장음표시 사용
471쪽
i omine samosi libelli intelligit libellus co sectus prosaici', metricὰ,rythmia
ce. Sed ec cautiones uulgares significantur. Si quis ergo famosum libella ubicunq; repertum etia ignarus iῖni no consumpserit,sed legerit,eius compositor decapitabitur,multo magis si coposuerit. Hoc tamen ita, si eo libello innocens infamet. Nam peccata innocentisi,5 expcdire,& oportere nota est e, ut T. de iniuriis l. eum. Reor etiam quod hoc in casu iniuriarum actio publica est.
ET 'uia abiget extra ordinem puniuntur,de abigeis dicamus. Abigei proprie diculur, qui pecora ex pascuis,uel qui ex armentis subtrahunt, ec quodammodo depraedantur, N abigendi studiu quasi artem exercent, equos de gregibus, boves de armetis, abducentes. Caeterv si quis ouem errantem, uel equos in solitudine relictos abduxerit,no est abigeus, sed simplex fur. Omnis eiu abiscus sur est. Oves pro numero abacta iv aut furem faciunt aut abigeu. Oves x. iaciunt gregem sues quin*, quatuor equi, uel hos unus,facit abigeum. huius criminis nomine, id est abigeatus,& actio copetet scilicet furti, & accusatio .sed si una fuerit actu, altera cestabit. Nec enim publicu iudiciu hoc est,ut Teod. l. h. Honestiore loco nati, aut relegabuntur, aut ordine removebun plebei praesem tim, qui cum gladio abigunt quod pIarrunci: fit uel in metallum dantur, uel noinique bestijs obi jciuntur, ut fr.eod. l. i. Abigeorum receptatores,nisi fuerint cognati, uel affines hi enim minus puniuntur extra Italiam exulabunt decem annis, ut T. eod. l. ult. M ult.& ff. de recepi. l. ultima. DE NILI AGGERIBVs NON RUII PENDIS . TIT. πππVIII. lia non pluit in Aegypto,sed Nilus uicibus egreditur,& inundat agros, ideo aggeres fisit. ideo Nili aggeres rumpere lictas est. 8c danosi inu. Uublica est huius criminis delatio, de quasi crime maiestatis cst hoc crimen. poena est, ut eodem loco ubi ruperit Nili aggeres,stammis absumatur: conscius, sceteriso particeps similiter punietur,ut C. eod. DE II s. QVI LATRONEI, VEL ALII sic RIMI -nibus reos occultauerint. Tit. xxx lx .LAtronum occultatores,&alijs criminibus implicitoru par poena,qus reos expectet omibus licentia pateat,ec exhibendi reos,& accusandi. si per pria iratos hoc non possit fieri, omnia ciuilia auxilia a praeside dirigantur: si haec non sufficiunt a tribunis nostris, qui in locis fuerint, Romana militia postuletur. ca- Uere tamen debcbunt milites ne damna prouincialibus inferant. Puniuntur oclatronum accusatores nisi pertulerunt,quod detulerint,ad simile poscentur supplicium,ut C. eod. l. ultima. DE REQUIRENDIS REI s. TIT. π L. DIximus supra de nraesentibus accusatis coirictis,nunc de absentibus,quos quis satagit condemnare, audiamus. absens prorsus, id est lite nondu secaeontei ata, acculari non potest. nec ergo conuinci condemnariue debebit. idem in ciuilibus. Sed nec post litem contestata,qui abierit,codemnari debebit: hoe
si durior sententia promenda est. secus si leuior,ut sLeo. l. i.& ff. de poenis l. absens. nisi sorte sit apparitor, qui ante litem motam,quod est speciali Isima: uel saltem post lite contestata,quod est speciale,condemnari potest,ut C. de poenis i.
472쪽
ne diu. Nempe licet in ciuilibus contrahatur eremodictu, non tE in criminibu praestatur accusato absente. Porro actore absente cum nihil nisi sententia remi-hat, poterit no eo minus pronunciari,ut C. de adulterii l. quamuis . Quid ergo fiet, si quis uelit absente accusare debebit requiri,bona 3 eius debebunt annotari: et si infra annu redierit,et se purgauerit, uel satis obtulerit,res oes suas recuperabit uel reru uenditant pretia siqua fuerint uenditae puta quae seruari poterant. Sed nec si requisitus infra annii reueris obierit, causa durabit: imo expirabit, bona no confiscabuntur, sed ad succes bres transmittantur, ut Teo. l. i. Copulatur aut annus,ex quo facta annotatio in mora erit,ut ff. eo. l. iiii. Anno quoq; praeterito fiscus poterit bona occupare: uiginti tamen annom praescriptione,a requisito,uel eius haeredibus poterit submoueri. Si non alia sit propria praescriptio, ut T. eod. l. iiij. Sane si requisitus non infra annu,sed post uenerit, bona non recuperabit sed innocentiam suam poterit purgare. DE QFAESTIONIBUS.
