장음표시 사용
151쪽
l o Pandectarum Liber Secundus.
feci pactum, ut possim petere,&sic sunt tria pacta, primue contractu secundum de non petendo, tertium dei tendo,Vu aeritur si ego aga ex primo contractu,& tu obiicias pactum de no petendo, an possim te repellare replicatione policrioris pacti, respondet Hul. I. Cfecudum, ctum per posterius elidi non ipso iure sed ope replicatio nis. Elidere enim significat non omnino tollere,seu subm uere, sed debilitare, siue inefficax reddere, haec de piactis nudis. Quae sint Pacta vestita.
Pacta vestita sunt,quibus,ve nomen,Vel causae impIernetum 14 vel cohaerentia contractus accedit, hecvi exceptionem, actionem pariunt tex. inae .l. iuris entium .quinimo, &ibi Glossa Bart.&omnes.
Tertia diuisio pactorum est,quod qu dam pacta de re publica
fiunt , qu .edam de reculusq; familiari,&priuata d. l. tuta sis
gentium . si paciscar. De re publicas ut pacta,quoties D ces belli inter se paciscuntur l. F. hoc Tit. nec enim Principitantum, qui summum imperium, summa mo potestatem habet,verum etiam Ducibus belli, pacta con hostibus intro
publicae utilitatis caula permittitur; led dubium est, anae
Ducibus belli,citra Principis,aut populi consensum, cuius nomine bellum geritur pax constitui possitὶ&Barto. posse
negat. Quae sententia vera est, si ducendi tantum, regendique exercitus cura eis demandata sit,non autem plena, liberaq: rerum omnium potestas concessa argum . . procurator cui generaliter infra de Procurat. Quam ob causam
foedus ab Hostilio Mancinio con Numantinis perculsum, senatus ratum non habuit. Unde Sallustius de pace inter Aulum exercitusRomani Ducem, Iugurtham Numida rum Regem facta, senatus, inquit, ita uti par fuerat,decer mi, suo atq; populi intulla,nullam potuisse scedus fieri. Verum, si de induci, quaeratur, ide quod de pace respondendum sense; placuit: cum procuratori qui liberam potestarim non habet, tempus ad loluendum dare non minus, qua
152쪽
transigere con aduersario,interdictrum sita qui Romε, Callimachus infra de verb.Obligat.quam sententiam,vt veriorem receptoremq; Probat Duaren dicet Accurs atque Barti contradicet. Atq: ita cum inter Aegidem Lacedet monioru Regem,&Thrastum Alciphrone et Argivorum Dirces,pactς essent quatuor me nitu Induciae, no line ratione. factum est,auctore Alcibiade, ut eas Argiu aras no haberet, idemq; a Lacedaemonijs factum,Thucycides scribit eas tamen induciab,quae necessitatem aliquam habent, excipiendas esse, idem Duarenus tradit, veluti, quae sepeliendorum cadaueru gratia, inuicem conceduntur: quas uel humanitatis ratio non deneganda,ella suadet.Sic Verg. eid. II. Iamque oratores aderant ex νrbe latina, Veluti ramis olea,veniamq rogantes. corpora per eampos ferro qua fusa iacebant redderet, ac tumulosimeret succedere terra nullum cum victis certamen, aethere cassis
d Paulo post Bissenos pepigere dies, paceseoueri raper sylvas Teucri initatiq; impun/slatini
De re priuataac familiari fiunt pacta, ut si quis paciscatur,
ne iudicati, incesarum aedium,depositi,furti agat ne operis noui nunciatione exea turd. l. iurisgentius si paciscar. ne tumeti vitiosi aut morbosi, editor redhibitoria actione teneatur l. pacisci h. t.&c. Illud tame omittendulo est,quod de re quae ad Re P. magis quam ad rem tam iliarem spectat. pacisci non possumus, nam ius publicum priuatorum pDctis mutari non potest l.ius publicum. h. LQuarta diuisio est,quod alia pacta sui iusta, alia iniussa, iusta intelligimus,auae legitima, inii,& boni, moribus consentanea sunt,iniusta,quae de re rurpi, inhonesta, boni'; moribus,ac legibus contraria fiunt,' haec nullius sunt momenti,&ideo, si ob maleficium ne fiat suc enim legitur in Pandectis Florentinis aliquid promissum sit, nulla est obL-gatio tex.est ind. l.iurisgentium . si ob maleficium,&Rauo est,quia licet haec causa ne innecti uuasiat, in se sit hi..
