dividas , hisce quantum fieri potest illaesis; nihil aut saltem nonni si
pardm cruoris effluet, multum vero si easdem transversim secueris r ergo i anguis dictas fibras ubertas perfluit, qu1m pro illarum nutritione opus est ac proinde per easdem circulatur. Per fibras autem ventriculi, intellinorum , aliarumque partium affinium, observatur fluere aliqua materia selecta, lymphae non multum absimilis, pro illarum contractione non minos, quam sanguis pro contractione fibrarum earnearum necessaria . Quint probavimus alibi. 6 iso post Sanguis ceserius fluit per arterias , quam per venas , quoniam hae non ita, atqueas .fiar , illae gaudent fibris constrictoriis sanguinem protrudere apti S ; & hujus motus prae- ρὐam pis vid habitus plurimum debilitatur in venis , partibusque circumstantibus cmmm venas. nicatur: ipse quoque in arteriis, pulmonariis eMeptis , longd subtilior est , fluidiorque , ac proinde aptior ad motum . Unde etiam venae observamur semper latiores arteriis correspondentibus, cum contrarium passim fieri deberet, si languis tam rapido cursu perflueret venas, quam perfluit arterias: Venae enim, excepta pulmonari1, &ca cavae parte, quae est intor dextrum cordis ventriculum, & inserti nem ductus thoracici, nil notabile vehunt, quod ab arteriis non receperunt; &interim eκ eadem illa massa arterias pers uente notabilis pars cedit in vasa lymphatica; alia in partium solidarum nutrimentum; alia in lac, bilem, urinam &c. adeoque longe major humorum copia fertur per arterias, quam per venas . Major autem illa venarum amplitudo indicat majorem fanguinis copiam , quae, cum ille ex arteriis hauriri debeat, haberi nequit, nisi quia sanguis in venis haeret diutius , adeoque tardiori progreditur motu. Experi te Sanguis finit quoque celerius per partes interiores; quin in exterioribus saepe im- iρ peditur liber tran litus compressione corporum,quibus eartes illae incumbunt, ipseque haud infrequenter k circumstante frigore condensatur, adeoque redditur minus aptus admotum . Accedit, quod minora vasa in corporis habitu multo in divaricentur ; multisque modis recedant a linea recta , indeque sanguinis transitus etiam reddatur difficilior. Denique quantum mihi colligere datum est , arteriae parvae simul sumptae passim sunt majoris capacitatis , quam maiores , e quibus a
vvεν-.n Scrutatissimus D Leeu euboek vis. 67. conatur probare sanguinem non fluerer- ὰ LE. celerius per majora vasa, quam per minora, facto eum in finem duplici tu , Ac Mi-Eu EMilo. quibus parvi S inter utrumque mediiS, qui cum maioribus continuatum ducturr
244쪽
Tract. IV. Cip. IV de Oreulatione Sanguinis. Ios
eonstituunt. Et quidem bene probat liquorem altero majorum tuborum emisium aeque celeriter moveri per alterum . Et quod minores spectat, certd nisi omnes habeant simul capacitatem non minorem capacitate tubi majoris, movebitur liquor celeri sis per lusos illos minores. Patet hoc evidenter in insundibulo, cujus pars superior, etsi centies latior sit rostro, dc ubique ejusdem latitudinis, non poterit liquor in eo contentus descendere ad certum spatium, v. g. pollicis nisi eodem tempore , tam multum liquoris deicendat per rostri partem pollice longam; ac proinde fluet hic liquor per rostrum infundibuli centies celerilis, quam per ejus partem latam . Idem quoque patet in rivulis. & fluminibus, ubi aqua observatur fluere eo celerius, quo eorum aIveolus minoris capacitatis est . Nec mirum, quia aqua .risterior transire nequit, nisi cedat prior; & illa hanc premit urgetque, haec il- resistit. Nihil tamen sua probatione emeit a Leeuuggenhoeλ : siquidem illi obiectum erat, His arn
Sanguinem in corporum extremitatibus lenti me progredi, in vasis ρropeχον sitis, as rem. Ioue celerius. Non ideo, quia ibi vasa parva sunt, hic majora; sed ob rationes λme supra dictas adde pro disparitate inter motum nostri sanguinis , dc liquorem in ejus tubis contentum, quod horum latera sint rigida, utpote consecta, ut is ponit, ex plumbo; nostra autem vasa pro data Occasione dilatentur, ac constrin
Sanguis etiam circulatur celarius per caput, quam per plerasque reliquas corpo- Celerioris partes; siquidem ubi motus ejus in partibus inserioribus manibusque pendulis Per ἄρον.
