장음표시 사용
441쪽
natio reuocetur, Inferius in titulo tertio explicabitur. Est autern dicta donatio, quasi dono datio .ut i s. de donat. cati. mori. de hac tractabitur in serius. Et no causa mortis donatio, alia est sponsalitia, alia propter nuptias, alia dos,de his agitur in quinto. Alia iit ob causam alia sub conditione, alia sub modo: de his agitur in titulo sequenti. Alia donatio est simplex, ec mera: de hac ad praesensa gendum. Haec inquam donatio propter aliam nulla causam celebratur, nisi ubi liberalitas & munificentia celebratur, statq; in nomine generali propter excellentiam, ut T. eod. I. i. Nemo tamen in necenitatibus facile munificus uel liberalis extiterit. Donare potest paterfamilias maior,non prodigus,& mutus, surdus: no suriosus, mente captus facitus. Porro filius familias nullius rei .ergo nee rei propriae: etiamsi fuerit Aristoteles, alienationem habet: multo minus rei sibi a patre in peculium concessae,etiamsi libera est administratio peculit, ut iI. eod. l.ulius C. de castren .pecul. l. iii. Veru in tribus filiussam. rite donat, puta si pa- iter concesserit,si filius senatoris fuerit uel alias ex causa donauerit, ut i f. eod. l. tilius. Donari non potest prome, nisi quod sit donantis. Item donari non potest nisi eius fiat cui donatur,ut ii .eod. l. ii. Item nolentibus dicet non uolenti liberalitas adquiri non potest, ut tr. d.l. hoc. Donatio celebratur siue dieatur dono, siue donabo. Hoc ego .ita tamen si non dicatur demonstrandi intelle stus gratia Titio uel Seio. Conficitur donatio,& per se.& per medium inter utruns. Conficitur gratia assectionis honestae,ut in praeceptore: Zc inhonestae, ut in amicam,
concubinam, focariam. Miles incariae donare non potest .ut C. de donat. inter. uir.&uxorem l .ij donatur quoq; absenti, ut ii. eod. l. absenti. Perficitur di confirmatur donatio iure ueteri si uel traditio fiebat,ues si stipulatio interueniebat. Porro hodie praeter traditionem di stipulationem donator, haeresci: situs poterit
conueniri,ut tit. eod. ait,condi 'One,et eX lege noua Iustiniant,ut Institui. eod Fit autem traditio, si res naturaliter tr ditur: Per interpretationem , ut si instri mentum traditur. Res enim,de ciua instrum Rum perhibet tradita aestima reicitat C. eod. l. i. Item uinorum uenditorum, sed non horrcorum uenditorum traditio,iacta creditur, si claues illius horrei apud horreum tradunturi multo magis. si claues doliorum. Vicinior enim est interula quam tu ilica. Item arbores donatae,ec a donatario consignatae, traditae censentur. Item si quis donando usum seu ctum exceperit, rem tradidisse creditur,ut C. eo. l. qui siquis. Item si alter alterius nomine pecuniam numerauerit,instrumenta conscripserit,usuras accepit, tradidisse praesumitur,ut is cod. l. penult. dc l. ultima. Sane nuda ratio, puta si quis apud se dixerit,uci scripserit, se donaturum,non facit eum obnoxium, ut fLe
I. nuda. Ualet autem donatio hodie in quingentos solidos .etiam sine insinuatione: si ultra procellit, opus est i sinuatione,id est scriptura pro memoria facienda duntaxat apud magistrum censuum. in prouinciis apud praesides, ciuitatumve defensores. ergo in donatione quandoq; opus est scriptura gemina, id est priuata, di publica puta si quis cum scriptura donare proposuit,ta donatio quingentos solidos excedit, sui ficit altera misi sine scriptis donare proposuit. Alias nulla exigitur scriptura, si donare uoluerit,ec infra quingentos solidos donatio eo nis stit Sane in uno etiam cassi infra quingentos solidos scriptura exigitur,ut dona natio cosummetur: puta si pater in me emancipatione c5ferre uelit, priusquam fari possim, ut cod. l. si quis. Deficit donatio ab initio pluribus modis. ecce enitri ratione personae inter parentes,& filios, inter coniuges,praeterquam in casibus quos excepimus in quinto C. superius. Ratione rei, ut si quis haereditatem uia lentis cognati donauerit. in l. enim agit qui aduersus bonos mores Ac ius gentium festinauit, ut n. cod. l. quidam. Ratione causae, ut si ultra quingentos sol
Oa donatio celebrata. regillanter non fuerit insumata. Regulatiter ideo dixeri
442쪽
is PLAcENT IN Vs IN UBRurimus,quia secus est in multis casibus. Ecce enim donatio pietatis gratia factn.
