장음표시 사용
361쪽
- 342 Ignem dicebant Hebraei UN, Quam vocem, si Cha nanaei Vestae seminae accommodare voluerunt. in m Hvel immutarent necesse suit. Ab hac forma post riore ducenda sunt duo illa, quae apud Graecos ac Romanos erant, huius deae nomina 'Eστ-sin et Vest-a i). Sed Scythicum huius deae proprium nomen est Tαὶ , Tabiti j. Quod quidem nomen nara mensibus inditum videmus , et Hebraeorum quidem mensi d cimo δὶ, Aegyptiorum autem Primo; nec hoc immerito. Quoniam enim Vesta coeli et terrae Ob eamque causam omnium deorum est mater aestimata ac Procreatrix: idcirco aequum suit, ut ab ea I Otissimum menSium numerus inciperet. Sed illa de re sanctum audiamus Hieronymum : Decimus mensis, inquit, qui Hebraeis anellatur Tebeth. est apud Aegyptios ι, apud Romanos I nuarius ε). Neque vero in mensium nominibus solum Scythicum illud invenitur. sed etiam apud eum prophe tam . qui plurima nobis conservavit et propria deorum vocabula. Etenim apud Iesaiam hoc itidem nomen ita scriptum exstat: rinnn Taphisie vel Tapthe: quod ut de Vesta intelligamus, Omnis sententiarum ratio postulare videtur. S. Hieronymus eum locum sic interpretatus est: Praeparara est enim ab heri Tapheth. a rege pravarata profunda et dilatata. trimema Hebr. Ora eius ignis et ligna multa: satus Domini sicut torrens
quissimo ludicum libro nomen rara non . ut Gesenius aliique secerunt. ad ignotam urbem, cuius alia in libris
362쪽
- 343 sacris nulla usquam mentio est. sed ad hanc ipsam deam Vestam referri oportet. Sententiarum enim haec est co iunctio. Madianitae atque Amalecilao a Gedeone cum electa illa trecentorum virorum manu noctu imprudentes oppressi partim se ipsi inter se trucidant, partim in Bethsetta et in crepidinem Ahelmehula fugiunt. Sed illia Gedeone excitati nocturnoque timore percussi, quo potissimum confugisse putandi sunt 2 Ad quem locum alium quam ad sanum eius deae, in cuius tutela Rese laedi ne ab Israelitis quidem posse confidebant' Ad V Stam autem eos contendisse verba ipsa declarant: Immisitque dominus gladium in Omnibus castris et mutua se caede truncabant, fugientes usque ad s. εως) Bethsella et crvidinem Ibelmehula in Tebath PIΣ-,v. LXX: -ὶ Ταβαθὶ i. e. ad Vestam i). Praeterea in li-hris sacris aliud huius nominis vestigium indagare nullum potui. Verum Babylonii. nisi Graecum recusare t
Stem volumus, hanc eamdem omnium deorum matrem crediderunt, eodemque, quo Scythae, nomine nuncuPa runt. Νam Graecis litteris nomen scriptum est: Ταwθε,
Tarihe j. Quodsi a Graecis pro β saepius υ et vicissim 3 pro υ adhibitum esse consideraverimus: nihil prorsus esse satebimur. quod inter Tαυ Θε et Tαβ ι τι O, rimnὶ disserre videatur. Ac de nominibus satis dicium. Quod Asiatici Vestam omnium rerum princi Pium habuerunt, quaedam etiam huius opinionis significalio in Graecorum proverbio est: 'Eστίας αρ γυ. Romani autem Asiae gentibus in eo assensi sunt, quod ignis na
i in iudice. 7, 22. S. 2ὶ Eudem. ap. Damaseium vit. Isid. Phot. p. 258. Των δε
363쪽
- 344 iuram purissimam et ad profanas res purgandas aptam iudicarunt. Quamobrem Vestam putarunt esse virginem. eiusque sacerdotes, quae Vestales vocabantur, in perpe-lua permanere virginitate iusserunt. Sed in eo etiam Romanorum quaedam cum Scythis consensio est. quod omnium deorum maxime Vestam Precari venerarique solebant. - Quoniam Scythae hanc deam in igne soc que ubique praesentem adorasse. neque altaria aut templa ei consecrasse videntur. ad proximum locum . qui est de Marte et Νeptuno. progredi p Sumus.