per venas ascendentis continuo retardatur, hic e contrario motus descendentis intenditur acceleraturque.
Et licet etiam sanguinis gravitas motum illius per arterias ad caeut scandentis, videatur retardare, quia tamen ille, qui per arterias sursum tendit, ipirituosior est, aptiorque ad motum , & transitus ob viarum tectitudinem versas caput facilior, hinc dicta gravitas non ita in arteriis venit conlideranda . Quod vero sanguis, qui sursum rapitur, sit caetero spirituosior, adeoque aptior admotum, probabitur agendoue sequestratione humorum. Etiam si praecisd determinari nequeat quantum temporis requiratur, ut tota sanguinis massa cor pertranseat. ade, ite suum circulum asolvat; id ipsum tamen aliis quatenus colligere licet ex sequent ibus. Primo: pertus1 in homine, cane, aliove animali sanguine arteria notabilis ca- citatis, sanguis tanto impetu erumpit, ut nisi cohibeatur vitam ejusdem anima- is citissime secum rapiat: quod cani majori, abscissa utr1que arteria carotide , alitiaque hinc inde non nihil constrictis, intra vigesimam horae partem contigi ste observa vit Lomerus Μedicus Angliae famosi stimus; sed omnis ille sanguis, excepto primum effluente, illo tempore utrumque cordis ventriculum , & pulmones trajicere debuit, ergo. Fateor quidem sanguinem in dicto casu non descripsisse ordinarium circulum, ra μὰ ocum ad extrema Corporis non fuerit propulsus, ejusque cursum ob minorem resiis. δ' ML Oh- stentiam versus aperturas sorte in principio fuisse factum celeriorem; at verisimile I est motum sanguinis postremo em uentis etiam multom fuisse retardatum, quando quidem neque ab alio adveniente , neque ope spirituum sussicienter propelli potuerit : sc ut interim Omnibus consideratis , ex dicto experimento eoncludere liceat, totam cruoris massam aliquoties in hora perficere circulum , & cor per
Secundo, pulsius arteriarum s de quo latius capite VI. saltem pro illa parte, quae V
tactu percipitur, consistit in earum expansione per sanguinem, qui singulis cordis 'Constrictionibus in easdem impellitur: com autem arteriae dividantur in ramulos quodammodo infinitos , qui omnes pulsant: necesse est, ut singulis vicibuβ ς corde Lib.m Dd Pr
245쪽
a Io Tr.rss. IV cap. IV de Circulatione Sanguinis.
projiciatur insignis sanguinis quantitas; quae scilicet omnium illarum expansioni sufficiat, com que in homine fano unius horae spatio, fiant ultra tria m illia pulsuum in aliis plures, in aliis pauciores j mani tellum est, totam massam sanguinis praeiato
tempore saepius cor trajicere debere, ut toties reiteretur dicta arteriarum expanso.
