장음표시 사용
41쪽
tendum ut praeter necessitatem esculenta carnium, & similia prostent , aut venundentur, aut illis quisquam vescatur, prae
sertim publice, iis diebus quibus Praecepta Ecclesiae id fieri vetant ,. . Insuper ad Religionis defensionem
pertinet duo ab eiusdem exercitio removere mala , quae aut a malitia, aut ab igno- .rantia suscitata sensim invalescere Solent, ,
scilicet Superstitionem , & Abusum. Superstitio est falsa Divinitatis Idea Vocatur a Graecis , idest Formido, & horror Divinitatis I . Est quoddam veluti Religionis vene'. num, quod apud nonnullos praesertim, tiacet Evangelicam servantes Fidem, Boreales, atque Orientales Populus existit, ex quo fiunt homines aut infelices, ac stupidi, aut interdum feroces, atque perversi. Quare exterminandum omnino est a Cia vili Societate.
Religione abutuntur qui ad alium G
si in Sunt qui putant huius verbi Ethymon ori .ginem duxisse a Parentibus. apud Ethnicos, qui cum Filios viderent in vitae discrimine adductosa Diis petebant ut sibi superstitὸν forent , quod nimiis fieti solebat Ceremoniis. Quodcumque exmeedit Religionis ossicia . trihuitque supremo Numini Cultum magis artificiosum quam debetur. Superινiφio vocatur. Diqiligod by Cooste
42쪽
nem Convertunt opera quae ad Divinum Cultum externum apta ESSe viderentur.' Id non raro usu venit peneS qua Sdam, Hominum Societates, quae poStquam eΚ-trinsecus prae Se tulerint Gloriam Divini Numinis, non tam Sponte Col lata quam quaestu praeter neceSSitatem Congregata pecunia Festa quaedam eximia pompa, atque OStentatione celebranteS epulantur sumptuose, inebriantur, luxuriantur, a que cupiditatibus cuiuscumque generis habenas Solvunt, multaque interdum in Legum ipsarum Spretum audacter agere, But
loqui non dubitant. Quid dicam de iis qui
ad ornatum sacrarum Aedium , vel ad aliud pietatis specimen praebendum magno Sumptu plura ementes aes alienum Contrahunt, cui cum solvendo non esse Se noverint, tergiversantur, pruvisque utuntur callidi talibus ut eludantur venditores Θ Proh Deum immortalem l Nonne impietas potiusquam pietas ista nuncupanda pSunt etiam qui sub velo Religionis
tegunt superbiam, nimiam sui ipsius stcstimationem, & despectionem aliorum, ad- eout illorum praecipua sit occupatio aliena opera investigare, atque Contemnere . Alii se voventes avaritiae ita res Samas componunt, atque aliorum pietate
43쪽
abutuntur ut non Templo, sed sibi thesaurum congerant. Illis aptanda esset veteris Poetae interrogatio: Didii e Ponti fes in sancto qui Vacit aurum 'Non tamen eos aspernari auserim qui intuitu pietatis . absque ullius detrimento,& absque Legum violatione pecuniam,
aut munera locis, aut perSonis Sacris largiuntur: neque Supervacaneam omnino e
se puto in Templis magnificentiam. Cum enim pauci inter homines sint Philosophi,
plures autem eX adverso rudes, qui admodum commoventur extrinsecis Speciebus ornamenta ipsa populos revocant ad invi- nam Maiestatem, ac Coelestem gloriam contemplandam, eo sere modo quo a Sacris Imaginibus mentes , ct corda hominum excitantur ad Oa quRe repraesentllnt Veneratione, atque amore proSequenda . De stipe pro rebus SacriS cogenda,
vel non, extant pluribus locis praecipuae Leges , quas pro Opportunitain quisque consulere poterit Omnes igitur quos exposuimus abusus, aliique qui forte insurrexerint tollendi quidem sunt a Civili societate, quom tuus integritati obsint Religionis , aut hinc fiat ut aliquis de ea nimis audacter atque im-Pie cogitet. Haec tamen omnia leni lev
44쪽
facienda sunt, atque collato studio, & opere cum iis qui pro locorum diversitate praesunt Religioni, ac monendus eSt populus, validisque rationibus illi suadendum
est, uz ab errore Suo resipiscat potiusquam vi ac minis terreatur. Facile enim in his rebus illius animuS exasperatur, Cum existimet Se vera credere, Regimen autem
