장음표시 사용
191쪽
1 si LIBER I. Quod si nihilominus renascentis tuberculi rudimentum quoddam ex difficili aliqua urinae eminsione ex immisso cathetere vel candelae sentiatur, idipsum cera viridi vel admixto etiam olei vitrioli momento protinus elidendum est, & cicatrix ut dictum est confirmanda. De eorrectione II tomatum. CVrationi carunculae callique vrethrae grauissi ilia saepe superueniunt symptomata, quae illam no modo interpellent, sed aegrum etia medico quamlibet sagaei eripiant: eiusmodi sunt haemorrhagia,dolor ardorque & inde rigor,sebris,fluxio instam matio,abscossus,isthuria insuperabilis, sphacelus, mors,quibus omnibus promiscue occurritur tum diaeta frigida humidaque & tenui per totum curationis carunculae spatium,ita ut omnis intemperies calidior frigidiorque aeris, ciborum,ani inique & corporis motus longissime arceatur: tum pharmacia, per levem purgatione in ipso curationis tuberculi progressu frequenter usurpandam taper iniici eda ut clysterem leniente, quam per assumenda ut mannam,cassiam, strupum de cichorio compositu & rosatu laxatiuu, diacatholicon diapr. simplex insusum rhei & agar. thochiscati Ru de nil chirurgia per phlebotomiam sub initium curationis celebrandam .Eadem vero symptomata praesentia & iam aegrum prementia peculiariter propriisque remediis curanda sunt : Si qua igitur insignis haemorrhagia & uberior sanguinis es uso rupta
a cathotere vel erosa a cat eretico medicamento mentulae venula arteriaue obrepserit, ea quide protinus co primeda est tu revulsionu speciebus omni-
192쪽
bus ut per phlebotomiam venaru cubiti pauca creabraq;, per bracchioru frictiones & deligationes dolorificas,per cucurbitularu siccaru ad hypochodris& lumbos appositionem,tum vero repercussion bus per topica frigida siccaque & altringentia ad mouenda immittendaque. Admouendorum exemplum est.
succor. plantag. & solan. an. j iiij aceti rosatis ij soueatur inde regio pubis, perinli & lumboruriisdem liquoribus adde albumina Ouor. duorum, puluer.boli armenomyrtillorum,rosar rubrar.sam guinis draconis,terrae sigili. cortic. mali punici an .
3 ij mastich. J si misceatur ad ignem in cataplasma
quod a fotu stupis cannabinae exceptum eidem regioni admoueatur ter aut quater in die. Ex iis de suecis cum sarina hordei fiat quoque cataplasma.Salu tare admodum est unguentum de cerusa eam phoratum, scuti lumbis etiam post solum praedictum aut. ex aqua aluminosa apprime conducit lamina
plumbea superinducta quae hydrargyro illita sit.Ex immittendis alia liquida sunt ut per siphunculum in v rethram iniiciantur et quales sunt sueci & aquae stillatilis herbarum refrigerantiu plantag. lani
sepcruiui,cquiseti,permixto oui album ine vel bo- lo armena, sanguine draconis & corallio dissolutatis & excolatis : alia duriora sunt ut unguenta de emplastra epulotica praedicta per ceream candelam intromittenda ad carunculae sedem , dolor ard6rque vel ex eatheteris attritu, vel ex cat haeretici remedii ero sone, vel ex ulceris puti trudique ab urina acri vellicatione accensus an Odynis refrigerantibus humectantibusque sedandus & extinguendus est, omisia interim carunt
193쪽
LIBER I. culae curatione detractaque ad tempus candela e rea.Ex imjciendorum genere sunt lac caprillum, sininum , vel sincerum vel dilutum succo veΙ aqua plantaginis,solani,semperuiui.
