Josephi Mariani Parthenii Electricorum Libri 6

211쪽

ELECTRICORUM

ad eorpora origine eis micas Propriatas

Aortim cor Portim ex

penditur sm explica.

Diversa pro mole , globis; variantia fluctus Qui sequitur momenta, statim ac librata quiescit Vis titubans, globulis aequa pro parte tributis ,

Ipse etiam aequato tum demum examine sidit. Haec bene corporibus, miros quae nata vapores Exceptare sinu , atque alieno crescere censiu , Conveniunt; cadem reliquis ut non minus apte

Corporibus quadrent, quae primo electrica ab ortu Diximus , expediam paucis . Ita scilicet imis, Haec alium longe morem sortita, retruses Visceribus claudunt, adeoque tenacia servant Ingenitos fluctus , ut non patiantur eosdem Sponte sua irriguo quoquam perrepere cursu.

Hoc tibi coniunctim vis & distantia major Efficiunt. dirimit globulos distantia, tum Vis Particulas liquidi selidis agglutinat; atque hinc

Pigra quies , nullusque tenaci in glutine motus. Torporem sedenim interdum , pigramque quietem Ipsa etiam excutiunt, siquando fiat, eodem Temporis ut momento tantumdem extima fluctus Corporis eiusdem acquirat pars , altera quantum Extima item atque adversa amisit; dummodo partes Exiguum dirimat spatii discrimen utrasque. Quandocunque autem praeter contingere morem Hoc animadversum a te sit, tunc omnia iuncto Foedere conspirant, spatii discrimina , nec non

212쪽

EI 3Utraque vis pariterque trahens, pariterque repellens . Hanc secum ipse exercet, ubi distantia maior, Fluctus ; ubi brevior partes disterminat, illam Cum liquido exercent solidi corpuscula fluctu .

Poltremo haec eadem siquando corpora fluctus Acquirantque novos, veteresque attrita requirant ; anquam hoc perraro eveniat; sed si tamen unquam Contingat; minime nam quae eventura putamus , Interdum sors ipse haud exspectantibus offert, Τe refer ad motum , cuius violentia partes

Corporis attriti permiscet, Sc ordine turbat. Ordine turbato , & propria iam sede relicta , Particulae hac illac certa sine lege feruntur Incertae, inque vicem modo se fugiunt , modo secum Una ipsae coeunt; sic alternantibus istis Conciliis de dissidiis, fit ut, obvia quando est Nunc minor irrigui , nunc maior copia fluctus , Cum vario alternent dispendia mutua lucro. Legibus his passim faciles per corpora aguntur Areani fluctus; his ipsa electrica virtus Paret, & illapsu jugi diffusa per omnem Naturam rerum , terrasque polumque pere rrans Una tot eventus miro discrimine gignit, Tot lusus ciet una , & tot spectacula , quorum Altius hinc prima repetens ab origine causam , Non est a quoquam super his cur plura requiras.

mmmmtum his in eo poribus em

213쪽

conclusio

Seresis auctoris io suburbans Vivam.

214 ELECTRICORUM

Hactenus haec, quantum novitas, atque aspera rerum Materies vatem sivit, conatus iniquas Ad Pindi leges utcunque exponere , finem Hic demum statuam; neque ego te, absiste vereri, Amplius , usque nova inculcans documenta, morabor.

Sat tulimus ca) longi fastidia dura laboris,

Sat latum pelago spatiis confecimus aequor; Et vix scyllaeam rabiem superavimus, aegre Acta tot scopulos inter, syrtesque dolosas, Navifragosque sinus cymba; quam nunc male tutam , Atque fatiscentem laxa compagine, tempus Collectis tandem ad littus subducere velis . Jam sale tabentes artus, iam festa levare Membra errore viae longo iuvat, atque periclis Defunctum tantis illo contendere, quo me Blanda voce vocat, reducemque invitat amoeno

villa

ca Fortasse auctor In hae uItima digressione prolixior iusso videri misterit. sed magno se auctore tuetur, Virgilio nempe , qui in Georgicorum fine etiam ipse liberius ac lo

gius evagatur. Hoc autem, absoluto opere,concedendumPOetae censemieis nymus Uida, Poeta summus ti poeticae artis Doctor in primis egregius, qui lib.2. Poeticorum ver. 247.

