Elementa iuris ciuitatis seu Politiae Iosephi Bertieri ..

31쪽

st rum quoque aliquam cognitionem Politiae Misistris tradendi; ac denique quomodo ipsi se gerere debeant ut proprio recte fungantur Munere , exponam ; proindeque duodecim Capitibus Tractatio omniS a, solvetur. Pleraeque Politiae partes, quas enu meravimus multa habent inter se communia , atque Connexa, adeout quandoque do una illarum verba fieri nequeant quin etiam de altera aliquantulum sermo instia ruatur ε

32쪽

De Religione ιNEminem lases ab universis Homini

buS, atque adeo a Supremis quoque Potestatibus Deum Optimum Maximum amandum, timendum, & colendum esse eam quam Summum rerum Omnium Conditorem , ac Moderatorem , qui cuncta largitur quibus in hoc Orbe Terrarum perfruuntur Mortales, quique dat atque adimit Sceptra, ita ut sperandum Sit ut prinspera futura sint eorum Regna qui eius sustinent Religionem. Cum tamen non desint piissimi Antistites, ac Theologi doctissimi, a quibus tota ferme Europadoccatur illam Sapientiam quam ex eorde Veram profiteor, quaeque in timendo Dominum consistit, satis sit pro Instituto meo ante aliorum oculos exhibere quanti ponderis sit pro recto eonservando Regimine Religionem quoque pie eonStanter

que Servari.

Nullo quidem arctiori freno Morta. lium corda valent cohiberi quam sua Sione Immortalitatis Animae, praemiorum . a '

33쪽

uaque poenarum post obitum. Haec idea in nobis excitatur ex alia Divinitatis. Nil ergo illa validius ad quamlibet Iurium violationem impediendam. Metus Civilium

poenarum , quas vitandi , aut eludendi plerumque non desunt hiae, indomitarum ii minis cupiditatum impetum male posset

retinere. ,, Quid faciet ait Cicero,) is γ- Homo in tenebris qui nihil timet nisi ,, Testem, vel iudicem p I ri Incutienda

est illi sormido interna, constans, perque SingulaS naturae nostrae partes dinusa.

Quid aliud ergo huiusmodi esse potest quam Idea Divinitatis, quae ubique adsit,& vigilet, tamquam immutabilis scelerum Vindex pIsta vero Idea adeo est naturae hominis consentanea, illique inhaerens, ut qui eam delere ex eorum mente nitereturessiceret quidem ingentem impiorum numerum , qui etiam forsitan aliquatenus augeretur , numquam tamen obtineret ut Gens integra in eo Conveniret, utque Plures homines de hoc non perhorreScerent,nciariisque opinionibus non reluctarentur ;quare Civilis societas ex hominibus nullam Religionem agnoscentibus penituS COnflata i) Da Legib. Us. s.

34쪽

. 23ssata numquam subsisteret, sed chimerica prorsus diccnda esset. Audies Romanae eloquentiae Patrem dicentem: o Pietate,, sublata Fides etiam, & Societas humani generis, & una excellentissima vi tus iustitia tollitur . I Est autem Religio Divinitatis, eu tusque illi debiti cognitio, Seu vinculum, quo homines Deo coniunguntur, ac devinciuntur , ut ad servandas illius Leges in

Dividitur in Naturalem, seu Moralem, quae oritur ex ipSa natura, e X qua docemur colendum esse Ens Supremum rerum omnium Auctorem ,& Conservatorem, & quaedam esse debere hominum ossicia reciproca , Si considerentur tamquam ex illo Ente creati, & Revelatam, idest per principia quae naturae nOStrao

vires excedunt docentem quid Enti illi , idest Deo, quid aliis hominibus, quid denique nobismetipsis debeamus. Vtraque agnoscit Numen, vitam futuram, prae mia, poenasque, postrema tamen admittit insuper Divinitatis missionem, atque edocet qualis esse debeat cultus interios ad eum amandum, ac metuendum, illique obedi

ti De Nat. Deor. Lib. I.

35쪽

endum , & exterior ad patefaciendos Int1-ε mos erga illum cordium hominum SenSuS. Eruitur autem Cultus ex ipsa natura

hominum, in quibus Pictas est Virtus, proindeque ab illis numquam eliminandus; debent enim invicem semetipsos ad pietatem excitare. Ipsi quoque Ethnici Divini Cultus necessitatem dignoverunt. Hin is ter curas publicas prima de Rebus Diri vinis, es ait Aristoteles r), qui postea subdit nil e,se maioris momenti, quo Principum Corda valeant occupari et , ipsique Principes hanc veritatem perSpexerunt rLege enim Regia a Iusto Lipsio relata sancitum est: se Deos Patrios Colunto. Si Religionis vis est ni dirigantur

homines quominus turpes animi motuS Sequantur, ut veritatis illustrentur splendore, ut ConServentur, illisque seratur auxilium , nulla mihi sese exhibet Religio, quae ad finem istum Ocyus, ac rectius Pe ducat, quam illa Evangelii, Lex intem ratae iustitiae, solidae pietatis, candidae dilectionis, ac mansuetudinis, quae iubet alterum alteri opem ferre , sevctque spiritum pacis, proindeque aptatur prae cae-