Mucago etiam seminum psyllis & cydoniorum extracta ex iisdem succis aquisque frigidis mul tumque cum caphurae 3 si agitata fit liquidior
ut in1iciatur. Sic & albumen oui cum aqua rosata &caphurae eadem dosi multum agitatum. Simile eitdeeos um hordei mudati, flor.vIOlar .ros.&seminis
psyllij & cydoniorum, addito praesertim syr. violato: hecaute omnia per sphuculum in penem sunt
immittenda diuque ibidem continenda , manu etiam ne effluat glande apprehensa,sieq;per candelaintromissum unguentum album rhasis cum opto promptissime dolorem ardoremque omnem demulcet & extinguit. Ex admouendis autem sunt solus ex oxycrato vel ex succis aquisve frigidarum plantarum addito aceti rosacei triente: item cata plasmata ex farina hordei cum iisdem succis .In aD sumendis denique numerantur str. ViolaceuS, ne- nuptiarin. de althea ex cochleari ante singulos pastus 3 ij pondere assumendus.
Quod si crucians dolor ardorque exurens ad ceris uicem vesicae aut carunculae sedem, fluxionem prolectarit unde inflammatio & pestifera metuatur ischuria, tum vero reuulsionum species omnes inhaemorrhagiae curatione modo enumeratae, quantumuis eaedem quoque sub initium curationis tuberculi usurpatae fuerint, denuo tamen usurpan
194쪽
derivationi, parcissique oppressae leuationi primum conducit, mox quoque topica repellcntia in eadem haemorrhagiae curatione pro posta super dolen-lcm N aestuatem partem aliasque vicinas applicada sunt, eaque tepida non valde calida ne humores fusi concitentur: postmodum autem in augmento statuque repellentibus mixta digcrentia, sicuti indeclinatione digerentia sol a. ut olei cham qn . liliorum, ros & myrtili. an.' partes aequales: cum cera alba, fiat unguentuna. N. folior. plantagin. solani, summitatum rubi
cham. & melil. an. p. j. coquantur & hoc decocto foueatur pars dolens. N. rcsidentiam contusam & cribratam, cui adde farinae hordei dc fabarum an .s iij axung. porci quart. j. fiat ca apta sua. Et illa quidem in augmento & statu, in declinatione v cro haec φ.Ol.cham m.& anethini vel lilior.& sipat an .m si laritas lentium fabar. cicer. rubror. an. quart. si seminis cum in i 3 sistat cataplasma addendo puluer. stor. cham m.&
Abscessu curatio. IAm vero si non repulsa digestave phlegmone,
vel nullis vel certe tardius adhibitis remediis 1n abscessum degeneret qui foras vergat manifesto tumore, rubore & dolore lancinanter tum suppuratio eius arte iuuanda est,& ecpyiticis remediis acceleranda, quale est catapl. hoe B E. rad .alth.& lilior. an.quari . . solior. maluae,al-tlieae, achanti an. m.j. fior. chamaem. melil. an. p. j.
195쪽
3Q L I B E R I. caricar .ping .paria iiij. passul. purgat. paria XX. coquantur & colentur. Hoc decocto pars foueatur ergossipio, deinde adde residentiae contusae di colatae, farinae litis, foenu gr. & tritici an .J ij butyri, axung. gallin. adipis suilli an. quart. si tandemque vitellos ovorum ij. fiat cataplasma. Tale etia est basilicu utrumque , & in stigiatori materia empl. diachylon, & de mucilagin. suppuratus autem abscessus scalpro vel cautero potius actuali aperiendus est, ante persectam etiam suppurationem, ut emisso pure & soluta ischuria cer- pix vesicae urinam libere transmittat. Gangrana ct sphaceli curatio.