5 asa - Verum quantum languinis singulis pulsibus d corde exiliat, propinquius conji-gi Dce a ciemus ex ventriculorum cordis capacitate, quae, secundum communem Anat Angvlυς i. micorum assertionem, in homino mediocris staturae, duas uncias revera amplius si με e cruoris continere valet. Unde concludit praefatus Lomerus, etiam totidem uncia SVM sanguinis δ quolibet cordis ventriculo stingulis constrictionibus expelli: sed cuia dictae capacitatis mensio fieri nequit. nisi in ea da veribus, in quibus tui cap. tequente probaboὶ fana uis multum condensatias est; & quia veros militer quivis cordis
constrictione totus non ejicitur, sed aliquae ejus reliquiae remanent; hinc forsan merito aliquis contenderet, non tantam sanguinis quantitatem unica cordis syllo- Ie expulsum iri . Demux itaque, eae quolibet ventriculo, qualibet vice tantiim , emitti unciam, sequetur equidem, singulis horis per cor transire ad minias tria millia unciarum sanguinis, quae constitutini libras ducentas, dc quinquaginta medicinales, quarum unaquaeqire constat unciis duodecim Iunde supposito in eodem homine eontineri libras sanguinis quindecim cum dimidia, oportet, ut tota malia
sanguinis alia pars. saeptiis larius alia in plus decie sexies in hora cor pertra tuea t. vigesies autem si homini isti solummodo in sint sanguinis librat duodecim cum dimidia. Neque dubitα quin illis, qui ob liberaliorem eorporis liructuram, majoremque vasorum sanguiferori mcapacitatem, multum sanguinis possident. etiam ampliores sint cordJs ca vitates, majoremque sanguinis copiam singulis constricti nibuς ejicienteS. o isso a Curiosissimus D. I Leeame ut eh UT. 6 et cursum sanguinix in anguilla micro euien- scopio contemplans observavit eum esse istius celeritatis, ut spatio unius horae eun- hce k do, & redeundo conficeret longitudinem ducentorum octoginta octo Ponticum, quorum ipsi Modecim conficiunt pedem mathematicum, acleoque omnes simul pedes viginti quatuor. Quantum alanimalia terrestria, & volatilia persectiora in eis sanguinis circuitum dignoscere non potuit ob magnum numerum vasorum sanguiferorum , quae comus, quod inoiciebam, inquit, rubrum faciebam. Eam adi Sanguinis igitur cursum in anguilla observatum, sic a pplicat cursui sanguin Is icUMmi. In homine. Si jarn ponamus, ait, sanguinem in corporibuς nostris eadem celeritate per arterias ferri, o Q in anguillis sertur , a C extremitates Pedum, sive digitorum eorum a cordo distare per quatuor pedes cum parte tertia , sive quin-xaginta quatuor pollices ut antea dictum est : ergo sanguis a corde ad pedum igitos, atque inde usque ad cor novem pedum, si ve centum, & octo pollicum
spatium emetiri debet; unde sequitur, sanguinem a corde usque ad extremas pedum parteu, ac vice vers1 horae spatio duabus vicibus , cum duabu& tertiis tan- . iam circumagi. Haec ille. Conformiter computat sangu Inem horae spatio ἡ eorde per extremitates digit rum manuum conficere quater totum circulum. & insuper paulo ultra ejus partem reris . Ad capitis extrema octies in hora: ila conformiter de partibus cordi magis vicinis . Addit tandem: atque etiam cogitemus nou in multa vasa sanguifera prope cor jacerr, sed etiam in partibus earnosis , sive membranis, ex parte co
cvnfirmentibus, multa esse vasa sanguifera, in quibus sangula brevi spatio circum
itur , mirum non videtur dicamus quatuordecim vicibus horae spatio tantum sanguinis , quantum homo in se habet, ex corde protrudi. Verum licet computus, quem supra feci, non ita sit exactus, ut indete u quo sanguinis periodus conficitur, praecise determinari queat, tamen compotuS D. Leeu-menbora fundamento innititur longd fragiliori. Imptimis ille hic etiam considerare