quantaecunq; fuerit quantitatis,etiam sine insinuatione ualet: ut collata in ecclesiam. redemptionem captiuorum, alimoniam Pauperum. talium enim donatio
modus est uniuersitas. Item donatio . magistro militari collata in forti id imos milites. Item donatio usuratum futuri temporis quantacunil excrescere debet. Item remissio quoq; per pactum facta de non petenda quantitate . quanta cuncν
Malet sine insinuatione. item sine insinuatione tenet collata,promissave in reparationem exustarum domorum. ergo ec ecclesiarum forte. ut C. eo. l. penuit. Item donatio sine insinuatione ualet,ut C. de donat. Propter nupt. authen. eo decumsum est,sicut dictum est. Conuenitur donator in quantum facere potest,ne ex sua liberalitate periclitetur: hoc* uerum est,etiamsi postea se constituerit soluturum,ut actione de constituta conueniri pollit. Causam enim oc originem constitutae pecuniae,non iudicii potestatem praeualere placuit. Sed te donator comdemnatus in actione iudicati no frustra desiderat in quantum facere potest conueniri, ut Teod. l. qui id. Porro si mihi donator rem delegauerit, cui donare
uoluero licet contra me exceptione iuuaretur, ut in quantum facere posset excuteretur,contra illum tamen exceptione non utetur.& est notabile,ut Teo. l. qui id multo minus si delegauero creditori meo,utpote petenti suum,ut Teod. l. ut
mihi. In summa illud notandum est , quod si quis donauerit in speciebus ultra quingentos solidos ualentibus earum fiet diuisio,si di possibile est fieri: si autem
indiuiduae fuerunt,amplioris summae domino aestimationem offerat,alteriusiae partis detur optio: sin autem noluit eam admittere,liceat ei qui minoris summae dominus est, pretium offerre.& totu sibi uindicare. Quid ergo si quis annuam donationem acceperit in se faciendam aureorum puta quin b, nunquid ea consideratione insinuabitur , quia per plurimos dominos uentura est, uel insinuatio omittetur. forte quia post dies paucos uita funget ar distinguitur . sit ne don rio intra uitam donantis,& dona tarn conclusa. quo casu , quia plures donati
nes intelliguntur,ergo non insinuabuntur. Sin autem amplectatur haeredem trun , hoc casu una intelligetur donatio, di ideo adnectenda erit insinuatio,
C. eod. l. sancimus. Amplius in summa illud notandum est, quod futurae actionis spes plene donari potest, ut C. eod. l. spem. Item portionem etiam in rebus nec dum diuisis donare permittitur,ut C.eod. l. portionem. Item illud notanda est,quod mirabile est,si redditum certum ex possessionibus suis donauerit non tame nomina possessionum edixerit necesse habet de sua substantia iandos tradere,no meliores neq; deteriores , sed in serre ualentes tantu reditum, quantum
in donatione posuit. Sed meo iudicio fundos illos fluendos debebit tradere. non accipientis facere . Amplius illud notandum est, quod mirabilissimum .vlicet fundos non habuerit,donatio tamen caeterorum redituu ualebit: siquidemrromiilios reditus in xx. annos illico praestare debebit,ut eod. l. si quis argentu. aec tamen duo angustias important,ec contra rigorem statuuntur. Item illud tertium, quo redditus annuatim promissos in initio singulorum annorum petore debet: uerum oc donatori consulitur,quia se liberat. torte in ampliori praestritione etiam donatario,quia mox percipit sorte no tanto tempore uicturus per
DE DONATIONIBUS, QUAE SUB HODO, VEL sub conditione, uel ex certo tempore conuciuntur. Tit. ivi q.
DIsseruimus de donationibus simplicibus ae meris, nsse inseramus de donationibus non pucis, quae fiunt sub modo,uel conditione ad tempus t uel cxcipia
443쪽
donat legem dicere potest,ut quid fiat,uel non detur;uel non inhoneste: tamensostea minime inuito donatario,ut C. de donat. l. donatio,& C. eod. . Penuit..ege postibili dicta affirmativa ut sibi donanti aliquid fiat: si ei sit paritu, in potestate dantis erit uelit ne praescriptis uerbis ad interesse agere, uel condictione, ut C. de praescript. uerb. Lantepenuit. & ult. sed non uendicabit nisi de se alen- , do legem dixerit. Tunc enim tribus actionibus gaudebit: scilicet actione praescriptis uerbis,di condictione contra donatarium, oc utiliter uindicabit a quocunt possessiore,ut C. d. l. i. Haec de modo. Quid ergo, si mater filiae suae in patris potestate conititutae, sub hac conditione, triuerit intra biennium emancipata,donauerit: patrisq; morte sui iuris effecta hoc tenuerit amodo firmiter te
conditione. Quid ergo squodue tempus certum,
donator condicere poterit,ut C. eod . l. q. Sed ec si dixerit,ut post tempus alii ustituatur, ex alterius pacto ille alius hoc in casu extra regulam condicet, ut C. eo. t iij. hoc etiam alias coligit, sicut et ego superius distinxi,et in T. de regu .iur.' In stima illud notandum est: quod si decem donaui Titio .ut inde sibi emeret Stichum , et antequam ematur Stichus, obierit an condicere ualeam facti magis quain iuris quaestio est. Nam si in hoc dedi ut Stichum emeret . aliter non daturus, condicam Sticho mortuo. Si uero alias quoq; donaturus Titio dece, quia interim emere Stichum proposuerit,dixerim in hoc ei donare,ut Stichu emeret causa magis donationis est, quam condictio. Et multum interest ,eausa donandi fuerit an condictio si causa filii, cessare repetitionem: si condictio, repetitioni locum fore,ut st. eodem, t. q. ultimo. & l. iri. DE RE vocANDIS DONATIONIBVs Tit. Ii c.