Quod si a magnitudine fluxionis non repressa sangrini tandemque sphaceli periculum impedeat, tum cataplasmati ecpyitico pauca digcrentia intermiscenda sunt, quae redundantis partemque opprimentis fluxionis portionem dissipent, vi pars melius perspiret & a putredine vindicetur. Eiusmodi sunt farinae fabarum, lenti uin, ororbi & lupinorum , sed si ne hac quidem arte& cautione gangraenae & sphaceli perniciem amoliri licet, tunc ad serrum ignemque,& corruptae & emortuae substantiae auulsionem celeriter decurrendum est, ne pars sincera trahatur vitaque aegro rapiatur. Interea dum phlegmones abscessis & gangraenae curationi prudens incumbit medicus , restitantem urinam sedulo proliciat vel c reolo, vel potius cathetere in vescam demissis qui
plumbeus sit cauusque, & butyro vel oleo oblitus, per quem urina prostuat, ideoque continenter g standus
196쪽
DE ITERI L. VIRILI. I Issandus donec euratio tota expedita sit. Deniques haec quom, ars tumoris mole & duritie eludaturi adeo ut catheterem non transmittat,tum ceruix vescε vulnerada est, ut ex vulnere li- iberius urina defluat,donec tumor subsederit, vel digerendo suppuran- doue, vel eradendo &
197쪽
Liceat mihi igitur apud vos physicarum & m dicarum rerum adolescentes studiosissimos abdita quaedam almae & procreatricis naturae consilia, de sexuum duorum maris & foeminae discrimine di de
ossiciorum & instrumentorum cuiusque opportu nitate,breuiter perorare. Hanc uniuersitatem totam, quam mundum vocamus, in superiorem & inferiorem regionem natura partita est. Illam coeli nomine, ex unico excitauit elemeto sit inplici, fereque immutabili,& sempiterno.Huic enim nullum materiae communis commercium cum aliis inferioris niudi partibus interesse voluit: neque id ipsis ira cum illis ipsis inuicem commutari; sed illi uni motum circularem perpe- tuum, sibique ipsi semper similem, aeternitatis suae testem affinxit: ino tamen ut ad locum altu accedat, cum sit coetu perfectissimum , nihilq; ei desit,quod loci mutatione consequatur:sed ut quam simi li i muprimo motori suo Deo, licet immoto & constanti, euadat, & quemadmodum ille ubique est, sic ubique coelum quoque sit quoquo modo possit. Inferiorem autem , & sublunarem eiusdem uniuersitatis partem ex simplicibus Uementis quatuor igni,aere,aqua,& terra conglutinauit. Quorum i certam lubricam semperque nutantem natura,cum Primarum qualitatu, quarum singulis singulae prae-iunt, coniurata inter se distordia,tum subiectae materiae primae, mutabilis varietas efficit. Haec enim
ipsa nihil est aliud , quam potestas quaedam excipiendis vicissim rerum dissimillimis formis destinata , ex quibus recentes nouaeque excussis prioribus protinus succedant. Proinde illa tandem e-
Iementa mutari necesse est, si quidem potestas hete,
198쪽
LIBKR ΙΙ. quae alioquifrustra sit, in actum exitura aliquando sit, eademque ex seipsis inuicem propagari , atque
adeo eorum unumquodque,mutuo praesertim symbolo iunctorum,in unoquoque potestate desidere, Rabulari,latitare statuendum emMiXta autem e quatuor primis illis . & simplicibus elementis corpora,vagam pariter, fluxamque,& caducam naturam,tum ex eadem materiae secundar inconstantia, tum ex primarum qualitatum capitali inter se & intestino dissidio,sortita sunt. Ab
hoc enim euersa tandem, ex mixtorum substantiis prior serma recedit, moxq; nova alia & recentior ad eandem accedit, quae aut temperies est, aut ceI te vis quaedam diuinior in temperie constituta. Porro mixtorum genus uniuersum duplex omnino est, persectorum,&impersectorum .Ex quibus haec firma constantique forma orbata, finitimam affinium elementorum speciem celeriter facileque subeunt. Talia sunt meteora omnia. Illa autem bipartita sunt, animata nempe,& inanimata. Horum quae subterranea sunt quatuor ex materis discrimine,notantur differentiae:lapidum,succorum,te rartina, metallorum.Illorum formae,vjtaeque variatas tres veluti tribus & familias digessit, vegetatiuorum, seu plantarum unam ; sentientium, seseque mouentium,& brutorum alteram; intelligentium, ut hominum,tertiam.