246쪽
ΠΛΗ. IV. Cap. IV. de Circulatione Sanguinis. 2D
rare debebat transitum sanguinis per pulmones in homine, adeoque circulum facere longiorem : unde adhue minus frequens redderetur circuitus r sed multo lon- Nadmaa. gius quod procirmissis frequentia facit a veritate reflectit, supponendo: sanguinem in nostris torporibus eadem ferri celeritate, qua in anguillis . Quis enim credet unquam anpu i nem anguillae frigidum .ac lentum tam facile moveri,quam no-1trum calidum ,& notabili lentore, haud infectum . E quamquam supponere possumus cor in parvis animalibus esse proportionatum minori sanguinis copia expeI-lendae, sicut in majoribus majori, non apparet tamen comparatio facienda animalia terrestria persecta inter, & pisces, praecipue anguillam, quae ob ingentem viscostatem fibras motrices habet minus validari spiritusque lentos, ac tardos. Unde etiam ipsa anguilla movetur admodum tarde, imo minus integrae horae, qu1m luctus pl- seis, qui substantiam habet teneram, & siccam , unius minuti spatio, progreditur: ut proinde etiam sit ratio majoris tarditatis ex parte moventis . Huc quoque reser
illa, quae superius dicta sunt de celeriori transitu sanguinis per interiora, ct majores
Non est quidem ingens differentia inter conclusones computus D Lee venishoeh , & mei supra dati: at major foret, si manentibus caeteris, consideramet spatium, quod emetitur sanguis transeundo per pulmones : sed existimo , minorem frequentiam circuitos in ipsius computu abundo compensari per majorem, quam sanguini inesse probavi, motos celeritatem , etiam considerato illius transitu per pulmones. Ut proinde mea ratiocinatio optime conveniat cum observatione D. Leew enhoe , quam ille non ben8 applicat cursui sanguinis in homine. Praecipua causa circulationis sanguinis, est illius e corde in arterias propulsio, de arteriarum constrictio: quibus deinde ulteriores causae ejusdem propulsionis,& constrictionis adgungendae sunt; de quibus latius ea . o. de pul bus. a '' Usus circulationis est, ut funguis ad omnes corporis parres, tam pro nutritione,&. 'ccietione, quam pro caloris tonique conservatione deferatur, viritus. ω humores excrementitii suis respective Pribris offerantur,atque a reliqua massa ferregentur,crvor ipse a corruptione praeserveturi, materia in viris pro semine, in mulieribus pro lacte, aliisque ad generarionem requisitis fune ditetur: eκ quibus ulterius infinita corporis humani commoda exurgere manifestum est: adeo ut, cessante . hoc circulari motu, vitam supere me sit impossibile. Finem huic capiti impositurus Lectorem admonitum volo; descriptiones circu. Iationis sanguinis in principio allatas non habere locum in sortia, ubi maxima pars In tu msanguinis circulantis neque transi per pulmones, neque per utrumque cordis ven- - . triculum; sed modo per dextrum, modo per sinistrum solum: de quo transitu plura dicam sequenti tractatu. Adaequata autem . & omni homini competentis circulationis singulnis descriptio, mihi v idetur haec: motus sanguinis, quo is corvis cavitate recedit per arterias, e per atiam viam ad cordis cavitarem redit. Quamvis respectu nostrae Circulationis admoddm parum explicet.
Notandum insuper, Languinem in scem non tantum circulari per proprias eius partes; sed etiam per arterias umbilicales deserri ad membrana S, α placentam uterinam , indeque rursus pei venam umbilicalem transmigrare ad foetum, S reliquo sanguini a partibus inferioribus ad cor tendenti commisceri. Prout ostendetur latios tractatu sequenti: ubi etiam manifestabitur usus dictaruns viarum particul xi 'm, di ratio cur post nativitatem Occludantur.
247쪽
a i a Tram IV. Cap. V de Calore naturali, M.