DIctum est quando donatio simplex constituatur,nune inseramus qualiter
dissoluatur. Videamus ita ex quibus causas donatio no reuocetur 5 qua actioe a donante reuocet. Et certe autoritate rescripti de facili, simplex donatio no reuocatur. Item licet siquis in fraude donauerit, ipse non reuocabit. Item ex
poenitentia non reuocatur: licet donatio causa mortis reuocetur eo modo. Item,ppter absentiam liberorum,a patre celebrata no reuocatur donatio .ut C. eo. l si
donatione. l. possessione. t uelles. Ex tribus casibus reuocat. ecce si legi honestὰ dictae no pareatur. ut C. eo. t ult. Item ypter liberos susceptos, postea pater qui donauit reuocabit: sed duntaxat debitu bonoru subsidiu, ut C. de inonidio. do. l. si totas . Hoc inquam si donauit non liberto:si uero liberto donauerit non hahens filios omnia bona, partem honorum reuocabit,propter liberos susceptos postea, ut C. eod. l. si unquam. sorte secus si qua singularia donauerit. Sed ex ingratitudine competit reuocatio, non tantum ex uehementiore, sed ex leuiore.
Regulariter est enim indecens,ut donatarius donatoris frugalitatem debeati iidere. Regulariter ideo dixerim, quia quod mater silijs donauerit, postquam transit ad secundas nuptias non nisi ex tribus causis ingratitudinis praetextu .ec ἐκ facto data xat reuocabit: puta si uitae eius insidiatus est, si manus impias in ea intulerit,si totius substantiae molitus est iactura,ut C. eod. authen. quod mater. Sane ex pacto, id est comuni reuocatione ex ingratitudine reuocatio datur doliatoribus no eoae haeredibus: contra donatarios, no eo Iu haeredes lite a desu nactis uel contra defunctos no cotestata, sed ii donantibus: nisi a donatariis pro donatis alia fuerint accepta ante ingratitudine, di ante eotestata lite illa fuerint reuocata, ut C. eo. l. liis. Pro reuocatione ut puto intendit utilis uindicatio, uel
lx lege codictio.ut C. de ccirrahen. empl.l. cares,ut C. eo. l. his. In suma illud a
444쪽
in P LΑcENT IN PS IN LIBRUM notandum est,quod patronus a liberto reuocat,etiamsi libertus non deIiquerie in faciendo,ut C. eod. l. i. Sed in hunc casum casus incidit, quia non tantum lia heriis a patrono donatae pecuniae reuocantur,sed & si res de pecunias patronorum fuerint compaxatae,ut C. eodem. l. i. Item notandum est,quod aliquando licet sub hoc titulo non inseratur oc aliis donantibus, re non donantibus datur reuocatio,puta si donatum fuerit in Daudem creditorum: non debitoribus donantibus,sed creditoribus reuocatio competit, ut in C. de reuocan. donat in naudem i. ingrati. Amplius cum pater donat inofficio se , ex ordine non pater sed filius querelam inofficiosae donationis intendit. Item is qui ultra modu do nauit,praesertim in suis, repetet ut C. de donatu. penuit. DE MORTIS c AVSA DONATIONIBUS. UT. Lπ.EXplicauimus de donationibus simplicibus, adnectamus de donationibus
causa mortis. Videamus ita n quado mortis causa donatur,re quae sint species causa mortis donationis,quam uarie causa mortis donetur , quis possi donare, quando reuocetur,& qua actione,& qualiter conueniat cum simplici do- 'natione, di qualiter disserat. Profecto causa mortis donatio contrahituricum quis magis se habere uult,quam eum cui donat, magisci eum cui donat, quam haeredem suum. Ergo qui causa mortis donat qua parte se cogitat negocium perit.hoc est,ut reddatur sibi si conualuerit ut T. eod. l. i. di l. senatus. Duae sunt species mortis causa donationis,donatio laeta non imminente mortis periculo. Est re alia, quae non fit imminente periculo,ut ab homine sano non in bona ualetudine posito,ut Teod. l. senatus. iij. Imminente periculo donatur, alias ut sta tim fiat