Quum Graeci Romanique Martis vim ac naturam ad bellum potissimum vastationemque referrent, nos ab eis docii iddem sacere consuevimus. Sed sciendum est, eos
hunc quoque deum ab Asiaticis assumpsisse. 0uare quod iam in aliis deis observavimus, iddem in Marte lactum est, ut quum Asiatici deo uni plura munera et quasi ossicia tribuerent, Graeci singulis rebus singulos deos praeficerent. Etenim ex veteribus de Asiaticorum Marte testimoniis luce clarius est, eum a sole omnino non diruserre. Quare quem deum in hac disputatione vel Martem
vel Herculem vel aliis nominibus nuncupabimus, nullum alium cum esse nisi solem, tenendum est. Veteres Chaldaei, quum adorarent solem eumque lumen purissimum coelestemque ignem esse pularent. Signum eius ignem secerunt terrestrem, quo certe nihil ad eius naturam indieandam accommodatius erat. nihil
aptius. Sed quum homines ita generati sint, ut in eis
rebus, quae sensibus percipiuntur, haereant, eas autem quae a Sensuum perceptione remotae sunt. difficilius sequant ur: Chaldaei signum et rem ipsam inter se coniun-Di itig Corale
364쪽
dentes ignem terrestrem cadem, qua solem, Veneratione afficere coeperunt. Praeterea quae ignis absumebat . ea adeo ipso recipi in eiusque naturam commutari crediderunt. Quo quidem ex errore illa Orta immanitas est, ut parentes sine ulla commoti animi significations liberos igni comburendos traderent. Ossa autem relicta face dotes in sacra quadam cisia solebant colligere summaque in veneratione habere. Sed huic deo nemo igne consecrari debebat, quin aut insans esset, aut innocens atque ab Omni macula vacuus esse videretur. Quare confirmatae aetatis homines mactati sunt. non concremati. Sed humana natura, quum opprimi ad tempus Posset, deleri autem ad perpetuitatem non Posset, et a nefasta hac crudelitate et a deo ipso abhorrere coepit. A sole Praeterea, ut plurima hona, sic etiam maxima mala hominibus accidere solent, ut repentinae mortes, P stilentia siccitates et eiusdem generis alia. Quare hunc deum torvae naturae dirique animi esse putarunt eique hominum interitus, agrorum vastationes. aedificiorum urbiumque exustiones omniaque mala quae ex bellis exsistunt adscripserunt. Sed quamvis ab eius inhumanitate
maxime sugerent, tamen eum. quum Vererentur, re-Vereri ac Placare, ubicumque vel ipse vel eius simile quiddam apparuit, numquam destiterunt. Ac Primum quidem in igne, in sulminibus tempestatibusque praesentem eum adesse censuerunt. Inde hic hominum millia decem clamando i. e. tonando superare dicitur. Deinde
vero astrum illud. quod in primis igneum est, huic consecrarunt ac vel Martis vel Herculis stellam πυροεις)nominaverunt. Tum autem animalia, in quorum colore igneum quiddam cernitur, ei sacra haberi iusserunt. Eiusmodi sunt leones et asini, quorum alteros Hebraei igneos, alteros rubros vocarunt. Denique flammam libidinum cupiditatisque ardorem, quem in hominum de-
365쪽
- 336 pravata natura ceterisque animantihus inesse sentiebant, ad eumdem retulerunt. Itaque quem Primum purissimum deum coluerunt. ei postea non modo turpitudinem omnem consecrarunt sed etiam incesta nefariaque stupra ab eo lacta laudaverunt. Atque haec eadem causa
fuit, cur ei helluas . quae aliis plus habere cupidi latis
viderentur, ut canes, ut sues, gallos. Sacros esse filatu
rent. Signum quidem notaque eius erat ignis. insignia autem vel laces simulacris statuisque adiunctae vel columnae in templis aut soris positae. 0uod de sole vel Marte diximus, itidem ad lunam pertinet. Nam huic deae virgini. quum similis vis ac natura in omnibus rebus tribueretur, ei etiam ignis consecratus atque a virginibus in templis custoditus est. Quare abiecto lunae nomine et natura, haec eadem dea altera Vesta coli c Pta est. Iam ut superioribus locis secimus, de nominibus disseramus, qua quidem ex disputatione statim elucebit. inter solem et deos eos, quibus Martialem aut igneam naturam trihuerunt. discrimen esse nullum. Primum quidem facile patebit, solem spoliatorem.
cuius diversa nomina supra proposuimus, omnino PMe Martem. Sive enim nomen eius sive naturam Proprietat que Considerare volumus, cum cum Marte Asiatico omnino congruere videbimus. 0uapropter ab hoc loco non alienum est. nomen unum ad ceterorum numerum
adiungere. quod vocabulo Og omnino respondet. Est autem nomen Arabicum Aud. quod Dschauliari in veteris cuiusdam poeiae versu ad nos retulit: Iuraoi per Aud sanguine conspersum et per columnas Nais ij. Mo ersius haec nomina ita explicavit, ut Aud Saturnum.