Via in causis criminalibus questiones,uel tormenta *pe adhibentur,dicamus de quaestionibus. Nihil aliud sunt quaestiones, si inquisitiones ueritatis per tormenta ec corporis dolorem ad eruendam ueritate . nuda em interrogatio,vel leuis territio,quaestio no est, ut T de iniuriis l. item. , quaestionem. A tormentis tamen initium sumendu no est: nec quanta uoluerit accusator tormenta inserenda sunt,ut ff. eod. l. de minore. M iij. Cu ergo uiderimus quae sint quaestiones . videamus in quibus causis locu habeant, quales homines torqueantur,esqualiter quaestio,α inquisitio debeat fieri,& quanta fides sit habenda quaestionibus. oc certe in causis criminalibus ec civilibus fiunt quaestiones. Torquentur aut liberi homines, ec nobiles,ut Decuriones sed perraro. parcitur em decuti nibus .ec eo puer filiis ec nepotibus: sed di ueteranis oc eoru tiliis, ut C .eo. l. diuo, ta l. decuriones. N C. de poenis l. decurionii Oct. honor. Subinciuntur liberi quaestionibus: praesertim ubi facta interuenit se dicuntur,ut T. eo .l. unius. Torquentur alieni serui, ut C. eod. l. iii. strui haereditarii, ubi de falso testamento agitur, ut C. eo. cu testamenili. Nam cu incertu sit scripti haeredes sint, uel legitimi monpossunt dici in caput domini torqueri,uely domino, serui proprii: nec comunes etia uolente diro, cotra dominu debebiit torqueri uel quali proprij serui, alieni, liberi te homines bona fide seruientes: necdum cu adhuc eis seruiunt, sed postquam desierunt seruire,ut Teo. l. i. M. etia. Proprii serui in caput d ni torquem di nG sunt: nisi in criminibus maximis, oc simplicis adulterfno incesti, ec pecuiatus . nec si socius dicatur occidisse sociu,sinii liter aduersus comunem domina torqueri possunt, ut C. eo. l. hoc. In pecuniariis causis, nec inopia probationum torqueri debentmisi ex uehementillima causa, ut Teod . l. diuus: α nisi cu de sa-dio tuo interrogantur, ut C. eo. l. interrogari. hoc tamen de suo duntaxat faeto, Nam si dicuntur cu domino aura ec argentu exportasse: nec si quid ultro dixerit dominus oberit, ut T. eod. l. i. ii l. Facienda est aut inquisitio, no sphciasiter. id est an Lucius homicidiis fecerit: sed generaliter, id est quis fecerit. altera enim magis suggerentis, uidetur qua requirentis,ut Teod. l. i. qui qus stione. Fides quaestioni non semper habenda est, nec tamen unqua habenda est. est enim res fragilis ec periculosa,& in ueritate fallax. Nam piae rici; pacientia tormentorum ita tormenta contemnunt,ut exprimi ab eis ueritas no possit. alii tanta sunt impacientia, ut potius in quovis mentiri,u tormenta pati uelint. Praeterea inimicorum quaestioni fides haberi no debet: quia facillime mentiuntur. nec tamen sub praetextu inimicitia tu semper detraheta erit fides ouaestioni: sed causa cognita.