153쪽
14 Pande clarum Liber Secundus.
sia.& honesta,attamen ex parte recipientis, iniusta est, &turpi nam qui pecuniam accipit pro re facienda quam gratis facere tenetur,turpiter accipere dicitur l. 2. f.de Cond.
Ob turp.caus .fin.CE .cui consequens est, testem esse fessarium, qui ob dicedum testimonium pecuniam accipit,c si veritatem dicat Glossa ina. I ffada.Cornes de falli in verbo aduocationem, dedas in I diuus, fide Re iudic. nu. Is 7. sic&pacta quae de sutura successiqne fiunt, tanquam
iniusta,& bonis moribus contraria,improbantur .pactum quod dotali .de Pact. l. haereditas,Cde Pac.conuen. Apud priscos enim Romanos,'turpe, ac impudens habitum fuit, de haereditate viventis quemquam solici tu inducunt enim talia palota votum captandae mortis,4 more vulturum cadauer, ut aiuntiexpetandi occasionem praebent. liberami standi facultatem auferiant,nec permitunt voluntatem eissatoris esse a m hulatoriam usq; ad supremum vite exitum, tum tamen nihil sit,quod hominibus magis debeatur, qvj
vi supreme voluntatis liber sit stilus,&licitum quod iterum non redit arbitrium l. I. de Sacr. Sanct eccles. sane in militibus ad praesium pergentibus constitutum est, huiusmo- di pacta valere,ut ad superstitem alterius bona perueniant, nam voluntas eorum quoquomodo declarata, vim test menti obtinet laicet inter priuatos,QEod similiter, & paestu quo causidicus a litigatore litem redimiti nuenitq; viis nomine mercedis certam partem eius pecuniae quae adiudicata fuerit,uel maiorem aliquam summam metuentum litis accipiat, reprobatur .sumptus. h. t. l. salarium infra mandat Tale enim pactum, Quod de quota parte litis dicitur. Causidicis calumniose litigandi occasionem praebet, nam quotie spes aliqua uberioris questus certa ipsis ostenditur Tunc immensa caui spirant mendacia folis ut satyricus P ta nouiti Quinta diuisio est,quod quίedam pacta in rem sunt, uua dam in personam. In personam pacta sunt, quoties sunt ne a persona petatur,puta a Titio Io rem, quoties generaliter paciscimur, ne res aliqua petatur, cuius diuisitonis Inagna est villitas, nam personale pactum ad adium non
154쪽
pertinet, sed ei duntaxat prodest, con quo factum est l. actis. primo,&28. .ante omnia. In rem autem pactum omni-hus prodest quorum obligationem diliolutam esse eius qui paciscitur,interest l. 22. . fi et hec de pactis, nunc, de Trabsactione, perquam cupe ctiam,controuersiae inter litigantes, aliquo tamen lato, rem O,vel accepto,componuntur videolum est in Titulo.
qua requiraatur in transa g Et quid in crimine priuato.ctione . 9 uomodo inrelligatur deeri ab transigere nonpossint. mine licitum esse trans De quib. reb.trarii nonpost gere . Et an de erimine trafigipvit. I uuismi essectus transacti 6 Et quid de Adulterio nis .
inultat Trinactio. 1 Ransactionis verbum non solum generaliter accipitur.
sed, specialiter. Transacta enim aliquando dicuntur quae quoquomodo ad finem producta sunt, vel sententia,vel iureiurando vel longi temporis silentio, aut quolibet alio modo Itransactis Las.conl.s .ff.de verb.significis specialiter autem ut in hoc Tit accipitur pro decisione rei dubiae, litisue incerte data, retenta, aut promtlsa re aliqua, et ideo demnitur,ut sit de re dubia,& lite incerta non gratuita pactio l. I h.t.l.a.ω38. Eod dictaq; est Transactio auctore Bald.inl.Linfra deiuntur.quasi transitus actionis. Vt enim agere Actor dicitur qui id petit quod sibi debetur . I instit. de Action ita transigere dicitur qui actionem transit,seu ab actione recediti Et contractum innominatum esse Transactionem Accursini siue apud acta, C Eod sentit,
cui Bartinu.ΣΙ .eli caeteri assentiunt,&hoc proptergeneralitatem nominis non autem auia sic legislatorIolacuerir Vt Quis Diqiligo b c Orale
155쪽