De Calore nasinali, adeoque de motu intestino, ct fermentatione sanguinis : quibus obiter praemittuntur quaedam de humore primogenio, s de calido innato
Veterum affine tu Agna veneratione Medici omni tempore prosecuti sunt calorem naturalem, Vis,um L IV L eumque alii facultatem ipsam, alii facultatis instrumentum esse voluerunt.
lido inis Ut vero illius perennitatem intelligerent, commenti sunt substantiam quandam , malo. pinguem, & oleosam omnibus partibus, sed maxime cordi inhaerentem, qua calor iste proxime fovetur, quamque consumeret veluti flamma Consumit oleum lampadis, aut sevum candelae . dictam autem substantiam vocabant bumidum primoge nium,&compositum ex ipsa,& calore, calidum innatum : de cujus essentia, ac na- ωMNE Ti. tura summopere disputabant. Omnes quidem, ait SENNERTUS, Pi lusophi, Θ Μedici fatentur , ealidum , ω humidum inuatum animatorum esse praecipuum animae vegetantis instrumentum : sed quae sit ejus natura maxime dissentrunt I adeo quidem, ut quo quis in investand.t eaIidi innati natura ptares authores in consilium adhibeat, eo fere incertior reddatur. Raiis A. Ego istam obscuritatem ,& incertitudinem inde ortam puto, quod essentiam castinitatis. Ioris generaliter non conceperint:ὲ quam prout scilicet spectatur in corpore calido moderni Philosophi constituunt in celeri, & confuso motu corpusculorum. Et certe Cal- ρωα plures experientiae satis videntur convincere, vel calorem esse ipsum dictum in ' tum, vel saltem proximum ejus essectum; quo admisso, ut concipiamus caloris nostri continuationem, opus non est recurrere ad aliquam specialem, atque ignotam
corporis substantiam; ita sufficit pro praecipuo ejus subjecto ipsia languinis massa;
prout scilicet componitur ex variis humoribus, ct spiritu. Non judico proinde necessarium speciatim tractare de calore, naturati , eatido, innato, aut humore primogenio; sed explicato l anguinis motu intestino, ejusque cau--ιάμα. sis assignatis, etiarn de illis pramominatis suificienter dictum fore existimo. vanis Din. Est autem sanguinis motus intestinus varia, celeris, ει confusa particularum Mireus. ejus agitatio , qua in se mutuo ι ussae expanduntur , divelluntur, attenuan-- θυιν- tur, oc. ria. Μulti moderni Authores frequenter mentionem faciunt de sanguinis esserue-T Hiatio. sentia, ebullitione, er accensione I per quas si aliud, quam motum anguinis intesti- inscensio. num intelligant, ab iis omnino recedendum judico . Adde, quod istae denominati nes quibusdam videantur duriusculae ac magis propriae,ut nimiam sanguinis tumultuationem, calorisque excessum, quam ut naturalem significent. M tin san Oritur autem sanguinis motus intestinus ob magnam ejus hetermeneitatem, in-rGnis εmeis deque resultantem meatum s si ve hi sint proprii partium pori, si ve inter diversias I isus unis, partes interstitia) differentiam , adjuncta insigni spirituum, ac materiae caelestis copia : haec enim dum varios, variaeque figurae meatus libere perfluere nequit, vi aulidam hinc illinc impingit in eorum latera; atque ita particulas sanguinis multi- Iariἡ exagitat, a se invicem distrahit, ac ruritis in se invicem impellit: sicut aliae aliis motum imprimant, &ab iisdem denuo motum recipiant, se mutuo mird exagitent, alias ab aliis disjungant, dilacerent, attenuent, &c. Spiritus quoque, quia
caereris sanguinis partibus aptitudine ad motum praecellunt; dum hunc secundam lineam Diqitigod by SOoule
248쪽
Tris. IV. Cap. V. de Calore nasurali, a I 3
lineam rectam describere conantur, in particulas dicto conatui obstantes impetum faciunt,easque varie concutiendo non parvam luctam, & motum intestinum cMitant. Λdde, quod sint quodammodo instrumenta, quibus med antibus materia ce testis quae sorte per se potis non est movere particulas crassores ravum motum
Habentur particulae heteros eneae potissimum ex aslumnis: si quidem non tan- -τ- tiim in diveritis alimentis ; sed etiam in unico moraliter simplici ingens observatur Merogene substantiae diversitas , sic ut ex ipso pane per artem chymicam educatur non con- - . temnenda spatium vinosorum copia, aqua, oleum, & sal, tam volatilis, quam fixus ex quorum variis combinationibus ulterius resultant quodammodo innumerae aliae particulae, quoad motum,figuram, & activitatem discrepantes. Vide cap. IX
Videtur autem ad hunc motum, adeoque ad conser vationem caloris naturalis , . - prae caeteris conducere materia sulphurea, seu ole is alimentorum, maxime dum/μ ρ. aliquatenns volatilis est. Enimvero, umetabilium olea stillatilia, etiam ita exigua quantitate sumpta, statim calorem sanguinis intendere observantur;& pau- lo liberali lis ingesta illum reddere valdd excedentem, vehementemque sanguinis tumultuationem excitare. Hisce adjungenda est materia nitrosia, quae, mediante respiratione jugiter eκ aere desumitur: imo motum sanguinis intestinum, adeoque calorem naturalem, maxime dependere ab hac, re materia sulphurea, quae simpeditatur ex assumptis , quatenus simul congredientes luctam excitant, probavi cap. VII.secundi tractatus, agendo de usu respirationis. . Constat experientia calorem sanguinis, adeoque motum ejus intestinum, magis . .
