Respublica, siue Status regni Poloniæ, Lituaniæ, Prussiæ, Livoniæ, etc.-fdiuersorum autorum

441쪽

in navibus sitae sunt, bonam aestatis artem temporisque expeditioni comisiodi in progrediendo trivisse Turci- as autem clastes cito institutum curim ei fecisse. Nulla autem res Turcis niua agilitate plus commodi contra ios adfert,cluam ipsorum parsimonia, nostra ingluvies. Vinum enim , nitesque delitiae , sunt nostris exercitiabus tanto impedimento, quanto Tur- his commeatus simul Mirum itaquet 'o est , quod ipsi in expeditiones rant quam optime instructi tormen sis, globis, pulvere sulphureo, d com-

neaturi iis enim rebus currus terra, triremes mari onerant: non vino, mullis rebusque non necessariis fundi denique in bella ut pugnent, non crapulae indulgeant.

XIV.

442쪽

DE NOVO IN OLONIA

Rege eligendo Honorii

Arionis Polonicae studia volutate adeo mobiles si int de privatis uilitatibus ducuniatur, Ut futurarum ejus actionum difficile judicium existat nihil ni inus tamen, ut Amplitudinis Vestiniandatis obtemperem, lum jubet, ut de novo eligendo Rege Polonoru luid ego sentiam , in scriptis referam, libenter ea, quae ingenii mei imbecilli. tas, tantia nulla earum partium, quibus aliquot me anni detinui regnitio suppetent, communicabo R se num Poloniae, ut nenio nescit, electi . x una es , non haereditarium , c reges liguntur, non ut tanquam regnum absolutam exerceant auctoritatem,

scd tanquam civilia Reipublicae capita, imul una Sera tu de pace, de bello, rebus arduis ac deliciis nobilium conjunctim decernant. Senatus abs que nobilium interventu atque consensu eligere non pote t Nobiles vero, cum aliquis ex nova stirpe Rex inducendus

443쪽

cendus est, ad Comitia in armis conisistunt, pei inde ut consueverant prae-

toriae cohortes in acclamandis Impe- ratorii, is Romanis Eo loco us in ar- nis . lixta libit tam ipsorum ex eligitur quisquis eligi cupit, ei obii iratis magis, quam Senatorum favor gratia aucupanda est Plerique suntes candidati Principes , qui, praesenti

interregno proponam tu et verum

quia celebriores sunt Dux Parmensis, Archi dux Ernesius Austri ae , alvo da' Translylvaniae, vel elus cognatus Car- inalis Battoreus, et Princeps Sueciae; le his meam sententiam declarabo,

mittamque indigenas Nobiles , quos

actos nuncupant, siquidem inaniter: redi puto, fore, ut Polonica capita consens ira sint ad unum ex se ipsis

promovendunt , cui caetera omnia Da-

tura aequalia sub sint ibediant: quod

a sexcentis annis nunqUam accidit, post electum scilicet Pias tum illum pri- muna hominem sordido genere narium , quo tempore Respublica non dum leges, quibus utitur, constabilii verat, de populorum ingenia moresque plurimum a praesentibus discrepabant. Si aetatem, prudentiam, virtutem militarem Ducis Parmensis respexe- 1imus, nulla adversus illum exceptio dri timen

444쪽

ttinenda videtur, cum jam provectae talis , rerum humanarum experientissimus , si nostro seculo praeclaruexillat Imperator, materno genere Astriacam stirpem referens , quae in e Senatu plurimum pollet, ex domo Far

ne si Farnesii Cardinalis Poloni Regni apud Sedem Apostolicam Pr

iectoris nepos, a quo Cardinale Polo publice de privatim in Italia eximi honores, plurima benevolentiae argumenta retulerunt: neque deficit allum pecunia , cuius ope apud Nobilitatem gratiosus fiat, si tamen homines habuerit virtute atque eloquenti insigne , qui in Polonia causam sita

tueantur : hae quidem omnes dot sunt, quae magnum rei momentum a eam Coronam consequendam asterrdeberent.