aliis sides erit habenda,alnis no ut Teo. l. j., quaestioni. , praeterea. Item liberti
473쪽
eontra pationi mec frater in Datrem torqueri debet. ea scilicet ratione: quia in eum, in quem inuitus testimoniu dicere no cogitur,in eu non torqueri debet,ut Ceod. tu. vij. Illud notanda,' seruus municipum in caput ciuiu torqueri potest. idem in caetcroi r corporu seruis. Hicin serui ita sunt serui omniu, Q nullorum. Notanda quo*,ψ milites nec fidiculis nec alias plebeiorum poenis subiici debent, ut C. d. l. milites. Isein not dii, superstatu ingenuitatis per omnia
uestigia decurrendum est,ne alienaesorte sordidae stirpes splendidis ec ingenuis
natalibus audeant surrogari,ut C. eod. l. super. Et notanda,m statu liber in delicto repertus,sperandae libertatis praerogatiua,no ut seruus ob ambiguum conditionis, sed ut liber alias puniendus est, ut Teod. l. statvliber. Et notandum,mseruo,si ultro aliquid confitetur de domino,fides accomodari non debet. Ne enim oportet salutem dominorum seruo se arbitrio coimiti:& quia seruus in caput eius domini,a quo distractus est, cuic, aliquando seruierit,in memoria prioris domini interrogari non potest,ut Teo. l. unius. Illud quo* notandum, Q in causis liberalibus no oportet per eo6r tormenta ,de quorsi statu quaerisiveritate equiti. licet cu de dominio seruo luet agitur rei uindicatione: de j eoiuet possessione interdicto utrubi ipsos eosdem seruos Oporteat torqueri,ut Teod. l. de minore, ec C. de rei uindic. 5 C. cod. l. quoties.
o Upra de accii sationibus instituendis, nunc de eis perimendis exponamus. Oitam quae sit abolitis,ec quot sint species abolitionis, oc qualiter abolitio petatur,& a quo iudice, re per quem litigatorem. Est alit abolitio institutae accusationis peremptio. Species abolitionis duae sunt. una fit per lege, puta si crimina
tempore sint sopita, uel accusatus morte subductus sit. alia indulgetur ab homiane,per homine, ut per Imperatorem. Indulgemtabolitio generalis, qua reditus exulibus datur,& crimina interim extinguuntur. Et fit abolitio uno modo cum indulgetur a principe, ut ob die insignem. au t ob publica gratulatione. aut ob rem prospere gestam . altero modo poterit per accusatore,a iudice tame ordinario,no a delegato peti. non enim mandatur haec causae cognitio, sed nec de plano discutitur, ut Teod. l. i. 3 abolitio. Tertio genere lege fit abolitio, mortuo accusatore,uel ex iusta causa impedit Mao minus accusare possit. Et sciendu .Qs iaccusator citra abolitionem destiterit, punietur regulariter. Excipitur mulier, ec minor: nisi transactio licita de criminibus,de quibus transigere licet,interpo sita fuerit. nec amplius agi poterit,ut Teo. l. i. Sc l. qui destitit. Abolitionis aut abolitio ut ita dixerim peti quoq; poterit,& supplicatione porrecta nutu principali infra triginta dies utiles impetrari poterit, ut ii .eo. l. aut priuatim. Accusatoribus fallacibus, ec fallaciter accusantibus abolitio no dabitur. Sin aut mente syncera aliqui ueniunt ad accusandum,distinetuitur: an reus adhuc aliquas iniurias sustinuerit,uel no: si reus iniuria passus est sine eius co sensu abolitio no da-hitur: si nondu passus est,etia citra eius assensum impetrabitur, ut intra trininta dies petatur,ut C. eo. l. ult. Sed di si ingenuo is testium corpora suerint ita lacessita, uexata uerberibus, qui conscii no erant: tunc equidem duaru partia consensu abolitionem petita iubemus denegari: oc causam coepta ad sine u scp pe duci. In criminibus maximis,etiamsi tormenta testibus illata no fuerunt, no dahitur,ut C. eo. l. ult. Et nota, i, hi qui sua suorum , iniuria persequunturJc qui cognatos suos in actione deduxerat,abolitione petere no prohibens imo quanto difficilius ad accusatione admittuntur,tanto facilius abolitione ,ec peter ecimpetrare conceduntur.
474쪽
Eneralis obolitio sicut dictu est a principe datur,propter res prosperduers
Istas, propter quas ec repentinas in comune indicit ferias: tali ii abolitione interueniente, si accusator intra diem statutum, id est tricesimum supersederit. repente reum postea persequi uolens non debet audiri ut C. d. l. prima. ' 'o INTRA cERTUM TEM pus cRIMINALIs QVAE-stio terminetur. Tit. xliiij.