ciuidam putant nam nimis imperiosa esset haec ratio. Sievicit uisio l. diuisionis supra de Pact.&pactum nudum Glo. in LI. Ede Action.&obligat.&permutatio Glos in Rubr. C. de Rer. permutat contractus innominati dicuntur speciale tamen est,in transactione ut in ea non sit locus penitemtis l. quamuis 39. C. Eod quod non est in alijs contractib. in nominatis . si pecuniam infra de condict.ob caus&tr dit Bartolina naturalis M. quod si faciam infra de Prinscriptis verb. Quae requirantur in transactione. Requisita transactionis sunt Primo, ut non sit gratuita, sed quod in ea aliquid detur, retineatur, vel promittatur, quia transactio nullo dato, vel retento, seu promisso, non valet I as 3 GEM.& in hoc differt a pacto quod tunc dicitur cum Quis gratis remittit l. i. h. t. Secudo requiritur quod fiat de re dubia,&lite incerta d. l. l.&in hoc similiter differta pacto, quod dicitur,cum res certa, aut indubitata remittitur .l. t. Et rem dubiam intelligo non solum si lis mota sit, sed etiasi moueri timetur, dummodo absit calumnia l. a. C. Eod. ideo postrem iudicatam trafactio non admittitur,quia per sententiam res dubia esse desinit l. 32. C.Eod nisi a sentem la appellatum sit, vel intra tempus datum ad appelladum facta sit,nam tunc valetl. 7. h. t. Et si quis dicat cur mihi non licet remittere quod mihi per sententiam adiudicatum est i iurisgentium . si paciscar supra de Pact. Respondeo, non est dubium, quod quis potest remittere quod sibi
iudex per sententiam adiudicauit, sed transactio non erit, quia transactio donandi animo facta non Valet, quoniam qui transigere vult,non habet animum donandi neq; videtur velle gratis remittere, & sic deficit consensus, & voluntas donacidi,atque remittendi cum quis tranfigere se velle, ait ideo non valet.
Qui transigere non possint. Transigere non potest Primo Procurator, etiam si generale mandatum habeat Loo. infra de Procurati nisi sit generale
156쪽
De Transactionibus Tit XV. r s
conlibera,l. 8. infra de Procurat.& l. IT . . vlt. infra detur. vir. vel misi in rem suam constitutus sit, i. s. C. de Procurat. Secundo Procurator Celaris,4 ipse nisi peciale mandata babeat, transigere non poteri l. nulli I 3. h. t. idem&demia sensore Ciuitatis, municipi j, aut corporis alicuius qui syndicus dicitur dicendum est, cum uniuersurum bonorum ciuitatis administrationem liberam nou habeat algumen. l. 74 . de senseris fra de iur. ita Tertio pater de re filioru quos in potestate non habet umiliter transtigere non potest l. derentiorum Itali titi
De quibus rebus transigi non possit. ιTransigi non potest Primo de his controuersiris, quae ex te
mento pendent nisi inspectis cognitisq; verbis testamen . til. 3.6.&lΣ.Secundo de Minientis etiam transigi non m test, nis auctore Praetore L s. h. t. intes lige de iaturis, nam de praeteritis potest l. de alimentis,C. d. Item iritellige defuturis ictis in ultima voluntate, nam de Urmentis per contractum constitutis licet etiam sine Praetore transigereo li8. . plane i& rationem diuersitatis Cur scilicet de praete- Titis liccat, non defuturis, Bart. ind. l. de alimentis,clicit esse,quia praeteri ta a limen ta non sunt necellaria sicut futuraraeam si futura negarentur posset quis fame mori, sequitur
Bald.& Iasibi;led cur postea de futuris ex contractu liceat
idem Bart. inredenda ratione diuersitatis lapsus est in quia rens tempus presens, praeteritum,& futurum,& similiter extra chorum labia t. Dec. dices ex sententia Sa lueeti,& Alb r ci, quod in alimentis dehiti sex contractu transigitur,quia
sicut quis fuit diligens in alimentis acqUirendi Sin Contrain ictu lita erit in conservandis. Ego autem rationem ei e ex stlmo, ut seruetur testatoris voluntas, quam nulld ratione,
nec Legatarius, nee alius potest violare,nam verisimile est tellatorem ita voluisse alimenta praestari , ut Urdinauit, ideo cum agatur de iure tertu,nec haeres,nec legatarius potest tollere legem dictam a testatore a non sic est in alio mentis praeterilis, quia ad praeterita non est potentia, non
157쪽
i s Pan declarum Liber Secundus.
