장음표시 사용
141쪽
i3 Pan declarum Liber secundus
rationum, instrumentorum, eri actorum, magis fit ad instruendam probationem, . o. nummularios, verbo Guarum probatio, Q. Io.verbo, ad instruendum lat. vel funadanoam in tetione aut exceptionem l. F.6.4 vlti C. E .
quam ad speciem litis declarandam. Quod si editio no fiat ab eo qui edere tenetur,actio in factum aduersus eum datur ad id quod interest l. 6. g. ex hoc edicto acetiam pronum clare poterit iudex, quos talibus ratiombus,& instrumeniatis amplius, in perpetuum fides non detur, Innocent. Canon.in cap. G. perpetuus de Fid instrum. Bart.ω Iasind. .edenda.
ὀdita actione omnique iure, atque inistrumentis Actoris Reci
communica tis,sepenumero fit, ut Reus,comici iure Α - ri, ac provideae euentu litis dubitare incipiens, pacisci magis,aut transgere velit,quam litis ex tum,qui dubius esse dicitur l.quod debeturi a finde Pecub experiri ideo recte post Titulum de Eden.subi citur Titi 3 An pactum , ct conuenti pacto quomodo inteitigaturia idem set Ia n, ex nudo pacto oriatur Tacthm, o Pollicitatio in naturali obligatio s uim essenus nudi pacta I Item, O pactum de quotavo auare ciuilis legislator pa parte utis- Edictum de Pactis prum situm a Praetore in l. iuristentith
- . . praetor ait, interpretaturus Ulp.in l. I. more suos lito ab ipsius commendatione auspiciatur, dum ait, huius quod erantis Quot sint pactorum genera 6 Qua sinitaeita pacis .. Qua sint pacta nuda. Facti nudi exempla-I Et an de iure canonico etia ciuilis oriaturisI Quasnt pacta vestita. Is actum de futurasuccessi
142쪽
edicti naturalem esse aequitatem, nec aliquid tam congruuhumanae fidei , quam ea ieruare, quae inter partes Pla
Vnde dictum sit rictum. Pactum a pactione dici din inde pacis nomen appestatum
esse in eadema. I. habetur: quasi ex pactis seu pactionibus pax coficiatur l. in bello in principio isde capi.&postlim. reuers. Accuruus in eadem l . . pactum etiam dici a per cussione palmarum putat, ex cuius dicto Duxisse auguror illam consuetudinem, ut paciscentes mutuo sibi manus porigant, hancq percussionem originem traxisse suspicor ab illo antiquissimo foedere,quod olim inter Romanos,vialis hanos percussum fuisse refert Liuius ab Urbe conditati. I.
Pactum demnitur in eadem i. I .ut sit duorum, pluriumve in idem placitum, consensus, ita legitur in pandectis florentinis, placitum ante ponitur quam consensus, quia opo tet prius ea quae proponuntur placere antequam in Conuentionem redigantur.& in l. 3.fide Policitat pactum di- Citur duorum consensus,atq; conuentio. Atq; ita idem, sedetur esse pactum quod conuentio Culae observ. lib. 2.ca. I . Conuentio enim est id quod conuenti,4 id quod conuenit pactum est Cic.lib. a.de inuent.pro Caecin.& alibi pactum inquit est, quod inter aliquos conuenit promiscueque his vocabulis utuntur iurisconsulti, patet in I.inteis. conuenit Ede Pact.dotal. in l. cum dos ibidem dicitur, Paetum conuentum facere, quod est pacto conuenire in l. in . EDd. it. item pactum conuentum idem est quod pactum initum , factum, emphasim habet, quasi velit dicere, I. C. pactum conuentum, idest pactum conclusum inter partes t.Tit. C.de Pact.conuent & putat Duar.pacta conuenta vocari, eo uuod nullis legibus Romanis confirmentur paucis quibuscam exceptis,sed ex conuentu ir