INisa biennium cotinuum causa criminalis finiri debet, quod si non fueritire
per accusatorem steterit: quia desinit, poena subeat legibus constituta. Si sona uilior sit cui damnu famae non fit iniuria, exulet: mii intercessit licita transactio, uel impetrata fuerit abolitio. si per iudices steterit triginta libraiuer auri poena serientur,ut C. eod. l. Ult. Illud notandum, Q quaedam causae criminales ii fra duos annos finiendae sunt,puta cotra clericos,ut C. de epista cleri. authen
clerico. An s ENATUSCONSULTUM TVRPILLIANUM. TIT. π LV.CUm superius desistentium mentio habita est, hos punit Turpillianti: audiamus constitutiones habitas ad Senatusconsultu Turpillianu interpretandum. Videamus quid sit desistere, quis Turpilliano puniatur,ct quae sit eius poena. Desistere est eius affectu ec animu accusandi deponere,ut ff. eod. l. ab a cusatione. Item desistere est totu animum agendi deponere, no accusatione dinferre .ut T. eod. l. destitisse. Nec em is destitime uidetur,qui litem distulit: sed quiliti renunciauit in totis,ut fide mino. l. destitisse. Turpilliano punitur tergiversator,id est desistens ab accusatione. Is aut proprie dicitur accusator qui publici criminis reum quem defert. sed ec ex sententia Senatusconsulti: licet no ex ue bis, pro accusatore habetur, qui accusatorem submittit, mandat, instigat, subornat,instruit. submissius enim accusator similiter eodem senatusconsulto punitur: id est propter hoc solum plectitur, ψ ministerium alieni timoris receperit, ut T. eod. l. i. M penult. Is aut qui dicit aliquem in hoc Senatu sedilium incidisse , non punitur, ut Teo. l. i. M item. Is aute solus accusator hoc Senatusco sulto punitur, qui publici criminis reum quem defert. Si em quis stellionatus,vel suspecti tutoris, uel expilatae Ii editatis crimen uel aliud aliquod crimen priuatum obiecerit,& destiterit: poena Senatuscosulti non subibit, quemadmoda nec furti uel iniuriam: sed extra ordine osticio iudicis talis culpa coercebitur,ut T. eo. I. siquis,
ec Teo. l. i. M suspecti. Punitur aut dilator publici iudic' desistens post lite contestatam. Nam is qui principi libellum dedit. crimenq; publicum minatus se obiecturum .destitit in Turpillianum no incidit, ut Teo. l. quaesitum. Ite nec ille t netur Senatusconsulto,qui post lite contestata permissu Imperatoris destitit,ut eod. l. destitisse. Sed nec tutor, qui pupilli nomine coepta accusatione pupissio mortuo deseruit, ut E eod. l. diuus. Sed ec qui post inscriptionem ante litem c testatam anno uel etia biennio uarijs Occupationibus, uel etia necessitatibus diastructus, agere no potuerit,in Turpillianum no incidit,ut Teo. l. in Senasco sultum. Alias regulariter accillator publico iudicio desistens punitur a Turpillianum,ctiamsi co tempore: puta post quinquennium, adulterum coeperit accusare,quo reus rite poterat eu excludere,ut timeo. l. i. fisi accusatione. Parcitur minis minoribus: fortat Iis ec his, qui licitὰ transegerat,et abolitionem impetrauerunt. Poena Turpilliani infamia est,ut C. eod. l. h. ec multa quinqi librarum
auri,ut T de praeuaricato. l. iri. DE CA
475쪽
ACcusatorum temeritas tribus modis detegitur,et tribus poenis substeitur:
a in em praeuaricantur, de his in T. tractatur,et titulus specialis habetur,ut in C. Alij tergiversantur,de his dicta. alii calumniantur. Videamus ita quid sit calumniari,&qua poena calumniatores asticiantur. Calumniari est falsa etiamina intendere. Calumniatoribus poena lege prima irrogatur. Illud in notandum,quia poena infamiae calumniatoribus no irrogatur: nisi per cxpres Iam iudicis sententia,& co duntaxat tempore,quo de causa praesente accuratore ludiacatur:& no postea. cum data sententia tuam esse destit. cu in continentibus hoe feri debeat. Nec em ex eo solo accusator detrimentum existima tionis patitur: nisi 5c de calumnia specialiter condemnetur, v reus absolutus est: cum α tune accusator iustam poterit habere rationem ueniendi ad accusationem,ut C. eod. l. ij. Amplius,etia si iudex pronunciauerit: probasti, uel temere acetis asse uidearis,poena non subibit accusator infamiae: sed tunc cum expressim pronunciauit: dalumniatus es , codemnauit: & quamuis de poena nihil lubieceri tamen legis potestas aduersus cum exercebitur. Nempe facti quaestio in arbitrio est iudieantis poenae uero persecutio no eius uoluntati mandatur, sed legum autoritas seruatur,ut T. eo. l. i. Hoc reor ego intelligi debere duntaxat in priuatis,& extraordinarijs criminibus: in publicis regula obtinet,lc calumniantes ad ii dicta poscit similitudo supplicii. V .