sc etiam est in alimentis debitis ex contractu,quia tunc noti agimus de Iure tertis,& de voluntate testatoris servada. Ex quo sequitur, transactionem esse prohibitam non tantula-uore alimentorum, sed etiam fauore postremae voluntatis, nam publice interest postremas hominum voluntates exitum habere,cum nihil magis hominibus debentur quam ut liberum habeant,quod i terum non reddit arbitrium l. I. C. de Sacros. Sancro. Eccles i. vel necare,si quemad. test.aper. nam si solus fauor alimentorum transactionem impediret, dicendum proculdubio esset etiam de alimentisquet ex contractu debentur, transigi non posse. De crimine autem an transigi possi ty&dicendum est transigere vel pacisci de crimine capitali,excepto adultetio, prohibitu non esse l. transigere 18. QEod. ignoscitur enim Reo, qui sanguinem suum qualitercunq: redemptum Voluit l. I. st de Bon. r. qui ante sent sibi mori. consc. crediturq; in vitae discrimine, non sceleris conscientia pacisci, aut transigere. Sed cur excipiatur adulterium,si rationem qu ras,vix inuenies ubi queas consistere, singulis enim interpretib fingulae sere rationes redduntur adeo ut si ullo loco dici possit.Tollententiae quot capita. hic ille locus sit, quo iustissime prouerbium istud usurpes. Sunt qui propter criminis
enormitatem hoc constitui volunt Odoste. in . l. l8. Mant.
sing. 263. Forca Lin Cupid. Iurisperi cap. 3. Gulber de Do tib. cap. 6. nu. 27. Alij matrimoniorum fidem, legitimae sobolis curam,&solicitudinem considerante, in fauorem,S honorem matrimoni id iactum fuisse attirmant Castri ind. l. I 8 Roman.Salic. Iasa lex. Quidam ex eo quod olim iure Digestorum adulterium non essct capitale transigi non Potuisse,quod licet postea capitale factu,antiqui tameni ris dispositionem mansisse,credunt,ut de eo transigere non liceat Alcia Lind. l. I 8.&lib. F. Parodox. cap. 8. Cuiac. Obsecli 6. cap. II. Dicunt alij quod cum adulterium semper in occulto,& clam fieri soleat, nimis bene con adulteris ager tur si se possent pecunia redimere.quod quidem essetis precludicium vindicia publicae,& hanc rationem Alciat. In d. l.
3 3.ascribit nari se Bal. quo tamen in loco id ipsi dixerens,
158쪽
nec ipse resert ec ego potui inuenire,ut cumq; sit mihi plaeet. stinianterim nonnulli, pactiones an adulterio un-
probari,quod non turpes esse non possint,& sine lenociniisti spicione l. 2.&as.ffadlaul.de Adiat imo militem qui coadultero uxoris suae pactus est, solui sacramento deportarique debere Papin. scribit in I. I. Eod Tit& haec fuit ra
Coras. Miscet.lib. a. cap. I. De allus autem publicis crimin, bus quae sanguinis poenam non gerunt transigere non li-7 et,citra falsi accusationem d. l. transigeret 8. Quia cum cesset ratio redimendi sanguini propter quam conniventibus
oculis transactionem lex per sit, qui transigit fateri praesum tur,&sceleris costientia transigere videtur,resurgitq; zelus publicae vindictaea quo nihil est quod reuocet l.eius qui isde iuri Pisc.&l sin. ff. de Praevaricat.Sed cur non idipsum dicitur in talis, ut qui de eo pactus fuerit, ex immetur confessus delictum Sunt qui huius delicta atrocitatem putant id induxisse,cuius tanta est infamia vi capitalibus cis minibus comparetur Cyn.BariSilic.Roman Alex Ias Anm.&Riminat. lnd.l. 8.Αliis placet ut probatio falsi,veraesie debeat clara, Maperta, neq; sui nciat quae ab ipsis tram iactionibus suspiciose ducitur Alciati Paradox. lib., cap. 9. Nonnulli intelligunt non licere in alis, ut nec in alijspu-hlicis criminibus transigere citra falsi a viationem dest sine falsi accusatione, quin paciscens accusari falsi possit accipiendo,citra,pro sine,pro vidi in l.generali,sside Publ. iudici&in Lut siff. PNiscio. Donesi.&Ἀlciat.ind. l. IS.