accipientis: alias tunc demum,cum mors fuerit insecuta. Ergo duae sunt donationes causa mortis. Tres quoq; dici possunt,ut Teod. Donatur alias causa suae mortis, alias alterius, alias in terra,alias in mari, alias in periculo belli uel propter periculum hostium, latronum, potentium, falsorum fratrii. donare potest filius familias causa mortis patre permittente, ut Teo. l. tam is . Reuocatur regulariter donatio ita tripliciter, si donatarius praedecesserit, si donator conualuerit, si poenituerit. Porro ubi ita mortis causa donatur,ut nullo casu reuocetur. haec tanquam non absimilis donationi simplici,non reuocabitur, ut meo. I. ubi, re L senatus. iri. Reuocaturres donata si fuerit donantis propria. Reuociitur quoep res aliena,non a domino quonda ,sed a donatore qui usucapiendi conditionem praestiterit,iar ff. eod. l. qui alienam impensis tamen donatario restituisendis,ut T. eod. l. mortis. Reuocatur quocu debitum acceptolatum , etiam a debitore tempore Iiberato,ut T. eod. l. quod. Sed θc si quis seruum causa mortis donatum manumiserit, ad cius tenebitur pretium,utae eod. l. siis: multo fortius si uendiderit. Condidi ione, uel utili in rem actione reuocatur causa mortis donatio,u t ff. eod. I. qui mortis. Conuenit donatio causa mortis cum simplici donatione, quia utram donatio est. Item quia utrac, inter uiuos concitur, ec tradiatur. Disteriint,quia donatio causa mortis ex poenitentia reuocatur: donatio simplex,minime. item donatio causa mortis, quinq; testes exigit: simplex est contenta duobus. Conuenit donatio causa mortis,cum legator utracs,iuris articulis ultima uoluntas est. Item utram quinarium numerum exposcit. Item sicut in legatis,sic ec in donationibus causa mortis substitutio locu uindicabit. ut T. uem l . i. Item sicut nec legatu . ita nec donatio causa mortis insinuationem exiam. Item utraq; in quartam computatur. item utraq; percipitur. Item utrassi
falcatur. In his disterunt,tegatur etiam non uolenti : sed non datur causa mor
445쪽
oc TAVUM conicis. Maili nisi uolenti. item donatio causa mortis saepius a donante traditur. legati conis ditio semper ab haerede expectatur. Item donatio causa mortis in singulos annos,non est similis ei cui in annos singulos legatum est. Nam licet multa legata essent,stipulatio tamen una esset,uti eodem i. senatus. Item licet filiustam . non legat causa mortis, tamen donat. Item donatio .causa mortis interdicto quo rum legatorum non aduocatur,sed Iesatum uti . ut is eod. l. i. Item donatio causa mo iis tradita a donante, quandocp repetitur: legatum a legante minimἐItem siclit dictum qui legat de repetendo nihil destinat, sed qui causa mortis donat cogitat. Item is qui causa mortis accip t. licet eius testamentum falsum diaxerit, nisi obtinuit: non tamen donationem causa mortis amittit. licet legatum. In summa illud notandum est, quod repulariter causa mortis donatio non est tersecta,rusi morte insecuta,ut fissi non uiuetur. Item illud notandum est, quod sit qui sibi inuicem donauerint, in simul decesserint: quia alter alteri non superis uixerit, uel non appareat,neutrius haeres repetit, ut fissi eodem l si hi. DE INFIRMANDIs POENis c OELIBATUS, ET orbitatis,& dedecimarijs sublatis.
OLim ne coeli bi,nem liberis orbato causa mortis poterat donari,legatumue relinqui,uel sceminae uel mari. Porro hodie proposita huic nomini damna non noceant, ueterum ceruicibus cessent imposita iuris imperia. ab omnibus promiscue remoueantur haec iuga. Sed oc cesset lex Papia, quae decimam partem imminuebat: interuenientibus liberis a coniuge coniugi relicta, locum habeat duntaxat lex salcidia,ut C. eodem l: j. N ij.