a Veritate, ac Fide aberrare ; quod non modo maximam inferret iniuriam, verum etiam indignationem, despectionem, exitiale denique exemplum excitaret, Cum putent cives quod eorum intersit opiniones suas ad illas Principis Conformare. Vigilandum praetcrea ne quid novi agatur, Struaturque in hac materia, ex quo Summa Potestas, eiusque Regimen aliquid detrimenti capiant. Etenim Sacerdotium,
atque Imperium inter Se convenire , iurisdictionis suae fines servare , RC Secundum mensuram publicae utilitatis limitare maxime oportet; cum grata esse Deci illa Pietas nequeat quae bonum publicum de-Struit, qu'madmodum numquam publico bono prodesse valet quod laedit pietatem. Neque Religioni obstare censeo Prudens illud, ac sociale commercium qi d subsistere videmus quotidio inter eos qui
sequuntur Evangelii praecepta, aliosque
45쪽
3ε , - - ea non Servantes, α Gentes etiam quas
diversam profitentur Religionem; cum ita Serventur vincula Civilis societatis, quin infringantur iusta. ac necessaria principia amoris, mansuetudinis , atque hainaniratis. Hoc tamen intelligendum de Communicatione Civili, & Politica, ac intra fines quia Romana Ecclesia Statuuntur. Religio ipsa, de qua huc usque actum est, per se sufficere videretur ad Mores hominum recte instituendos , tamen non abs re erit de iis quoque disserere,
De Morum Diseiplina. PRaeclara illa Lex Romanar is Moresis Populi regunto, ,, indita Censoriabus Populi, maximi est quidem momenti si). Etenim, ut animadvertit Montes-quius 24 , omnium Legum est utilissima quae Mored hominum dirigit; pluraque corruerunt Dominia ob violatio'em hone- Statis quam Legum, cum non criminibus
46쪽
sionibus ossiciorum, propensionibus ad viistia, voluptatibus, ac nimia propriae utilitatis cupiditate, ob quam Patriae amor friget, atque languescit; contra vero recta
Morum Institutio viros sortissimos parit ad eius desensionem, di gloriam, Rc , ut ostendunt Politici, auget numerum civium. Nulla est hominum qualit S, gradus, ac differentia, quae aliqua super Moribus vigilantia non indigeret. Pr esertim vero qui Nobilitate praefulgent Optandum est ut plebem virtute etiam praecedant. Nam si corrupti mores cuiusvis e populo, licet infimi ortus sit, adeo ad e concivium
oculos convertunt ut plurR ex eo Faepe e origntur exempla Vitiorum, quanto
magis inficere possex eorum anim S uiti Osus ille qui conditionem a natura SuScepe rit quam quisque avet aemulari si PIn Moribus autem instituendis curandum ut recte spiritus, cor civium efformetur, ut rogRυς 3ptςntur quidem varietatibus , usibus, ac necessitatibus nationis, Sed numquam eam capiat oblivio virtutis,ptque amoris re,& honesti. Vnica haec hunt instrumenta in hoc Orbe terrarum. C a quo
si cie. de Legib. Lib. 3. is Ego autem Nobilium . vita, victuque mutato Mores mutari civitatum Purs. N
47쪽
quorum ope obtinetur minimum insorum, sine quo nec homo potest selix esse, nec - Regimen Conservari, ac tranquillitate gaudere; etenim ornnis politica, atque oeconomia , quae virtute, atque honore minime nitarur destruit SemetipSam. Oportet hominem ab ineunte aetate instrui ad laborem , ad Sobrietatem, ad
moderationem, morumque Simplicitatem, ad veritatis amorem, atque odium mendacii, quo Deus, nosmetipsi, aliique la
duntur, ad pietatem, ad compescendam sui ipsius amoris audaciam, ex qua Complures exurgunt cupiditates, ad dignoscenda tuta , atque officia humanae naturae. Eis ii mentur cives apti ad artes, ScientiaSque, ad commercium, ad bellum, ad politicam, ad sacra munera, atque ita re digantur nationis necessitates ut eius viri buS respondeant, ne impar sit iis omnibus Supplendo, utque minuantur Crimina, alaque prosperitas augeatur.