Mdosted.&Αecursimnd.l.i8.scilicet,quod aliud dicitur crimen fallit quod solam publicam vitionem respicit,prout est
in his,qui monetam falsant l. a. C. de Fals monet. radunt,vel adulterat l. 8.&9. Eadi. Iul.defal.ethqcet similiano,ppriet
sunt crimine falsi cesentia,sed generali significatione ita appellantur,&ideo habent etiam in Codice suum proprium tractatum. Mud est crimentissi proprie, quod priuatam x solum
159쪽
14 Pandectarum Liber secundus. l
solum eius quio a sus est, iniuriam continet.de quo, S ci uiliter,in criminaliter agi potest,& de hoc transigere concessum est, sicut pro conuicio non habeatur qui transigit, nam cum priuatim eius m tersit ita facere, pecuniarium suu Compendium transigendo quaesiuisse,non delictum tegere Oluisse, credendus eri. Nec enim crumnis confesIionem
ex transactione suspicari debemus, quando alio coniectura derivari potest si enim defundo lis sit, et tu fausa strumenta supposuisti, ut ius tuum constitueres, cur non licebit tibi de fati mecum transigeres quod si facias, ieiundo potius transegisse, quam de crimine confessus fuissh videtis. In nullo enim alio crimine, tanta est coniunctio priuatae vindicticio publica,quanta in isto Controuersia siquidem fundi nihil ad publicum falsi crimen,&tamen in ea ius ex instrumentorum veritate pendet,neque
fundi causa sine falsi cognitione iudicari potest,& tamen illa cognitio, non ad vindictam publicam, sed ad fundi adiudicationem pertinet. Et sic non est vilitin falsii crimen, cui non sit coniunctum pecuniarium commodum,de quo transactio liuerpretanda, & non ad confessionem cruninis, de quo quatenus est crimen, non agitur, est traducenda. Ut sic in falli, qui paciscitur, non de eo sed de re sua pacisci existimetur,quam sibi mauult utcunq; confirmare, qua iuris sui. illius criminis dubium subire iudicium. Exeplo si I, quod Alex. Im scribit in l. 3. nec non Val. Gal. l. I. C. ad LCornel .de falis iub quo titulo non agitur de alio falsi gene, Se nam monetariorum crimen, alio nomine,aliaque poena censetur.
Atque ita concludendum est, quod ubi de crimine captati agiturvi transigere, iacisci conressum est,excepto adulterio , ubi vero de crimine agitur quod sanguinis poenam non ingerit, Ctransgere,nec paciscilicet, excepto crimis
Amphatur ut procedat non modo si agatur de crimine pum costa etiam priuato,quia etiam in criminibus priuatis non est licita transactio, si poena sanguinis non ingeratur Baria
160쪽
De Transactionibus . it. XV. i q
Alciat.&alij lardib. s. sent. .fin.q.38.num. I 6.&Fachin. controu. Iur. lib. I .cap. Hoc autem quod diximus,scilicet, de crimine capitali licitum esse transiger intellige, Primo quantum sit ad id quod ipsarum partium priuatim interest,&ad hoc ne accusator amphur, admittatur. Secundo quoad hoc, ut propter transactionem non habeatur reus pro consessis,& conuicto.Tertio ut non puniatur aliqua poena, quasi corruperit accusatorem l. Imperatores,is de iur. Fisci Ac demum ad hoc ne accusator incidat in Turpillianum, tanquam desistens ab accusatione l. I. ffad S.C. Turpillian.
culi poena pecuniaria est, scilicet quinque librarum auri, l. 3. aede Praevaricat. Secus tamen est quo ad punitionem erimmis, nam vindictae publicae ius suum seruatur integru, Sideo poterit iudex vel ad alterius accusationem, vel ex officio suo procedere,vi si probatum fuerit crimen, delinquentem etiam ordinaria poena punire quod N lege,
ratione pmbatur. lege,pertex.ml.qui cetu, s.fin.ffadi. Iul. de vi public.cuius haec sunt Verba Qui vacantem mulierem
rapuerit, vel nuptam ultimo supplicio punitur,4 si pater
iniuriam suam precibus exoratus remiserit, tante extraneus
reum postulare poterit faciti 1. de Abolition. ibi redemiaptae miserationis vox minime admittatur, sed aduersusn centem reum, inquisitione facta competens poena inger tur ratione confirmatur; quia cum ex quolibet delicto duplex offensa oriatur publica, & primata, Consequenter duplex etiam actio oritur una parti, altera Rei P. l. licitatio, β. sed quod illicite,ss de Publican &vectigalibus. Ideo pacto, vel transactione partis non potest auferri ius vindictarii blicae argumento l. iuris entium .si Paciscar. supra de Pact. ita etiam tenet Bartiis d.l. 8 in Prima lect nurn 8 Amgel. num.T. Bald.Salicet Castr. Alex. alii quos referta
sequitur Gomea var. Resolui. m.3.cap. 3.num. F. Et hac de caula etiam hodie, ut testatur Clar. d.'. 38. num. IF ex
generali consuetudine Italiae licitum est iacere pacem pro quocunque crimiM.