E licauimus in superioribus de iure patriae potestatis. quod duntaxat pa
tribus competebat in suis liberis nunc audiamus de iure liberorum. Olim mater filiis non succedebat nisi oc primum ius succedendi impetret,ut C. eodem r. i. Item mater ingenua olim filio non succedebat,nisi ter peperisset:nec libertanisi quater. porro hodie etiam si non impetrauerit, si non nisi unum peperit: tamen ei tam liberta , quam ingenua succedere debebit, ut C. eod. l. i. ecl. ult. α Institui. ad senatusconsultum Tertyllianum. nso m
446쪽
librum de criminalibus: sed quia eriminalia
iudicia instituuntur per acculantes , sunt Itquidam quibus non datur accusandi liceniscia, audiamus qui accusare non possunt, sicque per consequenciam intelligere poterimus qui ualeant accusare. Videamus itaO
quid sit aceusare, & si sit semper opus accusari in criminali iudicio. 5c qui non possunt accusare. Est autem accusare reum criminis quem deferre facta inscriptione uiua uoce, aliquando ad uindictam consequendam. Regulariter autem in iudicio criminis necessarium est , ut accusator emergat, in publicum prodeat: alioquin condemnatio non sequetur. Regulariter autem ideo dixerim. ut dicamus qui non possunt accusare. Ilain prohibentur alii propter sexum, ut mulieres : praeterquam in maximis criminibus,uel si suam , suorumve iniuriam Persequantur. ut parentum,liberorum,patronorum, di filiorum ipsorum: praeterquam in crimine suspecti . nempe eo casu mulier perpensae pietatis etiam ex causa admittitur. Item lege Cornelia de testamentis, poterit mulier quem ac
cusare. Alias propter aetatem,ut minor xx. annis nisi cum consilio tutorum,curatorumve,parentum suorum mortem exequi desiderent: sed oc de testamento
patris pupillae aut sui mortem exequi concellum est,ut sta eo. l. h. Nam re alias de libero exhibendo pupillis experiri permissum est. Sed di matrimonii sui uiolati causam minor xxv. annis persequi potest,ut T. de adulteriis l. si maritus. Minor quo annorum numero , factus maior principis beneficio: puta impetrata Menia,poterit accusare. Alias propter sacramentum prohibentur. ut hi qui stipendia meruerunt: alias,propter magistratum publicum: alias,quia publico iudicio damnati sunt. Sed Cc calumnia notatis, ius accusandi ademptum est: nisi sint patres,ut is de public. iudic. i. generi. Item qui cum bestiis in arena pugnauerunt, re qui artem ludicram, uel lenocinium fecerunt, qui praeuaricationis calumniaeve causa iudicio publico quid fecissent. Item prohibentur accusare qui duo iudicia aduersus duos reos subscripta habent, de uno ec eodem crimine: si-Zidem nullus potest accusare duos de eodem crimine,nisi causa suae iniuriae,ut de aei. l. hos: di nisi de crimine incesti,ut is de adulter. l. qui pupillam. Et nul lus potest in simul a pluribus accusari Sanὰ tertiam accusationem deponere u lat,ut C. eodem i. cum rationibus. Item prohibentur accusare qui numos ob a
447쪽
NONVM coDIcis. 4ueusandum , uel non accusandum, negotium cui per calumniam constituerunt. Item prohibentur accusare alii propter condicionem,ut liberti patronos uilii,parentes Et ecotta nutriti in domibus aliquorum ab ineunte aetate. eos non accusabunt nisi suam suorumcp iniuriam Persequantur eo tamen adiecto,quia liberi libertim, si dicant se a possessione ui a parentibus, patronisue expulsos,non crimen uiolenciae aduersus eos intendant,sed ciuiliter, uerbist temperatis utentes operam dent ut possessionem recuperent. Item prohibentur accus a re qui tallum testimonium subornati dixerunt, di qui minus quam quinquaginta aureos habent Item is qui reus est factus,accusare non debet nisi fuerit accusatus per sententiam. excipitur,nisi fisco uacaticia bona deserat, ut si eodem l . penult .uel nitide maiori crimine,de minori,pariue minime. nisi se contingat,ut C. eo. l. negamda. Sane tertiam accusationem deponere potest ut superius dictum est Plane inchoatas delationes ante damnationem implere accusatis, oc post damnationem Dermissum est sed nouam actionem condemnati inchoare non polliunt. Hoc tamen ita,si ipsi condemnati,uel ciuitatem, uel libertatem amiserint. Ergo per contrarium admittuntur ad accusandum,ut fisside pubi. iudic l. is qui. Illud notandu, ouod quis accusare debet per se,ec non per procuratorem: ad causam enim criminis agitandam, frustra procurator interuenit. Excipitur illustris in casu duntaxat unico. Nam iniuriarum causam, tam ciuilem, quam criminalem per procuratorem agitat,ut C. eodem de iniuriis. Sed di seruus per procuratorem domini aeri; ac per dominum defendi poste constat, ut ff. de pubi. iudi c. l. seruus. Item post litem contestatam absentes per procuratores detendi polle allegatu ros causas absentiae, non causas causae aequum S ordinarium est admitti , ut n. de Procurator. l. seruum quo p. 3 . publices DE AccVSATIONIBUS ET IN S c RIPTIONIBUS. TIT. II.