Optandum quoque esset, ni fallor, iuventuti non suppetere nimiam facilita-tc m eas adsequendi voluptates quae virtuti Rdversentur; qua de caussa nonnullis in locis quaedam de Theatris, aliisque spectaculi , atque oblectamentis sancita Sunt; item de ludio t*sserarum, aus aleae, aut Si
48쪽
milibus, qui numquam permittendi suns his locis, modis, atque temporibus quibus
per Leges non liceret iis vacare , ne prae ter honestum levamen Otio, vitiis, criminibus anSam praebeant.
Quod ad Theatra pertinet non improbaverim populum blando Comoediae, . & Tragoediae solatio aliquatenus distineri; utraque enim praecipuum veluti finem intueri solet probis homines ι atque excultis moribus imbuere, & ostendere quod vi- tium poena, atque dolor, virtutem autem felicitas, praemiumque conSequitur. CG-moedia ope leporum, ac eleganti, urban que iocandi genere quo reserta eSSQ Solet. vitae interim consuetudinem, & privatas, civilesque etiam actiones docet. Tragoedia exprimit virorum illustrium calamitates, ut misericordia, ac terrore animos percellens ab illis avertat cupiditatibus, aciperturbationibus, a quibus teterrimi even ius ducere solent originem. Uidondas casemen Sunt omnes, atque ab Oscoenis sa libus, dictisque adversus Religionem, virtutem, decus, bonumque publieum expur gandae. DIdem non minus expediret neri quoad libros, omniaque alia scripta qua o in lucem edenda fuerint ; nimis enim inmitius
49쪽
super mores, eum ex malorum librorum lectura plures oriri possint falsae opiniones, a P'pulo semper quoad fieri potest ei ieiendae. Homo enim, si eum demas qui a cupiditatum impetu abreptus in praeceps ruit, & in quo omnis extinctus est Firtutis splendor secundum opiniones suas Operatur; Si haec sint errore vitiatae, ac nequaquam virtuti conStanae, talia etiam esse debebunt opera eiuSdem. Iuvat proponere non modo poenas, ut a malo homines absterreantur, verum etiam praemia, quorum spe illecti ad virtutis amorem inflammentur si . igitur qui a Summo principe ad regendos moreS Sunt praepositi dubcnt illi in dies proponere qua ratione praemiis egregii virtute viri4 poenisque impii affici valeant 27. Et sane si iustitia, & commune bonum requirunt quod vitium plectatur, quodque Scelesti homines puniantur, exigit quoque ipsa aequiras . atque utilitas publica ut aequa lance horror, ac praemium illis tribuatur qni sectati sunt virtutem, quique pro bono publico se Praeclare gesseruntis Pulchritudo
εν L. i. F. de tust, ct Iur. is Bonos non Solum
is mem poenrerum . Uerum etiam praemiorum ex 'is hortatione facere cupientes . .
50쪽
do gloriae, societatis amor, & spiritus Religionis possent , ac deberent quidem suseficere ut homo ad sublimissimas quascumque virtuteS extolleretur; tamen multitudo percellitur magis, ac rapitur a terrestri, ac physica utilitate, & absque Spe remuneratiotiis pauci, teste Iuvenali, tam arduum, ac laboriosum iter scandere volunt. Graecia, atque Italia coronis, simulachris, ovationibus, triumphis ac donis bonos ei ves, atque heroes essiciebat i . Prilethiorum distributio extendi debet ad quoscumque personarum gradus, & ordines; ita ut virtutibus praemia respondeant, sintqi. εpraemia in ratione composita utilitatis, quam cuiuScumque civium pul lire gestum adsert societati, atque laboris quem in eo gerendo impendere debuit fa)i
Quoniam vero homo est maximus Imitator, ita ut non deerint Philagophi qui
adseruerint illum esse magis situm educa tionis quam naturae . ita Omnis eura adhibenda est ut nihil desit in hac re quod civibus esset expetendum. Itaque uae promptiores, ac essicaciores sint optimae editis e tionis effe6his confirmetur, ac soboretur