vigere in corde, quam in reliquis partibus, & potissimo m in sinistra ejus cavitate;m quod imputari deui tum majori anguinis ibidem existentis copiae, tum particulis τ' 'aeris recenter in massam sanguineam admistis: quae cum vatis pulmonariis coercebantur,motuque translatorio serebantur magis directδ,non ita particulas sanguinis concutere, dcagirare poterant, sicuti in ampla illa cavitate: dum vero cruor rursus ex dicta cavitate expulsus est,statim in varias partes distrahitur, motu circulari magis in directum transportatur, & spiritu , aliaque materia subtiliori, multum spoliatur: ac proinde motum ejus intestinum rursus diminui necesse est, licet fortassis anguli ex arteriarum divisionibus resultantes , aliquid ad inotus confusionem contribuant. Ut vero sanguis ex omnibus corporis partibus ad cordis cavitatem refluus, in iis, citius incalescat,magisque sermentetur, mnitum conferunt sanguinis reliquiae,quae post singulas cordis systoles in cavitatibus illis inter sulcos, columnas,& fasciculos fibrarum remanent ; quaeque in iisdem cavitatibus praevid multdm agitatae,& ca- .lefactae , indubie motum suum, Ac calorem sanguini advenienti statim communieant . Consere quoque ad eandem sanguinis sermentationem portio illa languinis, quae ex variis venulis in dextram corvis cavitatem hiantibus confluit ad eandem cavitatem , quaeque brevi itinere a sin stra cavitate, adeoque calore naturali magis dives, eo adducitur. Habet antem intestinus motus sanguinis adjunctam notabilem ejus rarescentiam: etenim si in animali perfecto, Ac vegeto examinentur venae, dc arteriae, repe rientur sanguine plenae, ac turgescentes: si deinde idem animal sine effusione sanguinis, V. g. strangulatione, occidatur, statim invenietur sero tota cruoris massa a collecta in venis, quae tamen nulla proportione magis, quam ante, erunt expansae: Certum argumentum,madnam deficiente calore naturali factam esse sanguinis con-
delitationem ', adeoque illo vigente insignem fuisse eiusdem sanguinis rarescentiam. Insuper illis, quibus venae conspicuae sunt, igni assidentibus, hae statim intumesce
re, trigori vero expositis, detumescere obstryMitur , pnde quoque evidens est, san-
249쪽
ar 4 Tract. IV. Cap. V. de Calore naturali, M.
gulnis particulas pronas esse ad expansionem, atque cum majori calore magis,eum minori minus rarescere. 6--- Hinc patet motum intestinum sanguinis etiam recte vocari fermentationem; clim sermentatio in humido non sit aliud, quam motus ante descriptus cum notabili particularum expansione. G ιν -tas Usus motus intellini est convertere e tam advenientem in sanguinem, atque . . ursim. hunc ulterius perficere in ordine ad nutritionem,& accretionem, calorisque in partibus solidis conservationem : item ad spirituum, bilis, aliorumque humorum Pr ductionem . Et generaliter omnia i lia,quae calori naturali adscribenda sunt,ab hoe fonte originaliter scaturiunt: chm, ut dixi, vel ipae calor idem sit, ac motus intestis nus, vel proximus hujus effectus.