143쪽
13 Pandectarurn Liber Sectuadus.
so solo per tuitionem Praetoris, valeant, quod nobis etiam significare voluisse, videtur l. C. indicta lege uiri1 3 gentium , uni dixit ait Praetor, pacta conuenta serua bo. Est tamen generalius nomen conuentio, quam pactum nam conuentio ad omnia, pertinet de quibus negoci contrahendi, transigendiq; causa consentiunt qui inter se agri tDam sicut conuenired cuntur, qui ex diuersis locis in una
locum colliguntur,& veniunt, ita qui ex diuersis animi motibus in unum consentiunt, idest, in unam sententiam de-Curruntd. l. . .conuentionis. Non sic pactum se extendit sic tibi sunt conuentiones, quibus proprium nomen,ac speciale datumni,nsit, vocabulo satis lato, eugenerali pacta appellantur ut tradit Duar. hic. sic in ioc pactum a con- uetione differt. Differt etiam pactum a pollicitatione quia
Pollicitatio est solius offerentis promissiod 1 3 ff. de Pollicitat. sed cum is cui aliquid offertur tacens consentire praesumatur l. qui patitur E. Mandat quibusdam videtur inter Praesentes pactum magis quam pollicitationem dici: quibus ego minime assentior, nam non continuo lS qui tacet, Ufferenti consentire intelligitur,cum sortauius e re sua id nofuturum est e credat, aut beneflatum accipiendo ut ait Publianus) libertatem vendere nolit quin etiam si praesens offerentis promissum acceptet, adhuc tamen quicquid DD. iactent, non erit pactum quia non est conuenti duorum, sed per illam acceptationem, rati habitionem, valebit quidem acceptatio ut pactum, tamen non erit pactum, talest,conuentio duorum, sed tanquam pactum. valebit ratione consensus postea superuenientis ut tradit Rebutas in I. I. nu. 8. h. t. Item differt,quia pacto cuilibet pollicitatione Vero, non nisi Rei P. Ciuitati, Ecclesiae, Collegio, pauperibus, & alijs id genus causis, obligari possumus, obligam uoque ita demum si iusta causa subsit, aut opus coeytum iu
tat La g. r.&s.coepisse Eod Titide Pollicitati
144쪽
. bis declaratur paciscentium Voluntas tacita,cum voluntas eorum verbis non expresta, ex coniecturis tantum colli
Exemplum taciti pacti habemus in creditore reddente emtionem debitori suo, nam tacite pacisci videturne pecu- a. iam petata a secus si reddat pignus quia per hoc nou. censetur remissum debitum l. 3. Sic in simili videmus quod
chirographo debitori legato, censetur legata liberatio, at pignore legato non censetur legatum debitum, nisi aDia fuerit testatoris uoluntas l. I.&3 is deliberat. legat. Et differentia ratio est,quia pignus est accessio quaedam principalis obligationis, sicut fideiussio, ideo sicut fideiussbre luberato non propterea liberatur principalis debitor La .h. tit.ita reddito pignore non extinguitur principalis obligatio cuius accessio quaedam est pignus . At reddito chir grapho extinguitur principalis obligatio, quia chirogra phum principalem continet obligationem ita Culac. hic. Alia etiam ratio esse potest, quia redditio chirographinutilius esset omeli, si non intelligeretur remissbm debitum, at redditio pignoris operatur,quod usus praestitus censetur l.certe .fin. f. de Praecar. Quinimo creditores lege diuina expresse iubebantur quorundam pignorum usum indulgere pauperibus debitoribus ut Deuteron cap. q. habetur; ideo mirum non est, si hoc casu non liberetur. Niud exemplum taciti pacti habemus in I .de rebus inuectis illatis in praedium urbanum , quae tacite intelliguntur hypothecate tam pro Ilictu, Quam pro deterioratione fundi secus tamen est in praedij rustici, l.certi iuris C locat. Ratio differentiae est, quia in rustico fructus qui nascuntur sunt tacite obligati etiam si nihil conuentumst l. in predij ffin quibus caus pign. vel hipoth. taciticontrahit.At in urbano cum nulli fructus nascantur ratio excogitata est, qua domino consulatur, ut scilicet, inuecta,&illata sint
iacite bipothecata, Atlla Milari iure possum
145쪽
is Pandectarum Liber Secundus.
eontrarietatem que videtur esse inter Vlpian.&Ρaul. I. . nam Vlp. ml.sciuium .solutam aede Pign.act scribit, inuecta, &illata a secundo conductore esse obligata domino non in totam summam, sed in eam tantum pro qua conduxit, At Paulus in l. si in leges. si colonus ae Locat scribit, inuecta, illata a secundo conductore non esse domino
obligata Resolutioin, quod rip. loquitur infundo, hano, Paulus in rustico. Altera, secunda pactorum diuisio est , quod Alia sunt noda,&alia vestita quae appellatio licet Doctorum magis, quam legis sit, apta tamen tenendaq; est, quicquid in eam
Quae sint Pacta nuda. Pacta nuda dicuntur illa, quae stant in nudis,puris, ae simplicibus finibus conuentionis,& in quibus nulla subest causa, & quae nihil habent praeter ipsam conuentionem; DOTuunturq; nuda,quasi destituta a quo vim summant.Verg.