Hic hic vos appello physici& medici auditores
hic physeos & naturae velut rerum omnium sapientissimi architecti numen eximium, & singularem in conseruando hoc ultimo mixtorum genere curam, industriam,& prouidentiam accurate attend. te,animaduertite,recognoscite. Etenim cum mise-
199쪽
cam prorsus hominum sortem sine vitae aeternitate
illa duxisset, quam tamen repugnantibus principiorum originis sul viribus oppugnari,tandemque expugnari meminiiset vitam sane ipserum propagatione specierum, insitoque generationis clesiderio perpetuauit. Hinc enim ex senescente, marcescente, penitusque tabescente nouum hominem suscitat: & moribundi parentis animam veluti per Inanus liberis traditam, d infinitam potieritatis seriem transmittit. Ergo generationis principia duo, semen,& me seruum, totidemque sexus marem &.sceminam, in hominum ut & brutorum genere, naturae solertiaci benignitas commenta est: vi ab illo generatrix facultas , ab hac idonea generationis materia conferretur. Hic rursum mentes vestras erigite: hic acumen vestrum excitate,& admirabilem naturet sapientiam in hoc fingendo sexuum discrimine suspicite. Vtrumque enim generationis principium ambosque malis & sceminae sexus, aliter quam in Planiis, quarum est unicum generandi, seque ipsas alendi studium in animatibus:sed praesertim homi-oum specie discerni voluit, ut sublimioribus men-
ais operibus vacare possint,quibus omnes,praeter alendi generandique communem plantis omnibus Ec animalibus facultatem, magis minusve vigere hinc deprehenduntur, quod sensu valeant, qui cognitionis species quaedam est, motus quoque tanquam functionis huius adiutor tum hominibus, tu caeteris animalibus adiunctus est: isque duplex. Vnus quidem illustrior, loci mutatione constans, in
iis animalibus, quae κινητικα vocantur. alter Obscurior . ex partium contractione sola & remissione,
200쪽
r36 LIRAR II. cuiusonogi est spongiarum,& ostrearum. Uterquet sane declinandi, prosequendive eius causa, quod noxium, vel utile a sensu in primis perceptum , deinde a mente iudicatum sit. Itaque in animalium senere neque mas solus quod procreationis loco,
scelusque commeatu & alimento careat neque sex-mina s ola, quod procreatrice facultate spoliata sit propr iis procreandi viribus quicquam praestitisse
unquam visi sunt. Quinpotius amborum sexuum coitias ad procreationem necessarius semper fuit rncm quidem ut ex iis inter se mixtis omninoque occumbontibus, nouum animal reuiuiscat: sed ut eoru in facultates in utero confundantur, cum se mine sexus utriusque , quod subinde at tracto p e mixtόque sanguine menstruo consormetur, alatur,
& augeatur. Ergo maribus colem ad seminis emisissonem, foeminis uterum ad eiusdem admissionem, scelusque ex eo ipso dc menstruo conformationem natura largita est. Sed enim omissa parumper de seminis menstrinque facultate & natura,disputatio- ne: nunc de foecundis sexuum congressibus , eorumque causis modice philosophandum est.
Coitus animalium materiam, semen nimirum, item instrumenta, colem 3c uterum,modis desgn uimus e caeteras eiusdem causas deinceps appon
mus.Coitum enim efferata quaedam libido,& titillans voluptas incredibiliter prouocant, ex quibus illa testium vasorumque spermati corii urens quaedam prurigo est: dum illa vel opprimente seminis copia, vel pungente acrimonia, spirituque inflammante laccssita,vehementi eiusdem excernendi d siderio noctu, diuque sollicitantur. Hanc autem se minis excretionem tanto maior comitari voluptas'