AVdiuimus supra de personis accusantibus, & quia cum per accusantes
proponuntur accusatio es,fiunt cum inscriptionibus. Uerum quia dixeramus supra de accusationibus active, id est,qui possunt accusare: nunc de accusationibus paldiue, id est,qui ualeant accusari. Sed uideamus cluis debeat inlcribere,& quae debeant continere inscriptiones . 5c qualiter libellus accusationis concipi debeat. Et quidem accusari potest masculus, foemina, liber, seruus, pubes, impubes: praeterquam de crimine laesae maiestatis . nempe etiam pupillus deierare potest, damnum dare,rapere,furari, ec per ingratitudinem retrudi, ut Inst. Sane accusare non licet legatum Imperatoris, id es, praesidem prouinciae, nec magistratum populi Romani. u erum iudicio sisti interim debet promitti, accusatioci; in sine honoris differetur, di ita I yberius Caesar scripsit, ut T de adulte. i. si adulterium in si. Nec eum,qui reipub. causa absuerit, dum non detrectandi leges causa abest: sed nec ab alio delatum, alius deferre potest: nisi abolitio publica interuenerit uel accusator destiterit decesseritve ut Teo. Vibellorum ecl. hi. Sed absolutu ipse idem, aliusve accusabit: ne de amisso eiusdem hominis saepe quaeratur, nisi his qui accusator extitit,suum dolore persequatur, doceat , ignorasse ab alio accusationem institutam. tunc enim ex causa ille alius debet admitti ut T eo. sicui. Sed nec seruus omnibus legibus sit reus. quippe non illis quibus pinna pecuniaria irrogatur , ut Iulia de ui priuata, Cornelia ae tu iuriis. pecuniariae enim poenae in seruum non cadunt. Porro lege Pompeia de parricidiis poterit accusari,licet patrem ciuili ratione non habeat. cum enim natura. communis est: similiter & in seruum debeat animaduerti, ut Teo. l. hos. Item senatus censuit, nequis ob idem crimen pluribus legibus fieret reus,ut Teo. l. senatus. Inscim
448쪽
ec mulier, ec maritus infra duos menses accusans iure mariti: sed ec leuia crimina audire,& discutere,& de plano, re sine scripto proconsuli licet, ut ff. eo. l. leuia. ec C. eo. l. siquis, ec t. in causis. Nam 5c aliae minusculae causae ciuiles sine scripto
sentenciantur sic non sit horribile si minusculae causae criminales sine scripto infirmantur. Debet autem haec omnia inscriptio continere, nomen accusatoris, accusati,criminis locum: mensium, Consulum numerum: singularia tempora, ut heptomadam, idus, nonas,diem,horam,inuitus non comprehendet. Praeterea
accusator debet subscribere, se accusationem suam usq; ad innem perdueiurum antea tamen fideiussorem dabit. alioquin carceri mancipabitur. uerum ctiam dahit fideiussorem,& carceris sentiet squalorem, si graue scelus eum admisisse constiterit , ut T. de custo. reo. l. diuus: Aa id autem inuenta est inscriptio,nequis facile prosiliat ad accusationem, cum sciat inultam sibi non fieri. Caueant ita si guli quod post crimen obiectum sint permansuri in crimine usin ad sentenciam. Libellus autem accusationis,inscriptionis uesic concipi potest. Ego Petrus constaticii reum defero Petrum de Aureliaco. l. Iulia de adulterio, quod commisit cum Potentia in domo Pontii, in monte Pesulano mense Septembri, consulibus existentibus. N. de Narbona oc Ambrosio. Praeterea etiam accusator debet subscribere. Ego Petrus Constancti subscribo,& promitto accusiationem, quam deiero, usq; ad finem perducturum. Quid ergo si libelli inscriptionis legitime ordinati non fuerunt rei nomen abolebitur,di ex integro repetendi reum potestas fiet, ut T. eo. l. libellorum. DE ENHIBENDIs ET TRANs MITTENDIs REIS. TIT II LT Xposuimus supra qui ualeant accusari, nunc audiamus de ipsis reis exhsa bendis:& quia exhibiti quando transmittendi sunt de loco ad locum,a iadice ad iudicem,adnectamus & de transmittendis reis. Et quide exhibendi sunt accusati in iudicio,si tamen iudex pronunciauerit. Ex longinquo tamen exhibe dis ad disponendas res suas componendas, moesto sq: poenates, deosculandoscit cognatos, 'acium sufficiencium dierum nec minus xxx. tribui debet. Interim nundinari. id est,negotiari expilare te splendide non debent,sed ius sibi competens explorare: ac tam diu cum accusatore in pari fortuna retinebuntur,donec repererit cognitio celebrata discrimen. Exhibitus autem reus a iudice ad iudicem transmittendus cst, puta quia transmittenti iudici no suberat, sed nec apud eum deliquerat. Hoc tamen ita intelligo, si maior miles fuerat,vel minor magnum tamen crimen admiserat,ut C. eo. sq. 5 C. de iurisdict. m. iudi . magisterio, ut C. de officio magistri militum. Si uero miles caligatus fuerit,uel nobilis: leue tamecrime perpetrauerat , a prae fide prouinciae, sed ec a duce poterit coerceri ut C. Mi. Cornel. de sica. l. i. ec st. de accusat. I. ult.&is. eo. l. militibus.