L eoanginatione, alternatim fiente . Unde duplex datur pulsus, eordis scilicet, arteriarum, sui consormiter describi possunt. Palμι υν. Pulsus cordis se manifestat manu applicata illius regioni,nimirum sinistrae partidis ianda M. pectoris, & hoc aperto in vivis animalibus oculis conlpicitur. Pulsus hujus, vel il- statiari lius arteriae sentitur, apposita manu alicui parti, ubi arteria non est profunde sita, , uti in carpo, temporibus,&c. In macilentis etiam saepd ad oculum apparet;sed per si in vivo animali arteria denudetur: ut proinde opus non sit hos minus pro hare ulterioribus argumentis. Unde ad explicationem causarum , ct modi fiendicet νω propero e. A, δ. 'itaque cordi diastole, seu dilatatio ex eo, quod sanguis e dextra cordis auria.ώ..is. cula,& simul e trunco venae cavae, ac quibusdam ejus ramis incidat in dextrum ' cordis ventriculum, atque eκ vena pulmonaria,& sinistra auricula paucisque cavae ramis in sinistrum: ubi tum propter majorem calorem,& acti vitatem sanguinis,qui vero similitis in ventriculis cordis a praecedent; expulsione relictus est, tum propter materiam auream pulmonis ope suppeditatam, particulae sermentati vae exaltatae , &in actum deductae, totam massam ibidem existentem in molem ampliorem a tollunt; se,ut haec tam ratione suae quantitatis, qu1m rarescentiae eosdem ventric . Ios dilatet expandatque.
μι θηλ Cordis angustatio, si ve systole ex eo, contingit, quod sanguis Ita in cordis antristi. agitatus, & rarescens impetu quodam impingat in ejus fibras, illasque irritando,&concutiendo spiritus abundantius determinet per nervos in cordis musculos, qu c. p. his, rum contractione arctentur ventriculi,& cruor in iis contentus expellatu . Unde, ..isis; isti cum idem ille cruor, esinistro cordis ventriculo expulsus , transire debeat ad partes Οὐενἐινῆ remotissimas, idque Per vias non raro praeter angustiam naturalem, I frigore, aut Aorati extrinseca pressione coarctatas, ideo etiam dictus ventriculus fibris crassioribus, &robustioribus, quaeque inde exsurgunt lateribus crassioribus , circumseptus est: ut scilicet iis mediantibus fortius constrictus, sanguinem majori impetu ad extimas corporis partes impellat. d. di Ceim vero sanguis , tum abalio adveniente, tum 1 valvulis orificia venarum 'o ara claudentibus, impediatur, ne corde constricto In venas remeet, hinc necessario e κ rarum. ventriculo dextro pellitur in arteriam pulmonariam dc ea snistro in a ortam, easti;
sua copia expanssit,atque ita earum di assolem, seu dilatationem essicit.
