Elementa iuris ciuitatis seu Politiae Iosephi Bertieri ..

21쪽

lo atque hospitalitati severetur IJ. Iethrs sub Moyse veniens in desertum ad Israe litas ordine quodam distribuit eorum Ρωlitiam , quae variis commissa fuit Iudicibus; hinc in Civitate Ierusalem plures

eorum creati, eaque Ob hanc caussam inquatuor distinia Regiones, quarum unicuique Praesectus, atque alius qui illius vices gereret, con Stituti fuere.

Varia in hae re principia apud Aegy

ptios reperta Sunt a Menete , atque ab He mete Trismegisto Athenienses instituerunt Magistra tum, a quo extrahebatur Praeses, Cui tradita erat Politia. Reipublicae vero administrandae praeerant Archontes, ac Tribunal , quod vocabatur Areopagus; nec deerant i liis Exploratores, atque InSpectores, OmneSque vocabantur Custodes Executionis Legum. Erat Inspector Religionis , ac Morum, Muliebris decoris, Cho-tearum, publicae tranquillitatis, & commoditatis, Annonae, Nundinarum, Commercii, Ponderis, & Mensurarum. Hisce sapienter constitutis tempore Miltiadis, Τher ἰ

i) Legenda sunt verba Sacrae Scripturae Exinpositoris Abulansis Quaest. 16. , ubi Moysis exemplo recte constitutae Politiae in Civili societate maximam esse necessitatem ostendit.

22쪽

Themistoclis, Aristidis, Pithagorae, &Socratis aurea probitatis, magnanimiis. iis . humanitatis, atque hospitalitatis sa cula Athenis floruerunI. Reliquae Graeciae Civitates in duas, tres, aut quatuor partes dividebantur pro illarum magnitudine, ex quo vocabantur

Dipolis. Tripolis , Tetrapolis, Lycurgus sapientissimis Legibus lis

Lacedaemoniorum animos composuerat ad iustitiam, obedientiam, patientiam, --rumque integritatem. ut dictum subinde fuerit in ea Republica nasci viros sapien-res , ipsumque regionis aerem inspirare virtutem videri; quare eorum Regimen quingentorum annorum spatio eonstitit, Nomen Politiae apud Graecos ad universas Regiminis formas protendebatur. Conservationem, prosperitatem, atque -- luptates vitae potissimum illi habebant ob

oculos, Pro conservatione vitae intellege runt quodcumque respicit ortum. valetudinem. & alimenta, Curabant ut aer, s- quae . di cibaria salubria essent . ut medicamenta recte conficerentur ', ut Medici honestate, ne scientia pollerent, utque civium numerus augeretur, 'Romani initio habuerant Praesectum Urbis, qui Conditoris Romuli vices sexe-

23쪽

I2ret. Postea sub Regibus duo electi sutit Quaestores ad Crimina investiganda . Comsulum tempore creati sunt Tribuni Plebis, quorum erat Offetum Iura Populi servare, atque ut iis praeberent auxilium Aediles

quibus commissa erat aedium ConServatio. Hinc anno ab Urbe condita CCCXIII. missi sunt Legati in Graeciam ut Legum ac Sapientiae cognitionem adquirerent ἰadeoque illorum Politia eamdem Prope sequuta est Divisionem ac illa Athoniensium. Deinde electi sunt duo Censores, ut ad illa omnia incumberent quae reSpicerent Civium mores, & disciplinam; illi vero sibi adiunxere Curatores Vrbis, ut inter caetera praeessent Annonae, Ludis, atque Spectaculis; eorumque ossicium suit Praecipuus veluti gradus ad sublimiores Reipublicae Dignitates adsequendas. Inde Creatus Praetor, cui Aediles subiecti, Centumvirorum Consilium conflatum quinque Viris ex unaquaque Tribuum, quae erant triginta quinque, in quas Vrbs illo tempore dividebatur. Aedilibus additi sunt decem alii, qui nuncupati sunt Aediles Imcendiorum extinguendorum; aliique duo a Iulio Caesare pro Annona, nomine Aedia ιium Cerealium, omnesque agebant Delegatione, ct vice Praetoris. Praettor Urbis

