장음표시 사용
21쪽
phiam aut martyriorum historiam tractant, ex his thesauris valde dite cent: cui rei iam praeivit exemplo noster ipse Stephanus Euodius A semanus, duobus editis martyrum orientalium voluminibus. XII. Theologiam orientales scriptores , etsi diversa a nobis methodo , graViter tamen et docte Versaverunt: itaque multi tractatus eiusmodi, praesertim de Trinitate et do Verbi divini oeconomia, in arabicis codicibus sunt, cum autiquorum ineditis haud raro auctoritatibus. Romanorum insuper, sive catholicorum, valde interest scire, quali Per omne tempus Obsequio Petri cathedram oriens prosecutus sit: id quod in multis epistularum testimoniis a patriarchis episcopi S-que orientalibus ad romanos Pontifices missarum cumulate cogno- Scitur. Denique quanta seges auctorum ad bibliothecam sacram arabicam accedat, nemo non videt. Neque porro hi christiani nostrorum codicum auctores res tantummodo sacras loquuntur, sed
historiam quoque profanam, annales praesertim Chalipharum, scribunt; medicinam, grammaticam, Iexicographiam, poesim non infeliciter tractant. Postremo palaeographiae arabicae in christianis codicibus perrarum monumentum est, codex nempe LXXI, cuphicis litteris saeculo VIII. scriptus: aliique permulti insuper codices
seriem quamdam ac succeSSionem arabicae scripturae per Omne aevum demonstrant.
XIII. Iam ut de codicibus prosanis dicamus, populorum quidem orientalium nullum aequo atque Arabes in cunctis doctrinarum generibus semeti exercuisse , in consesso est: quare et Arabum lingua sive propter imperii vastitatem sive Oh scribentium innumeram multitudinem immensa propemodum et politissima evasit. Quis nescit, Arabes Asiam prope universam occupavisse usque ad Imdos atque Scythas y Africam praeterea , Europam meridionalem, insulasque in omni mari quam plurimas 3 Nunc vero loquuntur arabice Africa ab Aegypto usque Tingiu atque Aethiopiam; Asia usque ad Persidem: in religiosis autem Mahometanorum libris regnat adhuc arabismus, quantum illa infausta superstitio patet, quae tantam orbis antiqui partem inquinat. Iam etsi huius linguae bona et copiosa apud Europaeos lexica sunt, in hoc tamen vaticanorum codicum numero, amplissima seges dictionum
22쪽
novarum elegantiarumque est, in qua Philarabes laute pascantur. Prima classis alcorauorum est, calli graphia , numero , splendore , et commentariorum comitatu praenobilis. Accedunt permultae Pr eos moste micis populis familiares: item tractatus ascetici, ethici, apolegetici, rituales; quodque magis fortasse interest, pandectae iuris sacri atque civilis, ad alcorant normam exacti. Sunt enim Mahometanis Theodosii veluti sui, sunt Iustiniani, Marici, Caroli, ac Basib Iii: sunt iuris consulti Ulpiani quodammodo, Pauli, Papiniani, ac
Triboniani: sunt variae prudentium sectae vel scholae, quales in iure romano extitisse scimus: sunt denique canonici quasi iuris auctores Gratiani, ut ita dicam, Barbosae, ac Van-Espenit. XIV. Quid cetera persequar doctrinarum artiumve geneta 7 Extra dubitationis aleam est, scriptores arabicos de humani generis historia prope singulariter esse meritos: atque hoc potissimum nomine sapientes nostri arabicorum codicum interpretationem exoptant. Et quoniam rebus praesertim aegyptiacis praesens aetas delectatur , ecce in vaticanis arabicis nulla sero regio plures quam Aegyptus historicos habet, qui eius climata , provincias , urbes, dynastias, reditus annuos, praesectos, soli naturam, reliqua omnia , nobis edisserunt. In reliqua historia seu naturali seu