Nudus in ignota Palinure iacebis arena. quo etiam modo, nuda proprietas dicitur,quae est sine fructu ut in Tit. de Usufruet nuda traditio, quaecum causam non habeat, non transfert dominium l.nunquam nuda, T de Acquir rer. domin. nudum nomen haeredis quod est sine haereditate. Sic& nuda pactio, uentio,que est sine obligatione, hoc est,quae praeter consensum nihil habet unde&demnitur in L I. ut sit duorum, pluriumve in idem placitum , consensus, hoc est , nihil aliud quam consensus. Qupties igitur, Iurisconsulti pactum dicunt, eam conuenintionem intelligunt, quae non est contractus, non quod ex latini nominis ratione, pacti appellatio latius protendi nequeat, sed quia in re tam varia, lateq; patente commodius
fuit, singulae res singulis appellationibus designare,' ideo Tituli de Pactis, in Pandectis, Codice de Pactis
146쪽
Pacti, seu pactionis nudet exempla muIta colligi possunt ini,hris nostiis, eiusmodi est conuentio, Do, vi Des, Do, ut facias, Imiles ante implementum ut constat ex d. l. iuris gentium . sed cum nulla, item placitum diuisionis l. I.h. tit. placitum permutationis l.ex placito C. de Rer permut. paetum de litigando coram iudice non suo J. si conuen ritae . de iurisdictio.Omn. iudic.&id genuSalla multa.
Qui sint Effectus nudi pacti. Effectus pacti nudi seu nudae pactionis est,ut non pariat actionem sed exceptionem d. l.iuris entium, .sed cum nulla intelligite regulari ter, nam,vi interdum actionem parit, Ut si sit legitima, idest, lege aliqua confirmata I 6.h. t.qugdam enim lunt, quae licet consensu gentium non ita probentur, ut ad obligandum valeant, tamen iure ciuili, idest, Romano, obligationem pariunt,&ideo dicit I. C. ind. l.6. quod interdum ex pacto actio nascitur, vel tollitur, quoties lege, vel Senatusconsulto adiuuatur Exempla acti
nis natae varia affert Accursibi; Unum de pacto nudo donationis l. si quis argentum fin.C de Donat.in quo Accursum Bart. caeteri reprehendunt, cum non ex pacto alage confirmato, sed ex lege propter pactum actio nascatur, quod quidem multum interest l.etiamff. de Usur. ω da si quis argentum . fin.sed ut haec communia lateamur, non immerito tamen quibusdam plus nimio scrupulosa uis dentur Alterum exemplum affert in Dote, quam nudo pacto promissam lex confirmati.ad exactionem detur. Odsed dotis promissionem conuentionem Iegitimam propriam esse, Barioli,ct omnium cosensu receptu est in Rub. sol. mat. Alia e pia afferri solent, in eo qui nudo pacto aduocato salariu promittit. I Qde suffragio,aut oui uerior est seius Zaaiyini. r. .ijsdeff.de Orig.lu.&Alc.ini si creditori de Pac.in eo, qui pacto nudo ei promisit, quo intercessore desideria sua a principe explicari uultila accessionae mi, Fia
147쪽
13 6 Pandectarum Liber Secundus.