24쪽

habebat quoque Collegam pro negotiis exterarum Gentium sub titulo Praetoris Pe-rFrini. AugustuS CaeSar Praetorum numerum imminuit, eosque subiecit Praefectui Urbis, cuius iurisdictio super universam Civitatem, atque Arva suburbana illudque Munus tanti habiti , ut Imperator illud Genero suo Agrippae primum contulerit . Incumbebat autem ad ea omnia quae Publicam respiciunt utilitatem, Civiumque tranquillitatem , ad Emptiones , Venditiones, Pondera, Mensuras, Artes, Spectacula, sorrea publica; Frumentorum Collectiones, Ludois, Aedificia, ac re semonem viarum. Sustulid inde Augustus Ae'hiles , Pra toresquet, illis substituens quatuordecim Curatores, aut Inspectores Urbis , qui etiam' vocati sunt Bdiit tot δs Praefecti Urbis, CivitatemquGn totidem par res divisit. Creavit etiam P aefectum Annonae , ac ''Triumviros Nocturnos, ut noetii publicae excubarent quieti, quibus suffectae sunt delectae quaedam Cohortes, quas Dux regebat Prae fectus Vigilum nuncupet tus . Alium elegit Augustus qui praeesset Aquaeductibus, Inspectorem inarum, varios Denunciatores , aliosque arma gerentes , qui manum sortem P aestarent, plureSque protendebatur,

25쪽

IψMos Stationarios, qui statuta quaedam occuparent loca in Civitatu, atque tumultus compescerent. Ab expulsi a Regibus usque ad secundum Bellum Punicum tam cordibus insitus , tamque communis crat Romae apud eunctos Ordines amor iusti, & honesti, fidelicatis, omniumque virtutum , ut illa morum praestantia a Cicerone dicta fuerit is virtus temporum, non hominum. HBruti, Valerii, Publicolae, . Curii, Fabricii , Marcelli, Scipionis, aliorumque se tium Virorum virtutes, totque praeclara seripta Moralis Philosophiae praeceptis mirificu rqpleta amplissimum liuius rei ex

hibent testimonium. V . ....

Quoad inliqua Imperiἱ loc a statuerunt Romani omnes vivitates sequi dehqre Ur bis Rom a consuetudinem. Itaque ad qua libue devictarum Provinciarum. miterunt Proeonsuum indutum moritate, muneribusque oneratum Praefesti Romae , &Consulis ι cui postea adiectus est Legatus

'ocoiitulis, inde vero unus eorum pro

quavis principali Civitate, qui dicti sunt

Servato es Locorum, cum animadversum esset id Politiae convenire, quae assiduam prae scutiam, & non interruptam vigilantiam exposci . Ad regendua Gallos positus

26쪽

pus est Praeses, aut Proconsul, aliique umcati Iudices Ordinarii, Iudices Pedanei, Magistri Pagorum. Constantinus autem Imperator subiecit eos Praefectui Praetorio Gallorum Imperatorum temporibus ossiciales Politiae praepositi nuncupati sunt Curu-tores Urbis, Vicarii Magistratuum, Parentes Plebis, Defensores Disciplinae, Inquisitores, Discussores, & in Graecis Pr vinciis Irenarcae, idest Moderatores, aut Pacificatores , atque ad explenda eorum mandata illis dati sunt Apparitores Sta

tionarii si .

Omittam singillatim varia recensere principia, quae postmodum apud Cultiores Europae gentes invaluerunt, quibus uni Versis Summopere cordi fuit tranquillitas, atque Commoditas vitae civium, Cum non Politiae historiam, verum universalia eiuS-dem Principia enucleare mihi proposuerim . Solum non erit, ut CenSeo, inoppo tunum nonnulla summatim attingere quoad Politiam Galliae, ubi singulari alacri-

Pserunt. Diuitiam by Corale

27쪽

Fundamento iamdiu vacatum eSt, adeout Gens illa dum maximis pacis bonis peris frui potuit aliarum omnium Nationum in hac re admirationem, ac laudem sibi com paraverit . ;Galli sub iugum Romanorum reda.cti, quique postea a Francia Germaniae Provincia nomen Susceperunt, adeoque dicti sunt Francesi , sub ditione primorum Regum Servaverunt Romanorum Politiam . quam administrandam tradiderunt quibus dam illorum Militiae Ducibus sub nomine Primatum, Ducum, Comitum, Magistro

rum, & similibus, ac Praesectui Praetorii Gallorum substitutus est Comes Palatii , qui postea vocatus est mire du Passais I). Deinde vero cum huiusmodi Ministri ampliorem sibi auctoritatem adsciverint onera illa a se removerunt, ea transserentes in alios inseriores, ex quo venerunt Vice