civili, in biographia , in chronicis, habent Arabes Plinios suos , Diodoros , Laertios , Eusebios , Livios , Floros , Eutropios , atque
Victores. Sunt apud Arabes conviviorum Simmatumque scriptores , Athenaei, Clementes, Apicit: item auctores hippiatrici, o ni thologi, botanici: scriptores de vino, de storibus, aliisque huiusmodi. Sunt apud illos bibliographi, quos inter Haphidus plus
decem et octo millia conscriptorum operum numerat. Astronomiam
vero, geographiam, logicam, dialecticam, mathematicam, medici. nam , grammaticam, Iericographiam , peculiari cum laude excoluerunt ; quarum rerum omnium in vaticanis codicibus monumenta sunt. Poesim item in codicibus nostris permultam Arabes exhibent, theologicam, mysticam, ethicam, iocoSam, lugubrem, satyricam, epigrammaticam, cum accuratis de hac facultate tractatibns ; itemque de re rhetorica, ita ut artigraphi arabes et declamatores, Hermogenas uobis in mentem revocent, Aphthonios , et Quinti-
23쪽
lianos: nequo caret Lucianis suis ars Arabum dialogistica. Postremo fabulae, sive moris veteris sive romanenses, apologi , adagia, SenteD-tiae, aenigmata, lusus, mirum quantum abundant. Quamquam nec
Arabum litterae quisquiliis suis et quasi purgamentis carent, veluti libellis onii ocriticis, physiognomicis, alchimicis: item de astrologia iudiciaria, de multiplici divinatione, de superstitiosa medicina, dea mutetis.
XV. Arabicos codices vaticanos, do quibus tractenus Verba seci , mediocris numerus Persicorum tur icorumque subsequitur. In Persicis Pretiosus eminet pentateuchus, cuius elocutio ab illa interpretatione differt, quae in Walicinianis polyglottis prostat. Sunt etiam perfice scripti psalmi, sunt evangelia. In alienis a christiana religione est aleoranus; sunt lexica, sunt grammaticae, diversique a gumenti Opera; praecipueque carmina multa , ideo philologis ut reor expctenda , quia Persae in toto oriente principatum poeseos tenere dicuntur. In voluminibus turci cis tres nosiles historiae sunt, nempe duae domus othomanicae, tertia turearum Aegypti praesectorum. Et quidem Othomanica Aasci hii historia , iudico cl. Hammero, permirae raritatis est. Mitto de reliquis tureicis verba sacero , quia in brevi syllabo legentium oculis facile occurrunt. PODro Persicorum item ac turcicorum catalogus Stephanum Evodiu in Asse manum parentem habet, cuius ipsum autographum superest. Is otiam indicem his persicis tumicisque, utpote paucis, addidit: qui tamen a me reformandus suit, ut editioni meao responderet, imsuperque nonnullis partibus cumulandus. Atque haec rerum sarrago est, quam in nostra editione catalogi indicisque arabicorum persicorum turcicorumque bibliothccae vaticanae codicum , philologi nanciscentur. Quibus utinam copiis frui velint, qui has linguas peritius callent, et curandis late interpretationibus, copiosisve excerptis saciendis, fructum reconditum ad communem utilitatomproseranti Me certe illorum hominum prope piget, qui idiomatum orientalium scientiam, quam sibi tribuunt, in minutis tam tum modo consectandis etymologiis, in epigraphis aliquot explicandis , vel aliis huiusmodi curiositatibus versandis, expromunt.
24쪽
HABITA PROPTER ILLUD DICTUM PATER MEUS MAIOR ME EST.