Verum plurima , neque minori considerationis eidem obstitura evide: tur. Primo quidem origo tali cnii ii ipsum adjuvabit nam tam et procere Poloni, qui Italiam aliquandinviserunt , ni oresque Ita Oicos observarunt, nostram videntur natione diligere tamen in universum nihi minia convenit imo illic nostra genabnorretur, estque in abominatione,

scilicet alos aliutos, de raudulanti

a genii

445쪽

ingenti homines putant Mallent ipsi

egem, qui naturae assuetudine moles regionis amplecteretur , ac secum lamiliaritate quadam versaretur, quam Principe Italo minime sperarent se omperturos, multo minus in Duce 'ai mensi, qui inter Hispanos in exercitibus educatus est , in quibus suprema emper auctoritate imperavit: quocir-

a propter ejus magnitudinem animi lubitarent semper, ut contemptis ipso- iam legibus, animum ad opprimen lani Rempublicam converteret: Uinitiam Stephani Regis exemplum , qui uperbius imperitavit , eosque ad hu-imilitatem animorum coegit, circUm-

pe aiores ipsos es sciet in futura eletione. Praeterea cum Respublica illa rurei cum bellum valde abhorrenter: vitet, rebus praeteritis edocta, cavebit

ii posterum, justamque timoris Cccasionem habere sibi videbitur, ne Dux armae ob assinitatem atque cliente. tam , quae sibi est cum Rege Hispania- um, ipsius intuitu bellum exciter ad versus Turcas quod postea extinguere opus arduum sit quanquam Reges, igore legum , absque Senat, nobilitatis assensu, in publicis Comitiis, ne. e de pace , neque de bello quidquam ponunt decerneres tamen prudens ali-q iis

446쪽

que libidinen simili exequeretur: profecto sit Cosaccis renum paulis Plaxaret, nedum eos instigaret, cum naturales sint Turcarum hoses, saltera causa finium incredibiles n)otus exciarent. Neque hanc ob causam electi Parmensis Ducis Turca Imperato

quicquam placeret proinde verisimi

est, operam daturum,S Omni operent xiarum , ut omnino excludatur Strgem etiam , aram adversus haeretico in Belgio admodum tarentam edidit meo quidem judicio ejus causam et moraretur. nam Poloni haeretici ii et numero valent, ab eo semper abhorret bunt neque injuste suspicabuntur Rex foret, ut ille , etsi adversantibu regni statutis, ipsos persequeretur , saltem commodis publicis de honoribus , qui omnes absque interventu Senatus per meram unius Regis auctori tatem distribuuntur , eos nunquam

cohonestaret. Archidux Ernestus Austriacus a ventem habiturus est in eo Senatu Au striacam factionem , quae ad haec usquitempora Principibus illis plurimum addicta est. Princeps est singulari vir timi praeditus, generosus, de natura stabilis,

447쪽

bilis, denium Polonoriim genio moribus responsurus videtur. Duo tamen illi, nisi me animus fallit, ac rei sabun-

. tur. Primum quia Germanus est: nam mirant Polonicum Gerna an is antipa-

t iam habentes quanquam Archidiae ille, qui benignissinium gerit animum,u forte gratiae phirimum collecturus vi. detur, tamen dum considerabitur, sub

illius umbrae, patrocinio in Poloniam

Germanos, gentem invisam, ingrestu ros , de hic auctoritatem habituros, id:rte privatim inpublice consultantiuientes valde turbaret. Alterum impe- timentum videtur esse, quia cum Pol

lica Nobilitas nihil potius d optata us habeat, quam antiquae libertatis suae iura tueri, quae hactenus illibata servave- unis ira primis caverent, ne vicinum Principem tot viribus cir amicitiis valliadum eligerent, qui Regno frenum in ilia re queat, quemadmodum ab aliquo ustriaco sibi timere possient, de ab ipso rnes o, quem facile cupiditas incessere potest supprimendae Polonicae libertatis , illudque regnum haereditarii iris facere, sicuti in Hungarico de Boi emico fecerunt, quae regna nativos

eges non habebant. Et haec ipsa fortasse dubitatio nobiles movit, ut electionem, quana Senatus in Maximilia,