AVdiuimus nupra de criminibus publicis de priuatis, nunc dicamus de potinis. Videamus itam quid sit poena,& u uarie delinquit, differenteris poena iniungitur. Poena est Latisfactio delicti. Delinquit duobus modis,ex animo, re extra animum. Delictum quod fit ex animo, at Iuniit nomen speciale,& uocctur crimen: oc in hoc non parcitur minori,nisi quantum miseratio aetatis produxerit iudicem ad minore poena,ec cum potuerit decidere non decidit. Delictum quod extra animum, id est per culpa fit,in nomine generali stat, ec uocatur delictum,admissum,c5missum. Item delinquit tribus modis: Proposito, ut a latrone impetu, ut ab ebrijs:casu , ut cum in uenando telum inferam milium, homi ne interficit ut T. eod. l. respiciendis tribus si modis perpetratur,dicto consilio, facto. Aut enim facta puniuntur. Persona distinguitur, facientis,& pacientis. loeus facit,ut idem factum alias sit furtum simplex,alias factilegium. Tempus discernit furem nocturna a diurno. Qualitate,factum uel atrocius , uel leuius est: ut furtu manifestu discernitur a manifesto. Qualitas discernit furem ab ab eo. Nam qui unam ovem surripuerit, ut fur tenesitur,qui gregem ut abigetis coe cebitur, sicut supra expositum est. In iniungendis aute poenis respiciendum esthidicanti ne aut durius,aut remissius constituat, si causa depostit. nec enim aut severitatis aut clementiae gloria assectada est, sed perpenso iudicio, prout quem res expostulat, statuendum. Plane in leuioribus causis , proniores ad senitatem iudices esse debent, & in grauioribus poenis seueritate legum cum aliquo tem peramento benignitatis subsequi,quia satius est, impunitum nocentis facinus
relinqui, i innocentem condemnare, ut is eo. l. absentem. Et nota. Q in ordin rijs criminibus, praeterqua in adulteriis, iudex certis rationibus motus minore poenam imponet. aliquando grauiorem poenam infligit,ut C. eod. I. si uindicarire C. qui cau. infam. irrogatur l. iij. ec is eo. l. aut. ult. Irrogatur autem poena alias pecuniaria quae uocatur multa alias poena corporalis. Item alias ordina. ria,alias extraordinaria. Item poenarum corporalium. aliae sunt capitales,aliae
476쪽
no. Capitales sunt hae. relegatio, in opus publicum datio,insamatio,virgarum plumbatarum sta stigatio,verberatio,de ordine motio, alicuius adius prohibitio alias loci interdictio. multatio,ut de domo no exeat,uinculorum perpetuorum perpessio: sed non in liberis hominibus. hoc enim uix in seruilem conditionem cadere potest, ut C. eod. l. incredibile. Ad honorem no promotio, in eculeum leuatio, fidicularum tormentatio,incarceratio. Verum hae duae poenae ultimae saepius iniungunturad continendos , magis quam ad puniendos: id est potius ad
Dibentur pro explorandis facinoribus, quam eis exploratis puniendis,utis eo. l. aut . 3 solent. Poenarum genera sunt viii. quibus praesides peccatores puniunt. Est poena,quae uita adimit . est quae seminutem iniungit. est quae ciuitate aufert. est poena,quae exiliu irrogat. eli poena, quae corporis coertionem continet. est Poena, quae damna iniungit co infamia. est poena,quae dignitate priuat. est octaia a poena,quae continet alicuius actus prohibitionem. Secernuntur nobiles, ab
ignobilibus: a uiris, foeminae: debiles,a robustis. siquidem sceminae etia debiles, no dantur in metaIlu: sed duntaxat in opus metalli, id est in metallorum seruitutem, ut T. eod. l. aut., in ministeriu. Item decuriones,& alij nobiles, di eoru filii. non debent bestiis subiicimec suspendi,nec igni exuri, nec in metallum dari uel fustibus,uirgisve plumbatis caedimisi in crimine maiestatis,ut Cod. de decurs.