Exposirio eorum quae gesta sunt ob controversiam de interpretatione fiententiae , quae tu evangelio prolata legitur a vero Deo et servatore nostro Iesu Christo, videlicet Pater meus maior ma est. Recitatur autem quicquid antea dictum fuit ab iis qui varie sententiam illam interpretati sunt i atque tu medium adseruntur sanctorum patrum auctoritatest tum ea quae deinde decreta suerunt; nec uoa illa quae post veram interpretationem decreto constitutam, acciderunt. Postremo potentis sanctique regis nostri porphyrogeniti, Romanorum imperatoris, domini Manuelis Comneni, religiosissimum edictum ponitur.
i. I xxetio iam et vigesimo anno imperii seeptrum tenente Manuele Comneno , quem in ipso partu purpura excepit, sapientia ad vitale lumen protraxit, sorti
25쪽
μαλλον , τa et aληθειας ερωτο- ἐμορεί MEτι' ου 5 τουτου τα τηε φλογος ηαι is ατο , αλλα γε ψ φ ἀγελαῖον Οχλον η σόρipακα σοῦ εαυτου πυρκαιας ετι τρ παρεργον το b c ρομα, - ' τ .lλχάλινου θεου m τλ'Iησυυ Xντου φωνης ἄρχης - πρωτης πρους Γλητο ' ην τη τ πα- νυκτι το ς μαθηταῖς ομιλαν τῶ ιυαγρ 'Iωάννη D Θεολογ ν λιγων εἰριισκεται ' μ ει παπατε με , εχαρητε αν , οτι da ον πορευομM α ρ studo aluit, silos verae religionis ad perseelam aetatem perduxit et quem ut Da videm Deus elegit, quia aeque mansuetissimum esse cognovit, et ad paterni diadematis obtinendam hereditatem maioribus natu fratribus antetulit, atque ab orientalibus plagis usque ad oecasum relatis de hoste trophaeis condecoravit; hoe , inquam, anno quaestio per ecclesiam coorta est, quae veluti ignea fauilla tenuinata principio , augentibus hinc inde contrariarum partium spiritibus , in excelsam sacem evasit; ueque solum episeopales sedes corripuit, verum etiam monasticos eoetus invasit; neque hos tantummodo sed etiam magistratus et auli eos, senatum
simul et omnes qui regio in palatio versabantur. Cuncti videlicet mira pertinacia et servore ardentissimo ad veritatis rapiebantur vestigationem. Neque hactenus contentionis gamma substitit, sed ad popularem quoque turbam plebisque secem devenit. Initium quaestionis suit ex dieto veri Dei et servatoris nostri Iesu Christi . quem in passionis nocte diseipulos adloquentem apud evangelistam Iohannem theologum haec dicere comperimus di si ditigeretis me , gauderetis utique ,
i) Manuelem inter Iohannis II Comoeni imp. dipiaemetue . dieit praeter Mim historieos Ephra filios natu minimum. propto maiores regias dotes . mius v. 4o48. Colleci. vat. T. III. parti l. p. 1 . praelatum luisse testam cito patiis tit imperium a-
26쪽
quod dixi oobis ma ire ala patrem et quia pater meus maior me est. Ambigebatur itaque, quanam ratione quove sensu maior Christo pater appellaretur. u. Alii quidem pertinaeissime verha haec pronunciata adfirmabant . qu tenus paRr causa suit aeternae et absque principio et venerandae siti divinia talis in prima nativitate i et aliquem ex sanctis patribus pro se proferebant, qui id dictum sie suerat interpretatus, neque serendum omnino iudicabant, sicuti aliquot Melesiastici doctores intellexerant, Christum nempe, etiam ob suam humanitatem , maiorem appellavisse patrem, quandoquidem Christus perfectus simul homo Deu que est. Alii eontra secundum humanam quoque naturam intelligenda putabant ver-ha pater meus maior me est, verumtamen iidem hi, qui etiam secundum humanam naturam dictum illud fuisse putabant, multa absurda de iis dissamabant, qui tantummodo propter vim paternam filii causativam, sie loeutum Christum docebant eosque aecusabant, ceu si Christum persectum hominem non agnoseerent; vel ex una Concretum natura crederent, ideoque cum monophysitis conspirarent. Vicissim autem ii, qui verba illa etiam de homine intelligebant, redargui se cernebant, tamquam si unicum Christum dividerent, atque, ut Nestorio placuit, duos filios introducerent,
a) mne quaestionem propo,itam fuisse ah ἐν ob eam rem eoaeto. Adi praeterea Fieetam Cho-so Nanuele ια'. ait Ephrasinius v. 4 65 . quem hiatam liis . VII, 5. auetorem leg is narratium de eotienio hoe ipso
27쪽
cum unus reapse sit atque individuus. Atque lais sermonibus et contradictionibus unum atque individuum eastae ecclesiae eorpus bifariam scindebaut resque iam parum a manifesto schismate aberat. Namque inter se dissidebat senatus, plehisque multitudo, dum alii aliis adhaererent; et eum his conspirarent, illis contradie rent i atque ita sora . viae , vici, aedes , variis sermonibus personabant. Nonnulli etiam aliter dieium illud interpretabantur, ceu si servator quodammodo gereret naturae nostrae humanae personam et solumque intelligebant extenuationis humilitatisque modum i carnem denique solam per se spectabant, ceu sino divinitati quidem esset coniuncta; alia, que huiusmodi essutiebant, quae post
veram rei controversae cognitionem ecclesiaeque concordiam revocatam, anath male pereulsa sunt.