366쪽
hoc nomen scripserunt TinN. Graeci 'AM . Hunc autem eumdem esse ac solem vel Dionysum non negabit . qui ea legerit quae Herodotus de Arabum iureiurando. de sanguinis essusione . de huius et lunae deorum invocatione tradidit ). sed haec quidem hactenus. Priusquam ad nomina nova enumeranda accedamus, eis, de quibus supra diximus, quaedam alia vocabula addenda sunt, quae proprie quidem lucem vel ignem h. e. solem significant, deinde autem a Graecis Romanisque ad Martem delata fiunt. Appellabant igitur, ut supra dictum est. Amorraei deum hunc ' N vel 'N lumen. ignis, ex quo a Graecis dictus est 'Aeης. Sed est nominis illius antiqua forma vapor et 'IN uar. lui. ignis. unde a Romanis idem deus vel Mavor-s vel Mar-s vocatus est. Iam vero apud Moabitas hic Deus nomen habuit 'AρD1λ, quod Gesenius leo dei. Moversius autem lux . ignis dei interpretatus est δὶ . Est enim vocat,ulum
illud iddom quod vel , es lux ignis dei. quo
nomine Arabes uti diximus. Ex altera autem Scriptura,v N, immutata littera I in p, natum t
men ad solem spectare, manifestum est.
Quoniam Chaldaei solem primi sub ignis specie coluisse videntur, iuste concludimus. solem igneum omnium fuisse Chaldaicarum gentium deum patrium. Erant autem Chaldaei praeter eos, qui in media Asia habitabant. Moa-i Movem l. p. 338. I) Herodi. 3, 8.3) Genes. a. h. v. MOVera l. e. p. 334. Ss. 4ὶ Aliter Herculis nomen explicavit Moveri l. e. p. aan.
367쪽
maei Arabes. Ac Moabitarum numen domesticum, cuius in sacris libris saepius mentio est. suit m P Xαμως Chamys. Quod numen quam vim naturamque habuerit, ex nomine ipso perspicuum est. Νam vocabulum illud. ut iam supra notavimus, nihil aliud est quam h. c. sol. immutata littera x. in P, L. ch secundum Moabitarum pronuntiationem. Vt autem. abiecta ultima syllaba. ex un V manavit Cuὶ et i I , sic ex V Uz n
mina illa nondum recte intellecta Cham et N Chon. Hae quidem sormae breviores in multis voca hulis reperiuntur. ut in Can-Opus Sanapis , Apollo Chom-aeus. Baal-Chom aliis. Iam vero Moabitae et Ammonitae quum
inter se originis patriaeque societate essent devincti. consentaneum est, eos eumdem etiam coluisse deum. Ac
semel quidem in Iudicum libro Ammonitarum deus patrius vocatur Chamys i). in Regum autem libris En ira Melchom, quod a Graecis semel et iterum redditur
βα λιυς αυτων. Qua quidem re Moversius commotus coniecit hunc deum ab Ammonitis ipsis vocatum esse N, rex noster. ab aliis autem CP, rex eorum j. Quae quidem mihi coniectura ingeniosior videtur esse quam verior. Quoniam enim et Chamys Melchom δὶ, et rursus vicissim uelchom Chamys appellatur: quasi necessaria conclusione eo adducimur, ut verba duo C h. e. rex Cham. rex sol pronuntiandi celeritate in unum redacta esse dicamus. Vocabant etiam scriptores sacri hunc deum simpliciter Mολοχ rex, in qua Voce conservata antiqua pronuntiatio est. Sed huius nominis commemoratio orationem ad vetustissimam lsraelitarum
368쪽
- 349 superstitionem adducit. Hunc enim deum Israelitae in Aegypto venerati sunt, hunc in deserto coluerunt eiusque
insignia secum portare non destitere, ad hunc eumdem semper a deo vero consueverant desciscere. Moversius inter Chananaeorum et Ammoni larum deum et rursus
inter hos et eum quem postea Israelitae in valle Ninnom coluerunt, discrimen esse statuit. Chananaici quidem dei naturam ex sacris litteris ita definivit, ut eum diceret esse deum igneum, cui liberos per ignem traducendo
concremandoque consecrassent, ad hoc ignem imum.