448쪽

gno Regis Galliae exploderent, oci

sii Turca in hujusmodi Comitiis quam habuerit auctoritatem, credi le est, eum minime passurum , ut Astriacorum Principum quispiam eligtur, ne Polonorum viribus aggreg. ii illam Hungariae partem, quam Occipaverunt Turcae, recuperare, soth

manicum Imperium lacessere veli Quod si etiam in eodem ambitu alii e domo Austriaca, sicuti forte Ferdinariduset Carolus Archidiaces, aut Maxmilianus de Matthias eius frater,c Clci arrent, Ernesto major supererit qui cultas. Trans lylvanus Reguliis , nepo, haeres Stephani regis, nihil ii ea successsione juris habet . nam tam et antiqua fuerit consuetudo , ut filii atque etiam nepotes defunctorum, usquia i lineae sive stirpis totius occasum, ii Regnum vocati fuerint tamen spati

ducentorum annorum nunquam ni

potes electi fuere , qui non ex stirpe re gali descenderint.b , quanquam St.

phanus Rex eximia virtute decorat te, deque toto regno optime meritus uni propter egregia facinora, quiae ad erit lituos hostes peregit nihilominus, cla I Poloni eum magis veriti fuerint olipsius potentiam, ac timuerint, Uan

dili

449쪽

dilexerint, cum ille in honoribus c coria modis publicis parum proceribus iatisfecerit praeterquam quod suorum bonorum parcus extitit, succestoribus ii suis tenues opes reliquit. Neque Princeps ille alibi spem suam firmare pontest, quam in auxiliis cognati sui Cancellarii, cujus auctoritas sicuti regnante Stephano caeteros proceres superenninebat, ita nunc , quia nobilitatis Medium subivit ob su perbiam suam, , quia satra iliae Sboros ae primatem supplicio ultimo extinxit , credibile est, eum de culmine suae potentiae dejectum sutile. Tamen cognatum non mediocriter juvabit, quia magni et vir ingenii,divitiis is uens audacia promptus, ad haec Turcicis auxiliis, sectania, quae eum non deficiet, nonnillil boni est cere valebit. Verunt non us que adeo valiturus esse videtur, ut di l ficultates objiciendas queat diluere, praesertim nondum adultae Princepsa aetatis,cum is adhuc adolescentulus sit.

quod si unquam Regnum illud adulto

ac praestante Rege indiguit, per haec tempora vel maxime indiget, propter occasionem, quam Moschorum civilia ella bene gerendae reipublicae offerunt. Et quanquam Turca ipsum, tanquam fiduciarium ac vasallum suum,

vel re

450쪽

admodum tephanum ejus patruia promovit, non video,Turci eam opei

praesertim his hemporibus , quibus et perii illius vires alio intenta sunt, plirimum eidem a terre posse adsumen Nam Poloni, ut in interregnis immanentibus as olet fieri, fines regni validpraesidiis dispositis sorte muniverun quo ab insuli ibusTurcarum, cuiuslibet Principis qui molestiam iis inferrtentaret, sese tutos e sciant, ac tueantur Cardinalis Battoreus ejus patruelis, nepos ipse quoque Stephani Re

gis, minora sortasse obstacula patietur propterea quod .etate jam adultus es 3 in ordine Ecclesiastico audit honorifice, notus. plurimum dilectus Senatoribus multis , ingenio de virtute pollens , apprinae affabilis in qui nat ura Polonorum se adaptabit nihilominus credibile non est, ut natio illa, deia, truo ejus Rege haud jucundam servanti memoriam , jungaros immortali odiis prosequens, dubitans etiam , ne ipso electo Cancellari amplitudo resurgeret , consensura sit unquam ad

quemquam ex Battore domo eligendum. Princeps Sueci ae etsi adolescentulus est, non tamen adeo acerbae est aetatis, ut regnum capessere, saucis potanni