250쪽
TORI . CV. H. de Pulsibus. II r
objiciet forsan aliquis, o ubd eo tempore, quo sansuis ex corde ejicitur in arte- ω--.rias, alius in iisdem preexiit ens trans nigret ad venas, ac proinde dictae arteriae perinjectum sanguinem expandi non debeant. At sciendum est. cruorem in arteriarun, Resip- diastole tanta abundanti1 non transire ad venaS, aut partes circumstantes, quanta
eodem tempore e corde uinetur in arterias cum enim arteriae ramnem, quem vehunt, sanguinem 1 corde recipiant ; si in cordis systole aequalem portionem dimi
terent, iam in eius diat hole. cum nullum recipiunt, omnino sorent vacuae Tubi tamen autopsia non tantum demon, frat sanguinem Copiose conti neri in arteriis tempore earum systoles; sed in super una cuni ratione convenit, illum tunc temporis abundantios cedere, tam in venas, qnam in mi tionem partium; humoresque non alibiles multo uberius, quam tempore diastoles ab ipsa nuissa separari. 1 veri, ratione fiat arteriarum systole,non ita clarum et . Plurimi eam consi- IU νsere autumant in il Iarum subsidentia orta ex eo, quint sanguine in venas,& partes sidi is amis
nutriendas transeunte, evacuentur, atque ita illarum latera, minori sanguinis cm Narum. pia interjacente, concidantis
Λt verosi milius est arterias quoque per propriam constrictionem a spiritibus in Pratria.
fibras earum infitientibus coarctari, adeoque sangLunem potius exire arteriis, qui aesνήισηνω angustantur, qu Iarhasce a mustari, qti a fanau seareditur. Hoc enim prohatur primri eκ arteriarum si mictura illae siquidem fibris transiver- P οδ ρων sis, sive anularibus densissime accumulatis contextae sint, quae pariter, ac fibrα 'timisa ventriculi, re intestinorum, carneae, ac motrices apparent, ut proinde etiam in , arteri--- arteriis aliquis motus peristasticus sit admittendus. Emicat insuper magna istius motus, Ec constrictionis arteriarnm necessitas: et Anecessita. nim com sanguis ex arteriis in venas; item bilis, succus pancreaticus, pluresque , malit humores, aut saltem eorum materiae, in sua receptacula transeant per meat
admodurn angustos; motus ille qnem a corde acceperunt, quique in partibus remotioribus valdὰ debilitatus est , non videtur lum ciens , ut dictos humores per ejusmodi mea ins debite transmittat; sed brevi oritura horum obii ructio, nisi illi
arteriarum constrictione de novo protrndanturi Sunt quoque aliqua experimenta, quae idem suadent: ac imprimis reserente Ri- PM OV verio in obser vat ionibus: Nob Ins Vιν Antonius Mesre sexagenarius sanxuineo tem- νιν τι
peramento, et habitu athlet eo praeditus , eum diebus insitis calidissimis Lutetia MonoeDum venisset magni itineribus,multo ρotu sese ingurgitaverat ad Him extinguendam ab aestu con/νactam; tribus verδ, aut quature diebus a reditu suo. incidit in omnimodam urinae sinpressonem. Hanc cum ex defectu trasicolationis ρer renes oris judiens ut Medsti ρMaebotomiamproposuere largiter celebranaeam. Ex. reactus ei Iur fuitsanguis ad libram: ae vix Bora elapsa a venaesectiones e aeger.'oquentem urinam a renibus ad vesicam peν ureteres,oest brevi eam redditurum pνοfessus est, ac paulo post matulam petiit, quae cum unica mictione replereιur, ali vase fuerunt agerenda, ita ut intrae horae spatium 'lurra urinae libras excreverito
Hujus autem eventus nulla dari potest ratio plausibilior, quam, quod propter humorum redundantium, arter ae emulgentes; ita fuerint distentae illarumque fibrae ita compressae, ut spiritus pro earundem constrictione debitὰ influere, ac proinde hu- mctes ierosos, per angustos renum meatuS protrudere nequiverint. Insuper in cane vivo, ligata, vel compressa arterili v.g. a ta descendente, tran- 'M- sbit nil ilominus,leste Lomero, om nis sanguis in venas; cum autem hoc in casu ab ri m. alio ad Ueniente non urgeatur,& motus praevid acceptus multiim sit debilitatus non apparet, qua virtute protrudet etur in venas, si non a spiritibus per nervos insta ligaturam in Pri , dc ulterius per arteriae fibras anulares Gentibus
Porro non tantum cor,& arteriae ; sed etiam cordis auriculae specialem habendpulsitan qui cum pulsu arteriarum quoad tempus systoleso. diastoles moraliter co-