ait ; Vidi etiam , qui, iam perfe

ram , extremo sub me vagantu Exauctoriam operum , Uaeua sim eam na musa In longum traberent; &quae sequuntur. Hoc autem ipsi ismet Virgili, exemplo eonfirmat viada, quod in allatia versibus vel praeiscipit, vel certe insinuat atque imi tandum proponit; subdit enim pauiscis interiectis, Ma nuda ideires

quiret vis si fera, quin pos Nattiis νυ s aptim dictas , s Iiquidamassa , Trisis Arisaei quaestus,

monitusque paventisProsequerer si

214쪽

LIBER VI.

Villa cc beata sinu , quae condita Tusculo alto Surgit, & adversis supereminet ardua campis. O umbrae dulces, fortunatique recessus lo antrat o sylvae t statio o gratissima longe Una mihi ante alias i requies o sola laborum lUt te nunc tandem, tot post & sertis acerbae Adverses casus , & tot discrimina rerum , Exstitans animis, longum exoptata , revi lHaud ego vel nemora Alcinoi, vel Thessala Temne . Viti

Iesperidumve hortos, iactent quanqdam aurea pomas Praetulerim tibi. Quid primum nunc carmine nostro , Quid nunc postremum celebretur an editus alto Colle situs 3 liquidi an species nitidissima caeli , Et circum liber Latium prospectus in omne pDirectae anne viae , surgentesque ordine lauri, Vivacesque oleae , & laetam spatiantibus umbram Plurima consertis praetexens frondibus arbos pCommoda an aucupio loca passim p an finibus ipsis Puera m Priscorum conclusa tuis monumenta Quiritum Quo se cunque ferant oculi, quocunque per amplam Planitiem inciderint, nusquam non obvia scitu

Co Villa Tusculana Collegii Ro- Villam ipsam nunquam viderit; qu mani . Quae de amoenitate situ vem vel semel adierit , tantum ais huius Villae, de salubritate aeris , herit, ut ham Poetico more e Pia pulchritudine auctor persequitur gerata putet , ut potius mulio es in suspicionem ementitae verit Maora vero existimet. tu is ixatum vocare Poterit , qui

a Is

mani.

215쪽

ELECTRICORUM

Et digna occurrunt, & iucundi ssima vi Q. Proseactis Quae quibus anteferam ρ se se pulcherrima primum , Et septemgeminos ostentans ardua colles, Spectandam ante oculos, Orbis caput, aurea Roma offert, aspectuque suo beat alma tuentes . En urbs, en illa auspiciis fundata Deorum, Imperium terris , famam quae terminat astris .mis, alia Surgens a laeva a se mons Albanus ad auras ' rollit, & umbriferum caput intra nubila condit; Nobilis exsuviis mons olim ingentibus , & tot Congestis donis populorum , opibusque superbus . AEGI Longum ibi post sacra Latialis cultus in aede

sei. Jupiter, unde o prius campum adspectavit, & acres Aeneae Tumique acies Saturnia Iuno. mbis. At dextra de parte cubans super arce supinum Tibur Palladios pulcro explicat ordine colles, Udaque mobilibus pomaria consita rivis. Quin & servat adhuc canae monumenta Sibyllae ;Temptam Apparent veteris longe vestigia templi. Ille autem procul assurgens & mole sua stans, Toti conspicuus Latio, mons editus alto Vertia

H A laeva, nempe subiectam imis quutus est poeta auctoritatem Iose mensam plenitiem aspicientis e moeis phi Roechi vaepit Soe. Ie. in suoniam sive podio domus. vetera propbano Latio. Vide tomum b) Quae hie de monte Albano, di s. romanae editionis I 41., ubi agiis infra de Tibure, R de lacu Regillo turde Tusculanis & Algidensibus.

dieuntur, nota sunt, ut adnotatione so Vi ejus Aeaeid. lib. 11. v. Ia . non indigeant . In bis autem se Disiliaco by Cooste

216쪽

LIBER VI.