FActa accusatione,inscriptione, exhibitione. sequitur ut adhibeatur custodiaec sic de custodia reorum uideamus. Audiamus ital qualiter rei sint custo uendi,quae poena immineat custodibus reorum,& c5mentariensibus,si in carcerati aufugerint. Accusati etiam carceri mancipandi sunt, nisi pro illis quis satisd derit. tunc em a carcere liberantur,nisi in crimine duriore. Quid ergo si idem qui satisdederit non exhibuetri pecuniariter plectetur,etiamsi dolo non exhibuerit, de extra ordinem punietur. Sed si neq; in cautione, necν decreto praesidis iusta quantitas copraehensa est,nec consuetudo ostenditur,quae certam forma habet:
Praeses de modo pecuniae,quam insem oporteat,statuet. Porro nec semper accu
449쪽
ctrcere recipienda est persona, sed quadoc, militi est tradenda, ec fideiussoribus tradenda: quandoq; sibi ipsi pro contractus uarietate, ac personae substantiae, ut Teo. l. q. Inquisitio tamen statim debet fieri, Nid debet quam celerrinad procurari, nec sedis intimae tenebras inclusiis debebit pati: sed usurpata luce vegetari, N ad publicii
educi, ne poenis carceralibus perimatur: quod innocetibus miserum, sontibus no satis seuerum esse dignoscitur. Sed nec stratoribus ad ij sue m inistris carceris liceat crudelitatem suam uendere uel innocentes subtractos audientia leto dare, aut longa tabe consumere: imo apud acta debet audiri, ut iudicibus immodice seruetibus fraeni quaeda temperies adhibita uideatur. Sed nec crura itiosi sexu dispares,eade claustrorum uidebuntur habere tutamina. Sane mulieres hodie non carcerantur, sed in monasterium intruduntur. Punietur etiam Commentariensis, si reus ob suam negligcncia euaserit, ut remoueatur ab officio: si dolo capite plectatur,uel in extremum militiae gradum dabitur. interdum uenia datur. ut st. eo. l. no est,ec C. eo. l. ad Commentat iensem. Illi aute qui sunt in carcere positi, si ruptis uinculis,ec effracto carcere exierint,etiam amplius qua causa reposcit ex qua recepti sunt,coerceantur: licet
innocentes inueniantur eos uero, qui conspirationem eorum detexerunt releuandos,ut meo. I in eos. In summa sciendum est, quod non est uni tironi credenda mastodia facile,sed duobus potest committi, ut Leo. l. non est.
DIximus supra de publicis carceribus obseruandis,nunc audiamus de priuatis
carceribus inhibendis: ec quidem nemini licere debet priuatum carcerem hahere,vel exercere: praeterquam magistratui. Quid ergo si contra factum suerit c ociudices qui semper in specula esse debent,si non uindicauerint ec officiorum primates, si non intimauerint tanquam Imperialis maiestatis uiolatores ultimo supplicio percelluntur. Nam ec illud est certo certius,cos qui priuatum carcere exercuerunt utpote crimen maiestatis committentes,ultimo subiugandos esse supplicio.
si REvs VEL AccUSATOR MORTUUS FUERIT. TIT. VI.DIxmus de accusatoribus,de accusatis exhibitis transmittendis, ut criminale iudicium instituatur: sed quia coepto iudicio saepe moritur accusator& reus, saepe alterutrum,quid iuris sit, si hoc contingat uideamus. Et certe si accusator solus decesserit,accusatio coepta expirauit. uerum ab alio no iniuria deserri poterit reus,qui fuerat accusator. Si uero utercli decesserit,uel dolo accusati omnis criminatio extincta est. nihil enim accusatoris haeredes exequi crimina exigendi sunt, ut T. de accusator. l. diui. Excipiuntur crimina maxima, repetundarum, fraudati census,
Ilerduellionis , maiestatis, apostatae, haereseos. Ergo etiam siquis sibi mortem conciuerit ob conscienciam malam sicut in praelatis criminibus etiam bona successoribus sunt adimenda. nempe durius est seipsum occidere. Haec dicuntur, nisi fuerit prouocatum. Quid ergo si fuerit iudicatum,ec fuit appellatum, ec decesserit uteri uel alteruter distinguitur, si sen tencia fuerit talis, ut deportationis. quae tacitὰ bonorum ademptionem continet δε criminis & de bonis quaestio erit. Si uero expressam continet ademptio em , puta siquis fuerit etiam relegatus.& in tertia parte multatus, pendente appellatione morte interueniente de bonis quaestio remanet, ut C. O. l. ult. 5c C. si pendent appellat. sic consequenter quia aliud est, non poterit criamen utcurassi examinari. SIQVIs IMPERATORI MALEDIXERIT. TIT. VII.