36쪽

teris etiam ad praesentem vitae felicitatem , cum vitium eliminet, virtutem extral lat, neque aliquem laedi, cuiuscumque sit Gentis, aut Religionis permittat si . Proponit illa felicitatem , quae . in altera vita , i Si mortem Sita est, atque ita suavissima spe assicit virtutem , iustis terroribus vutium , ac maxima pollicitatur poenitentiae solamina. Si recte Religionis huius mente adsequaris praecepta, comperieS eam m res lenire, firmiora essicere Imperia, e fraenam licentiam tum a Principibus, tum a subditis Gentibus eliminare, cum OStendat nos omnes esse unius Omnipotentis Conditoris filios, atque universam hominum Speciem nil esse tandem quam unam, eamdemque familiam; quo pacto arctissimo invicem homines alligat vinculo, alit ac fovet in cordibus amorem erga omnes satque ita etiam erga Concives, & Patriam, qui amor longe praecellat studio propriae utilitatis, commoditatis, divitiarum, ipsiusque vitae, modo ita Pietas, ac Virtus suadeant. Cunctas admittit formas Politici Regiminis, cum nos prompte obtempera re, ac perpetuo subiacere Summis Ρot

37쪽

statibus doceat I , atque aperte prohibeat

sectatoribus suis in aliqua se immiscere conspiratione, docens reddenda esse quae sunt Caesaris Caesari, atque auctoritatem Unctorum Domini a Deo ipso procedere, a quo Potestas Saeculi quodammodo particeps fit eius Potestatis super homines pro illorum utilitate, quodque Principes sunt Ministri a Deo praepositi, ut Augustae eius Maiestatis in terris specimen

Praebeant , utque eius Voluntatem CXe-

quantur, atque ita illos immunes ossicit Super terram ab omni investigatione, ac rationis redditione quoad usum Auctoritatis super subditas Gentes 2). Commemdat Apostolus Christi fidelibus ut offerant Preces pro incolumitate omnium qui S Premam exercent Auctoritatem pro quie

te publica sa). illi autem qui sunt Eccle

IJ D. Petr. n. I a. is Subiecti estote omni hum manae creaturae propter Deum , sive Regi, quR B si praecellenti, sive Ducibus, tamquam ab eo D missis. ,, Itaque quod de Rege, aut de Principe dictum est ad alias etiam referri debet Supremas Potestates, puta Respublicas. Nulla etenim in Novo Testamento praecipua Regiminis forma Divinitus proponitur. 2ὶ Regum Cap. 26. v. 9. Apost. ad Romanoι n. I, ω D. Pau . ad Trimoth. cap. 2. Diqiligod Corale

38쪽

& membra Corporis Politici, verum etiam vi Iurisiurandi Fidelitatis duplici ad hoc

faciendum coguntur vinculo. Adde quod cum Religio Cathblica sit una, & univem

Salis videtur esse etiam omnium ad universam Populi societatem Servandam Dptissima. Item eo solum quod Divinam possidet Bevelationem omnibus quidem utili . tale, ac magnitudine praecellit, selicesque mortales ipsa tantum efficere potest. Vero Sapientiae praefulgens lumine, sibimetipsi in partibus ringulis persecte Conveniens, Supremi Entis Magnitudini, simulque ii minis indigentiae aptata sola potest Cives ei rmare qui propria noscant officia, qui illa recte, ac fideliter implere cupiant, quique demum quam Religioni debere se putent tam etiam existiment debere Patriae. Felices ergo qui educationis Secu dum Evangelicae Moralis principia maximum bonum sortiti sunt, nimiumque s lix Hetruria , quae in Principe Religioni Summopere addicto exemplum habet ob oculos, Cuius ope validissime confirmari possit in amore Divini huiusce Depositi. quod dum nobis suturae vitae parat selicitatem, in praeqenti etiam nostrum verum essicit bonum.

39쪽

Hisce principiis fortasse longius quainpar eSt praemissis, superest proponere quo pacto Religio promovenda sit, ac defendenda .

Promovetur Religio dum omni si dio prospicitur ut nihil desit quod conferre valeat Divino Cultui augendo, Pietatis actibus exercendis, ac Populis super Religione, rectisque moribus instruendis, ut Sacris quibuscumque Locis, atque Personis habeatur honor, ac veneratio, ut Solemnia quae fiunt vel in Templis, vel circumeundo per vias Civitatis qua opus est decentia, atque ordine absolvantur; ut Festis diebus Populus a vetitis abstineat operibus, utque Romanorum etiam Pontificum pareat praeceptis. Quoad Sacras Personas si in aliquo

de securint optandum eSset, ut, quatenus Patrio iure constitutum fuerit ι aut permissum , vel ad eorum ordinarios, ut aiunt, remitterentur, vel si corrigendae suerint a ludice Laico id fieret clam,& absque ullius admiratione. Moros enim earumdem . praeSertim si de Parochis agatur , in illos Populi magnopere influunt. Ad dies Festos quod attinet cura dum quidem ut suppleatur operibus Heli

gioni debiti , simulque illis sine ovibus

stare

40쪽

stare nequit societas publica; nimiam moderando facilitatem, atque eodem tempore cavendo ne quis praeter Legum sanis ctionem, ac spiritum vexetur. Hori S 'uO-que quibus Divino Cultui nil adimitur

nonnulla permittenda esse videntur publica oblectamenta, quae a morum honestato minime abhorreant; Otium enim in quo desideret Populus nullo vacans exercitio deterioribus forsan operibus ansam praerubere posset.

Defenditur autem Religio non modo totis viribus Impietati obSistendo, quae aperte illam oppugnat, sed etiam ab illa arcendo quae eius vim possent in animi hominum labefactare. Caveatur igitur ne a quovis vel typis tradatur , vel scribatur, vel ore proferatur

aliquid quod Heligioni possit Officere, ne

que suscitentur inutiles sermones, vocife- Tationes , atque opinionum in huc materia varietates. Quod si fieri nequeat quominus Controversiae quaedam exoriantur, illi qui praeest Religioni Uecisio prorsus relinquatur, ac reprimantur qui illi renuerent acquiescere: omnis tamen adhibenda est auctoritas ut initio statim removeantur quo ad fieri potest, ne quis vereatur fore ut

Fidei unitas pervertatur. Neque permit