Comites, Praepositi Iuri dicundo, Vicarii. Castellorum Custodes, Maiores Villarum.

i) Vox illa mire, cuius usus nostris tempn-ribus Lutetiae manere videtur , significat Caput . aut princeps Tribunalis, via cuiusdam Corporis Politici. Dosumitur sive a Latino vocabulo ma

jor , sive a Gςrmanico Moer, idest Caput , Ruperaefectus, q

28쪽

Postea vero ad res bellicas prorsus Conversi huius naturae negocia reliquerunt aliis, qui dicti sunt Bait is, Protectores, quos sequuti sunt Praepositi siegii, praeter quos in diversas Regni Provincias alii etiam Ministri diversimode nuncupati disensi , atque dispersi fuere. Lutetiae sub Imperatore Aureliano Politia commendata erat Romand Magistratui, qui primum vocabatur Praeferetis Vrbis, ac subinde dictus est Comes Parisiensis, cui addictus erat Vice-ComeS , atque sub diversis Gallorum Regibus varia fuerunt nomina eor im qui Politiae praefuerunt, quos inter magni habita est Dignitas eius qui vocabatur Praepositus , aut Praeses Pari,iorum , Le President de Par is. Ludovicus XIV. primum a contentiosa Civili Iurisdictione Politiam segregavit, addens Praesidi duo, qui illi essent a Consiliis , eiusque Locum tenerent, quorum alter Causis Civilibus, alter autem Politiae addictus fuerat, unde exortum est Politiae Tribunal a quocumque alio munere omnino seiunctum. Qui ivb Praeside illo iuss sunt

curare ut rectus ordo servaretur dicti Sunt Commissatres. isti Lutetiae magnum LX creverunt in numerum, atque usqur ad

quinquaginta quinque. Eorum autem Oil,

B cia

29쪽

cia recentioribus temporibus redacta fue runt ad Conservationem Religionis , recti ordinis, ac publicae securitatis, & ad curandam morum integritatem, Sanitatem, atque annonam. Distributi sunt in omnes tCivitatis partus, quae erant una & viginti, cuius singulis duo, aut tres illorum

praeerant . .

Galli, & plerique alii Europae in

colae corum Politiam ex antiquis Gentibus magna ex parte sumpserunt, hoc discrimine quod Religioni enixius, ac diligentius vovere Studium. Pro exemplo sit quod Ludi, atque Spectacula peneS Graecos, & Romanos magnam Politiae partem conStituebant. Ratio erat ut illorum frequentia, ac magnificentia augeretur. In Europa autem nil aliud plerumque in hoc genere Politiae est prospiciendum, quam ut Corrigantur abusus, ac tumultus immpediantur.

Politiae

30쪽

Politiae Ethmon, Desinitio, se Finia.

Politiae vox oritur a πολις , Civitas, ex qua consecerunt Graeci πολιτεια , Ius Civitatis. Definiri posse videtur: Ars qua hominibus in fodietatem publicam congregatis tranquillitas , ct commoda vitae comparantur.

i Ah ea disseri Politica, τὸ πολιτικὸν, Civilitas, quae est Pars Philosophiae, qua docentur homines se prudenter gerere in regendo Populum, aut Familiam priua

tam a

Utraeque tamen in eo conveniunt, quod Civilis vitae praecepta contineant. Politia praecipue respicit I. Religionem. II. Morum disciplinam. III. Securitatem , atque tranquillitatem publicam . IV. Sanitatem. U. Pauperes. VI. Scientias , atque Artes Liberales. VII. Artes Mechanicas. VIII. Commercium. IX. Annonam , atque alia, quae ad alendos βο-

Pulos sunt necessaria . X Olliola quoad vitam Civilem. De hisce omnibus agam, ac prsteter ea quaedam adiiciam de Causis Civilinus, cum plerisque in locis mos inoleverit ea--J B a rum