SEquitur ut ueniamus ad crimina exponenda, sed quia inter caetera durius est Imperatorem offendere. Imperator autem offenditur,di dicto,ec facto: de quo
450쪽
PLAcENTINUI IN LIBRUM dicto pauca sumus dicturi,quid iuris sit, siquis Imperatori malediscrit audiamuM. Et quidem siquis dixerit Imperatorem perfidum, atrocem, rusum, uel simile quid
proluderit. si ex leuitate processerit contemnendum. lubricum em linguae ad poena iacile non est trahendum. Si ex insania furoris, uel rabie uini miseratione dignum. ab iniuria rei pittendum ad nostram sciencia, ut ex persona hominum pensemus tale dictum debuerit puniri, impunitumue relinqui.
Flanditur de facto Imperator committente crime maiestatis, sicis; audiamu
constitutiones ad egitari Iuliam laesae maiestatis interpretandam Oc exponcndam pertinentes. nev c crimen istud excellit inter omnia crimina. Videamu zac, quando quis committat crimen m testatis. ec qui admittuntur ad huiusmodi accusatioe,quae sint pNnae huius criminis,& quatenus duret. Crime quippe maienatis co trahit qui in necem principis caeterorumve sibi assistentium conspirauerita 'orro cc alias multifaria utcunq; quis crimen maiestatis contrahit,ut siquis id ege-xit ut obsides interciderint: loca publica occupentur,magistratus,ciuitas Prodatura qui in ciuitate seditione mouerit, armaue cotra rempub. tulerit, ad hostes pro sug rit, exercitum deseruerit: qui statuas Imperatoris iam consecratas co flauerit,mp xit: qui de prouincia cum eis successum ellet, nsi discesserit, exercitum succesiori no radiderit,priuatu carcere exercuit magicus incantator extiterit. Nili aggeres ruperit,ut T. eo. l. j. h. iij .iiii. y.& C. de priuatis carceribus di de mathemat. N C. de Nili yggeri. It in comittit quis crime maiestatis si ab hostibus Pop. Roma. nuncium,literasve miserit, signumue dederit, fecerime dolo malo,c5silio suo, quo hostis Populi Romani inuenitur. Ite qui castra deserit, bellum in iussis principis inchoauerit, exercitiis donatione coparauerit,contractaq; quadam simonia in ciuilibus. Huius criminis rei uolimi praeceptores scholarium, redemptores argui possunt. Non aut cotrali it crime maiestatis,qui Caesaris statuas uetustate cosumptas res icit, attrectauerit: neq, per principe deierauerit, sibive malum dixerit. Admittuntur aut quales quales ad liac accusatione. In hae probantur alias reprobant, puta milites , minorcs, in id mes,pauperes,ec familiares, parentes cotra liberos: dc econtra,serui coira a O ninos,liberti contra patronos, mulieres. Nam di coniuratione Lucit Catelinae F iliu) mulier detexit,oc Marcum Tulliu op t. consule indicio suo instruxit. Huius aut crἰ minis,quod proprie maiestatis dicitur,hoc est, siquis de nece principis, suo Vmq; iatellitum cogitauerit Etiam si Imperator interfectus no fuerit, ea poena est Mi gladio ultore prosternatur. Sane siquis ex his poenitudine ductus,ab exordiotione prodiderit,etia si deierasse uideatur quia ex causa concessa religione deseruit. S. uenia et praemio donabit. Si uero iam factioe usus cosilia maligna pandiderit,uchia tame ei dabitur, ut C. eo. l. quisquis. Eo tame crimine naturali interitu no libe- aiur, haereditas filiis aufertur: filiabus duntaxat de honis matris huius criminis sciae salcidia rcseruanda in caeteris aut praefatis .in quibuscunq; magistratus crimenco mittitur reus morte crimine liberatur. Crime aut quod uere oc proprie maiestati dicitur.5 post morte instauratur, et inchoat. quippe talis criminis reus,& mortuus
i de debitore soluente admittere: eorum filii sema sunt egentes,& pauperes, d nullos unqua perueniunt honores, eos semper paterna comitatur infamia: in mors eis solari O,uita supplicio, ec siquis pro eis interuenire te tauerit sit notabilis sine uenia.
Post tradiatum criminis maiestatis, non incompetenter adnectitur tractatus de δdulseriis coercendis , di stupris: omne enim peccatu quodcuns fecerit homo