3. Quum hae tempestate iactaretur ecclesia mali spiritus fabris perstantibus . nitentibusque fidei firmamentum dissolvere , id egi angularem lapidem Christum qui distantia coniungit; haud socordem se praestitit rex noster, mundani magni navigii delectus gubernator ; neque dormitavit hie eustos novi Israelis qui Deum humana carne eontectum vidit, atque ab ipso Deo visitalus servatusque
28쪽
πεπρακταί τε 6 λύγετα ' OAν o G παρθενου τοκω , n καθ' ηλικέαν αυ- sui te verum tamquam rex Pacis, et ecclesiasticae disciplinae actionumque sapiens moderator , magno labore studioque ad id negotium incubuit. Et quamquam orbis universi curas, imbrium instar , in se quotidie ruentes sustineret , nihilo
tamen minus toto animo dedit operam ut aegra sanaret , disiecta sarciret , atque ad unitatem tu acta rursus membra reduceret. Quamobrem sententias etiam complurium inspiratorum theologorumque hominum super hoc Proposito scriptas colligi ordinatimque in libro disponi curavite atque has divorum auctoritates singulis sanctissimis patriarchis exhiberi iussit, itemque aliis delectis per id
tempus congregatisque tu divina sacraque synodo viris, perque hos ipsos universo deinceps ecclesiae POPulo. Patrum igitur sententiae erant hae.sS. Iohannis damascent. Eorum, quae humano more de servatore Christo praedicantur , sive dicta sive gesta fuerint, sex modi sunto Quaedam enim ex illis naturaliter ratione carnis adsumtae iacta dictaque sunt e velut partus ex virgine, atque aetatis i
ci) Mallem id referiattim pontis thus et episeopia . quoriam istisa Merum ossietum et potest est. Et quidem graeeus Ephraemitu haud tinum di Ia at hI Iantimam immeatorem propterea quod nishii in MeIesiastiea diseipIina novaverant. αὶ De fide orthodoxa lib. Iv. eap. 18. editi L. quinii T. I. p. 286. carptim tamen haee desumit
29쪽
SYNODI CONSTANTINOP. ξητ α τε D , η ποῖ,α, η-, o nia , o ἴ- , το δίκρυον , η ς ἀλων τtησις , o θανατο- , 6 τα τοιαῖτα , 3σα φυακὰ κθ αδιαγκταπα Θη τυγχανουσιν εν τούτοις γαρ α πασι μίξις μεν ἐς ὶ τοῖ Θείου προς ἀνθου πινον' πλην του συματω ἄλη Θὼς εἶναι πις εὐεται , οὐδεν τούτων τοῖ Θειου πάσχοντο , e V αυτῶν τ-οIκονομουρο- σωτηρsαν τα a , κα- τα πηοσ--ιν το ἐρωτὰν που τεθεικατε Λαζαρον, ά προσευχή, το υπαναχωρεῖν τουτων Οἴτε ως Θεος , ουτε ως χλην αν- ἐσχηματιζετο -- 3περ η- - λυσιτελες απρο oli ντ προσευχὸν, το δεῖξαι - οὐκ ἔτιν αντιθεῖ, Ρ - αIτιον αυτου τιμω τ πατερα,' τυ ἐρωταν , οὐκ αγνοων, αλλ ' ινα δέξη - ο αληθέανε Γιν μετα et ειναι θεος' το υπαναχωρειν, ἔνια δαφαξ, μη προπε - τευε PM μη b ἰαυctis πt οδιδοναι ' τα 5 κατ' οικειωσιν in το , θεε μουθιε μου ἱνατι ' εγκατελιηες 19 το . α τος ο υιος Aroταγησιτα via πατροουτε γαρ ως oi τε ως-ύκατελῶ φθη ποτὲ υπο τ πατρος