ei,uel hordei per pactum nudum promissi I.frumenti devsur. in usuris, quae ciuitati ex nudo pacto debentur l. etiam Ede usuris. Actionis vere natae, quae pacto nudo tollitur, exempla haee
sunt cum actiones ex malcficijs descendentes pacto tolluntur l. II. .quedam h. t.cum creditor mulieri, aut filiolamblias,pactum de non petedo facit, neq: enim tunc Velleiani Macedonianive exceptionibus opus est, sed ipso iure tuti sunt, cum inter haeredem,fideicommiurariumq; conuenit, ut alter solus haereditaria onera subeat; quae exempla, Bai- toto reclamanae, merito recipiuntur. Addit Accurs cualiud de acceptilatione, sed hoc, ut Bart. notat ad conuentionem legitimam propriam magis spectat. Parit igitur, exceptionem pactio nuda,non actionem, sed an iure ciuili An praetori, Alciat. in l. c. C.de Paci putauit iure ciuiti a Prstore confirmato, quod doctis omnibus merito displicuit Verius enim est, iure ciuili nullius esse m menti, pactum, pactum Inquam hoc, quod Praetor se eruaturum pollicetur ind.l. 7. g. ait praetor . Quamobrem autem, ciuilis legislator pacta inesticacia reliquerit; Ratio illa reddi potest, quod is eximinauerit non ibre ex populi utilitate, constituere, ut ex quibuslibet promissis homines Io teneantur, ne veluti verbum plagis illaqueari viderentur
magnum .n fortunis omnium videbatur imminere peric lum,si quocunq; dicto, aut plomissis tenerentur homines.
Et sane iustum fuit etiam,aliquid honestati cuiusq:&libe ralitati relinquere,&non omnia ad necessitatem obligotionis reuocare atq; exigere. sicq sat consultum fore populo putauit legislator,si modus quidam contrahendae obligationis, verbo induceretur, in quam rem stipulationem induxit,quasi ita commonito populo, ut si tuto negotium gerere vellet, id faceret per stipulationem. Quod etiam stipulationis ius, quoniam magnum videbatur generare periculum inducta, scilicet, Obligatione Verborum, quae facile, neq; semper satis considerate labuntur, interpretationibus quibusdam adhibitis, prudentes composuerunt, quae enicerent,ut non ita facile stipulati contracta diceretur, qua
148쪽
de re VI p. ini. I f de Uer, oblig.&DD. nostri tradunt, non ex qualibet interrogatione, & responsione induci stipulationem, cui conuenit illud Varronis, non quicunque ait,spondeo, obligatur ex sponso. Non agnouit igitur pactiones nudas ciuilis legislator Praetor tamen agnouit, pro ea potella te quam hibuit iuris ciuilis corrigendi, hactentis, ut exceptionem daret.Sed cui nono actionemῖ quidam putant, quia ius ciuile non potuit tollere Praetor, quod non probo,namo interdum ex pactis actionem dat Praetor, ut de constituta pecunia, hipothecariam. Probabilius igitur erit dicere, exceptionem ex pactis dandam existimasse Praetorem, eo quod id conueniret, rationi, inequitati naturali magis, quam dare actionem, cum fauorabilior sit causa excipientis, quam agentis; at autem,&interdum actionem, ut de constituta, hipothecariam, eadem quitate nihil reclamante; Neq: enim cum ita tacit Praetoriobligationem inducit, sed iam constitutam, & natam seruat, quae tamen obiuris ciuilis asperitatem,uires suas,non exercet Dari aute exceptionem ex pactis nudis exponendum est, ut stilicet, tum demum nuda pactio exceptionem pariat,quum accedit alicui constitutae iam obligationi ex qua actio competit, ut non mirandum sit, ex nudo pacto,
tum dari exceptionem, quia quoda modo, imo vere inesse dicitur illi obligationi itaq;si promissi dare vides: quamdiu
tu non das, nuda est ista conuentio, & neutri nostrium parit actione quare nec exceptione quidem , cu exceptio une actione esse neque it etvbi no est actio,ibi nec exceptio esse
possitiquς nihil aliud est,qua actionis exclusio Ald stipulatus esse a me Id.&postea paciscaris non petere,petenti tibi obstabit ex pacto exceptio quod stipulationi inesse putatur, qu de eius obligatione detrahat. Sed dubium est,nuquid ex pacto nudo oriatur saltem naturalis obligatio, dicedusaraest quod sic Iasin Rubrifide Verb.obligat. nu. 7.4 ZaZ. n.
te disputat desenditq; immo non oriri, sed ita demum si is cui promittitur fidem alterius sit sequutus ecl. cum amplius
149쪽
ix Pandectarum Liber Secundus.