Quondam, perpetuo cui taeda ardebat acervo Pinea, & incensis halabat odoribus ara; Ante pererrato pubes quam Troia ponto Ausonias monitis Divorum accederet oras. Huc acres intende acies: illam aspicis undam

Stagnantem mediis non lato gurgite campis ἶIllic bella lacu quondam pugnata Regillo, Consule Poitumio . Gemino cum Castore Pollux

Pro re romana , pro libertate tuenda Fraenatis lucent in equis, atque agmina rumpunt

Districtis iuvenes gladiis , cristisque cruentis Terribiles. subita turbant sormidine versi , Inque fugam monstris acti caelestibus holtes. Exsultat spoliis Consul tomanus opimis. Tybridis hinc quoque thyrrenum labentis in aequor

Est oculis cursum legem, S prope cernere longos Aeneam flexus superantem , atque amne quieto, Seeptra Palatini Evandri sedemque petentem , Τendentemque manu ramum pacalis olivae. Aspicis 3 an vana deludor imagine P Pallas, Rapto confestim telo, Sacrisque relictis, Accurrit propero vicina ad littora cursu , Compellatque virum, subitique expromere causam Ad

Virgilius Aeneid. lib.II v. 8s. dicat filis narrat Virgilius lib.8. Ae O Quae hic strictim auctor iiD neid. a ver.8ο, ad M. Ia Soracta

mons.

beris . Aeneae ad ventus ad colle aventinum.

217쪽

a18 ELCTRICORUM

Adventus cogit; tanto dein hospite laetus Exeipitis Cari ad conspectum patris deducit; at illum Una cum sociis summo rex Arcas honore Accipit, exstructisque jubet considere mensis.

Sed quid ego longinqua sequor , cum, limine in ipse

Vestibuloque domus , cupidis se se obvia multam, .a Sponte ferant oculis aeque admiranda. Gabini a FIic illae insanae moles, eductaque caeso Sumptibus immodicis operum fastigia. at illic , Meiau Quae disiecta solo vastam traxisse ruinam ' Passim sparsa vides immania saxa, Theatra, Circosque , & calidis fumantia Balnea labris , Et Lucullani signant vestigia fastus. Sin mollem haud pigeat paullum conscendere clivum, Tustulam Moenia Telegono bin quondam fundata subibis.

Rudera cernis adhuc priscam testantia famam . Sed quanquam multis mihi sis , o villa beata , Nomia

o Quod de Gabinii & LMaeli

Villis auctor amrmat, hoc quoque,

opinionem Iosephi Roechi Vulpii e Soc. Ie. Viri eruditissimi , & qui

Praesens totum Latium cognovit ac perlustravit, sequutus in at . Videatur ipse Uaepius in suo Latio prophano tomo supra citat .cb De situ antiqui Tustuli disputant nonnulli. Sed hi caligare in Sole , ut habet vetus proverbium

apud Quintilianum, mihi videntur; quippe qui id ipsum , quod oculis

usurpant, non videant. Finant enim adhue tot ac tanta rudem in editi re parte montis , ut de situ nobilissimi municipii dubium omne eriis piant . Visitur etiam nune ipsa urabia porta ; exstant adhue reliquias amphitheatri , quae pristinam is mam re parte retinent ἰ parietinae ipsae , quae magna e pia supersunt, antiqui Tusculi situm nobilitatemque testantur & produnt. Porro Tuic tum vetus conterminum est Villae

Collegii Romani. Disitirso by Cooste

218쪽

LIBER VI.

2I9 Nominibus iucunda , illud tamen omnibus unum Praetulerim, fueris quod sedes hospita quondam , Ante alias dilecta Viro, sa) qui munere linguae

Praestans , eloquio tantum supereminet omnes , Quantum armis reliquas romana potentia gentes .

Hoc uno fruor , hoc uno pastor magis; hoc est, Quod fortunato felicis limina. villae Auspicio primum subeuntem ita perculit, ut non Τam species positusque loci, quam grata recursans Menti summa Viri virtus me ceperit. ergo Huc ne frequens olim se se conferre , sinuque Tullius ille tuo se se abdere , cum procul Urbis Insianas fugeret turbas fastumque , solebat PSocraticos ne ille hic libros conscripsit, & almas Largoca situm Villae Collegii Roma. ni eum ipsum ipsissimum esse , in quo olim M. Tullius Cicero suum Tusculanum ad secessium & otium habebat & ubi uuaestiones illas suas