quilibet. uel nisi suerint transfugae,uel praedatores. tunc enim uocibus popularium credi oportet: quando aut obnoxium crimine absolui,aut innocentem c demnari deuderant,u t C. eod. l. decurionum. NE sINE IUSSU PRINcIPIs cERTIs IVDI cI-
cibus IIceat confiscare. Tit. xlviij.NVlli iudicu liceat, nisi maximis, id est illustribus proscriptionis tempestate
totius substantiae aliquem percellere, uel deportare nobis inconsultis, ut C. eo. Oc ff. de panis l. relegati. Sane commeatum remeatum exuli dare nemor
nisi ex causa solus Imperator potest, ut T. de poenis l. relegati.
DE BONIS PRO S c RIPTORVM sEV DAMNA - torum. Titi xlix.
Auni VI M us supra de poenis , quae reis criminum deseruntur, nunc audiamus de bonis eorum qui pro ribuntur. Videamus itaque quid tutis si iure ueteri, di nouo. In primis sciendu . quod illico post sententiam, & ante
supplicium: seruus sit poenae,qui iussus est,ut eat in metallum, uel in opus m talli ut T. de poenis l. in metallum. Sed qui deportatur alias liber remanet etiam post deportationem ut fLde bonis damnatorum l. sed si. Ergo deportatur quis, alias in metallum. alias in oeus metalli. alias deportatur in insula, ut nunquam excedat eam. alias operi nullo praefinito,impositoue . alias deportatur simpliciater, id est in insulam , puta ut ibi perpetuo exulet. Item deportatur quis etiam in metallum, di in opus metalli, alias ad tempus alias in perpetuu . In perpetuum damnatus,fit seruus,sicuti dictum est: ad tempus liber remanet. Item inter eos. qui in metallum dantur,oc inter eos qui in opus metalli, ea est disserentia,quod qui in metallum damnantur,grauioribus uinculis, culpistbe premuntur, qui in opus metalli, leuioribus. Ea quoi,q, hi qui fugiunt ex opere metalloru, in m talium damnantur,qui ex metallo grauius coercetur,ut li. de poenis l. aut damnum. inter. in ministerium. Item sciqndum,m Praesidibus concessum est retogare,non deportareint aede relegati ec qi omnia iura sua retinent relegati,ut T.
477쪽
de relegat. l. relegati. tantum enim insulam eis egredi no licet,ec bona retinent, nisi si qua eis adempta fuerunt. Nam 5c eorum, qui dati sunt in perpetuum exilium, potest iudex sua sententia partem bonorum adimere. Est aut auxilium ui
Plex,aut certorum locorum interdictio, aut omnium praeter certum locum, aut
insulae uinculum,id est relegatio in insulam,ut ff. de relegat. l. exilium. Aequi- uoce tamen relegatus dicitur, etia qui incurrit mediam capitis diminutionem. id est ciuitatem amittit,ut Institui. de capit. diminut. minor. Et notandum ,lpannicularia,id est uilia indumenta deportatis auferenda non sunt, ut st. eod.l. diuus Hadrianus. Nec quidquid allesent, etiam de nece principis, post sententiam debent audiri,nedum seruus,sed nec etiam si liber fuerit. quis enim dubitet eludendae poenae causa ad hoc eos decurrere magist esse puniendos . qui tamdiu conticuerunt, quod pro salute principis habere se dicere iactant nec enidebebant tam magna rem, tamdiu reticere,ut T. de poenis l. si quis sorte. Si fuerit liber,distinguitur,si filius lam. uel paterfamilias. Si fuerit filius iam . eiusdem peculium,etiam quod non a patre,nec per patrern habuerit, puta castrense, penes patrem remanebit. Si fuerit pateriam .distinguitur, si fuerit curialis, uel no. si non fuerit curialis .distinpuitur, liberos habeat, uel non ,si non, fiscus habebit omnia,si liberos habuerit,siberi: siue sui, siue emancipati, sui cum emancipatis eonferentibus habebunt dimidiam:& eorum honorum quae damnati ante habuerunt, eorum quae postea quaesierunt. Licet enim in metallum , & in opust metalli utpote serui facit nihil quaerere possunt: alius tamen deportati culpo te remanentes liberi etiam post deportationem quaerunt, ut C. eod. l. q. Si pateriam. fuerit curialis,distinguitur: liberos habeat, necne. si non habet, curia omnia sua bona capiet. Si liberos habet, distinguitur totum: filios habeat, uel filias: ec si tantii filias reliquerit, ipsae dimidium habebunt. Si filios habuerit,dimidia dabitur nomine curiae,id est quia ipsi curiales sunt: alia dimidia virilis diuiditur, ut C. eod. l. ult. Ea autem est ratio naturalis,ut liberi aliquam partem bonorum patrum damnatorum capiant: ne alieno admisso liberi grauiorem p amluerent,quos nulla culpa contingeret. ec Hadrianus ait amp)iari imperium hominum adiectione potius malo,quam pecuniarum copia, ut Teo. l. vlt., si plures. de bonis matrum deportatarum, nec filiae aliquid habebunt,ut C. eo de bonis. Haec omnia de iure ueteri sed hodie, nec fiscus, nec aliquis iudex bona damnatorum habebunt: imo ascendentes 5c descendentes usq; ad gradum tertium.