ρυτεάμαρτια - ουrε καταρα γέγονεν , ουυ υποταγῆνα Kη κ τὼ καθομεν eaos , as ι τω πιε , D ottaa εναντι γ ουδε μοτεταγ-- καθ ο I ανθρωπος, οὐδεποτε ἀνηκοος γεγονι του οννητον ' το ημευρον erementum et prosectus , sames . sitis, defatigatio , lacrimae, somnus, clavorum fixura, mors , aliaque similia , quae naturales et inculpatae passiones sunt. In his enim omnibus manet quidem divinae naturae eum humana coniunetio; corporis tamen ea vere esse creduntur i quippe cum divinitas nihil horum pertulerit , sed per ea salutem nobis procurarit. Quaedam dissimulandi modo, ut cum de Lazaro quaeriti tibi posuistis eum p Cum orat, et cum se subducit. His enim neque ut Deus neque ut homo opus habebat verum humano more illud praetexebat, quod necessitas atque utilitas ea poscebat. Nimirum idcirco , puta , precabatur, ut se minime Deo adversari ostenderet; utque patrem, velut sui causam , honore adficeret. Interrogabat, non quod ignarus esset; sed ut se, quamquam Deus manebat, hominem quoque vere esse demonstraret. IIaee denique ipsi causa seeedendi erat, ut nos doceret perieula temere non adire nec nos ipsos ultro prodere. Quaedam ruretus dicuntur per adsumptionem e ut illud, Detis meus,
Deus metis, ne quid me dereliquisti 8 Item , ipse filius patri stillicietur.
Nec enim quatenus Deus nec quatenus homo, a patre unquam derelictus suit inre peccatum, nee maledicitim laetus est, nee patri subiici opus habet. Etenim quatenus Deus est, aequalis est patri, non autem adversarius , nec subiectus quatenus autem homo , nunquam adversus patrem contumax fuit. Ex quo se-
30쪽
quitur eum. nostri adsumpta Persona, partes nostras suspiciendo, his verbis usum esse. Quaedam autem Per excogitatam mente praecisionem dicuntur. Nam si ea quae revera disiungi nequeunt , hoc est carnem a Verbo, cogitando seiunxeris, caro Serva erat et ignarar verum eadem ob hyposlaticam cum Deo Verbo coniunctionem id habuit, ut nec serva esset nec ignara. Eadem de causa patrem Deum suum vocavit. Quaedam vero aiebat, ut se nobis manifestaret, no iramque firmaret fidem. Veluti cum dixit: pater clarifica me claritate quam habui, priusquam mundus esset, vud te. Etenim ipse quidem et tunc clarificatus erat, et nunc clarificatur e nequaquam tamen nobis elaritas eius pat saeta comprobataque erat. Postremo interdum ita loquebatur, tamquam Iuda oruin personam adscivisset , Se in eorum numerum adscribendo ἰ ut cum maritanae alti Mos adoratis quod nescitis ἰ nos adoramus quod scimus r quia salus ex Iudaeis est.
5. S. Gregorii theologi ex oratione secunda de filio.' Dicere autem, quod pater maior Christo sit, quatenus hic homo intellia gitur; verum id quidem est, haud tamen magnum. Quid euim mirum, si Deus homine maior est p