Tustulanas scripsit, probat invictissimis argumentis Io. Lucas T Zeriuge Me. Ie., in prima e duabus, quas vocat, dissertationibus editis an. 1746. Venetiis . Utinam in niosissimo iuveni , ia rerum antiquarum peritissamo diu vitam propagare licuisset lyar utique maximis , qui in studio antiquitatis excelluerunt , viris eu sisset. Sed immatura morte Praereis mus , summum sui desiderium , &-ita illa duo, de quibus modo me

tionem fecimus, ingenii atque eruditionis suae reliquit monumenta. Cae terum Villae agro conterminum Reisdificium est, quod etiamnum a P pularibus omnibus , immo vero a ruricolis & bubulcis Sebolae Cicero. nis appellatur; appellatione antiquis.sima, quae longa ac nunquam iuis tercisa derivatione ad nostra usque tempora profluxit . Quod genus veracissimi testimonii in rebus ab Mistate nostra remotissimis , & densis antiquitatis tenebris involutis , m mi ponderis existimandum esse cenis seo ς & eoniecturis , quae plerunque leves sunt x fallaces, jure ac m. mo anteponendum.

ceronis .

cieeronis Quaesiones Tuscula

nae.

219쪽

ELECTRICORUM

Largo fudit opes de pectore, queis Latium omne Ditavit, docuitque metus contemnere , & acres Curarum morsus, & inexorabile lethum . n. s o l mihi si detur non ullo tempore , carota et Divelli hospitio l captarem frigus & umbras '''' Hic solus , placidumque lubens inglorius aevum Exigerem ; longe strepitus S sumus inanis , Longe hinc vana forent dominae spectacula Romae . Quod si tantum oti negat indulgentia Divum , At licet, ingratae post taedia longa palaestrae , Immodicosque aestus , cum primum lenior aura Aulumno Spirat ,& Autumnus a mediis caput exerit arvis mI Pampineum caput, & pomis redimitus & uvis , Ire lieet, pube indocili & procul urbe relicta , Quo , iam confectum curis fractumque labore , Dudum vota animi desideriumque ferebant. Ut ventum est ; tristis Curarum turba resistit

Wium. In foribus; nec sedem intra importuna beatam Audet ferre pedem , vetitosque intrare recessiis.

occursant iucunda inies, atque alma Voluptas Diva loci praeses, quam Lusiis mille sequuti, Lususque , innocuique Sales, liquidique Lepores, Hinc atque hinc lateri glomerantur , dc agmine facto

Incedunt una , & dominam comitantur euntem .

oo Autumno ineunte Collegii Ro- gravissimis, quibus per totum annum mani Doctores villamTusculanam pe- persuncti sunt , jure concesso. Mis solent otio imitari, laboribaa Disitirso by Cooste

220쪽

LIBER VI.

22IAe iam sollicitis solvunt se pectora curis , Iamque animus spatiis obstantia claustra refringit, Impatiensque morae , campos & nactus apertos , Liber , ovans, exsultat; uti praesepia vinclis Cum fugit abruptis sonipes, aut victor in arva Excusso sessore volat; cervicibus alte Emicat arrectis; ludunt per colla solutae, Luxuriantque comae ἔ ressinant hinnitibus agri. Hic licet intentum laxare remissius arcum,

Et, studiis procul austeris abstitere iussis, otia blanda sequi. datur hic simul aethera purum

Ducere liberius, simul & componere Vitam, IIt magis arridet, non interdicitur . ergo Aut somnos iuvat ad multam producere lucem; Aut matutini praevertere lumina solis, Et Zephyros captare leves, cum mane sereno Aurorae antevolant currus, atque aere ludunt. Hic nihil est, animum quod carpat, quodque salubre Inficiat caelum, tranquilla vel otia turbet . Non aeris sonus ingrati de turre vocantis Palladiam auditur consueta ad pensa iuventam , Doctoremque una , qui duro in munere totam Contrivit miser aetatem a ; non garrula circum

puere

Cessatio a

G Auctor in laboriosissimo at

que aeriimnosissimo docendi munere, meliorem aetatem exesit, & totosv Inti septem annos e sumpsit. Quandiu vero Romae Rhetoricam do cuit , magna floruit auditorum fre

quenis