Ergo si ascendentes ec descendentes superierint nihil habebul: sed tunc fiscus habebit.collaterales nihil percipient. uxores quoq; ea, quae in dotem dederant, recuperabunt. Si uero sine dote sint: de substantia uiri acciriant potem legibus definitam. Sane in crimine maiestatis hona auferuntur fit is . Sed humanitatis intuitu de bonis maternis falcidia filiabus concedituri si tamen ipsae filiae ignarae criminis maiestatis fuerint. Idem puto in illis qui mortem ob c5scientiam suam sibi consciuerunt. durius est enim se occidere, quam Imperatorem.
DE BONIS EORUM, QUI MORTEM sIBI coN-sciuerunt. Tit. l.
ET quia mortem sibi consciscentes, pro damnatis habentur:& sicut die timest) eoru bona, uelut in crimine maiestatis,confiscantur omnia . audiamus de bonis eorum mortem sibi consciscentium. Bona omnia confiscantur eorum. qui non ob corporis dolorem . uentris tortionem, dentium rabiem: sed ob metum futurae sententiae mortem sibi consciuerunt. haec ita si iam postulatus reus.
se peremit. Ita demum si criminis metu,de quo.uel propter quod.debuit trucu
478쪽
1 PLAcENTI NVs IN LIBRundari. Idem in illis, qui in tali crimine deprehensi,morte damnationem praeuenerint,seq; ipsos interfecerint postulati esse debent, aut in scelere deprehensi, ut si se interiecerint,eorum bona confiscentur. et merito qui sibi manus intulit,sita iuiscera scrutatus est,puniendus est etiam post mortem,ut eius mortui memoria damnetur, di eius substantia confiscetur. qui enim sibi non pepercit, multo minus alij parcet,ut Teod. l. ult. Porro si metu modici criminis, de quo fuerit accusatus,vita suspendio finierit,bona haeredibus no auseruntur, ut T. eod. I. ulta DE sENTENTIAM PASSIS ET RESTIT IS. TITULUS LI. ET quia sententiam passi restituuntur , de his audiamus. Nomine sententiae hie debemus intelligere illam ultimam sententiam, id est quae irrogat capiatalem poenam,ut deportationem: in metallum puta,uel in opus metalli. Ab his autem sententiis,uel poenis,solus Imperator restituere potest, ut aede poenis l. diui fratres. In talibus autem restitutio facta , alias sit in integrum, quae potest uocari generalis sententia alias fit indesinite,uel simpliciter: alias specialiter. Et certe si quis in integrum restitui meruerit generalissima omia recuperabit, id est liberos,oc honorem, Sc bonam famam, ut C. eod. l. q. Si uero simpliciter restinatus fuerit quis, ditum tantum habebit,ciuitatem recuperabit duntaxat: nisi stiam impetrauerit,aliqua sua bona sibi restinii: uel partem bonom. Et quidem si recuperauerit omnia bona , & experietur ec conuenietur. Sed & si partem aliquam:pro parte Oc aget, di contra eum agetur. Si uero uel nihil recuper uerit, uel aliqua tantum specialia bona: nec experietur, nec conuenietur. Haec ita, iure uetustissimo: sed hodie per Constantinum cassatis his omnibus, a principe restitutus nisi in contrarium aliquid Imperator expresserit omnia recuPerabit: ut quemadmoda deportatio omia adimit, sic ec restitutio etia simpliciter facta, omnia restituit, ut Cod. eodem lege ultima.