qui liberos illos consumpsisset ij. Haec quidem definitio
ora est sed manca. Νam dum simulacrum signumque
dei complecti conatur, ei accidit, ut deus ipse essugere
videretur. Erat enim uoloch, id quod mihi quidem
Probatum est, et antiquissimis et recentioribus temporibus unus idemque deus coelestis, sol , signum autem eius ignis terrester , simulacrum vero Statua hominis, impositis cornibus. vis vel etiam capite. 0uam quidem naturam voversius Molocho natu minori tribuit, quum eumdem eum esse ac Dionysum dictitat. Huius sententiae argumenta quaedam adscribamus. Primum quidem p habile non est, quoniam hic deus unum semper nomen habebat, eademque liberorum exustione colebatur, eum in duos vel tres deos vi et natura inter se diversos partiendum esse. Quum autem deum recentiorem solem vel Dionysum fuisse constet, non Possumus, quin V terem Moloch eiusdem naturae fuisse teneamus. Deinde Vero quum Arabes, quum Idumaei, quum Moabitae, Ammonitae, omnes denique, qui Israelitis sanguine e gnati erant, solem deum proprium ac suum colerent. haud consentaneum est putare, Israelitas salsum deum
369쪽
- 350 patrium alium habuisse quam solem. Tum bovis vel caput vel cornua eum sortem et Opis filium ac continuo ipsum solem declarant. Denique homines principio ignem per se colebant sed quod vel eum putabant a sole nuxisse vel eo ipsum solem intelligi volebant. Postremo scriptores sacri Moloch et ignem inter se seiungere ac distinguere solent. ex quo debet cognosci, illum nec deum suisse ignis terrestris nec ignem ipsum. Ac de hoc quidem nomine satis diximus. Iam vero proprium Martis in Asia nomen erat UN. Quod quidem uarii impositum esse. recte ex eo coli gerunt, quod mensis Adar cum Martio Omnino congruit. Sed hoc nomen ad quem deum Proprie spectet . facilius.
quam quid significet perspicitur. Existimavit quidem ex
lingua recentiorum Persarum Moversius, hoc verbum
etiam apud Assyrios Chaldaeosque id lem valuisso quod ignis t). Sed de antiquissimae vocis significalione ex P sterioribus linguis certi quidquam aut veri coniicere dis-ficile Delia est. 0uare ut quid hoc verbum valeat ratione ac via indagemus, ah explorata eius vi ac significatione proficiscendum est. Significat igitur π N primum quidem magnus a lus. deinde palidus fortis potens, tum Menerabilis maiestate praeditus etc. Quodsi autem quis miretur, quomodo Asiatici solem vel Martem simpliciter magnum vocaverint: Vel commemorare possim ea.
quae Arabes Idumaeique de huius dei maiestato iudicaverint . vel asser . Romanos Iovem appellasse optimum maximum, vel etiam ad Moloch h. e. regis nomen illud
mirifice esse aptum. Sed haec videntur esse super acanea,
quoniam via alia est, qua quo tendimus facilius pervenire possumus. Est enim in Regum libris mentio dei cuiusdam.
370쪽
- 35l cui Sepharvai liberos suos comburendo sacrificabant ij. quemque ob eam causam oportet eumdem ac uoloch existimari. Quam de eo sententiam comprobari etiam nomine posse puto. quod utrumque et Adar et Moloch complexum continet. Est enim N. In hoc verbo significalio vocis Adar quaenam sit nos fugero Omnino non debet. Moversii sententiam si sequeremur, qui Adar ignem, vel ka n dor autem regem ignis esse putavit: dicere oporteret Adarmelek iddem esse atque ignem regis. Sed eumdem deum tum uel Ladar tum AdarmeIehnominatum esso salis exploratum est. Ex quo perspici Potest. Adar non substantivum esso sed adiectivum.
Verum quid multa P Est enim N IN iddem prorsus
quod ὁ βααλευς o μέγας, i. e. rea magnus. Idilem autem adiectivum inest in ver tan N i. e. iudex magnus, qui aliis iudicibus praeest. Pergae Vero, immutato litterarum ordine pro Adarxerxes dixerunt Art xerxes x, in N, quod nomen Herodotus reclo videtur explicasso. Xerxes enim significare ait αρηιος, Art xer-Xes Vero μεγας α ρηιος λ). Erat autem Ada eleli primum quidem Martis vel solis appellatio, quam postea. ut reliqua deorum nomina, reges sibi arrogaverunt. Quemadmodum autem pro Mele Chamys breviter vel Melchom vel Chom dixerunt, ita pro uelkadar vel Adarmelinsimpliciter Adar. magnus potens. Haec quidem de nominis significatione. Sequitur, ut de variis eius formis dicamus. Quum enim deus Adar a Chaldaeis. ab Idumaeis Chananaeisque mi retur, atque a primis illis ad Medos Persasque deveniret, pronuntiandi discrepantia magnam formarum varietatem creavit. Primum quidem plena huius nominis forma