fidem,cu nisi fiat quod promissum est,damnum passurus missecus si non seruata promissio damni nihil afferrat. Sed verius est, abligationem naturalem in pactis estimandam esse non ex eo quod interest alterius ex paciscentibus seruari pactum, sed ex fide data. Quinimo receptissima opinio est, de iure Canonico etiam ciuilem oriri pertext. lnca. I. 2 dea DPQ, quasi hoc sit nouum, ut Bald. Vocat Ind. cap. I. vestiuinentum Canonicae sanctionis, sed cur ita Canones velint,
quaerimus dicunt,quia Deus non tacit dit serentia inter iura inentum, Implicem loquelam. c. iurament 22. q. s. sed certe aliud est dicere, Deum non facere illam differentia, aliud quod ius canonicum non faciat. Ideo ali rationem esla creddit quia ius canonicum aequitate nitatur,cu bi ςquitas teruatur, etiam iure ciuili ex pacto nudo actio oriatur ut Inter mercatores Bald. ii l. c. I col. pen. de Pa, Quidatamen casus sunt. in quibus etiam de iure canonico actio non ascitur Unus est in contractibus innominatis termutatione, in quibus ante implementum, etiam de iure Ua.nInico actio non nascitur quod Bald. in .ca & plures alii notant. Item non nascitur etiam ex pacto nudo fidei iussoris, actio eodem iure Bald .lind.siue apud , C. de Transact. Item, nec cum pactum est nudum a causa, nam cum pactum nudum iure canonico plus operari non possit, quam stipulatio iure Civili,c. sunt qui opes γ'. 4. Abb &Felin. ine si cautio de Fid. instrum.&de iure ciuili stipulatio sine causiainemcax siti. a. . circa,Ede Dol. except.cons uenter, Mpactum nudum a causa deiure. Canomico inesticax erit. Et si dicatur. paisti nem, que habet causam non esse nudam ex
Vlpiano in l. Iurisgentium in principio dum ait, scitos in
proprium nomen contractus res non transeat subsit tamen causa ultra conuentionem adhue actio latur. Resp.quod aliud est d, cere,pactionem ob causam facta melle, aliud ultra conuem tionem causam subesse nam causam subesse intelligit Vlp. ibi quando intercedit dat so, vel actum,veluti si do vel facio aliquid, ut&tu vicissim aliquid des,vel facias,tuc enim Conceditur actio post datum,vel factum,ad conseqtiendum
id , de quo conuenuo iacta est sint ob causam fieri potnit,
150쪽
etiam nulla sequuta datione,Vel facto, ut si promittam tibi centum ex causa mutui, tune enim hoc pactu ui blum non obligat de iure ciuili,quia sola causae appositio iure ciuili satis non est, At iure canonico Obligat, latis est,Oroscius ind. l. Iurilentium .sed cum nullanu. a
Alter secundus effectus pacti est, quod informa principalem continetum, si incontinenti sit appositumAttacit quod
actio descendens ex cotractu porrigatur etiam ad id, quod inpacto comprehensum est d. l. iuris gentium . quinimo. Exemplum habemus in I. sisterilis .fi tibiisde Action .eubpti ubi si vendidi fundum, ut eum conductum haberem, M tu non vis locare iuxta pactum agam ex vendito ut loces,quasi in paretem pretis ea res sit, omnia enim pacta pars pretij sunt l.fundi partemvitqui nudum,a de Contra Lempl.&haec dicitur virtus pacti resormativa lacus tamen est,sio interuallo subsequatur pactum, nam tunc no inest ex parte actoris, nec inmmat contractum,& hoc ne ex pa--nascatur actio,id quod tribus exemplis probat, I. Qibi
Tertius effectus, seu tertia virtus pacti est retormatim,veluti vendidi tundum pm IoO.&deinde racio pactum, ut sit venditus pro I O. Vel etiam proso. tantum . tale pacturr .etia ex interuallo adiectum relarmat,ac quasi renouat contractum , proficit etiam ad actionem d. l. tuti entium . adeo. Quartus effectusseu quarta virtus,est, transformativa, vel ti in contractu praecari,fit pactum,quod non possit reu cari ante certum aliquod tempus, tale pactum transformat contractum praecari in commodatum; l. cum praecario 2.sside Precar. sic si in donatione causa mortis fiat pactum quod non possit reuocari, transformabit donationem causa mortis in donationem simplicem l via ita donatur, T de
Quintus essectus,seu quinta virtus est,quae appellatur elisiua, ut in pacto de non petendo,de quo ina. si unus .pactus nepeteret, cuius legis Casus talis est Debebas mihi centum ex stipulatione, Ieci tibi pactum de non petendo, deinde a s